Tani Watchtower LÍBURU-AGEI LIDAN INTERNET
Watchtower
LÍBURU-AGEI LIDAN INTERNET
Garifuna
Ǘ
  • á
  • Á
  • é
  • É
  • í
  • Í
  • ó
  • Ó
  • ú
  • Ú
  • ü
  • Ü
  • ǘ
  • Ǘ
  • Ñ
  • ñ
  • BÍBÜLIA
  • AGUMEIRAGUAGÜDÜNI
  • ADAMURIDAGUNI
  • wp17 Núm. 2 páh. 4-7
  • Óunabagülei le tíchugubei Bíbülia

Úati bidéu lidan fánreinti le.

Sarí wamuti, anihein mégeiti, siñati larihíniwa bidéu.

  • Óunabagülei le tíchugubei Bíbülia
  • Garüdia Awisahatu Tasubudiragüdüñein Larúeihan Heowá (houn sun gürigia) 2017
  • Arütíkulu burí
  • Dugumedu to genegeguatu
  • RU TUMUTI BÍBÜLIA ÓUNABAGÜLEI
  • LABURUCHAGUN ARUFUDAHANI UBOUAGUNA
  • “ÁBAME LESEFURUNÜN INARÜNI”
  • Halíañanu san hilaaña?
    Kátima san tarufudahabei Bíbülia?
  • Ka san uániboun?
    Álügüdahani tuáguti Bíbülia
Garüdia Awisahatu Tasubudiragüdüñein Larúeihan Heowá (houn sun gürigia) 2017
wp17 Núm. 2 páh. 4-7
Aban hilaali lidan aban umúahaü

TÍTULU LE LUÁGUBEI TIDÁÜ | ANIHEIN SAN IBAGARI LÁRIGIÑE ÓUNWENI?

Óunabagülei le tíchugubei Bíbülia

Lidan abahüdaguni le tídanbei líburu Agumesehani luáguti ladügüni Bungiu sun katei, aliihatiwa ariñaga lan Bungiu lun Adán, le furumiñeti wügüri: “Gayaraati beigin tídangiñe tin sun wewe to yaaboun, gama lumoun meigabóun tin wewe to lánina lasubudirúniwa le buídubei lumoun le wuribabei. Meigabóun tin wewe tuguya, ladüga anhoun beiga ninarün bau bóunweba” (Agumesehani 2:16, 17). Arufudati gumadi furanguti le, lun lan hamuga gaganbadi lan Adán lun Bungiu, móunwenbei yebe; lasigiruña hamuga awinwanda lidan fuluri-agei Edén.

Adán tuma Ewa dan le wéiyougaaña

Híruti lubaragiñe lan hamuga meha gaganbadi lan lun Bungiu lun lawinwandun lun súnwandan, aba desidírü lan Adán leigin tídangiñe furuda to uéiboun leweridirúa dan le tíchugunbei Ewa, to lani weiriou, lun (Agumesehani 3:1-6). Uguñe weyu awanheingua asufurirei resultóu le lanügübei lumaganbadin. Afuranguagüda lumuti apostolu Pábulu ítara: “Ítara kei lídangiñe lan meha aban wügüri lebelura figóu ubouagun, belú ligía óunweni lídangiñe figóu, ítara liña giñe hóunweguba lubéi sun gürigia lugundun afigouhaaña súngubei” (Rómana 5:12). Adán wügüri le uágubei layanuhóua ya. Gama lumoun, ka san lifigounbei ani ka uagu lanüga óunweni lun?

Figóu meha katei le ladügübei Adán: aba ladüraaguni lilurudun Bungiu subudiñulei wuriba lan le ladügübei (1 Huan 3:4). Ani kei lariñaguni Bungiu lun, óunweniba meha lanüga figóu. Lun hamuga meha gaganbadi lan Adán lun lugumadin Bungiu, mafigounhanti hamuga ani móunwenti hamuga. Móunwegunbaña hamuga giñe lisaanigu. Madügün lumuti Bungiu wügüri lun lounwen, adüga lumuti lun lawinwandun lun súnwandan.

