Amu jé bia yiane semé bôte be tele bia ôsu?

1, 2. (a) Zene fé bia yiane tôñ? (b) Minsili mivé bia ye yalane kabetôlô nyi?

ÉYOÑ ô mbe mongô, e mbe e kui na bebiaé bôé be jô wo na, ô bo mam ô nji kômbô bo. Ô mbe ô nye’e be, jôm ete nje ô mbe ô yeme’e na wo yiane bo be mewôk. Ve éko éziñ, ô nji be ô kômbô’ô bo be mewôk éyoñ ése.

² Bia yeme na Yéhôva Ésa wongan a nye’e bia. A nyoñe bia ngap, a jeñe fe na bi bi bone be mame bese ba bo na ényiñe jangan é bo mvaé. A liti bia zene ja ye bo bia mfi. Biyoñe biziñ, a belane bôt asu na a liti bia zen. Bia yiane semé éjôé Yéhôva. (Minkana 24:21) Ve amu jé é wô’ô bo ayaé ya kañese na be liti bia zen? Amu jé Yéhôva a jô na, bi sili biabebien si éjôé bôte be tele bia ôsu? A aval avé bi ne liti na, bia semé bôte be tele bia ôsu?​—Lañe’e Ayemé 9.

AMU JÉ É NJI BO TYI’IBI YA KAÑESE NA MÔT MFE A LITI BIA ZEN?

3, 4. Jé é nga ve bia metyi m’abé? Jé ja kamane bia na bi kañese sili biabebien si éjôé môt mfe?

³ Môt a binam a ne éngana’a a soo abialé. Jam ete é ne été amu fam ôsu a minga ôsu, Adam ba Ève, be nga bo Zambe melo. Ja’a be nga bialé mfuban teke ayeñ, be nga bene tabe éjôé Zambe si. Ataté éyoñ éte, bôte bese ba bialé a nsem. Amu ôsu a bo na é bo bia ayaé ya kañese tabe éjôé Yéhôva a bôte bevo’o si nnye le. Amu baa a ne na, bôte Yéhôva a telé na be liti bia zene fe be wô’ô bo bikop.​—Metata’a 2:15-17; 3:1-7; Besam 51:5; Beromain 5:12.

⁴ Amu bi nga bialé abé été, bi wô’ô bo mebun. Mebune ki ma kamane bia na bi kañese sili biabebien éjôé môt mfe si. Éve’an é ne na, melu mvus, Yéhôva a nga tobe Moïse na a wulu ayoñ Israël. Môt ba loone na Koré, a mbe mbo ésaé Zambe mimbu mimbu, ane mebun me nga bete nye nlô, a taté na a biasé Moïse mbia mbiasan. Moïse nnye a mbe a wulu’ ayoñ Israël, ve ny’a nji be mebun. Bible a jô na, Moïse a mbe éjote nyul a dañe bôt bese ya éyoñ jé. Ve Koré a nji kañese sili émien éjôé Moïse si. A nga tindi fe abui bone b’Israël na be bo éngana’a. Jé é nga su’ulan kui Koré a bôte bese be nga tôñe nye? Be nga mane wu. (Nlañane Bôt 12:3; 16:1-3, 31-35) Bible a ve abui bive’ela bia liti na, mebun me ne ke bia mbia zen.​—2 Minkañete 26:16-21; lañe’e Ayemé 10.

5. Bive’ela bivé bia liti na, bôt béziñ ba beté ôdo’é éyoñ ba jôé?

⁵ Ye ô wô’ôya mejô ma vôm éziñ, ‘Éjôé ja ndamane môte a bili je’? Ane si é nga téban, bôt be bili éjôé be wô’ô beté ôdo’é. (Lañe’ Ecclésiaste 8:9.) Éve’an é ne na, éyoñ Yéhôva a nga telé Saül njôô ya Israël, a mbe mbamba môt a sili émiene si. Ve a nga kañese na mebun a éviele bi yaé nye nlem, ane a nga taté na a tibili David, a to ki na, David a nji bo nye mbia jam éziñ. (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Mvus ya valé, David fe a nga bet éto njôô, a mbe fo’o wua ya mbamba bejôô bese ya Israël. Ve é nga kui na David émien a beté ôdo’é. A nga bo mejian a Bath-Schéba, éza minga Urie, a nga jeñe fe na a solé mbia jam ate, éyoñ a nga lôme mbañete na be wôé Urie bita.​—2 Samuel 11:1-17.

