KABETÔLÔ 4

Bia yiane semé ba be tele bia ôsu

“Sema’ane bôte bese.”—1 PIERRE 2:17.

1, 2. (a) Jé bi wô’ô wô’ôtan éyoñe da sili na bi semé ba be tele bia ôsu? (b) Bia zu bi biyalane ya minsili mivé?

YE Ô yeneya avale mone mongô a bo éyoñe ba jô nye na a bo jam a nji kômbô bo? Éko éziñ nyia a jô nye na a kôm étune nda jé. Asu dé da liti na a simesane mam mebaé: fok, a wô’ô tyiñe mbiaé, a yeme fe na a yiane nye bo mewôk. Baé, a nji bi nkômbane ya kôm étune nda jé. Bia bese bi wô’ô wô’ôtan ane mongô ate.

² E nji bo tyi’ibi ya semé bôte be tele bia ôsu éyoñ ése. Ye é wô’ô kui na wo fe ô kate semé ba be tele wo ôsu? Nge nalé, yeme na ô nji bo étam. Abui bôt é nji beta semé ba be tele be ôsu. Ve, Kalate Zambe a jô na bia yiane semé bôte be tele bia ôsu. (Minkana 24:21) Nge bia kômbô ba’ale biabebiene nye’ane Zambe été, bia yiane semé bôte be tele bia ôsu. Ve, bi ne sili biabebiene minsili mi: Amu jé é ne ayaé ya semé ba be tele bia ôsu? Amu jé Yéhôva a jô bia na bi semé bôte be tele bia ôsu, a jé é ne volô bia? Aval avé bi ne liti na bia semé bôte be tele bia ôsu?

AMU JÉ JAM ETE E NE AYAÉ

3, 4. Abé da so vé, a jé ja bo na môt a kate semé bôte be tele nye ôsu?

³ Bi tame zu taté fase mam mebaé ma bo na, e semé bôte be tele bia ôsu a bo ayaé. Jam ôsu: bi ne bebo mam abé. Jame baa: bôte be tele bia ôsu be ne fe bebo mam abé. Abé da so so ôteñ, afup Éden, éyoñ Adam ba Ève be nga bo Yéhôva ébiasé. Nde ñhe, ébiasé nje é nga biaé nsem. Ataté éyoñ éte, minsône miangan mia tindi bia na bi bo melo.—Metata’a 2:15-17; 3:1-7; Besam 51:5; Beromain 5:12.

⁴ Mbôle bi ne bebo mam abé, abui ya be bia é ne mebun a ébiasé; jôm ete ja bo na, éjote nyul é bo fulu é ne ayaé ya bi a ba’ale. Ja’a bi boya Zambe ésaé den a ntoo abui mimbu, é ne kui na bi bo mebun a éngana’a. Jam ete e nga kui Koré (Qorah), môt a nga nyiñ éyoñe Môze. A nga jibi abui bitibela’a a ayoñ Israël. Ve môs éziñ, a nga taté na a nyamete beta minkôñ, jam ete e nga tindi nye na a kômbô wôlé éto Môze. (Nlañane Bôt 12:3; 16:1-3) Éve’an éfe é ne ji Njô bôte Ouzziya; mebun me nga tindi nye na a nyiine temple été, a bo jame beprêtre étam be mbe be yiane bo. (2 Minkañete 26:16-21) Bôte bete be nga bi ma’ane ya éngana’a jap. Éve’ela jap é ne nya mfi asu dangane den. Bia yiane tabe ntyele ya bo mebun, amu fulu éte ja bo na bi kate semé bôte be tele bia ôsu.

