TÖHAKÖÖPÖ ĀTIKÖL 51
Mihôiṅ Man Teūngen Tö Ngam Lanāmö Hē El Ṙētak Kanihngen
“Ṙā-akūö yīö Chin tö ngam kumchikṙen. Kētö ngam kumchikṙenre Chin in yīö.”—YÔH. 14:27.
TINKÖÖKÖ 112 Yāvē Ngam Tēv Lanāmö
RAHËICHTAMATa
1. Asuh öng “ngam lanāmö ngam tēv” hēk asuh min mihôiṅ inlahen hī? (Filipī 4:6, 7)
VËNYU nang in tö ngam Paipöl tö inlahen öp lanāmö, öp töt mikahkūö ngih panam “ngam lanāmö ngam Tēv.” Tö harīkngöre angū-ö nö ṙanamlōn hī höhlö inrē ayī-ö hěnghöre sā tölaklöng inrē yěi īnu tö e. (Vë-evkūö Filipī 4:6, 7.) Yēk ngam innôlö hī pöri nö vai nö in Yāvē ngaich hē-e ayī-ö teūngen tö e angū-ö lanāmö. Rö-ö nun minë innôlö hī in yip prötör sistör pön vai, pò cha nö tö hangenlōn tö Yāvē. Ngaich tö möölö pöri ngam innôlö hī öi in Yāvē pön ‘Tēv lanāmö anga-aṅ.’ (1 Tös. 5:23) Yēḵ hī min öi akahakūö tö ngam Tēv hēk ṙatö-ellōnre inrē hěnghöre hang chööngö ò inrē ngaich teūngen min ayī-ö tö ngam lanāmö aṅ im Tēv pòrô nö yih nup kanihngen lām ayī-ö, öt yaha mufē inrē.
2. Sitih inlahen öi mihôiṅ īnu tö ngam lanāmö pòrô minë kanihngen hī?
2 Sitih inlahen pöri öi aṅ in tö ngam lanāmö yěn yih minë kanihngen nö ikūö hī. Yěn keuheūngöre ngam tölëlngökūö invah hēk yih minë pinlāngen hēk minë tinṙōlen inrē hēk ötlēḵkaṙen ngaich vöö ayī-ö chumkūöṙen ayī-ö tö ṙô Yēsū nö in yip haköptöre nö ngö ṙô. “Uh yin röiyö ellōn; Ui rēhĕn pa-ekūö lōn.” (Yôh. 14:27) Pōyen yip prötör sistör hamang ngih ṙô Yēsū, ngaich holtö lanāmö re cha-a nö la-al minë kanihngen pön hōluṙen tö Yāvē.
SITIH INLAHEN ÖI AṄHAV IN TÖM LANĀMÖ EL ṘĒTAK MINË INVAH
3. Sitih inlahen öng ngam lanāmö nö kūönngöre tö kūö minë tölēngö kūö invah?
3 Yěn keuheūtngöre chūök minë tö lëlngökūö invah ngaich harīkngöre minë inlahen hī, kò-òren öi fēkö inlahen ngam COVID-19 tölēngö kūö invah ik sā e nö keuheūtngöre chūök sitih inlahen ngaich ayī-ö? Harīkngöre ngaich minë inlahen hī, ōtre yip tö kē-ě sörvē ngaich ōtre yip vamënyö inlahen re nö öt yīhi inṙòhò ngaich ik sā ranulten ngam invah ngaich pōyen yip tarik famëken minë kanihngenre ōt yip tö tīprēsön ötre yip tö pōivat nö òk ka-eūt hēk kēḵ drugs inrē. Vënyu nang in tö minë ripōt, nö ōtre yip töng famëlö höö in i patī hēk hòṅ fëlngöre inrē. Yěn ōt ngam tölëlngökūö invah nö in öp kamngö meh. Ngaich hòṅ sitih inlahen më-eṅ? Hòṅ meh teūngen tö ngam lanāmö aṅ im Tēv. Ngaich öt yahlö mufē tö u.
