¿Achkë rubʼanik nqrtoʼ chkiwäch ri kʼayewal ri nqaskʼij ruwäch le Biblia?

1. ¿Achkë kʼayewal rkʼë jbʼaʼ yeqaqʼaxaj röj, ri rusamajelaʼ Jehová?

KANTZIJ na wä chë röj kan kʼïy kʼayewal yeqïl pa qakʼaslemal. Rkʼë jbʼaʼ jun qachʼalal pa congregación xuʼän jun itzelal chqë (Sant. 3:2). O rkʼë jbʼaʼ ri qachiʼil pa tijobʼäl o pa samaj yetzeʼen chqij o yojkiyöqʼ rma nqayaʼ ruqʼij Jehová (1 Ped. 4:3, 4). O rkʼë jbʼaʼ jun qachʼalal pa qachoch najin nutäj ruqʼij chqij rchë ma tqbʼä ta chik pa qamoloj chqä ma q-el ta chik chutzjoxik le Biblia (Mat. 10:35, 36). We najin nqaqʼaxaj jun kʼayewal ri kowan najin nqatäj poqän rma, rkʼë jbʼaʼ xtpë pa qajolon nqayaʼ qa ruyaʼik ruqʼij Jehová. Ye kʼa ütz nqayaʼ chwäch qan chë xa bʼa achkë na kʼayewal xtqaqʼaxaj, Jehová xtyaʼ pä qanaʼoj chqä qachqʼaʼ rchë xtqkowin xtqapabʼaʼ qiʼ chwäch.

2. Achiʼel nuʼij Romanos 15:4, ¿achkë rubʼanik xtqrtoʼ ri xtqaskʼij ruwäch Ruchʼaʼäl Dios?

² Chpan Ruchʼaʼäl, Jehová ruqʼalajsan qa chqawäch achkë rubʼanik xkipabʼaʼ kiʼ chkiwäch nmaʼq taq kʼayewal winäq ri ye achiʼel röj. Ryä xuʼän riʼ rchë röj kʼo nqatamaj qa chkij. Ya riʼ xtzʼibʼaj qa ri apóstol Pablo rkʼë rutoʼik ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios chpan Romanos 15:4 (taskʼij ruwäch). Ri nqaskʼij kiwäch ri tzʼetbʼäl ye kʼo chpan le Biblia kan xtkikʼuqbʼaʼ qakʼuʼx. Ye kʼa rchë nqanaʼ riʼ, kʼo chë ma xa xuʼ ta nqaskʼij ruwäch qa-Biblia. Röj kʼo chë nqayaʼ qʼij che ri naʼoj yeqïl taq nqaskʼij ruwäch nkijäl ri rubʼanik nqchʼobʼon chqä yeʼapon pa qan. Taq xtkʼatzin qatoʼik rchë nqatzʼët achkë rubʼanik nqapabʼaʼ qiʼ chwäch jun kʼayewal, ütz yeqasmajij re kajiʼ naʼoj reʼ: 1) nqchʼö rkʼë Jehová, 2) nqaʼän chë achiʼel ta nqatzʼët ri najin nqaskʼij ruwäch, 3) nqchʼobʼon chkij ri naʼoj chqä 4) yeqasmajij. Rma riʼ, tqatzʼetaʼ achkë rubʼanik yeqasmajij re kajiʼ naʼoj reʼ.b Y chrij riʼ, xkeqaksaj re naʼoj reʼ rchë kan kʼo xtqatamaj qa chkij kaʼiʼ tzʼetbʼäl ye kʼo chpan le Biblia. Xtqatzjoj rij David, ri qʼatöy tzij, chqä ri apóstol Pablo.

3. Taq ya nqachäp ruskʼixik qa-Biblia, ¿achkë naʼäy kʼo chë nqaʼän, y achkë rma?

³ 1) Qchʼö rkʼë Jehová. Taq ya nqachäp ruskʼixik qa-Biblia, naʼäy tqakʼutuj che rä Jehová chë tqrtoʼ pä rchë kʼo nqatamaj qa. Jun tzʼetbʼäl. We najin nqakanuj qanaʼoj rchë nqasöl jun kʼayewal, tqaʼij che rä chë tqrtoʼ rchë yeqïl naʼoj chpan Ruchʼaʼäl ri xkojkitoʼ rkʼë rusolik ri kʼayewal (Filip. 4:6, 7; Sant. 1:5).

4. ¿Achkë xtqtoʼö rchë kan jaʼäl xtqanaʼ xtqaskʼij ruwäch jun peraj che rä le Biblia?

