Òktopör

Kihngen öm më-eṅ ṙung öm hang chööngö yip tahëng? Ngatī mufē ök misī Rācha Tāvit, lökten anga-aṅ nö ngöṙô nö vë-ekūö Yāvē: “Vīhöt öp tövai elkuilōn chu hòṅ chu hang chööngö meh.” (Sal. 51:12, NWT) Kirööngen hangenlōn ök Tāvit tö Yāvē, sön pöri anga-aṅ nö hēṙu nö kihngen nö hang chööngö ò. Ngatī in ayī-ö töngamuh öi hēṙu öi kihngen öi hang chööngö ò. Kūö yòh nö ngatī? Raneh lāinyngen, löktökūö finötnyöre öi aṅhav in tö ngam töt hināng chööngö. Innëtö, hòṅ insā-av ngam Sī-ö tö hī öi filal chööngö ngam Tēv. (2 Kòr. 11:3) Ngam linūöyö, iyöng kūö ngih panam ayī-ö chūök yip tö pōyen tarik ‘töthamang chööngö.’ (Efi. 2:2) Lökten angū-ö nö tötṙānangen nö in hī öi hòṅ la-al nup tövaich la-en ngam Sī-ö hēk ui asīntöre inrē sā ngih panam nö mahalôngen chööngö. Hòṅ pītnyöre ayī-ö hang chööngö ngam Tēv hēk hang chööngö yip tö ṙāḵtu inrē tö ò nö mahayöngken hī. w23.10 pěch 6 përa 1

Asūp haköplö hī öi in ngam pinngangkūö hameuktö Yēsū? Hòṅ īnu ayī-ö tö ngam inyāichngö. Öt hěngheuh ök Yēsū nö eū-eu re nö in nup pinngangkūö la-en re. Pön hayāichngöre anga-aṅ hēk nup töng sitih kahëken ò la-en ṙòkhöre anū-ö nöng nyöinyö ngam Yöng ò. (Yôh. 5:19, 30; 8:28) Ngatī inrē ayī-ö hòṅ asīnken Yēsū öi īnu tö ngam inyāichngö, ötkô öi eū-eure inup la-en re. Ötkô öi hakeūṙô re tö nup inlahen tī Yāvē hēk tö yip hol hī inrē, pöi hòṅ ṙamlōn öi im inlahen re öi kētöre i linökölōn ngam tökiröng Tēv. (Yar. 9:23, 24) Ta-a chěi töi kētö nöinyö Yāvē öi löktö in minë la-enre, pöi öthō teungten in minë la-enre yěn öt hayööken hī anga-aṅ? (1 Kòr. 1:26-31) Yēḵ hī min öi īnu tö ngam inyāichngö ngaich nup töng la-en hī öi hayööken yip holre, öthō min ayī-ö höng eū-eure. Ṙamlōn in öi hang inlahen re yěi hayööken holre pön milēḵṙen ang Yāvē tö ngam inlahen hī. (Asātô e im Mëtiv. 6:2-4; Hep. 13:16) Kô-en takô öi hòṅ asīnken Yēsū öi īnu tö ngam inyāichngö, ngaich ṙamlōn min ang Yāvē.—1 Pīt. 5:6. w23.04 pěch 4 përa 9; pěch 5 përa 11-12

Ṙūöhlö alaha yik Kristīön ang Pôl yik aṅ Filip. nö fēkö holre. Sitih inlahen öi min öi hang ngih inlēnö yěi el mīting? Hòṅ köplōn ayī-ö tö yip prötör sistör tö sā hī inrē nö lōnu nö kētö ansöör. Fēkö inlahenre man sin yěm vë-ekūö yip holre. Höng hěng ṙô öm ṙung yěm ṙô-òvö? Hö-ö, pöm kētö ṙētak yip holre inrē nö ṙô-òvö. Ngatī inlahen inrē ayī-ö öi lōnu tö yip tahëng nö teūngen tö ṙētak re nö kētö ansöör. Töhěng angū-ö nö inlahen hī öi hareuskö alaha cha hòṅ cha nö hameuktö ngam ṙinātö-ellōnre nö löktö in minë kahëtöre ansöör. (1 Kòr. 10:24) Lökten nö hòṅ cheūta nup ansöör meh, hòṅ yip tahëng nö ṙētakvö nö kētö ansöör. Hòṅ chumkūöṙen inrē yěm kētö minë törachëichyen ansöör ngaich um höng keuheūtnyö minë pōint. Yē meh min öm höng keuheūtnyöre ṙô öm vënyö ngam perekrāf ngaich öt ansööru min yip tahëng. w23.04 pěch 22-23 përa 11-13

Hòṅ köplōn ayī-ö tö ngam inyööken yip tahëng nö tötṙanāngen angū-ö, möthe ngam inlahen hī öi vë-eny nang cha tö ngam tölöök inhānga. Hòṅ höngöre in inrē öi halööktö nup inlahenre im inhangköm tölöök inhānga. Yip tö vënyu nang tö hī töm tölöök inhānga, köö harīkngöre minë inruklö cha, tinrīken cha hēk löktö cha inrē. Minë ṙinatö-ellōn cha inrē nö im Tēv nö kö harīkngöre anū-ö. Tövai ök Pôl nö inchōḵ elmat nö in e angū-ö la-en nö vë-eny nang yik töṙōlkangen tarik. Katöllöng ang Pôl tö Yēsū nö ṙā-ang in yik “tanīnöṙô vē Tahëng Mihëṅṙö.” (Rōm. 11:13) Ahangkö ngam tölöök inhānga anga-aṅ nö yik Yahutī, Krīk hēk yik tö pōihöl nö haköpin yik mā, rācha inrē. Ngatī inlahen ang Pôl nö teuchtö ngam kulöl kanô-en nö ellōn yik tö ṙōlkangen tarik ngaich vītöre nö “keuheūttöre mihëṅṙö . . . i taṙòkhöre tarik.” (1 Kòr. 9:19-23) Chumkūöṙen anga-aṅ nö ngëichkö minë tinrīken më tarik, löklö minë inruklö cha hēk ṙinatö-ellōn cha yěn ahangkö ngam tölöök inhānga. Ngaich haṙītö ngam inlahenre anga-aṅ nö ahānga. Yěi ngatī inlahen min ayī-ö öi fēkö nup ṙôre ahangkö ngam tölöök inhānga öi in yip töṙōlkangen tarik hēk haṙīngö nup inlahenre inrē öi vë-ekūö cha, ngaich heuveū-en min ayī-ö öi ahangkö ngam tölöök inhānga. w23.07 pěch 23 përa 11-12