4. Minë ṙô Yēsū inlahen ngam manā-aṅ sakāmö Yěi hī öi chukūöṙen sitih inlahen ayī-ö īnu tö ngam lanāmö?
4 Urěhnyi ṙô ang Yēsū nö ing manā-aṅ sakāmö min nö keuheūtngöre chūök minë “tölëlngökūö invah.” (Lūk. 21:11) Yēḵ hī öi chumkūöṙen tö e ngaich sitih inlahen ayī-ö teūngen tö ngam lanāmö? Yěn keuheūtngöre chūök minë invah ngaich uroh ayī-ö öi pingangkūö pò hī akahalōn tö u nö tö hòṅ ngatī. Lökten yěi hang në tö ngatī niūs ngaich hang ngih inlēnöre ayī-ö tö Yēsū “Uh yī-ö pa-ekūö.”—Mët. 24:6.
Yöölen ang sistör Tēsī nö la-al ngam tölëlngökūö invah nö löktö in minë Paipöl ôtiō rikòting (Ngëichköm perekrāf 5)
5. (a) Sā ṙô ngam Filipī 4:8, 9, yěn Keuheūtngöre chūök ngam invah ngaich asuh mihôiṅ kahakkö hī öi vë-ekūötēv? (b) Asuh öp yanöölen hī yěi hang minë ôtiō rikòting aṅmat ngam Paipöl?
5 Mihôiṅ in öi yīhi vanööṙö yěn keuheūtngöre chūök ngam invah hēk örheūheu inrē fēken u öi ngö lōn, ihē uvöh min nö keuheūt. Ngatī inlahen ök i sistör Tēsīb pön kapah ök chā-cha ò tök kūön ök angköl ò inrē hēk tö ök tòktör tö kūö ngam COVID-19 lökten nö pōyen mufē anga-aṅ töre yěn kò-òngvah min töm invah ngaich kihngen min öp yöng ò kikānö öp ngaich ṙētivö. Ngaich pōyen mufē inrē anga-aṅ tö ngam kinmānö re yěn löhlö tī tö e pön öt heūveu min nö meūkṙen ngam mikūönö re anū-ö në töng örheūheu mufē ò, lökten anga-aṅ nö öt haròh. Sitih inlahen pöri ngam sistör hòṅ ò nö teungen tö ngam lanāmö? Angū-ö ngih ṙô nö vë-ekūö ngam Tēv Yāvē nö vë-ekūötēv nö kē-ěkūö ò tö ngam lanāmö elkuilōn ò nö fēken minë tövai inrē ṙô. (Vë-evkūö Filipī 4:8, 9.) Lökten anga-aṅ ngaich nö hang “ṙô” minë ôtiō rikòting aṅ mat ngam Paipöl sā vamë-ekūö ò ang Yāvē ngö ṙô anga-aṅ. “Minë miröökö tö vë-evkūö imat ngam Paipöl teūngen chū-ö tö hanöhlöre ngaich akahaiṙen chū-ö tö Yāvē nö chumkūöṙen tö chu.”—Sal. 94:19.
