Ma tqakʼän ta apü qanaʼoj chkij ri winäq ri xa xuʼ ryeʼ nkiquʼ qa kiʼ chqä nkinaʼ kiʼ
¿ATZʼETON rït komä chë ye kʼïy winäq nkajoʼ nyaʼöx kiqʼij o nyaʼöx nmaʼq taq samaj pa kiqʼaʼ? Tapeʼ ke riʼ nbʼan kikʼë, ryeʼ nkajoʼ nyaʼöx más kiqʼij. Ye kʼa ma nsach ta qakʼuʼx rma le Biblia kan rbʼin pä chik chë chpan ri rkʼisbʼäl taq qʼij ri winäq xa xuʼ ryeʼ xtkajoʼ qa kiʼ chqä ma xketyoxin ta (2 Tim. 3:2).
Ye kʼa ri naʼoj riʼ kan ojer kikʼutun pä ri winäq. Rma Adán y Eva xjeʼ ri naʼoj riʼ kikʼë, xkinaʼ chë yë ryeʼ taqäl chkij nkichaʼ ri ütz chqä ri ma ütz ta. Rma ryeʼ xkiʼän ya riʼ jontir najin nqatäj poqän. Kïy jnaʼ chrij riʼ, ri qʼatöy tzij Uzías aj Judá, xuʼän jun nüm rmak rma xquʼ ryä chë taqäl chrij nuporoj pon pa templo, tapeʼ ma yaʼon ta ri samaj ri pa rqʼaʼ (2 Crón. 26:18, 19). Y ri fariseos chqä ri saduceos xkiquʼ chë rma ye petenäq chpan rjatzul Abrahán taqäl chkij chë Dios yerloqʼoqʼej más ryeʼ chkiwäch ri nkʼaj chik (Mat. 3:9).
Rma yoj kʼo chkikojöl ri winäq ri xa xuʼ ryeʼ nkiquʼ qa kiʼ chqä nkinaʼ kiʼ, rkʼë jbʼaʼ yeqakʼän apü ri naʼoj riʼ (Gál. 5:26). Rkʼë jbʼaʼ nqaquʼ chë röj taqäl chqij nyaʼöx jun samaj pa qaqʼaʼ o chë röj nyaʼöx más qaqʼij. ¿Achkë ütz nqaʼän chë ma yeqakʼän ta apü ri naʼoj riʼ? Ri ütz nqaʼän, ya riʼ nqʼax chqawäch achkë nuquʼ Jehová chkij re naʼoj reʼ. Tqatzʼetaʼ kaʼiʼ naʼoj ri kʼo chpan le Biblia.
Yë Jehová nchʼobʼö achkë utzil nawïl pan akʼaslemal. Keqatzʼetaʼ jojun ejemplos.
Chpan jun familia, Jehová nrajoʼ chë ri achï trajoʼ rxjayil chqä chë ri ixöq ma tqasaj ta rqʼij rchjil (Efes. 5:33). Ri kʼlan taq winäq nkʼatzin chë xa xuʼ kikʼlaj nkajoʼ (1 Cor. 7:3). Ri teʼej tataʼaj taqäl chkij chë kalkʼwal nkinmaj kitzij. Y ri akʼalaʼ kan ütz chë yechajïx chqä yejowäx kimä kiteʼ kitat (2 Cor. 12:14; Efes. 6:2).
Chpan ri congregación röj ütz nqayaʼ kiqʼij ri ukʼwäy taq bʼëy rma ri samaj nkiʼän (1 Tes. 5:12). Ye kʼa, ryeʼ ma yaʼon ta pa kiqʼaʼ rchë yekitzʼilwachij ri qachʼalal o nkitamaj jontir ri nkiʼän (1 Ped. 5:2, 3).
Dios ryaʼon uchqʼaʼ pa kiqʼaʼ ri qʼatbʼäl taq tzij rchë nkikʼutuj impuestos chqë y rchë nqanmaj kitzij (Rom. 13:1, 6, 7).
Jehová kan kowan najowan, rma riʼ nuyaʼ más chwäch ri nkʼatzin chqë. Rma ri mak kʼo qa chqij, kʼo ta chë nqkäm (Rom. 6:23). Rma Jehová ronojel mul nqrajoʼ nuyaʼ kʼïy utzil pa qawiʼ (Sal. 103:10, 11). Rma kowan nqrajoʼ nuyaʼ qasamaj chpan rtinamit chqä nuyaʼ kʼïy utzil pa qawiʼ tapeʼ ma taqäl ta chqij (Rom. 12:6-8; Efes. 2:8).
