Qʼopojiʼ kʼojolaʼ, tkʼuqeʼ más ikʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios

1. ¿Achkë kibʼanon pä ye kʼïy qʼopojiʼ kʼojolaʼ kʼa komä?

RONOJEL junaʼ kan pa mil chkë ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ yeqasäx pa yaʼ. ¿Yït rït jun chkë ryeʼ? We ke riʼ, ri qachʼalal pa congregación kan kiʼ kikʼuʼx awkʼë, y Jehová kan ke riʼ chqä nunaʼ (Prov. 27:11). Taquʼ jaruʼ abʼanon pä kʼa komä. Rkʼë jbʼaʼ kan kowan atjon pä awiʼ chrij le Biblia y kan pa junaʼ abʼanon pä riʼ. Rma riʼ kan ayaʼon chwäch awan chë le Biblia ya riʼ ruchʼaʼäl Dios. Ye kʼa ri más rejqalen ya riʼ chë komä ataman chik ruwäch Jehová, ri xyaʼö pä re Loqʼoläj Wuj reʼ chqë. Y rma kowan nawajoʼ, xajäch awiʼ pa ruqʼaʼ chqä xaqasäx pa yaʼ. ¡Rït kan ütz ri xaʼän!

2. ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?

² Rkʼë jbʼaʼ taq majanä kaqasäx pa yaʼ, kʼo jojun xaqʼaxaj ri rkʼë jbʼaʼ xkiʼän chawä chë kʼayewal xuʼän chawäch xanmaj rutzij Jehová. Ye kʼa ütz ma namestaj ta chë xkepë na nkʼaj chik kʼayewal chawij. Satanás xtkanuj rubʼanik rchë rït ma xtawajoʼ ta chik Jehová chqä rchë ma xtayaʼ ta chik ruqʼij (Efes. 4:14). Ma tayaʼ ta qʼij chë nchʼakon chawij. ¿Achkë xkatoʼö rchë majun bʼëy xtayaʼ ta qa Jehová chqä rchë xtaʼän ri xatzüj che rä? Nkʼatzin nkʼuqeʼ más akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl (Heb. 6:1). Chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët achkë rubʼanik xkakowin xtaʼän riʼ.

RI XKATOʼÖ RCHË XTKʼUQEʼ MÁS AKʼUʼX CHPAN RUCHʼAʼÄL DIOS

3. ¿Achkë nkʼatzin nkiʼän jontir cristianos taq xeqasäx yän pa yaʼ?

³ Taq jun winäq nqasäx pa yaʼ, nkʼatzin nusmajij ri naʼoj xyaʼ ri apóstol Pablo chkë ri cristianos aj Éfeso. Ryä xuʼij chkë chë tkʼuqeʼ kikʼuʼx «chpan ruchʼaʼäl Dios kan achiʼel jun winäq ri kan pa rubʼeyal nchʼobʼon» (Efes. 4:13). Pablo xjnamaj ri rubʼanik nkʼuqeʼ qakʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios rkʼë ri rubʼanik nkʼïy jun akʼal. Ri teʼej tataʼaj kan ntel kikʼuʼx che rä kineʼy chqä kowan nkajoʼ. Tapeʼ ke riʼ, ma xtkiyoʼej ta chë ke riʼ xtkanaj. Ri akʼal xtkʼatzin xtkʼïy (1 Cor. 13:11). Ke riʼ chqä jbʼaʼ nbʼanatäj qkʼë röj, ri cristianos: taq xqqasäx yän pa yaʼ, nkʼatzin achiʼel ta nqkʼïy chpan ruchʼaʼäl Dios. Tqatzʼetaʼ jojun naʼoj ri xkatkitoʼ rchë xtaʼän riʼ.

4. ¿Achkë naʼoj xkatoʼö rchë xtkʼuqeʼ más akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios, y achkë rma? (Filipenses 1:9).