6. Asuh öp min yanöölen meh yěm iṙūöhen in ngam kanahngenre inköpö hēk töm chinūhu el mīting?
6 Yěn keuheūtngöre chūök ngam tölëlngökūö invah ngaich harīkngöre ngaich minë inlahen hī öt sā tö urěh. Pòrô pöri öi kihngen ötkô öi ṙāngenre im kanahngenre inköpö hēk ötkô öi ṙāngenre öi chuh el mīting. Pōyen nun minë ekspirīön in minë vitiō hēk in minë pöplikěsön in u min öm teūngen tö yanöölen re öm meuk inlahen yip prötör sistör tö sā kanihngen meh. Sön pöri cha-a nö öt ṙāngenre nö löklōn Yāvē teūngen min më-eṅ tö nganöönöre yěm hang në ekspirīön. (1 Pīt. 5:9) Yēḵ meh min öm chuh el mīting ngaich fēken nup tövai min më-eṅ ṙô aṅmat ngam Paipöl ngaich teūngen inrē tö inreuskö alaha re ngaich mihôiṅ inrē min öm hareuskö alaha yip tahëng. (Rōm. 1:11, 12) Yěm fēkö inlahen Yāvē nö hayööken më prötör sistör më tö vahavö, yip töng hěngtak inrē tö lōnre, hēk yip tö vöö inrē. Ngaich sīöplöre min ngam ṙinātö-ellōn meh tö Yāvē nö öthō nö öt hayööken meh yěm kihngen.
7. Asuh öp haköplö hī öi in Yôhan?
7 Um ṙākenre öm vë-ekūö më prötör sistör. Pī-a in öi vī rôvatre tö höö kūö ngih invah hēk öt röhta inrē öi in höö. Ngaich pī-a min öm sā mufē Yôhan. Ök tö hòṅ meukkūö ök holre Kē-ös, öt teūngen pöri cha-a nö ngatī inlahen kūö minë kanihngen cha. (3 Yôh. 13, 14) Nup töng mihôiṅyö ò pöri inlahen ò ngaich ngatī inlahen anga-aṅ kūich chitri Kē-ös ngaich anga-aṅ. Mihôiṅ man më-eṅ öm ngatī inlahen Yěm öt meukkö kūö më prötör sistör kò-òren öm fūnken cha hēk vitiō kôlö cha hēk kūich mësēch cha inrē. Yěm ngatīī inlahen min ngaich öt akahaiṙen min më-eṅ töre öm höng hěngtak, īnu inrē min më-eṅ tö ngam lanāmö yēḵ meh pöri öm yahlö mufē ngaich mihôiṅ öm vë-ekūö yip minṙöinylen ngaich öthō min cha-a nö öt kētö inreuskö alaha meh.—Isa. 32:1, 2.
SITIH INLAHEN ÖI TEŪNGEN TÖ NGAM LANĀMÖ YĔN YIH MINË TÖ FALTÖRE KANIHNGEN
8. Yěn yih minë kanihngen nö ikūö hī ngaich sitih inlahen ngam lanāmö nö öt köp nö in hī?
8 Ōt hông tö faltöre kanihngen i kamtö meh? Tö ngam ṙānöingö, kumyeūnö hēk anökti ngaich höng kihngen më-eṅ yěm fēken u söl ing töngamuh. Kapahlöng më-eṅ tö öp holre tö yip aṅ patīre hēk yëḵngen inrē nup chehen meh ngaich lohten më-eṅ öm yīhi kanihgen hēk yīhi miṙivlōn hēk tainy inrē. Ngaich pī-a min öm ngö mufē sitih inlahen öich vö chū-ö min? Yěn yih nup tö ngatī ṙô nö elkuilōn meh, öt tö ngö manah angū-ö tö ngam ṙinātö-ellōn meh nö kūönngöre, ngaich yahlö lōn më-eṅ tö minë chehenre. Kô-en in öi kihngen öi la-al në tö ngatī kanihngenre. Ngaich sīöplöre min nup tötlöng mufē elkuilōn hī. (Yōp 1:11) Sön pöri ayī-ö mihôiṅ öi īnu tö ngam lanāmö. Öi sitih inlahen?