AMU JÉ BIA SEMÉ ÉJÔÉ YÉHÔVA

6, 7. (a) Nye’an bia nye’e Yéhôva wo tindi bia na bi bo jé? (b) Jé é ne volô bia na bi bo mewôk ja’a éyoñ nalé a nji bo tyi’ibi?

⁶ Bia tôñe zene Yéhôva a liti bia amu bia nye’e nye. Bia kômbô ve nye nlem avak amu bia nye’e nye a dañe jôm ése a môt ase. (Lañe’e Minkana 27:11; Marc 12:29, 30.) Éyoñ fam ba minga ôsu be mbe afup Éden, Satan a nga jeñe na bôt be sôane njôane Yéhôva. Diable a yi na bi buni na Yéhôva a nji yiane kate bia jam bia yiane bo. Ve bia yeme na a laane minsos. Bia kañese éfuse ya Bible ja jô na: “A [Yéhôva] Zambe wongane, wo yiane nyoñe duma a ékaña’a a ngu, amu ô nga té biôm bise.”​—Nlitan 4:11.

⁷ Éyoñ ô mbe mongô ô nga yé’é na, wo bo bebiaé bôé mewôk ja’a ô nji kômbô bo de. Aval ete da da, é nji bo tyi’ibi éyoñ ése na bebo bisaé be Yéhôva be bo nye mewôk. Ve nye’an a ésemé bi bili asu Yéhôva bia tindi bia na, bi ve ngul ése a bo nye mewôk. Yésus a nga li’i bia éve’ela ya tôñ. A nga bo Yéhôva mewôk ja’a éyoñ é nji be tyi’ibi. Jôm ete nje a mbe ngule ya jô Ésa wé na: “Sa ane ma nye’e, ve ane wo anye’e, e bo’ok.”​—Luc 22:42; lañe’e Ayemé 11.

8. Yéhôva a wulu bia a mezene mevé den? (Lañe’e nka’ale ô ne nlô ajô na “Vô’ôlô’ô melep.”)

⁸ Den Yéhôva a wulu bia a abui mezen. A belane Bible. A belane fe bemvendé ya akônda. Bia ye ñhe liti na, bia semé éjôé Yéhôva éyoñ bia semé bôt a belane be na be liti bia zen. Nge bia bene mvolane wop, nalé a ne tinane na, bia lume Yéhôva mvus. Éyoñ bone b’Israël be nga bo Moïse éngana’a, Yéhôva a nji biasé jam ete. A nga yene na, nnye bone b’Israël be nga lume mvus.​—Mam Minlôman 14:26, 27; lañe’e Ayemé 12.

9. Aval avé nye’an ô ne volô bia na, bi tôñe zene bôte be tele bia ôsu ba liti bia?

⁹ Éyoñe bia semé bôte be tele bia ôsu, nalé a liti na bia nye’e bobejañ. Tame ve’ele fase na: éyoñe beta ébubua éziñ a kui, bôte ba saé nsamba na be nyii abime bôt ése be ne nyii. Asu na be bo de mvo’é, da sili na ngume môt ô wulu mam, a na môt ase a bo nye mewôk. Ve jé é ne kui nge môte wua a bene bo nye mewôk, a taté na a bo mam aval a yi? Ja’a a bili mbamba b’amu ya bo de, ve mbôl a nji tôñe melep me môt a wulu be, a ne telé bôt ba be nye ba saé minjuk été, a môte wua ya be be a ne balé mbia aveñ. Aval ete da da, nge bi nji tôñe zene Yéhôva a liti bia, a bo bôt a nga ve éjôé mewôk, bôte bevok be ne tôbane minjuk. Ve éyoñ bia bo Yéhôva mewôk, bia liti na bia nye’e bobejañ, a na bia semé nta’ane mame Yéhôva.​—1 Becorinthien 12:14, 25, 26.

10, 11. Jé bia zu yen éyoñe ji?

¹⁰ Jam ése Yéhôva a jô na bi bo é ne asu mfi wongan. Éyoñe bia semé bôte be tele bia ôsu, nda bôt été, akônda été, to’o betebe ôsu ya ngovina, bia bese bi ne yene mfi ya été.​—Deutéronome 5:16; Beromain 13:4; Beéphésien 6:2, 3; Behébreu 13:17.

¹¹ Bi ne kôme semé bôt bevok, nge bia kôme wôk amu jé Yéhôva a yi na bi bo de. Bi tame zu yene bité bila bia yiane semé bôte bevok.