⁴ Tawajoʼ más Jehová. Rït kan nqʼalajin chawij chë kowan nawajoʼ Jehová. Ye kʼa yakowin nawajoʼ na más. ¿Achkë rubʼanik naʼän riʼ? Ri apóstol Pablo xuʼij jun rubʼanik chpan Filipenses 1:9 (taskʼij ruwäch). Pablo xuʼij che rä Jehová chë tbʼanaʼ chë ri kajowabʼäl ri filipenses «xtnmär ta kʼa más». Reʼ nukʼüt chë röj nqkowin nqajoʼ na más Jehová. Ye kʼa nkʼatzin njeʼ «ri tzʼaqät etamabʼäl» qkʼë chqä nqatamaj «achkë riʼ ri ütz chqä ri ma ütz ta». Achiʼel nqatzʼët, taq röj más nqatamaj ruwäch Jehová, más nqajoʼ ryä chqä más nqä chqawäch runaʼoj y ri yeruʼän. Chqä más nuʼij riʼ qan nqaʼän chë kiʼ rukʼuʼx nuʼän y ma nqajoʼ ta chë xa qmä röj ryä nbʼison. Röj chqä nqatäj qaqʼij rchë nqatamaj achkë nrajoʼ ryä chë nqaʼän y nqakanuj rubʼanik rchë nqaʼän riʼ.

5, 6. ¿Achkë chik jun xtqtoʼö rchë xtqajoʼ más Jehová?

⁵ Jun chik ri xtqtoʼö rchë xtqajoʼ más Jehová ya riʼ nqatamaj más chrij Rukʼajol, rma ryä kan nukʼüt runaʼoj Rutataʼ (Heb. 1:3). Ri más ütz rubʼanik nqatamaj ruwäch Jesús ya riʼ taq nqanukʼuj kiwäch ri kajiʼ Evangelios. ¿Rukʼulun chawä rït naskʼij ruwäch le Biblia ronojel qʼij? We manä, ütz nachäp rubʼanik riʼ. Taq xtaskʼij ruwäch ri xuʼän chqä ri xuʼij Jesús, tatzʼetaʼ achkë runaʼoj xkʼüt. Ri winäq jaʼäl xkinaʼ xejeʼ rkʼë chqä ma xkixiʼij ta kiʼ xetzjon rkʼë; yajün ri akʼalaʼ jaʼäl xkinaʼ xejeʼ rkʼë (Mar. 10:13-16). Ryä kan ütz runaʼoj; rma riʼ ri rutzeqelbʼëy kan ma xkixiʼij ta kiʼ xkiʼij che rä ri achkë wä nkinaʼ (Mat. 16:22). Jesús ke riʼ wä runaʼoj rma Rutataʼ kʼo chkaj ke riʼ chqä runaʼoj. Jehová ma nukʼewaj ta nuyaʼ ruxkïn chqë. Rma riʼ taq nqchʼö rkʼë, nqkowin nqaʼij che rä jontir ri kʼo pa qan. Y ma nqaxiʼij ta qiʼ chë ryä itzel xtqrtzʼët. Pa rukʼexel riʼ, röj qayaʼon chwäch qan chë ryä nqrajoʼ chqä chë nchʼpü pä chqij (1 Ped. 5:7).

⁶ Jesús kan xjyowaj kiwäch ri winäq. Ri apóstol Mateo xuʼij reʼ: «Taq yerutzʼët wä ri winäq, kan janina wä nupoqonaj kiwäch, rma kan yaʼon wä tijöj poqonal pa kiwiʼ chqä yeyaʼon qa kan achiʼel ta ye karneʼl ri majun nyuqʼun kichë» (Mat. 9:36). ¿Y achkë rubʼanik yerutzʼët Jehová ri winäq? Jesús xuʼij reʼ chrij Rutataʼ: «Ryä ma nrajoʼ ta chë kʼo ta jun chkë re akʼalaʼ reʼ nchaʼ chiʼ» (Mat. 18:14). ¡Kan jaʼäl nunaʼ qan taq nqatamaj chë Jehová kowan nqrajoʼ! Taq nqatamaj más ruwäch Jesús, ri nqanaʼ chrij Jehová más nkʼiyär.

7. ¿Achkë rma ütz chë rït yeʼawachbʼilaj qachʼalal ri kʼuqül chik kikʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios?

⁷ Kʼo na chik jun ri xkatoʼö rchë xtawajoʼ más Jehová chqä rchë xtkʼuqeʼ más akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl. ¿Achkë riʼ? Ri yeʼawachbʼilaj qachʼalal ri kʼuqül chik kikʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios. Rkʼë jbʼaʼ rït atzʼeton chë re qachʼalal reʼ ronojel mul kiʼ kikʼuʼx. Ryeʼ ma nkitzolij ta kiʼ rma kiyaʼon pä ruqʼij Jehová. Taʼij chkë chë tkitzjoj chawä jojun ri kiqʼaxan pä chpan kikʼaslemal. Y, taq kʼo jun ri kan kowan rejqalen ri xtkʼatzin xtaʼän, taʼij chkë chë tkiyaʼ jojun anaʼoj. Ma tamestaj ta chë «taq ye kʼo ye kʼïy ajnaʼoj» rchë yatkitoʼ «kan ütz xttel apü jontir» chawäch (Prov. 11:14).