Úati gayarati lasigeneruni le tariñagubei Bíbülia luagu beluti lan óunweni hadoun sun gürigia. Gama lumoun, anihein san somu katei lidan wágubu le erederubei wínwanñu lárigiñe óunweni? Hóunabuña hamuga besafu gürigia anha lan, luagu anuhein lan aban uani wadan ani sigitu lan awinwanda. Lun hamuga inarüni lan lira, iyeeni hamuga le lariñagubei Bungiu lun Adán, ladüga lun hamuga anihein lan aban fánreinti lídangiñe wágubu le asigirubei awinwanda lidan amu fulasu, mama hamuga óunweni lafayeihabei figóu kei lariñaguni Bungiu. Ariñagatu Bíbülia “siñá lan leyeehan Bungiu” (Ebüréu 6:18). Le linarün katei, Satanási eyeehabei dan le lariñagunbei tun Ewa: “Móunwegunbadün” (Agumesehani 3:4).

Anhein iyeeni lubéi arufudahani luagu móunwedadi tan uani, ka san asuseredubei dan le hounwen gürigia?

RU TUMUTI BÍBÜLIA ÓUNABAGÜLEI

Ariñawagúati lidan abahüdaguni le lídanbei Agumesehani luagu ladügǘn sun katei: “Ábati ladügüni Wabureme Bungiu wügüri lídangiñe múa, aba líchugun ibagari lun, lau láfurun lígirugun. Ítara liña liabin wügüri lun gabagari lan” (Agumesehani 2:7). Dimurei liabin “wügüri lun gabagari lan” sügügüdawati lídangiñe dimurei ebüréu néfesch,a ani mini lan wügüri o animaalu le awaragubei.

Arufudahatu Bíbülia furangu madügǘnti lan wügüri tau aban uani móunwedaditu, wügüri guánarügü gabagaribei. Ligíati, ni anhein háluaha saragu, madari hubéi dimurei “uani móunwedaditu” tidan Bíbülia.

Kei le mariñagun tan Bíbülia anuhein lan aban uani móunwedaditu hadan gürigia, ka uagu ligía lubéi arufudahóubei lidan saragu relihión? Lun wadariruni óunabagülei, mosu wagiribudun lidoun binadu Ehiptu.

LABURUCHAGUN ARUFUDAHANI UBOUAGUNA

Ariñagati aban güriegu abahüdaguti luagu dan le sügühalibei gíriti Heródoto, lánina sígulu seingü lubaragiñe lidaani Kristu, luagu ehiptuna lan “furumiñetiña ariñagutiña luagu móunwedadi tan hawani gürigia”. Aba giñe hígiraguagüdün binadu babilóniana houngua lun saminaü luagu móunwedadi tan uani. Lúmounbei lagañeiruni Alejandro Magno fulasu burí le luéigiñebei oubaü le ñéingiñe lubéi laboucha Weyu libiti barana Mediteraniu lidan irumu 332 lb.l.H. buruguagüda hamaali meha güriegu ha aturiahabaña filosofía arufudahani le, ani murusun dan lárigiñe, aba laburuchagun lidoun sun fulasu le lábugiñebei hagumadihan Güriegu.

Madari hubéi dimurei “uani móunwedaditu” tidan Bíbülia

Lidan furumiñeti sígulu, anihein meha bián sétanu huríu, esenios hama fariséugu, ani arufudahatiña luagu winwan tan uani lárigiñe lounwen úgubu. Afuranguagüdatu aban líburu: “Chülüti afiñeni luagu móunwedadi tan uani houn huríu ladüga húaradaguagüdüni hasaminan luma saminaü güriegu ani lídangiñetima larufudahan Platón” (The Jewish Encyclopedia). Ítarameme, mariñagunti abahüdaguti huríu le gíribei Josefo luagu tídangiñeti lan Lererun Bungiu arufudahani le, ariñagati hámagiñeti lan “güriegu”, ani ariha lumuti meha kei saragu afiñeni iyeeniti luma úraga.

Eibu meha aganwoundeina lan échuni güriegu, aba giñe árügüdeina hamani ha ariñagubaña kristiánugu hamá arufudahani ubouaguna le. Según abahüdaguti gíriti Jona Lendering, “lisaminan Platón luagu winwan tan uani furumiñe lidan aban fulasu buídutimati ani lárigiñe aba tawinwandun lidan aban ubóu wuribaali adügati lun lóundaragun lisaminan Platón luma hafiñen kristiánugu”. Ítara liña tárügüdüni ligilisi “kristiánu” arufudahani luagu móunwedadi tan uani, ani aba ligíaali lan aban fánreinti súdiniti lidan hafiñen.