NDA BÔT ÉTÉ

12. Aval avé nnôm a ne liti na a semé Yéhôva?

¹² Yéhôva a nga bôndé nda bôt, a ve fe môt ase ya été mbe’e wé. Éyoñ ébu’a ése ya nda bôt ja wô’ô jam Yéhôva a yi na é bo, nda bôt ja ye nyiñe mvo’é été, ébu’a ése ya été ja ye bi bibotan. (1 Becorinthien 14:33) Yéhôva a nga telé nnôm ane nlô ya nda bôt. Nalé a tinane na Yéhôva a yi na, a toñe minga wé a bone bé, a na a tebele be nye’an été. Amu a ye yalane Yéhôva ajô ya jam ése é ne kui nda bôte jé. Nnôm a ne Kristen a yiane bo mbamba nlem, a tebele nda bôte jé a nye’an aval ane Yésus a nga bo asu akônda. Éyoñ beyôm ba bo nalé, ba liti na ba semé Yéhôva.​—Beéphésien 5:23; lañe’e Ayemé 13.

13. Aval avé minga a ne liti na a sili émien éjôé nnôme si?

¹³ Minga fe a bili mbamba mbe’e wé. A su’u nnôme wé amu a ve ngul ése na a bo mbamba nlô ya nda bôt. Ba nye be bili ésaé ya ye’ele bone bap. A ne ye’ele bone bé fulu ésemé, a zene ya mimboone mié. (Minkana 1:8) A liti nnôm na a semé nye éyoñ a su’u mintyi’ane mié. Éyoñ a nji bo tyiñe jia a ntyi’ane nnôm a te nyoñ, a ye kate nye aval a wô’ôtane mam a mbamba nlem a ésemé. Éyoñ minga a ne nlu’an a môt a nji bo Ngaa Yéhôva, nalé a ne soo nye minju’u mevale meva. Ve nge a ke ôsu a nye’e a semé nnôm, éko éziñ nnôm a ne kômbô yeme Yéhôva, a kañe nye.​—Lañe’e 1 Pierre 3:1.

14. Aval avé bongô be ne liti na ba sili bebiene éjôé bebiaé si?

¹⁴ Bongô be ne édima mis me Yéhôva, mbe bia yiane dañe nyane be, a liti be zen. Éyoñ bongô be ne mewôk, ba ve bebiaé nlem avak. Ve jam da dañe dañe mfi é ne na, éyoñ ba bo bebiaé bap mewôk, ba semé Yéhôva, nalé a ve nye nlem avak. (Minkana 10:1) Abui menda me bôt, bongô ba yaé ve a mbiaé wua. Nalé a ne bo angôndô ya ayaé asu mbiaé a asu bon. Ve éyoñ bongô be ne mewôk, a éyoñe ba su’u nyia wop nge ke ésa wop, nda bôt ja dañe bo mvo’é. Bia yiane yeme na, teke nda bôt éziñ é ne teke ayeñ. Ve nge môt ase ya nda bôt a tôñe nta’ane mame Yéhôva, nda bôt ése é ne bi benya meva’a. Yéhôva, Mbôndé menda me bôt mese, nnye aye nyoñe duma.​—Beéphésien 3:14, 15.

AKÔNDA ÉTÉ

15. Aval avé bi ne liti na bia semé bôte be tele ôsu akônda été?

¹⁵ Yéhôva a tebele bia a zene ya akônda Bekristen, a nga telé Yésus njôé ya akônda. (Becolossien 1:18) Yésus ki a nga telé ‘ôlo ô ne mewôk a fek’ na, ô nyoñe ngab a bebo bisaé be Zambe ya si ése. Den, ‘ôlo ô ne mewôk a fek’ ñwô fe ô ne Tin Ékôan. Bemvendé, bediakon, a bejome mekônda ba su’u mekônda ya si ése, Tin Ékôan nje ja tebele be. Bobejañ bete bese mbe be bili ésaé ya nyoñe ngab a bia. Be bili mbe’e ya binyiñe biangane mis me Yéhôva. Nde ñhe, éyoñ bia semé bôt bete, Yéhôva nnye bia semé.​—Lañe’e 1 Bethessalonicien 5:12; Behébreu 13:17; lañe’e Ayemé 14.