9. Asuh öp ṙô Yēsū nö mahayööken hī öi lēn töichṙen yěn yihi nup tö faltöre kanihngen?
9 Ngö lōn yin vē aṅ ngih panam töre min nö öt fukkūi tö minë kanihngen. Hö-ö pöri ayī-ö öi ngatī mufē pō hī öi köplōn tö ṙô Yēsū tö minë tö eūka nö teungtökūö nö i në ṙētak hī. Ngö ṙô anga-aṅ urēhěkūö kūö ngam manāngen keuheūtngöre chūök min minë kumyeūnö ngatī inrē tö nup tahëng kanihngen nö yihi nö in hī. (Lūk. 21:11) Ngö ṙô inrē anga-aṅ ‘sīöplöre min nup öt lanöökö’ ngaich ngatī inlahen töngamuh. Ngaich in töngamuh öi meuk yip famëlngö tarik ngaich hang u inrē öi el niūs. (Mët. 24:12) Rö-ö öp Yēsū nöng ṙô tö yip töt lamöklōn Yāvē nöng achā-aṅ min tö fukkui tö minë kanihngen. Pön ōt inrē yip tarik ngam Tēv tö fukkui tö në tö ngatī kanihngen. Löktö in e in öi akahakūö tö hī öthō min öi öt fukkui tö në tö ngatī kanihngen. (Isa. 57:1; 2 Kòr. 11:25) Hö-ö ön min Yāvē nö aṅtī tö pinngankūö nö laklēn hī yěn yih nup töngatī kanihngen, ṙatö-ellōnre pöri ayī-ö tö ò min nö kētö ngam lanāmö nö in hī.
10. Sitih inlahen öi sā ṙamatö-ellōnre öi in Yāvē yēḵ hī öi lēntöhëichṙen urēhěkūö nup tö faltöre kanihngen? (Inchōḵ-oṙô 22:3)
10 Yēk hī min öi lēn töichṙen öi urēhěkūö minë tö faltöre pinlāngen ngaich sitih inlahen ayī-ö? Aṅhav in min ayī-ö tö ngam lanāmö. Tö ngö manah hòng angū-ö tö hī öi kūönnö ṙinātö-ellōn öi in Yāvē Yěi lēntöhëichṙen? Hö-ö, pöi yěi ngatī inlahen min ngaich maha-meuktöre ayī-ö öi ṙatö-ellōnre öi in ò. Pön lōnu anga-aṅ tö hī öi lēntöhëichṙen urēhěkūö minë töfaltöre kanihngen. Kūichngen e an inrē nö in ngam ṙôre. (Vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 22:3.) Örheūheu vinë-eny nang in ṙung öi el mīting hēk löktö in minë līpöre inrē tö hī hòṅ sitih inlahen öi lēntöhëichṙen yěn yih nup kanihngen.c Ngaich mikahtulōn inrē ṙung öi el minë mīting. Yēḵ hī min öi löktökūö töngamuh öi chumkūöṙen tö në inlēnö ngaich mahameuktöre ayī-ö öi ṙatö-ellōnre öi in Yāvē.
Lēntöhëichṙen ang sistör Markrět lökten nö öt palā-aiṙen (Ngëichköm perekrāf 11)d
11. Asuh öp haköplö meh in sistör Markrět?
11 Chumkūöṙen ngëichkö inlahen sistör Markrět i kamngö chūök ök patī ò keuheūtngöre ngam el inchōn nö öktikūö. Ngaich tölṙô cha yik mahayöng nö kirööngöre töp kamngö, ngaich ṙòkhöre ngaich yik tarik nö kirööngöre töm chūökö lökten nö tööḵlö ngam talöökö. Keuheūtngöre chūök ngam tameūyö hēk lulnyöre. Ötrēhěn kô ang Markrět nö kunyi-inyre töm kār re, kūö ngam sistör pöri nö lēntöhëich nö īnuvö tö ngam mëp ngam mahayööken ò nö chöh öp innëtö talöökö re. Urěhangen inrē ngam sistör nö ngëichngö ngam talöökö, hanön ò yěn yih nup tö ngatī kanihngen. Kūö ngam inlahen ò nö lēntöhëichṙen lökten anga-aṅ nö öt pinlānguṙen.
