¿Nkikʼüt komä ri profecías ri ye kʼo chpan le Biblia chë Jesús ya riʼ ri Mesías?
Ri nuʼij le Biblia
Jaʼ. Taq xjeʼ chwäch le Ruwachʼlew, Jesús kan kʼïy profecías xbʼetzʼaqät chrij ri bʼin wä qa chrij «ri Mesías —ri Ukʼwayon Bʼey—», ri xkeruköl «ri winäq chwäch ri mak» (Daniel 9:25; 1 Juan 4:14). Yajün taq kamnäq chik, kan xbʼetzʼaqät na kʼïy profecías chrij ri bʼin wä qa chrij ri Mesías (Salmo 110:1; Hechos 2:34-36).
¿Yebʼetzʼaqät komä ri profecías ri bʼin pä chrij ri Mesías chkij ye kʼïy winäq?
¿Ütz komä nqaʼij chë ri Mesías kʼa chqawäch apü xtbʼekʼutnäj pä?
Jojun profecías ri bʼin pä chrij ri Mesías ri xbʼetzʼaqät chrij Jesús
¿Achkë ntel chë tzij ri tzij Mesías?
Ri tzij hebreo Maschíaj (Mesías) y pa chʼaʼäl griego Kjristós (Cristo) ntel chë tzij «Chaʼon». Rma riʼ, Jesucristo ntel chë tzij «Jesús ri Chaʼon» o «Jesús ri Mesías».
Ojer qa, ri rubʼanik nchaʼöx jun winäq ri nyaʼöx jun nüm samaj pa ruqʼaʼ ya riʼ nuqʼäj aceite pa rujolon (Levítico 8:12; 1 Samuel 16:13). Dios xchaʼ Jesús rchë ntok ri Mesías, jun samaj ri kan kowan ruqʼij (Hechos 2:36). Ye kʼa Dios ma xqʼäj ta aceite pa ruwiʼ Jesús taq xchaʼ, xa kan rkʼë ri loqʼoläj ruchqʼaʼ xuʼän wä riʼ (Mateo 3:16).
¿Yebʼetzʼaqät komä ri profecías ri bʼin pä chrij ri Mesías chkij ye kʼïy winäq?
Manä. Achiʼel ruwiʼ ruqʼaʼ jun winäq ri ma junan ta rkʼë jun chik, ri profecías ye kʼo chpan le Biblia xa xuʼ chrij jun Mesías o Cristo nbʼetzʼaqät wä. Le Biblia nuʼij: «Xkepë na ri ma ye tzij ta profetas chqä ma ye tzij ta cristos, y xtkiʼän nmaʼq taq milagros ri kan ntel akʼuʼx che rä rchë yekiqʼöl ri winäq, y kan xtkitäj kiqʼij rchë yekiqʼöl ri yechaʼon chik» (Mateo 24:24).
¿Ütz komä nqaʼij chë ri Mesías kʼa chqawäch apü xtbʼekʼutnäj pä?
Manä. Le Biblia nuʼij chë ri Mesías chpan rujatzul David xtbʼejeʼ wä, ri xok jun chkë ri qʼatöy tzij pa Israel (Salmo 89:3, 4). Ye kʼa, ri akuchï tzʼibʼatäl wä qa kibʼiʼ ri rujatzul David xesach. Achiʼel ta xechaʼ chiʼ taq ri romanos xkichüp ruwäch Jerusalén pa junaʼ 70.a Kan chpan qa ri qʼij riʼ kʼa komä, majun ta jun kʼutuyun chë petenäq chpan rujatzul David. Ye kʼa ri wuj ri kʼo kibʼiʼ ri judíos chwäch kan kʼo wä pa ruqʼij Jesús. Rma riʼ nixta rukʼulel Jesús xekowin xkiʼij chë ryä ma pa rujatzul ta David petenäq wä (Mateo 22:41-46).
¿Jaruʼ profecías chrij ri Mesías kʼo chpan le Biblia?
Ma kan ta qataman janiʼ profecías chrij ri Mesías kʼo. Ri rubʼanik yejläx ri profecías riʼ kʼo mul njalatäj yajün taq chpan jun peraj rchë le Biblia kan chrij ri Mesías ntzjon wä. Jun tzʼetbʼäl chrij riʼ ya riʼ ri nqïl chpan Isaías 53:2-7, ri akuchï nutzjoj wä kʼïy ri xtbʼanatäj rkʼë ri Mesías. Chkiwäch jojun winäq, re peraj reʼ xa xuʼ jun profecía, ye kʼa nkʼaj chik nkiʼij chë kan kʼïy profecías kʼo chpan.