16. Amu jé bi ne jô na mbamba nsisim nnye a tobe bemvendé a bediakon?

¹⁶ Bemvendé a bediakon ba volô akônda na é tebe ne bip mbunan été a nye’an. E ne fo’o été na, be fe ba kop ane bia bese. Nde aval avé ba tobe be? Bobejañ ba yiane jalé mam méziñ me ne Bible. (1 Timothée 3:1-7, 12; Tite 1:5-9) A zene ya mbamba nsisime wé, Yéhôva a nga volô bôt be nga tili Bible na be tu’a timine mam mete. Bemvendé ba ye’elane Yéhôva asu na mbamba nsisim a liti be zen éyoñe ba kômbô telé mvendé nge ke diakon. Teke va nge beté, Yésus ba Yéhôva mbe ba wulu akônda. (Mam Minlôman 20:28) Bobejañ Yésus ba Yéhôva ba belane be na be su’u bia, a nyoñe bia ngab be ne dase Zambe.​—Beéphésien 4:8.

17. Jé sita a yiane bo biyoñe biziñ, asu na a semé bôte be tele nye ôsu?

¹⁷ E wô’ô kui biyoñe biziñe na, teke mvendé nge diakon, asu na ésaé ba yiane bo é boban. Bobejañ befe be ne bo je, ve nge fam é dubaneya é nji bo valé, sita éziñ a ne bo ésaé éte, to’o a ne ésaé bobejañ ba yiane bo. Nge da kui nalé, a yiane buti nlô wé a ntôm. (1 Becorinthien 11:3-10) Éyoñ a bo de, a liti na a semé nta’ane mam Yéhôva a lat bôte be tele nye ôsu, nda bôt été a akônda été.​—Lañe’e Ayemé 15.

BETEBE ÔSU YA NGOVINA

18, 19. (a) Kalate Beromain 13:1-7 a ye’ele bia jé? (b) Aval avé bi ne liti na bia semé bôt be tele bia ôsu?

¹⁸ Den, Yéhôva a ve bijôé ya si abime éjôé éziñ, bia yiane semé bie. Ba wulu meyoñ a mesi asu na mam me bo mvo’é, ba bo fe mam me ne mfi. Bekristen ba tôñe melep me ne kalate Beromain 13:1-7. (Lañek.) Bia semé “ba be tele ôsu” a tôñe metiñe ya si bi too. Metiñe mete me ne nambe nda bôt jangan, bisaé biangan, nge ke biôm bi bili. Ve jé bia yiane bo nge ngovina a jô bia na bi bo jam é nji lu’an a metiñ me Zambe? Nlômane Pierre a nga jô na: “A Zambe, a bôt, bia yiane dañe wô’ô Zambe.”​—Mam Minlôman 5:28, 29.

¹⁹ Éyoñe bia bo mam a betebe ôsu ya ngovina, (a ne bo ntyi’i mejô, nge ke mone bezimbi), bia yiane semé be. Bongô be sikôlô ba yiane semé beye’ele bap, a bôt bese ba saé sikôlô wop. Bia yiane semé njôô ya nda bisaé jangan, ja’a a nji semé bia. Éyoñ bia bo nalé, bia vu nlômane Paul, nnye a nga ke ôsu a semé éjôé, to’o éyoñ é nji be tyi’ibi. (Mam Minlôman 26:2, 25) Ja’a bôte bevok ba nyoñe ki bia mvo’é, bia ke ôsu a semé be.​—Lañe’e Beromain 12:17, 18; 1 Pierre 3:15.

20, 21. Mbamba be mam bevé be ne kui éyoñ bia semé bôte bevok?

²⁰ E mesi mese, ésemé ja jañ ôte’etek ôte’etek. Ve bebo bisaé be Yéhôva be nji bo nalé. Bi ne ntindane ya semé bôt bese. Bia tôñe melep me nlômane Pierre ma: “Sema’ane bôte bese.” (1 Pierre 2:17) Bôt ba yen éyoñ bia semé be. Yésus a nga jô bia na: “Fa’an éfufup jenan vôm bôt be to, ajô te be aye yen mba be mam mi abo, a ve Éso wônan a ne yôp duma.”​—Matthieu 5:16.

²¹ Éyoñe bi ne ésemé nda bôt été, akônda été, a bevôm bevo’o bese ya ényiñ, mbamba éve’ela bia liti a ne volô bôte na be kômbô yeme Yéhôva. Éyoñ bia semé bôt bevok, Yéhôva émiene nnye bia semé. Nalé a ve Yéhôva nlem avak a liti fe nye na bia nye’e nye.