5. Aval avé bôte béziñ be nga dimine belan éjôé jap?

⁵ Jam afe é ne na, bôte be bili éjôé be wô’ô bo njet, ayete nlem, be jaéya fe zu ba fite bôte bevok. Jam ete da tindi bôte na be bo te semé ba be tele be ôsu. Nlañe ya émo wo liti na abui bôt e nga belan éjôé jap avale da yiane ki. (Lañe’ Ecclésiaste 8:9.) Éve’ela Saül ja liti nalé. Éyoñe Yéhôva a nga telé nye njô bôt, a mbe a sulu’u émiene si. Ve, mebun a éviele bi nga jaé nye nlem; a nga su’ulane tibili zôsôa môte David. (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Mvuse ya valé, David a nga bo njô bôt a dañ ba bese be nga jôé ayoñ Israël. Ve, nye’ fe a nga belan éjôé jé a lôte nné éyoñ a nga wôlé minga Ouriya mone Hittite, a jô fe na, be telé nye vôm bita bia dañe ngul asu na be wôé nye. (2 Samuel 11:1-17) Nsem wo bo fo’o na mona môt a belane ngule jé a lôte nné. Jam ete da dañe dañe njuk éyoñe môt a jôé a nji semé Yéhôva. Ñyeme mam éziñe ya si Énglis, éyoñ a maneya kañete avale bepape ya ñyebe Katôlôs be mbe betebe ôsu ya beta bitibela’a biziñ, a nga su’ulane jô na éjôé ja tindi môte na a bi mbia mefulu, a na éyoñ éjôé é dañeya abui, ja tu’a ndamane môt a bili je. Akusa bo nalé, bia zu yen amu jé bia yiane semé bôte be tele bia ôsu.

AMU JÉ BIA YIANE SEMÉ BÔTE BE TELE BIA ÔSU?

6, 7. (a) Nye’ane bia nye’e Yéhôva wo tindi bia na bi bo jé, amu jé? (b) Ésemé ja tindi bia na bi bo avôle ya bo jé, a bi ne liti ésemé biyoñe bivé?

⁶ Nye’ane ñwô wo dañe tindi bia na bi semé bôte be bili éjôé: nye’an asu Yéhôva, nye’an asu bôte be tele bia ôsu, a nye’an asu biabebien. Amu bia nye’e Yéhôva a dañe mame mese, bia kômbô ve nye nleme mvaé. (Lañe’e Minkana 27:11; Marc 12:29, 30.) Bia yeme na, nté ane be nga sôan éto njôô jé afup Éden, abui bôt e nga lum éjôé Yéhôva mvus, a ke ngame Satan. Bi bia wô’ô mvaé ya su’u éto njôane Yéhôva. Mam me ne ntilane kalate Nlitan 4:11, ma nambe bia nlem. Bia yeme na Yéhôva étam nnye a yiane éto Njôô! Bia su’u éto njôane Yéhôva, a kañese na nnye a jôé bia môs ôse.

⁷ Aval ésemé ete da dañe zezé mewôk. Bi ne avôle ya bo Yéhôva mewôk amu bia nye’e nye. Ve biyoñe biziñ, da ye bo ayaé na bi bo mewôk. Biyoñe bite, da ye sili na bi yé’é ésemé, fo’o ve ane mone mongô bia te yen atata’a ya kabetôlô nyi. Bia yiane simesane na Yésus a nga bo Ésa wé mewôk ja’a éyoñe jam ete e mbe angôndô ya ayaé. A nga jô Ésa na: “Sa ane me anye’e, ve ane wo anye’e.”—Luc 22:42.

8. (a) Den, jé é ne liti na bia semé Yéhôva, Yéhôva a yene jam ete aya? (b) Jé é ne volô bia na bi vô’ôlô melep? (Lañe’e nka’ale ô ne nlô ajô na, “Wô’ô melep a nyoñe ñye’elan”.)

⁸ É ne été na bi vo’o laan a Yéhôva den; a kobô bia a zene ya Mejô mé, a bôt a nga telé bia ôsu. Nde ñhe, biyoñe biziñ, bia liti na bia semé éto njôô Yéhôva éyoñe bia semé bôt a nga telé bia ôsu. Bia yiane fe semé bobejañe be tele bia ôsu. Nge bia bo bôte bete melo éyoñ ba ve bia melebe ma so Kalate Zambe, Yéhôva nnye bia biasé. Éyoñ ayoñ Israël é nga kobô menyiñ a bo Môze ébiasé, Yéhôva a nga jô na nnye ba biasé.—Nlañane Bôt 14:26, 27.