⁴ 2) Tqabʼanaʼ chë achiʼel ta nqatzʼët ri najin nqaskʼij ruwäch. Ri nqkowin nqaʼän riʼ kan jun spanïk ruyaʼon qa Jehová chqë. Rchë kan jaʼäl xtqanaʼ xtqaskʼij ruwäch jun peraj che rä le Biblia, tqabʼanaʼ che rä chë achiʼel ta kan najin nbʼanatäj ri najin nqaskʼij ruwäch chqä chë achiʼel ta kan yoj röj ri winäq ri najin ntzjöx rij chpan ri peraj riʼ. Tqatjaʼ qaqʼij rchë nqatzʼët ri xtzʼët ri winäq riʼ chqä rchë nqanaʼ ri rkʼë jbʼaʼ xnaʼ.

5. ¿Achoq chrij ütz nqchʼobʼon wä, y achkë rubʼanik nqaʼän riʼ?

⁵ 3) Qchʼobʼon chkij ri naʼoj. Röj ütz nqajäm qawäch rchë nqaquʼ kij ri naʼoj nqaskʼij kiwäch chqä rchë nqaquʼ rij achkë nkikʼüt qa ri naʼoj riʼ chqawäch. Reʼ xtuʼän chë ri naʼoj ri xkeqatamaj xtkixüm kiʼ kikʼë ri naʼoj ri qataman pä chik. Chqä xtqrtoʼ rchë xtqʼax más pa qajolon ri najin nqanukʼuj ruwäch. Ri ma nqchʼobʼon ta chkij ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia, ütz nqajnamaj rkʼë ruqʼomal jun rukïl wäy ri ye kʼo pa ruwiʼ jun mesa ye kʼa ma yeqaksaj ta. Ye kʼa taq nqchʼobʼon chkij ri naʼoj, ütz nqaʼij chë achiʼel ta yeqaksaj jontir ri kʼo pa ruwiʼ ri mesa rchë nqaʼän jun rukïl wäy ri kan jaʼäl ntej. Jun ri xtqtoʼö rchë nqchʼobʼon chkij ri naʼoj ya riʼ nqakanuj kiqʼalajsaxik kʼutunïk achiʼel reʼ: «¿Achkë xuʼän re winäq reʼ rchë xsöl ri kʼayewal najin nuqʼaxaj? ¿Achkë rubʼanik xtoʼöx pä rma Jehová? ¿Achkë rubʼanik yenksaj ri naʼoj xintamaj chpan re peraj reʼ rchë npabʼaʼ wiʼ chwäch ri kʼayewal najin nqʼaxaj?».

6. ¿Achkë rma kʼo chë nqasmajij ri nqatamaj?

⁶ 4) Keqasmajij ri naʼoj. Jesús xuʼij chë we ma yeqasmajij ta ri naʼoj yeqatamaj, xtq-ok achiʼel jun achï ri xa pa ruwiʼ sanayiʼ nuyäk wä rachoch. Tapeʼ kan kuw xtsamäj, majun xtkʼatzin wä ri xtuʼän. ¿Achkë rma? Rma taq xkepë qʼeqäl taq jöbʼ chqä raqän taq yaʼ, ri jay xa xtwulwuʼ qa (Mat. 7:24-27). Ke riʼ chqä xtbʼanatäj qkʼë röj, we nqchʼö rkʼë Jehová, nqaʼän chë achiʼel ta nqatzʼët ri najin nqaskʼij ruwäch chqä nqchʼobʼon chkij ri naʼoj ye kʼa ma nqasmajij ta ri nqatamaj, jontir ri xtqaʼän majun xtkʼatzin wä. Taq xkepë kʼayewal chqij o xkeyaʼöx kʼayewal pa qawiʼ, xa xtkʼis qa ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx. Ye kʼa we nqasmajij ri nqatamaj, kan yë ri ütz xtqachaʼ xtqaʼän pa qakʼaslemal, xtqanaʼ uxlanen pa qan y kan kuw xtuʼän ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx (Is. 48:17, 18). Keqaksaj ri kajiʼ naʼoj xeqatzjoj qa rchë nqatzʼët achkë nqatamaj qa chrij ri xbʼanatäj rkʼë David, ri qʼatöy tzij.

¿ACHKË NQATAMAJ CHRIJ DAVID?

7. ¿Achkë tzʼetbʼäl kʼo chpan le Biblia xtqanukʼuj ruwäch?

