Yī-ö Minṙöinylen—Haköplu Yin In Kītīön

1. Sā ṙô ngam 1 Pītör 5:2 asūp la-en töt ṙanāngen kinë-ekūö më minṙöinylen?

KĒ-ĚKŪÖ më minṙöinylen ang Yāvē nö hakūöken minë sīṅp ò. Kiröngen minlēḵṙen më minṙöinylen tö Yāvē kūö ò nö ṙatö-ellōnre nö in cha. Ma-anyre cha-a nö havaitīre nö kēken minë la-enre. Pītnyöre cha-a nö sā yip ‘yōm sīṅp’ nö ‘chumkūöken’ minë sīṅp ngam Tēv. (Yar. 23:4; Vë-evkūö 1 Pītör 5:2.) Kiröngen ṙô in öi ha-öiny tī Yāvē kūö ò nö halēnlö më prötör nö ngamëichken në māṅ!

2. Asuh nup yamih kanihngen më minṙöinylen?

² Yěn kētöre më minṙöinylen nö in minë la-en re ngaich pōyen minë kanihngen cha. Pön pōyen minë la-en el ngam māṅ. Hěng tak ök ihih minṙöinylen aṅ Amërikā ang Tōnī, haköplu anga-aṅ töre nöng hòṅ kē nup la-enre töng kanò-òre. Ngöṙô anga-aṅ: “Ik ranehtökūö ngam COVID-19 pōilöre minë la-en chu pöich hòṅ halēnlö minë mīting el ngam inhānga inrē. Sön nö tahëng hēk minë la-en yamih nö lākūö chu. Öt ṙētakvö ngaich chū-ö öich kahngenre haköp mat ngam Paipöl hēk vë-ekūötēv inrē.” Hěngtak ök ihih minṙöinylen aṅ Kōsovō ang Ilīr, pōyen minë kanihngen lamākūö ò. Ik sā ò nö inyöng in öp kamngö chūök ngam kinyūngö, ngaich kihngen anga-aṅ nö kē minë inlēnö lamöktö el ngam söngkötön. Ngöṙô anga-aṅ: “Töölöṙô chū-ö tö ngam mupākö òfis öich chuh in öp töhěng kamngö öich hayööken yip prötör sistör ichūök ngam tökiröng kanihngen. Akahakūö chū-ö töre öich hòṅ īnu tö nganöötöre öich kēken ngih la-en, pa-ekūö pöri chū-ö pöich ngölōn tö minë inlēnö lamöktö el ngam söngkötön nö tö vaich.” Ngatī ök ihih inrē misönörī ang Tim, mi-iyöng Ēsiā kihngen anga-aṅ nö keuheūttöre la-en nö in ngam töhěng sakāmö. Ngöṙô anga-aṅ: “Hēṙu chin ṙung öich larāḵ. Ngaich ngölōn töre öich ötkô hayööken yip prötör sistör.” Yip minṙöinylen töngamuh tö ngatī kanihngen, sitih inlahen cha-a mihôiṅ nö teūngen tö inyööken re?

3. Asūp haköplö hī in ngam inchō elmat inlahen Kītīön?

³ Haköplu yin më minṙöinylen töngamuh nö in Kītīön ngam tö halēnlöng misī tö ngam Tēv nö kamhôka. (Hep. 6:12; 11:32) Laklö yip tarik ngam Tēv anga-aṅ hē el ṙētak nup kanihngen ngaich chumkūöṙen inrē nö sā inlahen öp yōm sīṅp nö hateungngö ngam la-enre. (Kam. 2:16; 1 Kin. 17:6) Ngatī töngamuh më minṙöinylen nö chumkūöṙen tö ngam kinë-ekūöre la-en ngam inṙūötken më tarik ngam Tēv hē el kanihngen. (Inl. 20:28; 2 Tim. 3:1) Yēḵ hī min chumkūöṙen ngëichkö ngam inchō elmat inlahen Kītīön ngaich haköplu min ayī-ö töre akahakūö töp tölngö kanò-òre, hayāichngöre, örheūheu inrē hang chööngö ngam Tēv, yē hī kihngen elmat tö minë la-en ngaich ui heūlngöre pöi hòṅ īnu tö ngam manööyö. Yēḵ hī öi haköp ngih ātiköl ngaich milēḵṙen hēk min ayī-ö tö më minṙöinylen, pòrô öi minṙöinylen hēk hö-ö. Lōnu min ayī-ö öi holṙen më prötör hamòltö kumlēḵ alaha re nö im la-en.—Hep. 13:17.