¿ACHKË XTQTOʼÖ RCHË MA XA XUʼ TA RÖJ XTQAQUʼ QA QIʼ CHQÄ MA XTQANAʼ TA QIʼ?
Nkʼatzin nqachajij qiʼ rchë ma nqakʼän ta apü kinaʼoj ri winäq. Rkʼë jbʼaʼ ma nqanaʼ ta, najin chik nqaquʼ chë röj nkʼatzin nyaʼöx más chqë chkiwäch ri nkʼaj chik. Kʼo jun qʼij, Jesús kʼo jun xtzjoj ri nukʼüt chë röj winäq kan chaq bʼaʼ nqaquʼ ya riʼ. Xtzjoj rij rajaw jun jyuʼ ri xerkanuj jojun achiʼaʼ rchë xesamäj jun qʼij rkʼë, y jun denario xtöj chkë. Chrij riʼ xerkanuj nkʼaj chik mos ri xa jbʼaʼ tiempo xesamäj, jojun chkë ryeʼ xa xuʼ jun hora xesamäj. Taq xok qa aqʼaʼ jun denario xtöj chkë jontir. Ye kʼa ri kan nmaqʼaʼ yän xkichäp samaj, xkajoʼ chë xtoj ta más kiqʼij, rma más kʼïy horas xesamäj chkiwäch ri nkʼaj chik (Mat. 20:1-16). Rkʼë ri xqatzjoj qa, Jesús xkʼüt chkiwäch rtzeqelbʼëy chë nkʼatzin kiʼ kikʼuʼx nkiʼän rkʼë ri nuyaʼ Dios chkë.
Ri achiʼaʼ ri xesamäj jun qʼij xkiquʼ chë nkʼatzin ntoj más chkë.
Kʼo chë nqtyoxin y ma nqchʼojin ta (1 Tes. 5:18). Tqakʼamaʼ qanaʼoj chrij ri apóstol Pablo, ryä ma xkʼutuj ta chkë ri cristianos aj Corinto ri nkʼatzin che rä tapeʼ ütz ta xuʼän riʼ (1 Cor. 9:11-14). Pa rkʼexel nqchʼojin röj ütz nqatyoxij jontir ri nyaʼöx chqë.
Ri apóstol Pablo ma xkʼutuj ta chë ttoʼöx rkʼë ri nkʼatzin che rä.
Kʼo chë ma nqanaʼ ta qiʼ. Taq jun winäq nunaʼ chë kowan rqʼij nuquʼ chë nkʼatzin nyaʼöx más che rä ryä chkiwäch ri nkʼaj chik. Ye kʼa ya riʼ achiʼel ta jun veneno, y ri ma nanaʼ ta awiʼ achiʼel ta ri aqʼon ri xkaturtoʼ chwäch ri veneno riʼ.
Rma Daniel ma xnaʼ ta riʼ kowan rqʼij xjeʼ chwäch Jehová.
Röj ütz nqakʼän qanaʼoj chrij ri profeta Daniel, rma ryä ma xnaʼ ta riʼ. Ryä kan jaʼäl wä ntzuʼun, kowan rnaʼoj, kan kʼïy nkowin nuʼän chqä petenäq chpan jun familia ri tamatäl kiwäch. Rma riʼ ryä rkʼë jbʼaʼ ütz ta xquʼ chë taqäl chrij ri samaj xyaʼöx che rä chqä ri ütz kinaʼoj xkiʼän rkʼë (Dan. 1:3, 4, 19, 20). Ye kʼa Daniel ma xnaʼ ta riʼ, rma riʼ chwäch Jehová kan kowan rqʼij xjeʼ (Dan. 2:30; 10:11, 12).
Tqachajij qiʼ rchë ma nqakʼän ta apü kinaʼoj ri winäq ri xa xuʼ ryeʼ nkiquʼ qa kiʼ chqä ri nkinaʼ kiʼ, xa kan kiʼ qakʼuʼx tqabʼanaʼ rkʼë ri nuyaʼ pä Jehová chqë rma kowan nqrajoʼ tapeʼ ma taqäl ta chqij nqakʼül jontir riʼ.