12. Kūö yòh öi hòṅ hang minë inlēnö kahëtö më mahayöngken hī nup kahëtö ngam söngkötön inrē?
12 Pī-a yin më mahayöng nö lōntö linaklö hī, nö mihôiṅ nö ṙāḵtö körfīv hēk hōten hī öi ṙāngö ngam chūökö. Ōt pöri min yip töt hamang ṙô cha, kūöre lohten nö sōḵ nö ṙāngö nup chehenre. Hòṅ sitih inlahen pöri ayī-ö tökô-en Kristīön? Ngö ṙô an ngam Paipöl: ‘Elkatòh chööngö më mahayöng yin, yēk hī min öi elkatòh chööngö më rācha, ngaich sā hamang chööngö ò min ayī-ö.’ (1 Pīt. 2:13, 14) Pōyen nup inrē inlēnö hī löktö in ngam söngkötönYāvē, hōtu inrē ayī-ö öi kētö minë fūn nömpör re öi in më minṙöinylen tö ngam kamtö chūök hī inrē hòṅ cha nö fūnken hī el ṙētak kanihngen. Ngatī inlahen öm më-eṅ? Pī-a öm teūngen tö inlēnöre tö hī öi hangöh öi i patī hēk ṙāngö ngam patīre öi chu in nup chūökö tahëng. Vënyu nang in inrē tö hī min öi sitih inlahen öi teūngen tö nyā-a kūöre hēk sitih inlahen inrē öi hayööken yip tahëng. Yēḵ hī öi hang në tö ngatī inlēnö ngaich ötkò-òngvah min ayī-ö hēk öt kihngen inrē min më minṙöinylen. Ötkô ayī-ö öi vītö kanihngen më mahayōmken hī. (Hep. 13:17) Chumkūöṙen inrē ayī-ö tö inlahen ṙô sistör Markrět ngö ṙô: “Hang ṙô më minṙöinylen chū-ö hang ṙô ngam söngkötön inrē lökten öich öt pinlānguṙen.”
13. Yip prötör sistör ṙamāngö patīre asuh öp taneunglen cha ṙanamlōn?
13 Ōtre yip ṙāmangö kamngö chūökre prötör sistör tö kūö minë tö faltöre kanihngen kinyungö inrē ngatī inlahen yik raneh senchūri, ik sā më Kristīön nö ötlēkaṙen lökten ngaich cha-a nö parāti, öp töng kamngö chūök cha pöri ‘ahangkö ngam tölöök inhānga cha-a.’ (Inl. 8:4) Ngatī inlahen töngamuh më prötör sistör nö chuh in nup tahëng chūökö nö ahangkö ngam tölöök inhānga nö in nup tufömngöre chūökö. Öt ṙāngen minë töhěng mīting inrē cha-a. Kūö cha nö örheūheu nö la-evṙen nö in ngam inhāngkö, öt yahlö mufē ngaich cha-a tö minë kanihngen re. Haköp matre cha-a nö in ngam Pūlngö ngam Tēv teūngen cha-a tö lanāmöre hēk ṙamlōn inrē.
SITIH INLAHEN ÖI ĪNU TÖM LANĀMÖ YĒḴ HĪ ÖI HAKIHTUṘEN
14. Sitih inlahen ngam lanāmö nö mihôiṅ nö öt köpsöṙen nö in hī tö kūö minë ötlinëken hī?
14 Yēḵ hī öi meukkūö më prötör sistör, hol cha inrē öi ahangökö ngam tölöök inhānga ngaich sā hamòlṙôre öi ha-öinyö Yāvē, ngaich ṙamölōn inrē hēk teūngen töm lanāmö. Ōtre pöri nup tahëng panam yip prötör sistör ötkô cha-a nö sā inlahen hī nö la-evṙen. Pön yěn meūkö cha-a nö ahānga, ngaich kē-ě cha-a ötlēkaṙen inrē. Yěn asökngöröön ngam la-en më mahayöng ngaich ötkô öi yahlö vanööṙö. Rö-ö pöi īnu tö ngam vanööṙöre ötkô pöri öi yahlö pinhë-ekūö. Ngö ṙô ang Yēsū kūö në kanihngen in mihiôṅ nö öt köpsöreṙen ngam ṙinātö-ellōn hī. (Yôh. 16:1, 2) Sitih inlahen pöri ayī-ö haköp ngam lanāmö nö inre yěi pòrô öi hakihtuṙen ?