“ÁBAME LESEFURUNÜN INARÜNI”

Lidan furumiñeti sígulu, eweridihati Pábulu: “Furanguti lariñaguni Sífiri luagu lidoun lanme lagumuhóun dan, añaheinbaña lan gürigia ígiruti hafiñen luagu Kristu, hafalarame sífirigu ha eyeehatiña luma arufudahani le hámagiñeti máfianu” (1 Timotéu 4:1). Gúnfuliti dimurei burí le! Hámagiñeti máfianu arufudahani luagu móunwedadi tan uani. Mama tídangiñeti Bíbülia, lídangiñeti relihión luma burí arufudahani le mama kristiánu.

Gama lumoun, ariñagati Hesusu: “Ábame hasubudiruni inarüni, ábame lesefurunün inarüni” (Huan 8:32). Sefu lumutiwa inarüni le tídanbei Bíbülia luéi arufudahani luma burí échuni le mínsiñebei lun Bungiu ani le arufudahóubei lidan saragu relihión. Sefu lumutiwa giñe luéi échuni luma burí afiñeni luáguti óunweni (ariha huméi rekuáduru “Halíañanu san hilaaña?”).

Wéiriti wínsiñe lun Bungiu le adügübaliwa. Mabusenrunti meha lun wawinwandun luágurügü 70 o 80 irumu ani lárigiñe ábame woudin sielun o lidoun ubóu le hani sífirigu lun súnwandan. Lúmagiñe furumiñeti dan busenti meha lun hawinwandun lisaanigu ha gaganbadibaña lun súnwandan ligibuagu Ubóu ani masansirungili lisuuni; lagunfuliruba (Malakíasi 3:6). Abürüha lumuti urúei Dawidi lubuidun burí dimurei le lau lídehan Bungiu: “Galangantehabei gürigia buítiña múa, haganóuba giñe lidan súnwandan” (Sálumu 37:29).

Anhein busén hubéi haganwoundagüdüni hisubudin luagu le tarufudahabei Bíbülia luagu ibagari luma óunweni, ariha huméi kapítulu 6 tidan líburu Kátima san tarufudahabei Bíbülia?, hadügün gefentiña luagu Heowá. Gayarati harariragüdünu mafayeihanga lidan www.jw.org/cab, o ésükanearü huméi kódigu le.

a Tidan saragu Bíbülia to iseritu sügügüdawati dimurei néfesch kei “gürigia wínwanti” (La Biblia de las Américas), “gürigia wínwanti” (Nueva Biblia Española) o “aba lagumeserun awinwanda” (Traducción en lenguaje actual).

Gayarati san wawinwandun lun súnwandan?

Fiú irumu lubaragiñe le, daritiña aturiahatiña siensia fiú híduru le awinwandubei lábugiñe duna, ani saminawati luagu barühali lan saragu milu irumu awinwanda. Háfuga ligía lan híduru le lǘtimahaalibei awinwanda lídangiñe sun katei le gabagaribei. Lídangiñeti aban luwuyeri híduru le gíribei Posidonia oceánica, aban luwuyeri híduru le aniheinbei lidan saragu fulasu lábugiñe barana Mediteraniu, labadinagua Esüpáña luma Chípüre.

Gayarati funa san hawinwandun gürigia saragu dan? Añahein fiú aturiahatiña siensia ha aturiahabaña luagu aweiyaduni saminatiña gayara lan migifetima lan habagari gürigia. Kei hénpulu, aban líburu to ayanuhaboun luagu katei le, akutihatu buidu luagu “saragu awanseruni le tadügübei siensia” lidan katei le. Gama lumoun, marihínwagili anhein hadügüba lubéi aturiahatiña siensia somu katei lun laganwoundun habagari gürigia.

Le linarün katei, mámaba siensia adüga lun hawinwandun gürigia lun súnwandan. Ariñagatu Bíbülia luagu Bungiu le adügübaliwa, Heowá: “Ladüga bídanñein lubuñe ibagari” (Sálumu 36:9). Luagu aban weyu, furíeiti Hesusu: “Anihán lébunabei ibagari le magumuchaditi, lun hasubudirunibu buguya le Bungiu ábanrügüti, le inarüniti, luma lun hasubudirunina, au Hesukrístu le bóunahabei” (Huan 17:3). Ítara liña, ánhawa áfaagua lun wasubudiruni Heowá Bungiu luma Hesukrístu le liráü, ani adüga wameime hagundan, wibihiba abiniruni le magumuchaditi.