9. Amu jé nye’ane bia nye’e bôte bevok wo tindi bia na bi semé bôte be tele bia ôsu? Va’ak éve’an.

⁹ Bia semé fe bôte be tele bia ôsu amu bia nye’e bôte bevok. Aval avé? Tame simesane na ô ne mone bezimbi wua ya nsamba mewosan éziñ. Asu na nsamba mewosan ôte ô dañe bita, mone bezimbi ase a yiane vô’ôlô môt a jôé nye, a semé nta’ane mame ya nsamba mewosan. Nge ô bo te semé nta’ane mam ôte, ô ne telé bezimbi bese bevok minju’u été. É ne été na, minsamba mewosane ya émo ji mia bo angôndô ya mbia be mam. Ve, minsamba mewosan mi Yéhôva mi ne bo bia jôme jia, ve mvo’é. Bible a loone Zambe mintete biyoñ na: “Yéhôva ya minsamba mewosan.” (1 Samuel 1:3) A jôé beta nsamba beéngele. Yéhôva fe a wô’ô loone bebo bisaé bé na, “beta nsamba mewosan.” (Ézéchiel 37:1-10) Nge bia bo bôte Zambe a teléya bia ôsu melo, bi ne telé bobejañe bese bevo’o minju’u été. Éyoñ Kristen ja bo bemvendé ébiasé, Bekristen bevo’o be ne fe juk. (1 Becorinthien 12:14, 25, 26) Nge mone wua a kange, nda bôt ése é ne juk. Nde ñhe, éyoñ bia bo mewôk, a éyoñ bia tôñe nta’ane mame Yéhôva, bia liti na bia nye’e bôte bevok.

10, 11. E semé bôte be tele bia ôsu a ne asu mfi wongan biabebien. Amu jé?

¹⁰ Bia semé fe bôte be tele bia ôsu amu jam ete e ne asu mfi wongan. Éyoñe Yéhôva a jô bia na bi semé bôte be tele bia ôsu, a kate fe bia bibotan mboon ôte wo ye soo bia. A jô bone na be semé bebiaé bap nge ba kombô nyiñ ayap, a nge ba kômbô bi mbamba ényiñ. (Deutéronome 5:16; Beéphésien 6:2, 3) A jô bia na bi semé bemvendé ya akônda nge bia kômbô bo bemvôé bé. (Behébreu 13:7, 17) A jô fe bia na bi semé betebe ôsu ya émo asu mvo’é jangan biabebien.—Beromain 13:4.

¹¹ E ne fo’o été na, e yem amu jé Yéhôva a jô bia na bi bo mewôk, a volô bia na bi semé bôte be tele bia ôsu. Bi tame zu yen avale bi ne liti na bia semé bôte be tele bia ôsu mimfa’a milale ya ényiñe jangan.

ÉSEMÉ NDA BÔT ÉTÉ

12. Éto évé Yéhôva a nga ve nnôm a ésa nda bôt été, a fam ja yiane be’e mbe’e ôte aya?

¹² Yéhôva émien nnye a ne Mbôndé ya nda bôt. Yéhôva a ne Zambe a nye’e nta’ane mam, ajô te, a nga ta’a menda me bôte na me bo mvo’é. (1 Becorinthien 14:33) A nga ta’a na, nnôm a ésa nnye a ne nlô ya nda bôt. Nnôm a semé Yésus Krist, Ntebe ôsu wé, éyoñ a vu avale Yésus a belan akônda. (Beéphésien 5:23) Nnôm a nji yiane biasé mbe’e ôte, a yiane wô be’e nya mbe’ane; a nji yiane fite nda bôte jé nge bo njet, ve a yiane ba’ale je nye’an été a évôvoé été. A nji yiane belane ngule jé a lôte nné, a yiane yeme na nye’ fe a bili njôô, Yéhôva.

Mbiaé a belan éjôé jé ane Krist

13. Aval avé minga a nyia a ne belan éjôé jé avale Yéhôva a yene mvaé?

¹³ Minga a nyia a ne mvolô asu fam. Zambe a nga ve fe nye abim éjôé éziñ amu Kalate Zambe a kobô ajô “metiñe me [nyia.]” (Minkana 1:8) Ve a tele éjôé nnôme si. A liti na a semé éjôé nnôme wé éyoñ a volô nye jalé ésaé nlô ya nda bôt. A nji yiane biasé nye, nge jeñ a zen éziñ na a jôé señe jé. Ve a su’u nye. Éyoñ nnôm a nyoñ ntyi’an a nji nye’e, a kate nye ôsimesane wé évôvoé été, a liti’i na a semé nye. Nge nnôm a nji bo mone Bengaa, é ne kui na a tôbane minjuk, ve mbamba ntabane wé a ne tindi nnôme na a kômbô yeme Yéhôva.—Lañe’e 1 Pierre 3:1.