15. Kūö yòh öi ötkô pa-ekūö öi fēkö minë kanihngenre? (Yôhan 15:20; 16:33)
15 Ngö kinūichngö an nö imat ngam Paipöl: “Hôṅ, ṙòkhöre yip tö hòṅ löök nö i kūö Kristū Yēsū nö kihngen min tö öt inkôlò.” (2 Tim. 3:12) Kihngen elmat in yěi hang ngih ṙô. Pöi öt ngatī inkihten min tö lōnre, ngatī mufē ang prötör Antrē, ök panam kamngö chūök cha nö hakihtuṙen nö ahangköm tölöök inhānga, ngö mufē pöri anga-aṅ pōyen yin më Vamënyen Yāvē nö ihih uroh hòng min nö ṙòkhöre nö kē-ě, öt kūönngöre pöri minë kanihgen pön höng sīöplö. Chumkūöṙen anga-aṅ tö mufē më tahëng prötör sistör, öt sā mufē ò cha-a tö cha min nö öt kē-ě, höng ṙāḵlen u cha-a nö in Yāvē. Lökten cha-a ngaich nö öt yaha piṙūtkö. Ngö mufē ngaich ang Antrē, hòṅ ngatī inlahen chin chū-ö ṙatö-ellōnre in Yāvē teūngen ngaich Antrē tö ngam lanāmö aṅ im Tēv rö-ö öp töngamuh pön īnu tö minë inkihtenre sön pöri anga-aṅ nö ṙamlōn. Hòṅ ngatī inlahen in ayī-ö yěi īnu tö minë kanihngen hòṅ īnu ayī-ö töm lanāmö. Ngö ṙô ök Yēsū pòrô öi hakihtuṙen sön pöri ayī-ö öi chiplö öi löklōn ngam Tēv.—Vë-evkūö Yôhan 15:20; 16:33.
16. Hòṅ asuh öp chumkūöṙen hī yěn asökiröön ngam la-en hī nö in öp kamngö hī?
16 Öp kamngö chūök minë la-en hī nö asökiröön, öthō minë inlēnö nö öt kētu nö löktö in ngam mupākö òfis hēk löktö in më minṙöinylen inrē ṙën cha-a nö kēten minë inlēnö hòṅ hī öt fehnguṙen. Hēk teūngen inrē tö minë līpöre hēk haṙēmngenre öi ahangkö ngam tölöök inhānga hòṅ chumkūöṙen ayī-ö öi hang në inlēnöre pòrô öi akaha elmat tö u nö kūö yòh nö kētu. (Yāk. 3:17) Ötkô ayī-ö öi vë-eny nang më prötör sistör hēk minë māṅ tö inlahen yip tahëng holre nup tötkô nö mikahkūö cha.—Mum. 3:7.
Sitih inlahen öm kò-òṙen vī ngam lanāmö el ṙētak minë tö faltöre kanihngen? (Ngëichköm perekrāf 17)e