8. ¿Achkë ütz naʼän we xa kaʼiʼ rubʼanon akʼuʼx chrij ri nukʼüt le Biblia?

⁸ Takanuj kiqʼalajsaxik ri naʼoj ri xa kaʼiʼ rubʼanon awan chkij. Achiʼel xqatzʼët chpan ri peraj 2, Satanás xtkanuj rubʼanik rchë ma xtkʼuqeʼ ta akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios. Jun ri ütz rubʼanon chwäch ya riʼ taq jun winäq xa kaʼiʼ nuʼän ran. Ryä nrajoʼ chë rït ma nanmaj ta chik ri nuʼij le Biblia. Jun tzʼetbʼäl. Ye kʼïy winäq nkinmaj chë xa ruyonïl xtzʼuktäj pä jontir. Ri naʼoj riʼ xa nutzʼilbʼisaj rubʼiʼ Jehová. Rubʼanon qa, rkʼë jbʼaʼ ma kan ta aquʼun rij riʼ. Ye kʼa, rma ya xakʼïy qʼanäj, rkʼë jbʼaʼ najin chik nkikʼüt ri naʼoj riʼ chawäch pa tijobʼäl. Chkiwäch ye kʼïy, ri rubʼanik nkiqʼalajsaj ri tijoxelaʼ ri naʼoj riʼ nuʼän chë achiʼel ta kantzij nkʼaxatäj. Ye kʼa ma tamestaj ta chë ryeʼ majun bʼëy kan ta kinkʼun rij ri nkʼutü chë kʼo jun xbʼanö ronojel. Tnatäj chawä ri nuʼij chpan Proverbios 18:17: «Ri winäq ri napon naʼäy rchë nbʼeruʼij ri xbʼanatäj rkʼë, achiʼel ta kantzij ri nuʼij, kʼa taq napon jun chik winäq rchë nukʼöt ruchiʼ». ¿Achkë naʼoj nqïl chpan re texto reʼ? Chë ma tanmaj ta jontir ri nbʼix chawä pa tijobʼäl. Pa rukʼexel riʼ, rït nkʼatzin nanukʼuj ruwäch Ruchʼaʼäl Dios. Takanuj anaʼoj chkipan qa-publicaciones. Katzjon kikʼë qachʼalal ri rubʼanon qa nkinmaj chë jontir xa xtzʼuktäj pä y takʼutuj chkë achkë xbʼanö chë ryeʼ xkiyaʼ chwäch kan chë kʼo jun ri kowan nqrajoʼ ri xbʼanö jontir.b Ri xtaʼän riʼ xkaturtoʼ rchë xtatzʼët achkë rma nanmaj chë kʼo jun xbʼanö jontir.

9. ¿Achkë natamaj qa rït chrij ri xbʼanatäj rkʼë ya Melissa?

⁹ Jun qachʼalal ri rubʼiniʼan Melissa kowan xtoʼ ri xkanuj más runaʼoj chrij ri achkë rma nqanmaj chë kʼo jun xbʼanö jontir.c Ryä nuʼij: «Taq ri tijonelaʼ nkikʼüt ri naʼoj chë jontir xa ruyonïl xtzʼuktäj pä, ryeʼ nkiʼij chë kan ke riʼ xbʼanatäj. Pa naʼäy, xinxiʼij wiʼ chë we nkanuj más nnaʼoj chrij riʼ, xa xtkʼis qa ri nkʼuqbʼäl kʼuʼx. Ye kʼa xinquʼ chë Jehová nrajoʼ chë röj kan kʼo rma nqanmaj chë ryä xbʼanö jontir, rma riʼ xinchäp rukanuxik nnaʼoj. Xinskʼij ri libro ¿Existe un Creador que se interese por nosotros? y ri folletos ¿Es la vida obra de un Creador? chqä El origen de la vida. Cinco cuestiones dignas de análisis. Kan ya riʼ wä xkʼatzin chwä. Kʼo ta xinwajoʼ chë kan ta nbʼanon pä chik riʼ».

10, 11. ¿Achkë xkatoʼö rchë ma xkaqä ta chkipan ri kʼayewal nkikʼüt pä kiʼ chawäch? (1 Tesalonicenses 4:3, 4).