Ésa a lebe mone wé évôvoé été amu a te soo mvite nda été

14. Aval avé bongô be ne ve bebiaé bap a Yéhôva nleme mvaé?

¹⁴ Bongô ba ve Yéhôva nleme mvaé éyoñe ba bo bebiaé bap mewôk. Mboon ôte wo ve fe bebiaé bap bebiene nleme mvaé. (Minkana 10:1) Menda me bôte me bili ve mbiaé wua, bongô ba yiane fe bo mewôk, be yeme na ba yiane dañe suk a semé mbiaé ate. Éyoñe môt ase ya nda bôte a kôme bo avale Zambe a yi, menda me bôte ma bu’uban a mvo’é. Jam ete da ve Yéhôva, Mbôndé ya menda me bôte mese, duma.—Beéphésien 3:14, 15.

ÉSEMÉ AKÔNDA ÉTÉ

15. (a) Aval avé bi ne liti na bia semé éjôé Yéhôva akônda été? (b) Miñye’elane mivé ya Kalate Zambe mi ne volô bia na bi bo betebe ôsu ya akônda mewôk? (Lañe’e nka’ale ô ne nlô ajô na, “Mi bo’o ba be tele mia ôsu mewôk”.)

¹⁵ Yéhôva a nga telé Mone wé na nnye a wuluu akônda. (Becolossien 1:13) Yésus, nye’ ki a nga telé ôlo ô ne mewôk a fek na ô ve bebo bisaé be Yéhôva bidi ya nsisim. (Matthieu 24:45-47) Tin Ékôane Bengaa be Yéhôva nje é ne ôlo ô ne mewôk a fek. Ane mekônda Bekristene ya ntete mimbu ôsu, Tin Ékôan ja ve bemvendé ya den melep a mebendé a zene ya bekalate, nge ke a zene ya bejom mekônda. Éyoñe bia bo bemvendé mewôk, Yéhôva nnye bia bo mewôk.—Lañe’e 1 Bethessalonicien 5:12; Behébreu 13:17.

16. Amu jé bi ne jô na ba telé bemvendé a ngule ya mbamba nsisim?

¹⁶ Bemvendé a bediakon be nji bo mimfufup. Be’ fe ba kop ane bia. Ve nalé a vaa ki na bemvendé be ne “mimveane” mi Zambe asu na mekônda me bo ngul nsisim. (Beéphésien 4:8, Mfefé Nkôñelan.) Ba telé bemvendé a ngule ya mbamba nsisim. (Mam Minlôman 20:28) Amu jé bia jô nalé? Amu na, ba yiane taté bi mefulu ma so Bible, kalate mbamba nsisim a nga tindi bôte na be tili. (1 Timothée 3:1-7, 12; Tite 1:5-9) Nde fe, bemvendé ba ye’elane Yéhôva na, a ve be mbamba nsisime wé ôsusua na ba tobe bemvendé befe.

17. Minga a yiane buti nlô éyoñ a bo bisaé bivé ya akônda?

¹⁷ É ne kui biyoñ biziñ akônda na, bemvendé nge ke bediakon be jemban asu bisaé biziñ, ane e bo ésulan asu nkañete. Éyoñ nalé a kui, be ne jô befam befe ya akônda na be bo bisaé bite. Nge befam be nji bo ngule ya bo ésaé éte, be ne jô sista a yeme nsisime na a bo je. Ve, éyoñe ba ve sista ésaé fam ja yiane bo akônda été, a yiane buti nlô.a (1 Becorinthien 11:3-10) Nta’ane mam ôte ô nji liti na ba biasé binga. Ve wo volô minga na, a liti na a semé nta’ane mame Yéhôva mfa’a ya éjôé, éjôé nda bôt été, a éjôé akônda été.

ÉSEMÉ ASU BIJÔÉ YA ÉMO JI

18, 19. (a) Timi’ine miñye’elane mi ne ntilan e kalate Beromain 13:1-7. (b) Aval avé bia liti na bia semé bijôé ya émo ji?