⁷ ¿Achkë ütz nqaʼän we jun qachiʼil o jun qachʼalal pa qachoch xuʼän jun itzelal chqë? We ke riʼ, kan kʼo xtqatamaj qa chrij ri xbʼanatäj rkʼë jun rukʼajol David ri rubʼiniʼan Absalón. Ryä kan xrajoʼ xmäj qa ri qʼatbʼäl tzij pa ruqʼaʼ rutataʼ (2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14).

8. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë Jehová nqrtoʼ pä?

⁸ 1) Qchʼö rkʼë Jehová. Taq ya xqaskʼij yän re peraj reʼ, tqaʼij che rä Jehová achkë qäs nqanaʼ rma kʼo jun ma ütz ta xbʼan qkʼë (Sal. 6:6-9). Chrij riʼ, tqaʼij che rä chë tqrtoʼ pä rchë yeqïl ri naʼoj ri xtkikʼüt chqawäch achkë kʼo chë nqaʼän.

9. ¿Achkë xbʼanatäj chkikojöl David chqä Absalón?

⁹ 2) Tqabʼanaʼ chë achiʼel ta nqatzʼët ri najin nqaskʼij ruwäch. Tqaquʼ rij ri nutzjoj re peraj reʼ chqä tqaquʼ rij achkë komä xnaʼ David taq xqʼaxaj jontir riʼ. Absalón, ri rukʼajol, kan pa junaʼ xkanuj rubʼanik rchë ütz xtzʼet kimä ri winäq (2 Sam. 15:7). Taq xtzʼët chë ya najowäx chik rma ri tinamït, ryä xerutäq jojun winäq chwäch jontir ri tinamït Israel rchë xkiʼij chkë ri winäq chë ryä xttok ri qʼatöy tzij. Ryä chqä xuʼän chë Ahitofel, jun achï ri kan junan rubʼanon ruwäch rkʼë David chqä ri nyaʼö wä runaʼoj, xa xyaʼ qa rij chwäch David chqä xok rachiʼil Absalón. Ya riʼ taq Absalón xuʼij chë yë ryä xok ri qʼatöy tzij. Rma riʼ xrajoʼ xkamsaj David, ri rkʼë jbʼaʼ kan kowan yawaʼ chkipan ri qʼij riʼ (Sal. 41:1-9). Taq David xtamaj jontir riʼ, xanmäj äl chriʼ Jerusalén. Jbʼaʼ chrij riʼ, ri ru-soldados Absalón xkiʼän chʼaʼoj kikʼë ri achiʼaʼ ri ye kʼo wä rkʼë David. Absalón ma xchʼakon ta, y chrij riʼ xkamsäx.

10. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ xkowin ta xuʼän David?

¹⁰ Komä tqaquʼ rij achkë komä xnaʼ David. Ryä kan nrajoʼ wä Absalón chqä rukʼuqbʼan wä rukʼuʼx chrij Ahitofel, ye kʼa chë kaʼiʼ xa xkiyaʼ qa kij chwäch. Ryeʼ xkiʼän chë David kowan xtäj poqän chqä xkajoʼ xkikamsaj. David kʼo ta rma xquʼ chë ri nkʼaj chik rachiʼil xkichäp chqä rutzeqelbʼexik Absalón, ri xuʼän ta chë ma ta xkʼuqbʼaʼ chik rukʼuʼx chkij. Ryä chqä kʼo ta rma xyaʼ más ruqʼij ri xnaʼ, ri xuʼän ta chë xa ta ruyonïl xanmäj äl. O, rma ma nkanüy ta chik achkë nuʼän, xyaʼ ta qʼij chë xchʼakon ta ri bʼis chrij. Ye kʼa majun ta jun chkë riʼ xuʼän. Ryä kan xkowin xpabʼaʼ riʼ chwäch ri kʼayewal riʼ. ¿Achkë xtoʼö rchë David?

11. ¿Achkë xuʼän David taq xqʼaxaj ri kʼayewal najin nqatzjoj pä?