YĔM KIHNGEN ELMAT AKAH TÖLNGÖRE HĒK HAYĀICHNGÖRE

4. Sitih inlahen mikahkūö öi tö Kītīön nö akahakūö tö ngam tölngöre hēk īnu inrē tö ngam inyāichngö?

⁴ Öt yahlö mat ang Kītīön nö ngëichköre. Pön akahakūö anga-aṅ tö ngam tölngöre, īnu inrē anga-aṅ tö ngam inyāichngö.b Öt lēkaṙen hē e yik aṅ Israel tö tī meh aṅ Mītīa. Lökten ök ma-ahānga nö ngöṙô nö in Kītīön, tö ò nö tö katöllöng tö Yāvē nö ṙamānyen më Israel nö ṙā-ang eltī më aṅ Mītīa. Ngöṙô anga-aṅ nö in ngam ma-ahānga: “Yĕh meuk, manā-angkūö yanāchö öp mupīhö chu nö in Manāsē, ngaich chū-ö inrē tökūönö kūö yip aṅ patī öp yöng chu kikōnyö.” (Kam. 6:15) Ngölōn ang Kītīön töre nö ötkô nö kē ngih tö kiröng la-en, akahakūö pöri ang Yāvē tö ò min nö öthō nö öt mihôiṅ tö e. Pön hayöökaṙen min anga-aṅ tö Yāvē nö keuheūtngen ngam la-en kinë-ekūöre.

5. Ihē ang ngòh minṙöinylen nö kihngen nö hameuktö ngam inkah tölngökūöre hēk inyāichngö inrē?

⁵ Pītnyöre yin më minṙöinylen inrē nö akahakūö tö nup tölngöre hēk hayāichngöre inrē. (Mai. 6:8; Inl. 20:18, 19) Öt eū minë heuneū-enre hēk la-en re cha-a nö in yip tahëng. Hēk yěn vāichköre inlahen cha-a, ngaich öt ngö mufē cha-a töre nö öt heuveū-en nö in ngam la-enre. Öt tö lööṙen pöri angū-ö nö in cha. Tö sā ngam tö hěng tak prötör öre nöng hō nö kētöre nö in minë la-en el ngam māṅ, unôichngöre pöri anga-aṅ nö kihngen nö öt teungten nö in e. Hēk lohten inrē anga-aṅ nö vayö inlahen tī min nö kēken ngam la-enre, lökten më prötör sistör min nö eū minë la-en ò. Yēḵ ò pöri nö öt vayö inlahen tī nö kēken ngam la-enre, ngaich lohten min yip tahëng nö chöhnyö nup vanāichö ò. Lökten nö kihngen min anga-aṅ nö hameuktö ngam inyāichngö hēk ngam inkah tölngöre. Asūp haköplö më minṙöinylen nö in Kītīön?

6. Asūp haköplö më minṙöinylen nö in Kītīön nö i alaha ngam inkah tölngöre? (Ngëichköm nyat.)

⁶ Kē inyöökenre in yip tahëng. Ngòh tarik ma-akah tölngöre akahakūö anga-aṅ töp la-en tömihôiṅ nö kahëken ò. Akahakūö inrē ang Kītīön töre nö ötkô nöng hěng tak nö kētöre nö in minë la-enre, lökten anga-aṅ nö öt heūlngöre nö havëkö inyööken re nö in yip tahëng. (Kam. 6:27, 35; 7:24) Akaha elmat yin inrē më minṙöinylen töre nö ötkô nöng hěng alaha nö in minë la-en re, lökten cha-a nö öt pīyu-en nö havëkö inyöökenre nö in yip tahëng. Ngöṙô ang Tōnī ngam tö urěhē kinakkö taheui: “Kūö ngam inruklöre chū-ö öich pōyen kahë tö la-enre tö minë mihôyö chu. Lökten ngaich chū-ö öich el ngam fëmilī vörsip öich fēkö inlahenre öich hòṅ haköp inlahen ngam inkah tölngöre. Hatön kūö ngam pīhöre inrē chū-ö tö nup tö hòṅ halööktitvö hēk nö in chu lökten chū-ö öich meuk ngam vitiō Asīnken Yēsū Harunten Yip Tahëng, Ṙatö-ellōnre In Cha Hēk Kētö La-en Cha el ngam jw.org.” Lökten ngaich ang prötör Tōnī nö havëkö inyööken re nö in yip tahëng. Asūh ngaich ök ṙòng e? Ngöṙô anga-aṅ: “Vayö inlahen tī chin ngaich öich kēken minë la-en el ngam māṅ hēk pōyen ṙētak inrē chū-ö öich hangön ngam innôlöre öich in Yāvē.”