¹⁸ Benya Bekristen ba yiane tôñe miñye’elane mi ne ntilane kalate Beromain 13:1-7. (Lañek.) “Ba be tele ôsu” be ne bijôé ya émo ji. Nté Yéhôva a ngenan a kañese na bi tabe, bijôé bite bia bo ésaé é ne mfi, bia volô na mame me wulu mvo’é abim éziñ, a bia jalé miñyiane miangan miziñ. Bia liti na bia semé bijôé bite éyoñe bia tôñ metiñe ya si bi too. Bia ya’ane toya, bia jalé bekalate ngovina a sili bia, bia tôñe fe metiñe mese ya si bi too ma fombô ényiñe jangan, nda bôte jangan, ésaé bia bo, biôme bi mo bi bili. Ve nge ngovina a jô bia na bi tyam atiñe Zambe, bia jibi bo Zambe mewôk. Bia yalane na: “A Zambe a bôt, bi ayiane dañe wô’ô Zambe,” avale minlômane ya ntete mimbu ôsu mi nga yalan.—Mam Minlôman 5:28, 29; lañe’e nka’ale ô ne nlô ajô na, “Za nnye ma yiane bo mewôk?”

¹⁹ Bia liti fe na bia semé bijôé ya émo ji a avale bia nyiñ a bôte bevok. Biyoñe biziñ, bi ne bi ajô a bijôé ya émo ji. Melu mvus, nlômane Paul ô nga sañetan a beta be bôt ane njô bôt Hérode Agrippa a ngovina Festus. Bôte bete be mbe be bili beta bikop, ve Paul a nga kobô be a ésemé. (Mam Minlôman 26:2, 25) Ja’a môt a tele bia ôsu a ne mone bezimbi nge ke beta môte ya ngovina, bia yiane vu éve’ela Paul. E sikôlô, bone Bengaa ba ve ngule na be semé beye’ele, a bôte bese be bili éjôé. Nalé a nji tinane na bia semé ve ba ba nye’e ñyebe wongan, bia semé fe ba ba feme Bengaa be Yéhôva. Bôte be nji bo Bengaa be Yéhôva ba yiane yene na bia semé bôt.—Lañe’e Beromain 12:17, 18; 1 Pierre 3:15.

20, 21. Mbamba be mam bevé bi ne bi nge bia semé bijôé ya émo ji?

²⁰ Enkelané ôsu a semé bôt. Nlômane Pierre ô nga tili na: “Sema’ane bôte bese.” (1 Pierre 2:17) Éyoñe bôt ba yene na bia semé be, jam ete da nambe be. Te bia vuane na ésemé ja jemban abui éyoñe ji. Nde ñhe, éyoñe bia semé bôte bevok, bia liti na bia bo Yésus mewôk. Nnye a nga jô na: “Nalé fe mia, fa’an éfufupe jenan vôm bôt be to; ajô te be aye yen mba be mam mi abo, a ve Ésa wônan a ne yôp duma.”—Matthieu 5:16.

²¹ Den, émo ése é ne dibi si, ve bôte be bili mbamba minlem ba nye’e éfufube ya Mejô me Zambe. Éyoñe bia liti ésemé nda bôte jangan, akônda, a asu bijôé ya émo ji, bi ne tindi bôte béziñe na be wulu éfufube ya Mejô me Zambe a bia. Avale mbamba jam ete! Ja’a é nji bobane nalé, bia yiane yeme jame da: ésemé jangan ja ve Yéhôva nlem avak, ja volô fe bia na bi ba’ale biabebiene nye’ane Zambe été. Aval abeñe jam ete!

a Appendice ô ne nlô ajô na, “E buti nlô: éyoñ évé a amu jé?” bia yen avale bi ne tôñe ñye’elan ôte.