¹¹ 3) Qchʼobʼon chkij ri naʼoj. ¿Achkë naʼoj nqatamaj qa chrij re tzʼetbʼäl reʼ? Ütz nqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Achkë xuʼän David rchë xtoʼ riʼ?». Ryä ma xyaʼ ta qʼij chë ri xbʼïn-ïl xchʼakon ta chrij o chë ri xbʼïn-ïl riʼ xuʼän ta chë xeruʼän chʼobʼoj ri xa ta xkitzʼlaʼ. Pa rukʼexel riʼ, ryä kan xchʼö rkʼë Jehová rchë xkʼutuj rutoʼik che rä. Chqä xkʼutuj rutoʼik chkë rachiʼil. Y taq ya xchʼöbʼ yän achkë nkʼatzin nuʼän, ryä kan chanin xuʼän riʼ. Y tapeʼ kan kowan xbʼison rma ri najin nbʼanatäj, ryä ma xkanaj ta qa itzel pa ran chqä kan xkʼuqbʼaʼ na rukʼuʼx chrij Jehová chqä chkij rachiʼil.

12. ¿Achkë rubʼanik xtoʼöx David rma Jehová?

¹² ¿Achkë rubʼanik xtoʼöx David rma Jehová? We nqanukʼuj más rij re peraj reʼ, xtqatzʼët chë Jehová xyaʼ ruchqʼaʼ rchë xkowin xpabʼaʼ riʼ chwäch ri kʼayewal riʼ (Sal. 3:1-8; encabezamiento). Jehová xtoʼ David rchë kan ütz xel apü ronojel chwäch chqä xerutoʼ rachiʼil taq najin wä nkichajij chwäch rukʼulel.

13. ¿Achkë rubʼanik nqakʼän qanaʼoj chrij David we kʼo jun nbʼanö jun itzelal chqë? (Mateo 18:15-17).

¹³ 4) Keqasmajij ri naʼoj. Tqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Achkë rubʼanik nkʼän nnaʼoj chrij David?». Jun rubʼanik nqaʼän riʼ ya riʼ taq nqakanuj rubʼanik rchë nqasöl yän ri kʼayewal. We ütz nuʼän, tqasmajij o tqakʼamaʼ qanaʼoj chrij ri naʼoj xyaʼ qa Jesús chpan Mateo capítulo 18 (taskʼij ruwäch Mateo 18:15-17). Ye kʼa ma tqayaʼ ta qʼij chë ri nqanaʼ nchʼakon chqij, rma rkʼë jbʼaʼ xkeqaʼän chʼobʼoj ri xa xkojkitzʼlaʼ. Tqaʼij che rä Jehová chë tqrtoʼ pä rchë nqanaʼ uxlanen pa qan chqä rchë tyaʼ qanaʼoj, rchë ke riʼ xtqkowin xtqapabʼaʼ qiʼ chwäch ri kʼayewal. Tqakʼamaʼ ri toʼïk nkitzüj ri qachiʼil chqë y ronojel mul tqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chkij (Prov. 17:17). Y, ri más rejqalen, keqasmajij ri naʼoj yeruyaʼ pä Jehová chqë chpan Ruchʼaʼäl (Prov. 3:5, 6).

¿ACHKË NQATAMAJ CHRIJ PABLO?

14. ¿Ajän riʼ taq xtkʼuqbʼaʼ qakʼuʼx xtqaskʼij ruwäch ri nuʼij chpan 2 Timoteo 1:12 kʼa 16 y 4:6 kʼa 11 chqä 17 kʼa 22?

¹⁴ ¿Achkë ütz nqaʼän we ri qachʼalal pa qachoch ma nkiyaʼ ta qʼij chqë rchë nqayaʼ ruqʼij Jehová? O ¿achkë ütz nqaʼän we chpan ri tinamït ri akuchï yoj kʼo wä ma nyaʼöx ta qʼij chqë rchë nqayaʼ ruqʼij Jehová? We ke riʼ, kan xtkʼuqbʼaʼ qakʼuʼx we xtqaskʼij ruwäch 2 Timoteo 1:12-16 y 4:6-11, 17-22.c Pablo xerutzʼibʼaj re tzij reʼ taq kʼo wä pacheʼ.

15. ¿Achkë ütz nqakʼutuj che rä Jehová?

¹⁵ 1) Qchʼö rkʼë Jehová. Taq xtqaskʼij kiwäch re versículos reʼ, naʼäy tqaʼij che rä Jehová achkë kʼayewal najin nqaqʼaxaj chqä tqaʼij che rä achkë qäs nqanaʼ. Chrij riʼ, tqaʼij che rä Jehová chë tqrtoʼ pä rchë nqatzʼët achkë naʼoj nqakʼän qa chrij ri xqʼaxaj Pablo ri xkojkitoʼ rchë xtqatzʼët achkë ütz nqaʼän.

16. ¿Achkë kʼayewal xqʼaxaj Pablo?