17. Asuh mihôiṅ inlahen hī öi sā më mahaköp?
17 Ṙën ngam Sī-ö nö kalēḵ alaha nö kiyūngö hī, pò hī kē-evkūö töm la-en “inhāngkö Yēsū.” (Inm. 12:17) Ötkô pöri ayī-ö öi vöö töm Sī-ö tö më tötlöök inrē ikūö ngih panam iṙūöhen pöri öi ahangkö ngam tölöök inhāngö yěi pòrô ötlēkaṙen iṙūöhen inrē öi in ngam inköphöti ngaich ṙamlōn min ayī-ö teūngen inrē töm lanāmö. Ngatī inlahen yik mu-urěh Kristīön ik sā cha nö vë-evkūö tö yik Yahūti mākūö kūönṙô nö sōten cha nö ahangköm tölöök inhāngö. Hö-ö pöri cha-a nö hang chööngö cha pön hang chööngö ngam Tēv, iṙūöhen cha-a nö im la-en inhānga ngaich teūngen cha-a töm tökiròng ṙanamlōnre. (Inl. 5:27-29, 41, 42) Yēḵ ngam la-en hī nö asökiröön ngaich hòṅ haṙēmngenre ayī-ö ayī-ö öi ahangkö ngam tölöök inhānga. (Mët. 10:16) Öp töng kanò-òṅ hī pöri öi kēken ngam la-en inhāngköm tölöök inhanga ngaich teūngen min ayī-ö tö ngam lanāmö ngaich ṙamlōn min ang Yāvē. Ṙën in öi hòṅ kēken ngih la-en hòṅ yip tarik nö öt kapah.
“HOLTÖRAH MË ÖN MIN NGAM TĒV LANĀMÖ”
18. Achīö öp mihôiṅ kamëtö lanāmö hī?
18 Ṙatö-ellōnre yin pòrô nup töng sitih kanihngen sön ayī-ö mihôiṅ īnu tö ngam lanāmö. Hòṅ īnu ayī-ö tö ngam lanāmö ngam Tēv Yāvē pön höng anga-aṅ tö mihôiṅ nö kētö ngam lanāmö. Lökten yěn yih minë tö ngatī kanihngen, tölëlngökūö invah hēk nup töfaltöre kanihngen hēk yěi hakihtuṙen hòṅ ṙatö-ellōnre ayī-ö in Yāvē. Hòṅ hang minë inlēnö inrē lamöktö in ngam söngkötön, haṙöhtöre in më prötör sistör. Köpölōn tö ngam kinlēḵngô Yāvē tö ò min nö kē-ekūö töm kumchikṙen. Yěm ngatī inlahen min “ngaich in më min ngam Tēv lanāmö nö örheūheu.” (Filip. 4:9) Pōyen yip inrē prötör sistör tö sā hī nö la-al minë kanihngenre mihôiṅ öi hayööken cha-a hòṅ cha nö teūngen tö ngam lanāmö aṅ im Tēv. Kakken u in min in ip yamih ātiköl.
TINKÖÖKÖ 38 Hangööken Meh An Min
a Kilēngôre ang Yāvē tö yip töhangenlōn min tö ò, ngaich kē-ěkūö cha min anga-aṅ tö ngam tökô-en lanāmö. In ngih ātiköl in min öi mikahtökūöre, asuh öng ngih lanāmö aṅ im Tēv? Ngaich sitih inlahen ayī-ö mihôiṅ teūngen tö e? Hēk mikahtökūöre inrē min ayī-ö yēḵ hī öi īnu tö ngam lanāmö ngam Tēv, ngaich sitih inlahen min mihôiṅ öi la-al minë tö kiröng tölëlngökūö invah, minë kanihngen hēk minë töt linëken hī inrē?
b Harīki ngam Minë-eny.
c Ngëichkö ngam ātiköl in ngam Hīnöre! No. 5 ngam tö ngö kui “Yěn Yih Minë Tökiröng Kanihngen—Kētöre Ngaich Laklö Nômöre.
d VAMË-ENY INLAHEN NGAM NYAT: Urěhangen ang sistör Makěret nö halēn ngenre lökten anga-aṅ nö irööṙen nö kunyire töm patī nö el ṙētak ngam kanihngen.
e VAMË-ENY INLAHEN NGAM NYAT: Hěngtak ngam prötör i kamtö ngam la-en hī nö asökiröön holtö ṙānëman anga-aṅ nö ahangköm tölöök inhānga.