Hö-ö ön ngam ṙanëmen nö ötkumlēḵ-en. Pön kamëtö kumlēḵ hī angū-ö ṙapöre in nup tö sitih kanihngen re. ‘Ṙông ngam töhet fanöinylö’ inrē ngam ṙanëmen. (Kal. 5:22, 23) Translētö ngam ‘ṙanëmen’ tö ngam Paipöl nö i ṙô Krīk, rōlheuh kinakka angū-ö nö yūsö nö im inrūnö ngam aṅ el inchōn kōra nö harūnö nö halāmtu. Yēḵ meh pöri öm asëhkūöre tö ò ngaich nö heuveū-en nö halāmtöre, pòrô pöri min anga-aṅ nö öt tāiny sön nö ōt ngam kumlēḵ ò. Sitih inlahen pöri ayī-ö mihôiṅ vī ngam ṙanëmen nö kumlēḵ re? Akahakūö in töre öi öt kanô-òv. Lökten öi hòṅ havëkö kūö ngam Tēv tö ngam töhet kumlēḵ hòṅ hī öi asīöp minë tövai tinrīken. Ngatī inlahen yin inrē më prötör sistör hī. Ik sā yip tarik nö hòṅ la-al kūö cha, ngaich īnu cha-a tö ngam lanāmö, öktö in e ngaich yip tarik nö lökngöre.—2 Tim. 2:24, 25. w23.09 pěch 15 përa 3

Meuk ök töhěng pinngankūö ök tanīnöṙô Yôhan, inlahen yik tö 24 tak mākūö, vamë-ekūö ngam Tēv nö el halīöngö nö ha-öinyö Yāvē, nö ngö ṙô “kanôlò ineū-euṅ minhôiṅyö inrē.” (Inm. 4:10, 11) Pōyen nup chö-öny yip tö chiplö ma-ahānga nö ha-öinyö Yāvē, eū-an inrē. Pön in Yāvē cha-a nö el halīöngö, ngaich akahakūö inrē cha-a tö ò. Löktö in e cha-a nö akahakūö tö Yāvē nö tö sitih inlahen nö Tēv hēk akahakūö cha-a tö nup tinrīken ò. Lökten, yēḵ cha nö meuk inlahen Yāvē nö la-evṙen, ngaich öt sökngenre cha-a nö ha-öinyö ò. (Yōp 38:4-7) Ngatī inrē ayī-ö yěi vë-ekūötēv öi hòṅ kētö nööinyö Yāvē. Vë-eny nang ò inrē ayī-ö tö nup ööilōnre ṙô ò. Lökten yēḵ hī öi vë-ekūö mat ngam Paipöl hēk haköp mat e inrē. Ngaich hòṅ fēkö nup ööilōnre ayī-ö ṙô Yāvē hēk tö nup tövai tinrīken ò inrē. (Yōp 37:23; Rōm. 11:33) Lökten yēḵ meh öm vë-ekūö Yāvē, ngaich vë-eny inlahen nup haköpre öm in ò hēk ha-öinyan inrē. Rö-ö nöng anū-ö, pöm hòṅ fēkö inlahen tī Yāvē nö hayööken më prötör sistör tökeuheūtngöre chūök ikūö ngih panam. Örheūheu anga-aṅ nö chumkūöṙen tö hī hēk laklen hī inrē, lökten ayī-ö hòṅ kētö nööinyö ò.—1 Sa. 2:1, 2. w23.05 pěch 3-4 përa 6-7

Ṙānyu yik tarik ngam Tēv ik 1919, nö löknyö elngam Tökiröng Pēpilön. Hē e angū-ö samyeūheu nö vīlöng yik “tö akaha mahalanlṙen”. Tölöng angū-ö nö ṙētak vinīlö më mahalanṙen, pô cha nö ha-öinytö yihi yip tö yāichö ellōn yip lamök elngam tufömngöre “Talöökö Hanëtö.” (Mët. 24:45-47; Isa. 35:8) Kūö minë la-en yik mu-urěh mahalēnlö el ngam “Talöökö Hanëtö” nö yöölen yip tufömngöre tarik lamök elngam talöökö nö haköp inlahen Yāvē tö ngam kuilōn ò inrē. (Inch. 4:18) Ngaich lök in minë töhet chööngö Yāvē inrē acha-a nö haṙīngö minë tinrīkenre. Öt veūtö lōn ang Yāvē tö cha nö halöktitre, pön hōten cha nö hiṙeūtkenre nö halöktö minë mufē re. Röhta yanīhih ön ngam ṙētak hē hī min haṙamlōn Yāvē öi löktö in minë la-enre. Sā minë talöökö nö hòṅ örheūheu nö vītitvö. Ngatī ṙēngen ngam la-en nöng örheūheu kinëken löktökūö ik samyeūheu 1919, hòṅ yip tarik tö yāichö ellōn nö ṙāngö ngam Tökiröng Pēpilön ngaich lök elngam “Talöökö Hanëtö”. w23.05 pěch 17 përa 15; pěch 19 përa 16

Hakôten re inrē më Yōm La-en nö harunten më prötör. Löktökūö ing töngamuh yin inrē më prötör nö kēken minë tökiröng la-en el ngam söngkötön hēk hīnöre inrē cha-a nö chumkūöken më sīṅp Kristū. Sön min nö köp ngam töhet vinë-ekūö ngam Tēv nö ing panam, yěn ngaich min nö röhta inlahen më chöḵtit mëtöhachāmö elkui Kristīön nö chuh el halīöngö. Iṙūöhen inrē min më tarik tö chiplö nö löklōn Yāvē më tö hayōmkaṙen tö Kristū. Akahakūö in tö ngam Kōk, ngam Panam Mākōk nö holtö tanānyöre min nö lökṙen më tarik ngam Tēv. (Isi. 38:18-20) Töng rahëichtaṙen ngam inlahen cha min nö hakihten hī hēk öt kanò-òv inrē cha-a, pön iṙūöhen min më tarik Yāvē nö löklōn ò. Öthō inrē min Yāvē nö öt laklen më tarik re. Meuk më “tömaṙôngö” ang Yôhan nö im heūvö ngam tönôlhöt nö in më tahëng kiteūm Kristū. Vënyu nang ang Yôhan tö më “tömaṙôngö” min nö kunyī-inyre nö löknyö el ngam “tökiröng kanihngen.” (Inm. 7:9, 14) In e ṙinātö-ellōn ayī-ö tö Yāvē min nö öthō nö öt laklen më tarik re! w24.02 pěch 5-6 përa 13-14