¹⁰ Ma tayaʼ ta qʼij chë ri itzel taq raynïk yechʼakon chawij. Taq kʼa yït kʼo pan adolescencia, rkʼë jbʼaʼ kan kowan ruchqʼaʼ ri nurayij achʼakul; y rkʼë jbʼaʼ ye kʼo jojun ri yatkichaqtiʼij rchë naʼän tzʼil taq bʼanobʼäl. Satanás nrajoʼ chë xa yë ri nurayij achʼakul naʼän. ¿Achkë xkatoʼö chwäch riʼ? (Taskʼij ruwäch 1 Tesalonicenses 4:3, 4). Taq xkachʼö rkʼë Jehová, taʼij che rä achkë nanaʼ chqä taʼij che rä chë katurtoʼ pä (Mat. 6:13). Tnatäj chawä chë ryä nuyaʼ ruxkïn chawä rchë yaturtoʼ, ma rchë ta itzel yaturtzʼët (Sal. 103:13, 14). Chqä le Biblia kan xkaturtoʼ. Ya Melissa, ri xqatzjoj chpan ri jun qa peraj, kʼo chë xeresaj äl tzʼil taq chʼobʼonïk pa rujolon. Ryä nuʼij: «Ri xinskʼij ruwäch n-Biblia ronojel qʼij xirutoʼ chkiwäch ri itzel taq raynïk. Ya riʼ xnataj chwä chë ri nkʼaslemal ya rchë wä chik Jehová chqä chë nwajoʼ chë ryä ronojel mul naqaj njeʼ wä chwä rïn» (Sal. 119:9).

¹¹ Ma tmestäj ta chawä chë ma ayonïl ta yït kʼo, ri ateʼ atataʼ nkajoʼ yatkitoʼ. Rma riʼ taʼij chkë ri najin naqʼaxaj. Rkʼë jbʼaʼ kʼayewal nuʼän chawäch yatzjon kikʼë, ye kʼa kowan rejqalen naʼän riʼ. Ya Melissa nuʼij: «Xinbʼij che rä Jehová chë kirutoʼ pä rchë ma nxiʼij ta wiʼ nbʼij che rä ntat ri najin wä nqʼaxaj, chrij riʼ xitzjon rkʼë ntat. Taq xinbʼän riʼ, kan jaʼäl xinnaʼ. Ntaman wä chë Jehová kan kiʼ rukʼuʼx xuʼän wkʼë».

12. ¿Achkë xkatoʼö rchë ri xtaʼän kan xtqä chwäch Jehová?

¹² Tayaʼ qʼij chë ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia nkikʼwaj abʼey. Taq najin yakʼïy qʼanäj, ri ateʼ atataʼ xtkiyaʼ más qʼij chawä rchë yït xkachaʼö ri xtawajoʼ xtaʼän. Tapeʼ ke riʼ, ma tamestaj ta chë kʼa kʼïy na nkʼatzin natamaj. ¿Achkë xkatoʼö rchë ma xtaʼän ta jun ri xa xtzʼlaʼ awachbʼilanïk rkʼë Jehová? (Prov. 22:3). Jun qachʼalal ixöq ri rubʼiniʼan Kari nuʼij achkë xtoʼö rchë yë ri ütz xchaʼ xuʼän. Ryä xqʼax chwäch chë ri cristianos ri kʼuqül chik kikʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios ma nkʼatzin ta na jun pixaʼ ri nuʼij chkë achkë nkʼatzin nkiʼän. Ryä nuʼij: «Pa rukʼexel nbʼän xa xuʼ ri nbʼix chwä, kʼo chë xqʼax pa njolon achkë rubʼanik nchʼobʼon Jehová». Taq xtaskʼij ruwäch le Biblia, takʼutuj qa reʼ chawäch: «¿Achkë nukʼüt re peraj reʼ chi nwäch chrij ri rubʼanik nchʼobʼon Jehová? ¿Kʼo jun naʼoj chpan re peraj reʼ ri yirutoʼ rchë yë ri ütz nbʼän? ¿Achkë utzil xtinwïl we xtinsmajij ri naʼoj riʼ?» (Sal. 19:7; Is. 48:17, 18). We naskʼij ruwäch le Biblia chqä naquʼ rij ri naʼoj ye kʼo chpan, más chaq bʼaʼ xtuʼän chawäch xtaʼän ri nqä chwäch Jehová. Rma xtqʼax más pan ajolon ri rubʼanik nchʼobʼon Jehová, xtqʼax chawäch chë ma nkʼatzin ta chë ronojel mul kʼo jun pixaʼ ri nbʼin chawä achkë riʼ ri ütz chqä ri ma ütz ta. Ya riʼ xtkʼutü chë rït najin nkʼuqeʼ pä akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios.