¹⁶ 2) Tqabʼanaʼ chë achiʼel ta nqatzʼët ri najin nqaskʼij ruwäch. Tqabʼanaʼ chë achiʼel ta kan yoj röj ri najin nqqʼaxan ri xqʼaxaj Pablo. Ryä kʼo pacheʼ chlaʼ Roma. Y tapeʼ kʼo chik jmul yaʼon pacheʼ chpan ri tinamït riʼ, komä ya ruyaʼon chik chwäch ran chë xtkamsäx. Ye kʼo jojun rachiʼil xa xkimalij qa chqä janina kosnäq (2 Tim. 1:15).

17. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ xuʼän ta Pablo?

¹⁷ Pablo rkʼë jbʼaʼ xquʼ ta chë más ta ütz ma ta xyaʼ ran chrij ri samaj xyaʼöx qa pa ruqʼaʼ, rma ke riʼ ma ta kʼo pacheʼ. Chqä kʼo ta rma xkʼöl qa itzel pa ran chkij ri winäq ri ye kʼo chpan ri provincia rchë Asia rma xa xkimalij qa. Y rkʼë jbʼaʼ ma ta xkʼuqbʼaʼ chik rukʼuʼx chkij ri nkʼaj chik rachiʼil. Ye kʼa ryä majun ta jun chkë riʼ xuʼän. ¿Achkë xtoʼö rchë Pablo chë kan xkʼuqbʼaʼ na rukʼuʼx chkij rachiʼil chqä chrij Jehová?

18. ¿Achkë runaʼoj xkʼüt Pablo?

¹⁸ 3) Qchʼobʼon chkij ri naʼoj. Tqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Achkë xuʼän Pablo rchë xtoʼ riʼ?». Tapeʼ ruyaʼon chik chwäch ran chë xtkamsäx, ryä ma xmestaj ta chë ri más rejqalen ya riʼ nuyaʼ ruqʼij Jehová. Ryä chqä xkanuj rubʼanik rchë xkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx nkʼaj chik y kan rkʼë ronojel ran xchʼö rkʼë Jehová (2 Tim. 1:3). Ryä ma xquʼ ta rij achkë rma ri nkʼaj chik xkimalij qa. Pa rukʼexel riʼ, xa kan xtyoxin rma ye kʼo rachiʼil ri kan xkikʼüt chwäch chë nkajoʼ chqä kowan xkitoʼ. Chqä ma xyaʼ ta qa rutjoxik chrij Ruchʼaʼäl Dios (2 Tim. 3:16, 17; 4:13). Y, ri más rejqalen, ya riʼ chë ryä kan ruyaʼon wä chwäch ran chë Jehová chqä Jesús janina nkajoʼ, chë ma kimalin ta qa chqä chë xtkitzolij rajäl rukʼexel che rä rma ronojel mul xnmaj kitzij.

19. ¿Achkë rubʼanik xtoʼöx Pablo rma Jehová?

¹⁹ Jehová rubʼin wä chik che rä Pablo chë xtyaʼöx kʼayewal pa ruwiʼ rma xok jun rutzeqelbʼëy Jesús (Hech. 21:11-13). ¿Achkë rubʼanik xtoʼöx Pablo rma Jehová? Ryä xuʼän riʼ taq xyaʼ pä ri xkʼutuj Pablo che rä chqä taq xyaʼ ruchqʼaʼ (2 Tim. 4:17). Jehová chqä xuʼij che rä Pablo chë kan xtyaʼ rajäl rukʼexel che rä rma ri samaj ri kan xtäj ruqʼij chbʼanik, y xuʼän chë ri rachiʼil Pablo kan xkikanuj rubʼanik rchë xkitoʼ.

20. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë chë ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx nuʼän achiʼel rukʼuqbʼäl kʼuʼx Pablo ri nqʼalajin kikʼë ri tzij kʼo chpan Romanos 8:38 chqä 39?

²⁰ 4) Keqasmajij ri naʼoj. Tqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Achkë rubʼanik nkʼän nnaʼoj chrij Pablo?». Achiʼel xbʼanatäj rkʼë Pablo, röj chqä qataman chë xtyaʼöx kʼayewal pa qawiʼ xa rma nqayaʼ ruqʼij Dios (Mar. 10:29, 30). Rchë ma nqayaʼ ta qa Jehová taq yeyaʼöx kʼayewal pa qawiʼ, röj kʼo chë kan rkʼë ronojel qan nqchʼö rkʼë chqä chaq taqïl nqanukʼuj ruwäch qa-Biblia. Majun bʼëy tqamestaj ta chë ri más rejqalen ri kʼo chë nqaʼän ya riʼ nqayaʼ ruqʼij Jehová. Tqayaʼ chwäch qan chë ryä majun bëy xtqrmalij ta qa chqä chë majun ta jun nkowin nbʼanö chë ma ta xtqrajoʼ chik (taskʼij ruwäch Romanos 8:38, 39; Heb. 13:5, 6).