Hòṅ sitih inlahen öi yěi hòṅ teūngen tö ngam töhet fanöinylö? Hòṅ vë-ekūötēv ayī-ö, hòṅ haköp ngam ṙô ngam Tēv, hēk lök in minë inchōkūöre inrē tö ngam töhet fanöinylö, öi mihôiṅ köp im söngkötön ò. Yěi ngatī inlahen min ngaich asīöp nup ṙòng ngam töhet fanöinylö min ayī-ö nup tinrīken ngam Tēv. (Kal. 5:22, 23 ) Yěn kē-ěkūö hī ngam Tēv tö ngam töhet fanöinylö, ngaich hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö e nö un nyangngö. Kētö ngam töhet fanöinylöre an Yāvē nö in yip tarik ma-afēka nup tölöök ṙô hēk tövayö tinrīken inrē. Yēḵ hī pöri öi fēkö nup tötlöök ṙô ngaich la-evṙen tö u, ngaich öt kē-ěkūö hī min anga-aṅ tö ngam töhet kumlēḵre. (1 Tös. 4:7, 8) Yěi lōnu töre örheūheu kē-ěvkūö tö ngam töhet kumlēḵ, ngaich ötkô ayī-ö ‘minônngö minë tö-eūka kinlēḵngô.’ (1 Tös. 5:20) Ngam ṙô ‘tö-eūka kinlēḵngô’ tö ngö manah angū-ö tö inlahen ngam Tēv nö löktö im töhet kumlēḵre tī nö kūichhöt nup ṙô. Tö sā inlahen vinënyö ngam sakāmö hēk ranöhta yanīhi e inrē. Lökten ayī-ö ötkô ngölōn tö ngam Armakētòn min nö hāṅti yanīhi hēk höng öt yih inrē. Höng hòṅ afēken e pöri ayī-ö nö veuttī yanīhi nö römöng pōitöre yanīhi. Lökten yēḵ hī min vayö tinrīken ngaich mihôiṅ min ayī-ö ngatī inlahen, kaheuk sakāmö inrē min öi ha-öiny ngam Tēv inup la-enre.—2 Pīt. 3:11, 12.w23.06 pěch 12 përa 13-14

Sitih inlahen öi min ayī-ö Kristīön yěn yih nup tötlöng nyat nö imat minë fūn hī hēk kömpiutör hī inrē? Hòṅ ilöö kēngen u ayī-ö. Yěi fēkö ngam innôlöre in Yāvē min im hē e nö tö pōiṙāi, ngaich ilööṙen min ayī-ö öi kēngen u. Mihôiṅ min lohten nup nyat tö hameuknyu nö öt yahngen nö chōich, öt löng pöri min nup mufē hī yěi meūkö u. Kūö yòh rih öi ötkô meuk nup tö ngatī nyat? Pöi lōnu töre öi öt fēkö nup tötlöng hēk kēkö nup tötlöök inrē ellōnre. (Mët. 5:28, 29) Ngam minṙöinylen aṅ Tailën ang prötör Tēvit, ngö ṙô anga-aṅ: “Ngö lōn chū-ö öich in re: ‘Ōt nup nyat töt uroh nö chōichngen, ṙamlōn hòng pöri min ang Yāvē nö in chu, yěich haköpmatre öich meūkö u?’ Lööngö katöllö chū-ö tö la-enre, yěich ngatī inlahen öich afē-a.” Yēḵ hī min öi pa-ekūö töre öi miṙivngölōn Yāvē, ngaich holtö mikah re min ayī-ö öi la-evṙen. Pò ngam pinhë-eṅkūö tö ngam Tēv nö ‘ranehlö mikah.’ (Inch. 9:10) In ngam līpöre Inch. tö 9 mirūlö in öi mikahtu elmat tö e. Vinënyö inlahen ök tahëng kikānö, ngam ṙamô tö ngam “tökô-en mikah.” w23.06 pěch 23 përa 12-13

Ngam manah ngam ‘lamatuhēt urôhò’ nö ṙô tö minë māṅ anū-ö. Kilēngôre ang Yāvē, yē hī min öi in më prötör sistör öi ha-öinyö ò ip ṙētak öp tökiröng kanihngen ngaich laklen hī min anga-aṅ. Lökten nö töt ṙanāngen ngam inlahen hī öi hangenlōn tö më prötör sistör, pòrô öi kihngen ngatī inlahen. Laklöre inrē min ngam nômö hī. Yěn yih min öp “Tökiröng sakāmö Yāvē”, ngaich kanihngen yip taṙòkhöre tarik min angū-ö ip hē e. (Sef. 1:14, 15) Ngatī inrē min yip tarik Yāvē nö hòṅ la-al minë kanihngen. Yē hī pöri öi löktökūö ing töngamuh öi lēntöheichṙen ngaich īnu min ayī-ö tö ngam lanāmö ip hē e hēk hayööken yip tahëng inrē holre. Pòrô nup tö sitih kanihngen yamih nö lākūö hī, ngaich īnu min ayī-ö tö ngam manööyö. Ngaich yěn kihngen më prötör sistör hī, ngaich īnu min ayī-ö tö ngam miṙēḵlōn re tö cha. Ngaich öp töng kanò-òṅ hī öi hayööken cha ngaich ngatī inlahen ayī-ö. Yěi hangenlōn tö yip prötör sistör töngamuh ngaich öthō min öi ṙāngen cha ip ṙētak öp tökiröng kanihngen. Ngaich kē-ěkūö hī min ang Yāvē tö ngam tö örheūheu nômö, ngaich nup lamā-urĕh min nö vāchiyö hēk nup mu-unôich min nö öt fēkaṙen.—Isa. 65:17. w23.07 pěch 7 përa 16-17