Jojun profecías ri bʼin pä chrij ri Mesías ri xbʼetzʼaqät chrij Jesús
Ri xbʼanatäj rkʼë Jesús |
Profecía |
Taq xbʼetzʼaqät |
---|---|---|
Chpan rujatzul Abrahán xpë wä |
||
Chpan rujatzul Isaac, ri rukʼajol Abrahán, xpë wä |
||
Chpan rujatzul Judá xpë wä |
||
Chpan rufamilia ri qʼatöy tzij David xpë wä |
||
Xbʼeʼaläx rkʼë jun qʼopoj ri majanä tjeʼ rkʼë jun achï |
||
Belén xaläx wä |
||
Emmanuel rubʼiʼ xyaʼöxb |
||
Ma xaläx ta chpan jun familia ri bʼeyon |
||
Xekamsäx akʼalaʼ taq ryä ya xaläx yän |
||
Xkʼwäx äl Egipto |
||
Nazareno xbʼix che räc |
||
Kʼo jun ri xyaʼö apü rutzjol chë ryä ya xtbʼeqä |
||
Xchaʼöx rchë ntok ri Mesías chpan ri junaʼ 29d |
||
Dios xuʼij Rukʼajol che rä |
||
Kan kowan xrajoʼ rachoch Dios |
||
Xtzjoj utziläj taq rutzjol |
||
Ri rutzjoxik ruchʼaʼäl Dios ri xuʼän Galilea xok achiʼel jun saqïl |
||
Achiʼel Moisés, ryä chqä xuʼän milagros |
||
Achiʼel Moisés, ryä chqä xtzjoj ri xuʼij pä Dios che rä |
||
Xeruknaj (xeruqʼomaj) ye kʼïy yawaʼiʼ |
||
Ma xrajoʼ ta chë xyaʼöx más ruqʼij chkiwäch ri nkʼaj chik |
||
Xpoqonaj kiwäch ri nkitäj poqän |
||
Xkʼüt chë Dios kan pa rubʼeyal nuʼän che rä jontir |
||
Xok jun utziläj Ajyaʼöy Naʼoj |
||
Xkʼüt rubʼiʼ Jehová chkiwäch ri nkʼaj chik |
||
Xeruksaj tzʼetbʼäl |
||
Xok jun Ukʼwäy Bʼey |
||
Ye kʼïy ma xkinmaj ta chë chaʼon rma Dios |
||
Rkʼë ri xuʼij, xerutzäq ye kïy |
||
Xtzeläx kimä ri winäq |
||
Itzel xkitzʼët tapeʼ majun rumak ta |
||
Xel kikʼuʼx che rä taq xok apü Jerusalén chrij jun bʼür |
||
Xyaʼöx ruqʼij kimä ri akʼalaʼ |
||
Pa rubʼiʼ Jehová xpë wä |
||
Xkʼayïx rma jun rachiʼil |
||
30 raqän plata xkʼayïx wäe |
||
Xyaʼöx qa kimä rachiʼil |
||
Xkitzʼük tzij chrij |
||
Majun ta xuʼij taq xjeʼ chkiwäch ri xeqʼabʼan tzij chrij |
||
Xkichbʼaj rupaläj |
||
Xkiyaʼ cheʼ chujolon |
||
Xkichʼäy |
||
Ma xtoʼ ta riʼ taq xkichʼäy |
||
Ri qʼatöy taq tzij junan xuʼän kiwäch rchë xkitzʼlaʼ |
||
Xbʼajïx ruqʼaʼ raqän chwäch jun cheʼ |
||
Ri soldados xkijäch äl rutzyaq chkiwäch |
||
Kan jun ajmak xtzʼet |
||
Xkiyöqʼ chqä itzel xkinaʼ che rä |
||
Ma xkʼewaj ta xkäm pa kiwiʼ ri ajmakiʼ |
||
Xnaʼ chë achiʼel ta xyaʼöx qa rma Dios |
||
Xkiyaʼ vinagre che rä ri xolon rkʼë kʼäy qʼayis |
||
Xchaqiʼj ruchiʼ taq xa jbʼaʼ nrajoʼ rchë nkäm |
||
Xyaʼ qa rukʼaslemal pa ruqʼaʼ Dios |
||
Xyaʼ rukʼaslemal pa kamïk |
||
Xyaʼ rukʼaslemal rchë xkeruköl ri winäq chwäch ri mak |
||
Majun ta jun rubʼaqil xkiqʼäj |
||
Xkichʼïk jun lanza che rä rupox |
||
Kan achiʼel jun bʼeyon xbʼan che rä rumuqik |
||
Xkʼasöx pä chkikojöl ri kamnaqiʼ |
||
Xkanüx rukʼexel ri xkʼayin rchë |
||
Xbʼetzʼyeʼ pa ruderecha Dios |
a Ri Cyclopedia de McClintock y Strong nuʼij: «Kan nqkowin nqaʼij chë ri akuchï tzʼibʼatäl wä kibʼiʼ kijatzul ri judíos xchaʼ chiʼ taq Jerusalén xchup ruwäch».
b Ri bʼiʼaj hebreo Emmanuel, ri ntel chë tzij «Qkʼë röj kʼo Dios», nukʼüt chë Jesús ya riʼ wä ri Mesías. Ri xuʼän taq xjeʼ chwäch le Ruwachʼlew, xkʼüt chë Dios kʼo kikʼë ri nkiyaʼ ruqʼij (Lucas 2:27-32; 7:12-16).
c Ri tzij Nazareno rkʼë jbʼaʼ petenäq rkʼë ri tzij pa chʼaʼäl hebreo nétser, ri ntel chë tzij «jotaʼy».
d We nawajoʼ natzʼët achkë rubʼanik nukʼüt le Biblia chë ri Mesías xtbʼeqʼalajin pä pa junaʼ 29, tatzʼetaʼ ri artículo «El profeta Daniel predice la llegada del Mesías».
e Re profecía reʼ chpan ri wuj Zacarías kʼo wä, ye kʼa ri xtzʼibʼan ri wuj Mateo nuʼij chë yë ri profeta Jeremías xbʼin rchë (Mateo 27:9). Achiʼel ta kʼo mul, naʼäy nyaʼöx ri wuj Jeremías chkiwäch ri wuj ri nbʼix «ri Profetas» chkë (Lucas 24:44). Rkʼë jbʼaʼ taq Mateo xtzjon chrij ri wuj «Jeremías», najin ntzjon chrij kiwuj ri profetas, ri kʼo chqä ri wuj Zacarías chpan.