Híduru le awinwandubei lábugiñe duna

Afiñetiña aturiahatiña siensia winwanhali lan fiú lídangiñe híduru burí le saragu milu irumu.

HALÍAÑANU SAN HILAAÑA?

Láguyuguagüdüni Hesusu Lásaru

Lidan fiú dimurei, ariñagatu Bíbülia añahein lan hilaaña lidan umúahaü, agurabahei águyuguni (Huan 5:28, 29). Mama hasufuriruña masanditiña giñe gáriti, ladüga “ibidiñeti ni kata houn” hilaaña (Apurichihati 9:5). Konparárü lumuti meha Hesusu óunweni luma aban idabagu huliliti (Huan 11:11-14). Ligía moun lumuti lubéi wanufudedun hawéi hilaaña ni lun wíchugun idewesei houn lun hagundaarun. Siñati híderaguniwa ni hadügün dañu woun, “lugundun lidan umúahaü [...], madügǘnti ni kata ñein maritawagún ni kata, úati subudi ni lichú aau ñein” (Apurichihati 9:10). Gama lumoun, seremei águyuguni, lagumuchuba Bungiu lau óunweni lun súnwandan (1 Korintuna 15:26, 55; Arufudúni 21:4).

Ka uagu gayara lubéi wafiñerun tuagu Bíbülia

Chóuruti gayara lan wafiñerun tuagu Bíbülia. Ka uagu? Samina huméi le:

  • Aban abürügülei luma ílagu le lánina abürühani

    Móubati le abürügüdübarun: Ǘrüwa-wein-sísiñoun líburu tidan Bíbülia, habürüdün 40 wügüriña lidan 1,600 irumu, lúmagiñe 1513 lubaragiñe lidaani Kristu darí irumu 98 lidan lidaani Kristu. Íbini ítara, úati sigenei lidan uganu le tídanbei. Arufudati le furangu luagu Lererun tan Bungiu le suntigabafu, ligía ásügüragüdübalin ariñahani houn abürühatiña.

  • Aban wagabu

    Úaraguati abahüdaguni le tídanbei: Úaraguati sügǘ burí le tídanbei Bíbülia luma le asuseredubei lidan binadu dan. Ariñagatu aban líburu: “Mítarantu Bíbülia kei úraga luma burí ariñahani le iyeeniti, le ídanbei háfaagua ha abürühabalin lun hafidihani katei lidan somu dan le díseti lidan abahüdaguni, [...] ánhounti Bíbülia ru tumuti weyu luma fulasu le ñein lubéi lasusereda kada sügǘ” (A Lawyer Examines the Bible).

  • Aban átomo

    Úaraguati le tarufudahabei tuma siensia: Mama aban líburu tánina siensia Bíbülia, gama lumoun, dan le tayanuhan tuagu siensia úati charati lidan, kamá hamuga guentó labürüdǘwa. Kéiburi tidan haliburun Fádirigu kapítulu 13 luma 14 darí wamuti lúrudu le meha ichugúbei houn ísüraelina luagu arumani luma luagu hadisedagüdüniwa sánditiña luagu átiri dan luéi hásügüragüdüni hasandi hawagun amu, ani bürüwati lúrudu ligía saragu dan lubaragiñe lasubudirúniwa ligaburi lásügürün sandi luéigiñe aban gürigia luagun amu. Ariñagatu Bíbülia ítara liña lan lesetirun Ubóu kei aban bali ani ua lan ni kata ágüdahati huáriñurugu, aban katei le hasubudirubei aturiahatiña siensia saragu dan lárigiñe (Hobu 26:7; Isaíasi 40:22).

Anihán fiúrügü lídangiñe hénpulu le achoururubalin le ariñawagúbei tuagu Bíbülia: “Sun le bürüwañubei tidan Lererun Bungiu, Bungiu guánarügü íchugubalin haritagunrugun wügüriña lun habürüdüni, ani huutu lun tarufudahan, lun tadeinhan, adügatu lun hígiruni gürigia katei le mabuidunbei ani arufudahatu houn gürigia lidan richaguaü” (2 Timotéu 3:16).

    Garifuna | Biblioteca en Línea (2009-2025)
    Áfurida lídangiñe sesióun
    Agumesera sesióun
    • Garifuna
    • afanreinha huméi
    • Ligaburi larihín
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ida luba layusurún
    • Wani polítika
    • Laranserawagún dátosu
    • JW.ORG
    • Agumesera sesióun
    afanreinha huméi