Vënyu nang in tö ngam Paipöl tö inlahen yip tö chiplö tarik Yāvē misī nö tökalēḵ. Ngölōn pöri cha-a tö re nöng öt aṅhav in tö ngam kumlēḵ. Sā inlahen Rācha Tāvit nö ngöṙô lōn anga-aṅ töre nö sā “ngam rôngö nö sökhak nö ngëḵ,” Hēṙu pöri anga-aṅ nö ‘pa-ekūö.’ (Sal. 30:7) Yěn la-evṙen ngam töhet kumlēḵ ngam Tēv nö ikui Sëmsön ngaich aṅhav in anga-aṅ tö ngam töt insā-av kumlēḵ. Akahakūö anga-aṅ töre nö öt kanò-òv yěn hö-öv ngam kumlēḵ ngam Tēv nö in ò ‘pò-ò nö sā inlahen yip töng tarika min töt kalēḵ.’ (Kam. 14:5, 6; 16:17) Höng Yāvë ön kamëtö kumlēḵ më tö chiplö tarikre. Akahakūö ang Pôl töre nö lōnu tö ngam kumlēḵ lamöktö in Yāvē. (2 Kòr. 12:9, 10.) Kūö Pôl nö la-al minë töt kumlēḵ-en el alaha re. (Kal. 4:13, 14) Hēṙu inrē anga-aṅ nö kihngen nö kēken nup tölöök la-en. (Rōm. 7:18, 19) Pōyen piṙutkö hēk mufē inre anga-aṅ töre nö sitih inlahen min nö la-al nup yamih kanihngenre. (2 Kòr. 1:8, 9) Sön pöri Pôl nö ngöṙô yēḵ chu öt kalēḵ-en, ngaich kalēḵ chū-ö. Kūö yòh anga-aṅ nö ngatī ṙô? Pön höng Yāvē kamëtö kumlēḵ ò. Anga-aṅ inrē mahangëken Pôl. w23.10 pěch 12 përa 1-2

Hēṙu in ayī-ö inrē mihôiṅ ngatī lōn töre öi öt yöölen tī tö yip tahëng. Hòṅ köplōn pöri ayī-ö tö Yāvē nö anga-aṅ tamūökten hī nö in re. (Yôh. 6:44) Mameuk ellōn hī anga-aṅ, lökten nö meuk minë tövai tinrīken hī nup töt maheuk hī lohten öi in re. (2 Kin. 6:30) Lökten ayī-ö mihôiṅ öi ṙātö-ellōnre tö ò nö hangenlōn hēk pōiṙāi mat inrē tö hī. (1 Yôh. 3:19, 20) Ōt yip lohten in hī tötlöngö la-en urēhěkūöre nö haköp ngam kanô-en, lohten öi haṙivlōn söl ing töngamuh yěi fēken u. (1 Pīt. 4:3) Ōt yip tahëng Kristīön inrē lama-al nup tö ngatī öt kumlē-enre. Ngatī inlahen mufē öm inrē më-eṅ? Ngölōn hòng më-eṅ tö Yāvē min nö öt aṙēlen meh? Yěn ngatī, ngaich um ngölōn töre öm höng hěngtak. Pön ngatī mufē misī yik tarik ngam Tēv Yāvē. Töi ngëichkö ngam inchōḵ elmat inlahen Pôl. Yěn fēkö nup vanāichöre hēk öt kumlēḵ-enre misī ang Pôl ngaich haṙivlōn anga-aṅ. (Rōm. 7:24) Pòrô ngaich anga-aṅ nö halööktitre hēk kē ngam vinôkö inrē. Sön anga-aṅ nö ngö ṙô, ‘manā-angkūö kanūönö chin in yip tanīnöṙô’ hēk ‘möḵlö ötlanöökö in yip tötlöök.’—1 Kòr. 15:9; 1 Tim. 1:15. w24.03 pěch 27 përa 5-6

Haköplu ayī-ö in ngam tövaich atöllö Racha Yô-as tö hī öi hòṅ hanôl yip tö hangenlōn tö Yāvē hēk mahaṙamlōn ò inrē. Acha-a yin vē mihôiṅ hol hī mahareuslö alaha hī öi kēken nup tölöng la-en. Öt uroh in hanôl yip tö sā ṙēḵti re pöi mihôiṅ öi hanôl yip tö kun hēk tökiröng inrē. Köplōn hòng më-eṅ tö ök hol Yô-as ang Yēhōiata nö maṙöinylö anga-aṅ tö ò? Lökten öi afītöre yē hī hòṅ vī holre, ‘Hayööken chu hòng më hol chu öich asīöp ngam ṙinatö-ellōnre öich in Yāvē? Ṙūöhlö alaha chu hòng cha-a öich hang minë ṙô Yāvē? Yē cha nö vë-ekūöre, kakkö inlahen Yāvē hēk kakkö minë kanô-en aṅmat ngam Paipöl hòng cha-a? Hang minë inchöngten hòng inrē cha-a lömöktö in Yāvē? Fēlen chu hòng cha-a yěch vaichköreṙen?’ (Inch. 27:5, 6, 17) Yē öp hol meh nö öt hangenlōn tö Yāvē ngaich um sönten re öm hanôlan. Mihôiṅ pöri më-eṅ öm hanôl öp holre tö hangenlōn tö Yāvē, örheūheu inrē min anga-aṅ nö hayööken meh.—Inch. 13:20. w23.09 pěch 9-10 përa 6-7

Ngam “Alfa” nö raneh lëtör ngam Krīk. Ngaich ngam “Omeka“ nö manā-a lëtör e. Lökten ang Yāvē nö ngöṙô: “Chū-ö chin Alfa, Omeka inrē, ” tö ngö manah angū-ö tö Yāvē yěn rultenre nö in nup töng sitih la-enre. Ngaich öthō min nö öt hateungngen u. Unôichrit vinīlö nā Atöm nā Ēva ang Yāvē nö ngöṙô töcha, ‘Mikūönlö yēḵ, ṙūölöre ṙôken inrē, hatöölö ngam tumlat, hayöngö e; minā-aṅv inrē.” (Ran. 1:28) Ik sā ngam Tēv nö vënyö ngam kuilōnre hē e anga-aṅ nö sā tö ngöṙô “Alfa.” Töḵlö min ngih panam tö yip töhet kūön nā Atöm nā Ēva, ngaich ṙôkhöre min chā-a nö hang chööngö Yāvē hēk vī-i min ngih panam nö Peretāis. Yěn teung ngaich min ngam kuilōn Yāvē ip yamih ṙētak sā tö ngöṙô min anga-aṅ “Omeka.” Kētö kërenti hī ang Yāvē unôichrit inlahen ò nö vīlö ngam “halīöngö töm tumlat hēk tö nup aṅ kūö e inrē.” Kilēḵngôre ang Yāvē tö ò min nö hateungngö ngam kuilōnre nö in më tarik hēk ing panam. Keuheūten ngaich anga-aṅ im sinātö sakāmö.—Ran. 2:1-3. w23.11 pěch 5 përa 13-14