13. ¿Achkë rubʼanik yatkitoʼ ri utziläj awachiʼil? (Proverbios 13:20).

¹³ Kejeʼ awachiʼil ri nkajoʼ Jehová. Achiʼel xqatzʼët chpan ri peraj 7, ri awachiʼil yatkitoʼ rchë nkʼuqeʼ más akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios (taskʼij ruwäch Proverbios 13:20). Tatzʼetaʼ ri xbʼanatäj rkʼë ya Sara. Ryä ma kan ta kiʼ wä chik rukʼuʼx najin nuyaʼ ruqʼij Jehová, ye kʼa kʼo jun ri xtoʼö rchë. Ryä nuʼij: «Xinwïl utziläj wachiʼil taq más xkʼatzin chwä. Rkʼë jun wachiʼil junan xqanukʼuj ruwäch ri wuj Ri Chajinel ronojel semanas, y jun chik, xirutoʼ rchë xinyaʼ n-comentarios pa qamoloj. Ri wachiʼil xinkitoʼ rchë ronojel mul xintjoj wiʼ chrij le Biblia pa nyonïl chqä rchë más xichʼö rkʼë Jehová. Riʼ xuʼän chë eqal xkowïr wachbʼilanïk rkʼë Jehová chqä rchë más kiʼ nkʼuʼx xinyaʼ ruqʼij».

14. ¿Achkë rubʼanik xrïl John utziläj rachiʼil?

¹⁴ ¿Achkë xkatoʼö rchë xkeʼawïl utziläj awachiʼil? Jun ukʼwäy bʼey ri rubʼiniʼan John nuʼij: «Taq kʼa yïn más akʼal na, xinwïl utziläj wachiʼil rma xinel chutzjoxik le Biblia. Ri wachiʼil riʼ kan nqä wä chkiwäch nkitzjoj le Biblia y xinkitoʼ rchë rïn chqä ke riʼ rubʼanik xintzʼët re samaj reʼ. Riʼ xuʼän chë xinyaʼ chwäch wan yinok precursor. Ye kʼa xintzʼët chë, we nwajoʼ yejeʼ más utziläj wachiʼil, nkʼatzin wä yenkanuj nkʼaj chik tapeʼ ma junan ta njunaʼ kikʼë. Taq xinchäp nsamaj pa Betel, xenwïl chqä utziläj wachiʼil. Ryeʼ xinkitoʼ rchë ntzʼët na achoq chrij yikʼastan wä, ya riʼ xuʼän chë kan más junan xuʼän nwäch rkʼë Jehová».

15. ¿Achkë naʼoj xyaʼ Pablo che rä Timoteo? (2 Timoteo 2:20-22).

¹⁵ ¿Achkë ütz naʼän we chpan a-congregación kʼo jun ri ma kan ta ütz rukʼaslemal rukʼwan? Ri apóstol Pablo retaman wä chë chkipan ri congregaciones pa naʼäy siglo ye kʼo winäq ri ma xkismajij ta ri naʼoj xeruyaʼ qa Cristo. Rma riʼ xuʼij che rä Timoteo chë tchajij riʼ chkiwäch ri winäq riʼ (taskʼij ruwäch 2 Timoteo 2:20-22). Röj kan qatjon qaqʼij rchë junan rubʼanon qawäch rkʼë Jehová y kan kowan ruqʼij chqawäch. Rma riʼ ma nqajoʼ ta chë kʼo jun nbʼanö chë nchaʼ chiʼ (Sal. 26:4).

XTKʼUQEʼ MÁS AKʼUʼX CHPAN RUCHʼAʼÄL DIOS WE KʼO XTAYAʼ CHAWÄCH XTAʼÄN

16. ¿Achkë ütz nayaʼ chawäch naʼän?