“WÔ’Ô MELEP A NYOÑE ÑYE’ELAN”

Émo é ne njalan a mbia nsisime Satan, fulu éngana’a a melo. Jôm ete nje Kalate Zambe a loone Satan na, “njôô ya ngule ya ñyem été,” a jô fe na nnye a vuñulu “nsisim wo abo ésaé éyoñe ji be bôt be ne melo.” (Beéphésien 2:2) Den, abui bôt e nji nye’e na be jôé be. Jam é ne abé é ne na, bôte béziñ ba kômbô fe nyiñili nsisim ôte akônda Bekristen. Mvendé é ne ve môt mbamba melep mfa’a ya sa’ale mimvômane mi ne mvit nge mi mi ne ngul, ve môt ate a viane ngan, nge wô’ô melebe mete ôlun. Môt ase ya be bia a yiane tôñe melebe ma so kalate Minkana 19:20: “Wô’ô melep a nyoñe ñye’elan, asu’ulan, wo ye bo fek.” (Mfefé Nkôñelan)

Jé é ne volô bia na bi bi mbamba ôsimesan ate? Bi tame zu fas beamu belal ba bo na bôte be bene melep, mvus ya valé, bia ye fe yen ôsimesane Kalate Zambe a lat a beamu bete.

“Melebe mete ma yiane ki.” Bi ne simesane na melebe ba ve bia me nji wô’é, nge ke na môt a lebe bia a nji kôme yem ajô ése. Ôsimesan ôte ô ne bo na bi biasé melebe ba ve bia. (Behébreu 12:5) Ve mbôle bia bese bi ne bebo mam abé, ye e vo’o bo na ôsimesane wongan ñwô ô nji bo mvo’é? (Minkana 19:3) Ye teke mone jam éziñ a ne mfi e melebe ba ve bia? Mone jam ate nnye ñhe bia yiane ba’ale. Kalate Zambe a jô bia na: “Tuka’a bi nleban; te suu wô: ba’ale wô, amu ô ne wo ényiñ.”—Minkana 4:13.
“Ma vini aval a te ve ma melebe mete.” É ne été na, Kalate Zambe a kate bia na melebe ma yiane veban évôvoé été. (Begalate 6:1) Ve a jô fe na: “[Bôte] bese be nga bo abé, te kui duma Zambe.” (Beromain 3:23) Nge bia yange na melebe ba ve bia me bo ve nkone nkon, bia yiane yange na môt a ne te bijô ya nsem, nnye a ve bia me. (Jacques 3:2) Yéhôva a belane bebo mam abé asu na a ve bia melep, ajô te bi nji yiane dañe fombô avale ba ve bia melebe mete. Jam bia yiane fombô, é ne mfi bi ne nyoñe melebe mete, a sili Yéhôva meye’elan été avale bi ne tôñe me.
“Sa ke nnye a yiane ma ve melep!” Nge bia simesane na bi nji yiane tôñe melebe môt a ve bia amu bia yeme bikobe bié, bia yiane simesane beamu bi ndeme mane yen e yôp. Nge bia buni na môt a nji yiane lebe bia amu ôkala wongan, abime mimbu bi boya ékôane Yéhôva, nge ke mimbe’e bi bili akônda, yeme na bi bili abé ôsimesan. Ayoñ Israël, njô bôt a mbe a bili beta éto, ve a mbe a yiane vô’ôlô melebe bekuli mejô, beprêtre, a ma bebo bisaé bé bevo’o be mbe be va’a nye. (2 Samuel 12:1-13; 2 Minkañete 26:16-20) Dene fe, ékôane Yéhôva ja belane bebo mam abé na be lebe bia; Bekristene be ne éwôlô nsisim ba vô’ôlô melebe mete a meva’a mese, a ba tôñe me. Nge bi bili beta mimbe’e ékôane Yéhôva, nge ke na bi tabeya benya mejôô ayap a dañe bôte bevok, bia bia yiane dañe liti mbamba éve’ela mfa’a ya bo nje’ebane nlem a vô’ôlô melep.—1 Timothée 3:2, 3; Tite 3:2.

Teke môt éziñe ya be bia a ne jô na be nji yiane lebe nye. Nde ñhe, bia yiane jeñe na bi vô’ôlô melebe mese ba ve bia a nlem ôse, bi bo avôle ya tôñe me a nlem ôse, a bi ve Yéhôva akéva a nlem ôse, amu melebe mete me ne nyii bia. Melebe me ne fo’o beta ndem a liti na Yéhôva a nye’e bia, bia fe, bia yiane jeñe na bi ba’ale biabebiene nye’ane Zambe été.—Behébreu 12:6-11.