Fën chumngëṅtö röön cha-a nö kiröön nö löktö Pēpilön nö chuh Israel pōyen nuk kanihngen cha. Kilēḵngôre pöri ang Yāvē nö in yik Yahūti tö ò min nö halēnlö el talöökö cha. Yik Yahūti pöri tö chiplö nö löklōn Yāvē, akahakūö cha-a töre yěn harööngenre, ngaich pōyen min nup inkôlò taneūngen cha, yē cha nö havan nö chuh Israel. Ngam tökiröng inkôlò cha, tö cha min nö örheūheuh nö ha-öinyö Yāvē. Öt sā inlahen cha nö i Pēpilön, nö öt chūöku nö ha-öinyö Yāvē. Ötrěhěn cha-a nö tahāklu nö kētö tökētu nö asā minë chööngö kahetö Môsës ötṙēhen nö halēnlöng më mākūö kūönṙô nö kētö tökētu pön höng havīlöng cha-a tö më tarik vamë-ekūö insātēv hēk më töt milēḵṙen inrē tö minë chööngö Yāvē. Kirööngen cha-a tö më Yahūti nö in e. Angū-ö ngih lāinyngen më Yahūti nö hòṅ kiröönngöre tö ngam panam hòṅ cha hēk nö havantö inlahenre nö ha-öinyö Yāvē. w23.05 pěch 14-15 përa 3-4

Hòṅ kē inyöökenre ayī-ö öi in ngam töhet kumlēḵ hòṅ hī öi örheūheu asīnkö ngam “kūön hanātö.” Kūö yòh? Kūö ngih panam nö tööḵlö tö minë tötlöök la-en. Lökten öi öt lööṙen öi köptī tö ngam tinrīkenre nö het. (1 Tös. 4:3-5, 7, 8) Lökten in ngam töhët kumlēḵ pöri ayī-ö mihôiṅ öi öt halööngenre asīnkö mufē hēk tinrīken ngih panam minë töt sāḵta nö in minë mufē ngam Tēv. Rö-ö nöng angū-ö pöi löktö in ngam töhët kumlēḵ inrē min öi kēken nup ‘taṙôkhöre tölöök la-en.’ (Efi. 5:9) Ngamuh tö hěng inlahen hī yěi hòṅ teūngen tö ngam töhët kumlēḵ, hòṅ vë-ekūötēv. Ngö ṙô ang Yēsū tö Yāvē nö öthō nö öt kē-ěkūö yip “mahavëkökūö ò tö ngam töhët kumlēḵ.” (Lūk. 11:13) Yēḵ hī inrē ṙung öi holṙô re öi ha-öinyö Yāvē el ṙētak mīting ngaich hē e inrē öi teūngen tö ngam töhët kumlēḵ. (Efi. 5:19, 20) Yěn la-evṙen min ngam töhët kumlēḵ nö hī ngaich vaiyö tinrīken min ayī-ö nup tö mihôiṅ nö ṙamlōn tī tö Yāvē. w24.03 pěch 23-24 përa 13-15

Yē meh hòṅ asīöp ngam manööyö ngaich vë-ekūötēv öm havëken e. Ṙòng ngam töhet fanöinylö ön ngam manööyö. (Kal. 5:22, 23) Lokten ayī-ö öi havëkö kūö Yāvē tö ngam töhet kumlēḵ ngaich havëkö kūö ò tö ngam manööyö. Mihôiṅ man iṙūöhen havëkö ngam töhet kumlēḵ yēḵ meh kihngen öm hameuktö ngam manööyö. (Lūk. 11:13) Mihôiṅ inrē öi havëkö kūö Yāvē tö inyööken re öi sā mat ò ngëichkö minë kanihngen re. Unôichrit ṙô hī inrē vë-ekūötēv ngaich mihôiṅ öi pītnyöre īnu tö ngam manööyö. Yēḵ hī min örheūheu vë-ekūötēv öi havëkö inlahen re öi īnu tö ngam manööyö ngaich köp min ngam inlahen hī öi īnu tö ngam manööyö. Yöölen inrē ayī-ö yěi fēkö minë inchōḵ elmat aṅmat ngam Paipöl. Vënyu inlahen yip tarik nö imat ngam Paipöl yip tö holtö manööyöre nö kēken minë la-enre. Yēḵ hī min öi haköp minë inlahen cha hēk fēken u, ngaich ngatī inlahen min ayī-ö mihôiṅ öi īnu tö ngam manööyö öi kēken nup la-enre. w23.08 pěch 22 përa 10-11

Kētö ṙinatö-ellōn tanīnöṙô Pītör ang Yēsū tö Yāvē min nö hateungngö nup kuilōn ò. Unôichrit Yēsū nö hachohlöng hameukhömat ò anga-aṅ tök pinngangkūö, tö lökten Pītör tö yik tahëng tanīnöṙô nö pōyen taneūngen tö kāḵ. (Yôh. 21:4-6) Löktö in ngih pinngangkūö ang Pītör nö ṙatö-ellōnre hēk tö Yāvē min nö öthō nö öt hateungngö minë kuilōn ò. Lohten anga-aṅ nö fēkö ök ṙô Yēsū, tö ngòh tarik ‘yěn örheūheu nö urěhlö ngam pūlngö ngam Tēv’ ngaich teungen min anga-aṅ tö nup kuilōnre. (Mët. 6:33) Angū-ö lāinyngen Pītör nö ṙāngen ngam la-en kinë-e kāḵ ngaich urěhlö ngam pūlngö ngam Tēv nö ahangkö ngam tölöök inhānga. Ik 33 C.E., ṙētak ök Pentēkòstē hēk anga-aṅ nö holtö öt pinhë-ekūöre nö vënyö inlahen Yēsū. Lökten yik tökönyu ṙôken tarik nö hō-en ngam tölöök inhāngö. (Inl. 2:14, 37-41) Unôichrit e anga-aṅ nö hayööken yik aṅ Samariā tö yik tahëng mihërö nö tömrit Kristū. (Inl. 8:14-17; 10:44-48) Iṙôken inlahen tī ang Yāvē nö kētö ṙētak Pītör nö löklōn ò. Löktö in ò tī inrē anga-aṅ nö tūökten më tö ṙōlkangen mihërö nö el ngam māṅ Kristū. w23.09 pěch 20 përa 1; pěch 23 përa 11