¹⁶ ¿Achkë ütz nayaʼ chawäch naʼän? Ri xkatkitoʼ rchë nakowirsaj ri akʼuqbʼäl kʼuʼx chqä rchë yatok jun utziläj cristiano (Efes. 3:16). Jojun ri ütz naʼän ya riʼ nayaʼ más awan chrij ruskʼixik chqä runukʼuxik ruwäch a-Biblia (Sal. 1:2, 3). Chqä ütz yachʼö más rkʼë Jehová chqä natäj aqʼij rchë ri naʼij che rä kan pan awan ntel wä. O rkʼë jbʼaʼ nkʼatzin nachajij más awiʼ rkʼë ri achoq chrij yakʼastan wä o más ütz rubʼanik naksaj a-tiempo (Efes. 5:15, 16). Jehová kan jaʼäl nunaʼ ran taq nutzʼët chë najin natäj aqʼij rchë nkʼuqeʼ akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl.

17. ¿Achkë utzil xtawïl we xkeʼatoʼ ri nkʼaj chik?

¹⁷ Jun chik ri xkaturtoʼ rchë xkatok jun utziläj cristiano ya riʼ yeʼatoʼ ri nkʼaj chik. Jesús xuʼij: «Más kiʼ akʼuʼx nanaʼ taq yaspan chwäch ri nakʼül jun spanïk» (Hech. 20:35). We naksaj a-tiempo chqä awchqʼaʼ rchë yeʼatoʼ ri nkʼaj chik, rït kan kiʼ akʼuʼx xtaʼän. ¿Achkë ütz naʼän pa kiwiʼ ri nkʼaj chik? Jojun ri ütz naʼän ya riʼ yeʼatoʼ ri qachʼalal ri kʼo chik kijunaʼ o ri ye yawaʼ ri ye kʼo pan a-congregación. Rkʼë jbʼaʼ ütz yeʼatoʼ rkʼë ri nkʼatzin chkë o rkʼë kiksaxik ri ki-dispositivos electrónicos. We yït jun kʼajol chqä yït qasan chik pa yaʼ, tayaʼ chawäch yatok jun toʼonel rchë yatoʼon más pa congregación (Filip. 2:4). Chqä xtakʼüt chkiwäch ri ma kitaman ta ruwäch Jehová chë yeʼawajoʼ we natzjoj le Biblia chkë (Mat. 9:36, 37). Y, we ütz nuʼän, tayaʼ chawäch yatok precursor, yabʼetoʼon Betel o yatoʼon chkiyakik jay rchë nyaʼöx ruqʼij Dios chkipan.

18. ¿Achkë rubʼanik yaturtoʼ rchë nkʼuqeʼ más akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios ri yasamäj más chpan rutinamit?

¹⁸ Ri yasamäj chpan rutinamit Jehová xkaturtoʼ rchë más xtkʼuqeʼ akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl. We yatok precursor, ütz xkabʼä chpan ri Tijobʼäl rchë yetjöx ri nkitzjoj ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios o pa Betel, o chkiyakik jay rchë nyaʼöx ruqʼij Dios chkipan. Ya reʼ nuʼij jun precursora ri kʼa qʼopoj na ri rubʼiniʼan Kaitlyn: «Ri xinel chutzjoxik le Biblia kikʼë qachʼalal ri kan kʼïy chik junaʼ kibʼanon pä riʼ, kan janina xirutoʼ rchë xkʼuqeʼ nkʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios taq xiqasäx yän pa yaʼ. Ri tzʼetbʼäl xkiyaʼ qa chi nwäch xinkitoʼ rchë xinukʼuj más ruwäch le Biblia chqä rchë xinok jun más ütz tijonel».

19. ¿Achkë utzil xtawïl we xtatäj aqʼij rchë xtkʼuqeʼ más akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios?

¹⁹ We xtatäj aqʼij rchë xtkʼuqeʼ más akʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios, ryä kan kʼïy utzil xtyaʼ pan awiʼ. Rït ma xtaksaj ta awchqʼaʼ rchë naʼän ri ma kan ta kʼo ruqʼij (1 Juan 2:17). Xtaköl awiʼ chkiwäch kʼïy kʼayewal rma yë ri ütz xtaʼän. Y ma xuʼ ta riʼ, rït kan kiʼ akʼuʼx xtaʼän chqä kan ütz xkabʼä chpan akʼaslemal (Prov. 16:3). Ri xtaʼän xkerutoʼ ri nkʼaj chik qachʼalal, qʼopojiʼ kʼojolaʼ chqä ri kʼo chik kijunaʼ (1 Tim. 4:12). Ye kaʼ ri más rejqalen ya riʼ chë rït xtanaʼ uxlanen pan awan chqä kan kiʼ akʼuʼx xtaʼän rma ataman chë Jehová kiʼ rukʼuʼx awkʼë chqä chë ryä awachiʼil (Prov. 23:15, 16).