TQAKʼAMAʼ QANAʼOJ CHKIJ RI NKʼAJ CHIK ACHIʼAʼ CHQÄ IXOQIʼ RI YERUTZJOJ LE BIBLIA

21. ¿Achkë xtoʼö ya Aya chqä Hector rchë xekowin xeqʼax chwäch ri kʼayewal kʼo wä chkij?

²¹ Xa bʼa achkë na kʼa najin nqaqʼaxaj, ri tzʼetbʼäl ye kʼo chpan le Biblia kan xtkikʼuqbʼaʼ qakʼuʼx. Tqatzʼetaʼ ri nuʼij ya Aya, jun precursora aj Japón, ryä nuʼij chë ri xnukʼuj rij ri xqʼaxaj Jonás kan xtoʼ rchë ma xxiʼij ta chik riʼ xtzjoj ruchʼaʼäl Dios akuchï yeqʼax wä ye kʼïy winäq. Hector, jun kʼajol aj Indonesia ri nuyaʼ ruqʼij Jehová tapeʼ ruteʼ rutataʼ ma ye testigos ta, nuʼij chë ri tzʼetbʼäl xyaʼ qa Rut nuʼän chë nrajoʼ nutamaj más chrij Jehová chqä nuyaʼ ruqʼij.

22. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë kan kʼo xtqatamaj qa taq xkeqatzʼët videos, xkeqakʼoxaj ri tzijonem chrij ri xebʼanatäj ojer qa o xtqaskʼij ruwäch ri peraj «Ejemplos de fe»?

²² ¿Akuchï xtqïl wä más naʼoj chkij ri winäq ri nutzjoj le Biblia ri kan xtkikʼuqbʼaʼ qakʼuʼx? Ri videos, ri tzijonem chrij ri xebʼanatäj ojer qa chqä ri tzijonem yeqïl chpan ri peraj «Ejemplos de fe» xkojkitoʼ rchë kan jaʼäl xtqanaʼ xtqaskʼij ruwäch jun peraj che rä le Biblia.d Taq ya xtqatzʼët, xtqakʼoxaj o xtqaskʼij ruwäch ronojel reʼ, tqaʼij che rä Jehová chë tqrtoʼ rchë yeqïl utziläj taq naʼoj ri xkojkitoʼ chpan qakʼaslemal. Tqabʼanaʼ che rä chë achiʼel ta yoj röj ri winäq ri najin ntzjöx rij chpan ri peraj riʼ. Qchʼobʼon chrij ri xuʼän ri winäq riʼ chqä achkë rubʼanik xtoʼöx pä rma Jehová rchë xkowin xpabʼaʼ riʼ chkiwäch ri kʼayewal. Chrij riʼ, keqasmajij chpan qakʼaslemal ronojel ri xqatamaj. Pa rukʼisbʼäl, tqatyoxij che rä Jehová rma ronojel ri toʼïk ruyaʼon pä chik chqë. Xtqakʼüt chwäch chë kantzij nqanaʼ riʼ we xtqakanuj rubʼanik rchë nqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri nkʼaj chik chqä rchë yeqatoʼ.

23. ¿Achkë nuʼij Jehová chqë chpan Isaías 41:10 chqä 13?

²³ Rma yoj kʼo chkikojöl winäq ri ma nkiyaʼ ta ruqʼij Jehová, kan kʼïy kʼayewal xkeqïl, y kʼo mul rkʼë jbʼaʼ xtqanaʼ chë kan ma xtkanüy ta chik achkë xtqaʼän (2 Tim. 3:1). Ye kʼa majun ta rma nchpü qakʼuʼx o nqaxiʼij qiʼ, rma Jehová retaman achkë najin nqaqʼaxaj. Taq nkʼatzin qatoʼik, ryä nuʼij chqë chë xtqrchäp rkʼë rijkiqʼaʼ (taskʼij ruwäch Isaías 41:10, 13). Röj kan qayaʼon chwäch qan chë Jehová xtqrtoʼ pä, y le Biblia kan xtqrtoʼ rchë xtqkowin xtqqʼax chwäch xa bʼa achkë kʼayewal.