Ik sā Yerusalem nö nët samyeūheu rò-angen pinyayngö tī më aṅ Pēpilön. Ik sā ök Rācha Nepukëtnēsör nö heūv ök tökiröng insā. Lökten anga-aṅ nö vöö. Tölṙô yik tö milūönö anga-aṅ nö vë-eny manah ök heūvö ò, ngaich yěn öt heuveū-eu ṙô cha-a ngaich fëli min. Mihòiṅ inrē min ang Tanīěl nö fëli. (Tan. 2:3-5) Hòṅ ilööṙen ang Tanīěl nö kě-el kūö alahare, pön mihôiṅ min cha-a nö ṙòkhngöre vah nö fëli. Lökten anga-aṅ nö chuh in ök rācha vë-ekūö ò nö havëkö ṙētak re nö vënyö manah ök heūvö ò. (Tan. 2:16) In e mikahkūö ayī-ö tö Tanīěl nö öt pa-ekūö. Kirööngen ṙinatö-ellōn inrē nö in ngam Tēv. Kūö yòh öi mihôiṅ ngatī ṙô? Pön vënyu inlahen anga-aṅ nö tölṙô yik holre nö vë-ekūötēv ‘nö chöh miṙēlōn ngam Tēv ngam halīöngö tö inlahen ngih ötmikahk ūö.’ (Tan. 2:18) Hangṙô cha ngaich ang Yāvē nö vë-ekūötēv. Ngaich löktö i kumlēḵ ngam Tēv ngaich ang Tanīěl nö vënyö manah ngam heūvö Nēpukatnēsar. Löktö in e ngaich ang Tanīěl hēk tö yik hol ò inrē nö laklöre nômö. w23.08 pěch 3 përa 4

Fēkö nup yanöölen re yěm īnu tö ngam manööyö. Yē hī öi īnu tö ngam manööyö ngaich ṙamlōn ayī-ö hēk īnu inrē tö ngam lanāmö. Vai inrē min ngam el alaha hī hēk öt uroh inrē min öi fēkö nup kanihngenre. Yē hī min öi īnu tö ngam manööyö ngaich vai min ngam innôlö hī öi in yip tahëng, köp inrē min ngam hinëngö nö el ngam māṅ. Hēk yěn ōt tö miyëḵ tö hī ngaich öthō min ayī-ö öi veūtö tanāinyö. (Sal. 37:8; Inch. 14:29) Ngamuh inrē tö mööḵlö inlahen hī yē hī öi asīnken Yāvē öi īnu tö ngam manööyö ngaich röhta min ayī-ö öi in ò. Kiröngen yanöölen in yē hī öi īnu tö ngam manööyö! Öt lööṙen pöri angū-ö nö inlahen hī öi hameuktö ngam manööyö. Mihôiṅ pöri öi kē inyööken re öi in Yāvē öi holtö manööyö re öi kēken nup la-en re. Hönöng sā hī öi īnu tö ngam manööyö hēk hökkö ngam tufömngöre panam, ṙatö-ellōnre min ayī-ö tö Yāvē nö mihôiṅ nö hayööken hī hēk laklen hī inrē. (Mai. 7:7) Ta-a chěi töi iṙūöhen öi chumhenlöre tö ngam manööyö. w23.08 pěch 22 përa 7; pěch 25 përa 16-17

Ngö ṙô ang Yāköp, tö ngòh tarik lohten nö vë-enyre nö ṙamātö-ellōnre, höng tahëng pöri minë hameuktö ò nö in minë la-en ò. (Yāk. 2:1-5, 9) Vë-eny inlahen ök tahëng tarik ang Yāköp, ök mameuk inlahen yik holmaneukre nö hāṅten tö chehen hēk nyā-akūöre inrē. Hö-ö pöri anga-aṅ nö hayööken cha. Yēḵ ngam tarik min nö vë-enyre nö īnu töm ṙinātö-ellōn, öt la-evṙen pöri anga-aṅ nö sā ngam ṙinātö-ellōnre, ngaich höng yanëngen ngam ṙinātö-ellōn ò. (Yāk. 2:14-16) Kētö inchōḵelmat hī hēk ang Yāk. nö im inlahen Rahap. Tö hī hòṅ hameuktö ṙinātö-ellōnre öi in minë la-enre. (Yāk. 2:25, 26) Hang inlahen Yāvē ang Rahap misī nö hayööken yik Israel, lökten ò nö ṙātö-ellōnre nö in ò. (Yôs. 2:9-11) Hameuktö ngam ṙinātö-ellōnre anga-aṅ nö in minë la-enre ik sā ò nö hayunngen nak tö nët tak tarik nö laklen cha. Angū-ö ngih lāinyngen ò nö sā ineūkö Aprahām nö tölöök. Pòrô anga-aṅ nö töthet hēk öt lamök inuk chööngö Môsös inrē. Haköplu ayī-ö in Rahap tö hī öi hòṅ la-evṙen holtö ngam ṙinātö-ellōnre. w23.12 pěch 5-6 përa 12-13

Öt ṙamlōn in ayī-ö Kristīön yěi höng röhlö mikahkūö tö minë mikah aṅmat ngam Paipöl. Pöi lōnu töre öi hayöökaṙen tö ngam töhet fanöinylö öi akahakūö tö ‘minë tö aṙū-uti ṙô ngam Tēv.’ (1 Kòr. 2:9, 10) Kò-òren më-eṅ öm haköp minë tö ngatī tòpik im ṙētak kanahngen meh haköp ngaich röhta hēk min më-eṅ in Yāvē? Mihôiṅ inrē më-eṅ chöh (research) inlahen Yāvē nö sitih inlahen misī anga-aṅ nö hameuktö hanangenlōnre nö in më tarik re, ngaich in e mikahkūö min më-eṅ tö ò nö hangenlōn inrē tö meh. Mihòiṅ öm haköp inlahen më aṅ Israel misī nö sītih inlahen cha nö ha-öinyö Yāvē, ngaich asuh nup tö hěngren inrē ṙô ò töngamuh nö in më Kristīön im nöinyö ò. Mihôiṅ inrē öm haköp minë tö aṙū-uti pròfěsī, minë tö hateūngi tö Yēsū misī nö ing panam. Mihôiṅ më-eṅ öm yūs ngam Yöhōva Kē Liyē Kōichpīn Ka-ët yē meh hòṅ chöhö u angū-ö tòpik. Yēḵ meh min ngatī inlahen haköp ngaich ṙamlōn min më-eṅ. Yē meh aṙū-uti ṙô haköp mat ngam Paipöl, ngaich ngönlöre min ngam ṙinatö-ellōn meh hēk ‘kôtökūö inrē min më-eṅ tö ngam mikah aṅ im Tēv.’—Inch. 2:4, 5. w23.10 pěch 18-19 përa 3-5.