“MI BO’O BA BE TELE MIA ÔSU MEWÔK”

Melu mvus, ayoñ Israël é mbe é bili na da wulu beta nkôte si. Bôte be mbe bemillion, Moïse a nji be ngule ya be’e mbe’e ote étam. E nga sili mbamba nta’ane mam. Nde a nga bo aya? Kalate Zambe a jô na: “Moïse a nga tope biwôlô bi bôt bi so’o Israël ase, a telé be minlô ya jôô bôt, be bo bivete ya betoyini, a bivete ya mintet, a bivete ya bemewôm metan, a bivete ya mewôm.”—Nkôlan 18:25.

Avale nta’ane mam ete da sili fe akônda Bekristen ya den. Ajô te nde angôse nkañete ése é bili ntebele, akônda ése é bili bemvendé, nsamba mekônda ô bili njome mekônda, a mesi mese me bili nsamba bemvendé wo wulu ésaé. Nta’ane mam ete wo volô mvendé ése na é ba’ale éza mintômba mi Yéhôva avale da yian. Bemvendé bete ba ye yalane Yéhôva ba Yésus ajô ya mintômba mite.—Mam Minlôman 20:28.

Avale nta’ane mam ete da tindi môt ase ya be bia na a bo mewôk a sulu émien éjôé bemvendé si. Bi nji kômbô vu fulu Diotrèphe a zen éziñ, nnye a nga biasé bôte be mbe be tele ôsu akônda ntete mimbu ôsu. (3 Jean 9, 10) Bia yiane tôñe melebe me nlômane Paul, nnye a nga tili na: “Mi bo’o ba be tele mia ôsu mewôk, a tabe njôane wop si: amu be amombô ajô ya minsisim mienan, aval ane be aye yalan ajô ya été; nde, be aye bo jam ete a mevak, a sa ôlune minlem: amu jam ete e nga ye bo te mvolan mfa’a wônan.” (Behébreu 13:17) Bôte béziñe ba bo mewôk éyoñe be ne tyiñe jia a môt a tele be ôsu, ve, ba ngan éyoñe be nji nye’e jame ba jô be na be bo, nge ke éyoñe be nji yene mfi ya été. Kôme’e ba’ale na, e sulu biabebiene si a tinane na bi bo mewôk ja’a éyoñe bi nji nye’e jame ba jô na bi bo. Nde ñhe, môt ase ya be bia a yiane kôme sili émiene na: ‘Ye ma bo fo’o bôte be tele ma ôsu mewôk, a tabe njôane wope si nga?’

Nya ajô a ne na, Kalate Zambe a mane ke kat aval akônda da yiane wuluu bone be mame bese. Ve a jô na: “Mam mese me boba’an avale de ayian a nkôman.” (1 Becorinthien 14:40) Tin Ékôane ja tôñ abendé ete, jôm ete nje ja telé abui minta’ane mi mam mia volô na ékôane Yéhôva é wulu avale da yian. Bemvendé a bediakone ba liti bia mbamba éve’ela éyoñe ba ji’a tôñe minta’ane mi mame mite. Be ne fe évôvoé a avôle ya bo bôte be tele be ôsu mewôk. (Jacques 3:17) Ajô te, bôte ya angôse nkañete ése, akônda ése, nsamba mekônda ôse, mesi mese, be ne nlatane jôme jia a ba nyiñe meva’a été, amu Zambe ba kañ a ne Zambe ya mevak.—1 Becorinthien 14:33; 1 Timothée 1:11.

Jam afe é ne na, mejô me Paul bia lañe kalate Behébreu 13:17 ma liti na fulu melo é ne angôndô ya abé fulu. Fulu éte é ne bo na bôte be tele bia ôsu akônda be bo ésaé jap a ‘ôlune nlem.’ Nalé a ne viane bo na, ésaé mojañ éziñ a te yiane nyoñ ane beta ma’a, é viane bo adite mbe’e, amu bobejañe ya akônda be ne nlô ayet. Bia yiane ñhe yeme na, avale Kalate Zambe a jô, mboon ôte wo ye ‘bo te mvolan mfa’a wongan,’ nalé a tinane na akônda ése nde da ye tebe minju’u été. Ve môt a bene tôñe minta’ane mi mame ya ékôane Yéhôva a yiane fe yeme na, a ye tôbane minju’u mife. Nge a bene sulu émiene si, é jañele amvôé dé a Yéhôva. (Besam 138:6) Bia bese, enkelané ôsu a bo mewôk, a tabe éjôé ba be tele bia ôsu si!