Ngam ṙô Pītör hanangenlōn nö im ṙô Krīk tö ngö manah angū-ö tö ‘tūöknyu ṙòktak.’ Im innëtö alaha ngam miröökö ayī-ö öi vënyu nang tö hī, yē hī min öi ngatī hanangenlōn tö më prötör sistör re ngaich sā mahanyatngö minë tökööl cha min ayī-ö. Sā tamūök öp hīla min ayī-ö öi ‘afahtökui nup taṙòkhöre tökööl’ cha. Ik sā Pītör nö ṙôtö minë ‘innyatngö tökööl’ ngaich tö ngö manah angū-ö, tö hī öi aṙē-ěl tökööl yip holre. Sā ṙēngen hī ṙung yěi hanyatngö nup mum töp hīla. Ngatī ṙēngen ayī-ö öi hanyatngö nup öt kumlēḵ-en yip holre tö ngam hanangenlōnre. Mihôiṅ in öi aṙē-ěl tökööl yip prötör sistör re yē hī aṅhav in tö ngam hanangenlōn, pòrô angū-ö nö kanihngen nö in hī. Meūkö ngam hanangenlōn hī tö më prötör sistör yē hī aṙēlen cha. (Kòl. 3:13.) Ngaich ṙamölōn inrē ang Yāvē nö in hī.

Ik sā Yôsīa ngaich nö kiröng, rultenre anga-aṅ nö vīlö ngam chūök vine-ekūötēv. Kôti kūö ngaich anga-aṅ, “tö ngam līpöre chööngö Yāvē tö kētu nö löktö in Môsös.” Ik sā ngam līpöre nö haköpömat, lökngöre ngam ellōn ò, lökten ngaich anga-aṅ nö ilööṙen nö kē-ěl kūö alahare. (2 Kin. 34:14, 18-21) Lōnu öm më-eṅ töre örheūheu öm haköpmat ngam Paipöl yē meh öm tö ha-ěheten öm vë-ekūö e? Kuchiken hòng më-eṅ öm haköpmat e? Kūichngö nup Miröökö hòng inrē më-eṅ nup tö mihôiṅ min nö hayööken meh? Kiröng ngam vanāichö Yôsīa ik sā ò nö 39 samyeūheu. Öt kē minë inlēnö anga-aṅ lamöktö in Yāvē, pön höng kahngenre anga-aṅ nö hayönglenre. (2 Kin. 35:20-25) Angū-ö ngaich lāinyngen ò nö löhlö tī tö ngam nômöre. Haköplu ayī-ö öi in e pòrô öi kiröng hēk tö maṙô-òten inrē öi haköpmat ngam Paipöl, hòṅ iṙūöhen ayī-ö mikahtökūö re tö ngam mufē Yāvē. Hòṅ örheūheu öi vë-ekūötēv öi vë-ekūö Yāvē hòṅ ò nö lööngö tī hachō-okūö hī. Hòṅ örheūheu ayī-ö öi haköp ngam ṙô imat Paipöl ngaich kē inlēnöre inrē öi in yip Kristīön tö heuveū-en. Yěi ngatī inlahen min ngaich öthō min ayī-ö öi kēken minë tövaich, pöi örheūheu öi ṙamölōn.—Yāk. 1:25. w23.09 pěch 12 përa 15-16

Pōyen yin më kikānö tövënyu nö imat ngam Paipöl, më tö hangenlōn tö Yāvē hēk hamòltö ellōnre inrē nö lök lōn ò. Vënyu inlahen cha ‘nö töt tayāchaṙen’ hēk ‘kô-en inrē cha-a i tökeuheūttöre.’ (1 Tim. 3:11) Mihôiṅ yin yī-ö ṙālö sistör öi pōyen haköplö öi in cha. Mihôiṅ inrē öi haköplu öi in më sistör el ngam māṅ meh, më tö sööḵngö ṙēḵti nö Kristīön. Fēkö yip tö sööḵngö man sistör, yip tö hòṅ asīnka inlahen tö meh. Chumkūöṙen më-eṅ tö nup tövai tinrīken cha. Ngaich fēkö inlahen re kò-òren öm sitih inlahen min öm asīnken cha? Yēḵ hī hòṅ söökngö ṙēḵti öi Kristīön, ngaich hòṅ īnu ayī-ö tö ngam inyāchngö. Ngòh sistör tö īnu töm inyāchngö, vai min ngam innôlö ò nö in Yāvē, in yip tahëng inrē. Sā inlahen öp sistör yěn mahayāichngöre hēk tö hangenlōn inrē tö Yāvē ngaich hang ngam lökngörīt chööngö min anga-aṅ im 1 Kòrin 11:3, ngaich tumṙeutöre tö öp tökētu chööngö nö el ngam mikūönö hēk nö el ngam māṅ inrē. w23.12 pěch 18-19 përa 3-5

Lōnu ang Yāvē tö ngòh inpīhö kikōnyö nö hangenlōn tö ngam pīhöre kikānö, hateungngö nup kuilōn ò, töakahaṙa inrē nö hol ò hēk hayööken ò inrē nö hangönllö ngam innòlöre nö im Tēv. (Efi. 5:28, 29) Yěm löktö kūö i ngih öm asīöp ngam mikah hēk mikah elmat re, milēḵṙen tö më kikānö hēk vī-i re öm chūök ṙinatö-ellōn, ngaich tövai min më-eṅ öm inpīhö kikōnyö. Unôichrit meh öm hapīhö lohten öm hòṅ kūönu. Sitih inlahen pöri më-eṅ yěm tö hòṅ vai öm inyöngö kikōnyö? Haköplu man i alaha e öm in Yāvē. (Efi. 6:4) Vë-eny nang Yēsū ang Yāvē töre nö hangenlōn tö ò hēk ṙamölōn inrē nö in ò. (Mët. 3:17) Yēḵ meh min öm kūönu, ngaich mihôiṅ më-eṅ öm vë-einy nang yip kūön re töre öm hangenlōn tö cha. Mihôiṅ öm eū nup la-en cha tövai. Yē yip inyöngö nö asīnken Yāvē, ngaich lööṙen min më kūön cha nö tösööngö nö Kristīön. Töi löktökūö ing töngamuh chěi öi chumkūöṙen tö ngam mikūönöre hēk tö më holmaneukre el ngam māṅ, vë-einy nang cha inrē töre öi hangenlon tö cha hēk pōiṙai mat inrē tö cha.—Yôh. 15:9. w23.12 pěch 28-29 përa 17-18

Sā kanihngen vē tarik aṅ ngih panam yin më tö chiplö tarik Yāvē. Ōtre yip tö kunyaha elmat tö hī hēk hakihten hī inrē kūö hī lamök lōn Yāvē. Pī-a ang Yāvē nö öt asökngen minë tö ngatī kanihngen hī, kilēngôre pöri anga-aṅ tö ò min nö hayööken hī lā-al u. (Isa. 41:10) Kūö inyöökenre inrē ayī-ö tö ò öi höng ṙamölōn in up kanihngenre, mihôiṅ öi lööngö katöllö hēk köp inrē öi löklōn ò. Sitih inlahen pöri ang Yāvē nö hayööken hī el ṙētak nup kanihngen hī?Kilēngôre ang Yāvē nö in hī tö ò min nö kētö lanāmö, sā ṙô ngam Paipöl nö vënyen ò nö ‘Tēv lanāmö.’ (Filip. 4:6, 7) Angū-ö ön ngih lanāmö taneūngen hī yěi hangön ngam innôlöre in Yāvē. Angū-ö ön ngih lanāmö ‘chamööḵngö nup taṙòkhöre mikah elmat hī.’ Hēṙu öm ṙung vë-ekūötēv öm peunyhökūö Yāvē, ngaich teūngen hòng më-eṅ tö lanāmö elkuilōre? Angū-ö ön ngih “lanāmö ngam Tēv.” w24.01 pěch 20 përa 2; pěch 21 përa 4

Ngam hanāngenlōn ngòh tarik min tamölṙô ò nö holtö ellōnre nö ha-öiny ngam Tēv. Akahakūö ang Tāvit töre yěn ha-etlö minë-eny Yāvē, ngaich höng kamëtö nööinyö ò anga-aṅ. Hangenlōn ang Tāvit tö ngam minënyö Yāvē, lökten anga-aṅ nö öt halöngngen e nö hachōchiyö. Keuheūttö ellōnre anga-aṅ nö ha-öiny ngam Tēv Yāvē ngaich löktö in nup la-enre inrē nö ha-etlö ngam minë-eny ò. Ngatī inlahen yik inrē Lēvī nö asīnken Tāvit nö harōilö ngam töhet minënyö Yāvē. Vënyö ngam minë-eny Yāvē cha-a nö töt chanuhuvṙen. (Nah. 9:5) Ṙamlōn ang Yāvē nö hang ngam ṙô cha nö ha-öinyö ò. w24.02 pěch 9 përa 6

Yěm öt teungten kēken nup töt kanò-òre chö-öny, öthō min Yāvē nö ngö lōn tö meh öm töt teungten in minë la-enre. (2 Kòr. 8:12 ) Köplōn tö nup tö ngaichngen kinëken la-en. Ngö kinūchngö an nö imat ngam Paipöl “Rö-ö an ngam Tēv nö tötlöök, nö tövaichngö tö la-en yīö.” (Hep. 6:10) Lökten inrē më-eṅ öm ötkô öm vaichngö tö nup la-enre, kò-òren öm fēkö nup taneunglenre töngamuh i në ṙētak. Tö sā ngam innôlö meh nö ngön nö in ngam Tēv Yāvē, vë-eny nang yip tahëng më-eṅ tö inlahen ò hēk kēḵ ngam vinôkö inrē. Sā inlahen meh ngaich öm sīöp i linökölōn ngam Tēv, ngaich teungten in minë chö-öinyre. Ngatī inlahen më-eṅ öm hòṅ kū-ö urěh, hòṅ meh öm teunglen tö ngam chö-öinyre. Mihôiṅ ayī-ö teungten in minë chö-öinyre, pò hī öi hayöökaṙen tö Yāvē. Yēö hī pöri hòṅ teungten in minë chö-öinyre, ngaich hòṅ ma-ainyre öi la-evṙen. Chumkūöṙen inrē tö Yāvē nö sitih inlahen anga-aṅ nö hayööken hī, kē-ěkūö hī inrē tö minë inkòlô. Anū-ö löktö ṙanamlōn hī mihôiṅ. (2 Kòr. 4:7) Yēḵ meh öt heūlngöre, ngaich pōyen min nup taneunglen meh inkòlô.—Kal. 6:9. w23.05 pěch 31 përa 16-18

Vë-eny nang më hanangenlōnre ang Yāvē töre nö ṙamlōn nö in cha. Yěi vë-ekūö ngam Paipöl ngaich meuk inlahen Yāvē ayī-ö nö nët heuh ṙô nö vënyen Yēsū nö hanangenlōn ò nö kūön ò hēk ṙamlōn inrē anga-aṅ nö in ò. (Mët. 3:17; 17:5) Hòṅ hang ṙô Yāvē öm më-eṅ nö vë-enyre nö ṙamlōn nö in meh? Öt löktö el halīöngö ṙô ang Yāvē nö vë-ekūö hī, pön löktö in ngam Paipöl. Tö sā hī yěi haköp minë ṙô Yēsū in minë tö fën līpöre tölöök inhanga, ngaich sā ṙēngen mahangihtöre ayī-ö tö ṙô Yāvē nö vë-ekūö hī. Kūö yòh nö ngatī? Kūö Yēsū nö tö sā tinrīken ngam Yöngre. Lökten yēḵ hī öi vë-ekūö nup inlahen Yēsū imat ngam Paipöl nö sitih inlahen anga-aṅ nö vë-ekūö yik haköptöre hēk hameuktö hanangenlōnre nö in cha, ngaich mihôiṅ öi asěhkūöre tö inlahen Yāvē nö ngatī inlahen nö vë-ekūö hī. (Yôh. 15:9, 15) Öt tö ngö manah ngam inlahen yanīhi minë kanihngen tö Yāvē ngaich nö öt ṙamlōn nö in hī. Ṙētak hī pöri angū-ö öi hameuktö ngam hanangenlōnre tö Yāvē hēk ṙinātu-ellōn inrē öi in ò.—Yāk. 1:12. w24.03 pěch 28 përa 10-11