7. Yěn ōt vamënyö vanāichö më minṙöiylen ngaich hòṅ sitih inlahen cha-a nö asīnken Kītīön? (Yāköp 3:13)

⁷ Yěm vënyu vanāichö, ngaich ṙēmen öm sapṙô öp vamë-ekūöre. Yěn vënyö vanāichö më minṙöinylen, ngaich kihngen lohten cha-a nö hayāichngöre. Mihôiṅ pöri cha-a nö köplōn tö inlahen Kītīön. Akahakūö ök Kītīön inrē töre nö īnu tö nup öt kumlēḵ-en re, lökten yik aṅ Ifrēm nö hòṅ la-al kūö ò nö chöhnyö nup vanāichö ò, hö-ö pöri anga-aṅ nö tainy nö in cha, pön īnu tö ngam lanāmö. (Kam. 8:1-3) Chumkūöṙen anga-aṅ nö hangihtö ṙô cha ngaich holtö hanangenlōnre nö sapṙô cha. Ngatī inlahen ngaich ngam tanāinyö cha nö ṙātöre. In ngam tinrīken Kītīön öi akahakūö tö ò nö īnu tö ngam inyāichngö. Mihôiṅ inrē më minṙöinylen nö asīnken ò. Yěn ōt vamënyö minë vanāichö cha, ngaich hòṅ chumkūöṙen cha-a nö hangihtöṙô cha, holtö ṙanēmen re inrē nö sapṙô cha. (Vë-evkūö Yāköp 3:13.) Ngaich köp min ngam lanāmö nö el ngam māṅ.

8. Yěn eu-eū më minṙöinylen ngaich hòṅ sitih inlahen cha-a? Kētö inchōḵ elmat hī.

⁸ Yěn eu-eū nup la-en meh ngaich kētö nööinyö Yāvē. Ik Sā yik Israel nö eū nuk la-en Kītīön nö kētö minhôiṅyö cha nö la-al yik aṅ Mitiā, ngaich kēten u anga-aṅ nö ṙòkhöre nöng nööinyö Yāvē. (Kam. 8:22, 23) Sitih inlahen töngamuh më minṙöinylen nö asīnken Kītīön? Nup töng kahëken cha la-en ṙòkhöre anū-ö nöng nööinyö Yāvē. (1 Kòr. 4:6, 7) Sā öp tö hěng tak minṙöinylen nö eu-eū vanāyö ṙô nö haköphöti, ngaich ngöṙô anga-aṅ tö e nöng tī ngam Tēv hēk lamöktö im söngkötön Yāvē inrē minë tövai inköphöti. Hòṅ örheūheu cha-a nö hòṅ chumkūöṙen tö minë inlahen re yěn haköphöti. Töi ngëichkö ngih inchō elmat inlahen ngòh minṙöinylen ang Timôtī. Hē ò nö fömlöre vinīlö nö minṙöinylen ngaich kuchīken anga-aṅ nö kētö minkahten. Ngöṙô anga-aṅ: “Marôtöng nup ranehnyô chu yěich kētö minkahten, hēk kirööngen inrē nup inchōḵ elmat kahëtö chu. Lökten yip tahëng nö eu-eū chu, ngamuh pöri inlahen cha nö öt chumkūöṙen tö ṙô ngam Paipöl hēk tö Yāvē.” Unôichngöre ngaich ang prötör Timôtī nö fē-ěre töre nö hòṅ haṙīngö ngam inlahen re nö haköphöti, hòṅ yip tarik nö örhöng ngëichken ò. (Inch. 27:21) Asuh ngaich ök ṙòng e? Ngöṙô anga-aṅ: “Yěn chuh in chu yik prötör sistör ngaich ngöṙô, vai ön ngam minkahten pōyen haköplu chin öich löktö in ngam minkahten töre öich sitih inlahen lā-al minë kanihngen re hēk sitih inlahen inrē öich haröhtöre in Yāvē. In nuk urěh inlahen cha nö eū vanāyö ṙô chu, mötlö ṙanamlōn chū-ö töngamuh ing sā chu hang ṙô më prötör sistör nö vënyö minë haköplöre.”

YĔM KIHNGEN ÖM HANG CHÖÖNGÖ HĒK KIHNGEN ÖM NGÖN LA-EVṘEN

9. Kūö yòh ang Kītīön nö kihngen nö hang chööngö Yāvē hēk īnu tö ngam nganöötöre nö la-evṙen? (Ngëichköm lama-uk nyat.)

⁹ Ik sā Kītīön nö vīlöng nö kamhôka, ngaich hòṅ hang chööngö Yāvē anga-aṅ hēk ngön inrē nö la-evṙen. Öt tö lööṙen pöri angū-ö nö in ò. Kūö yòh? Pön töölöṙô anga-aṅ tö Yāvē nö tiṙölngö ngam tahāklö Pē-al, nuk vahīlö ök yöng ò. Tökiröng angū-ö nö kanihngen nö la-en ò. (Kam. 6:25, 26) Unôichngöre pöri ang Kītīön nö hamūl yik kumyung, ngaich nët heuh ṙô ngam Tēv nö tölṙô ò nö hakūönngö ṙôken yik kumyung. (Kam. 7:2-7) Ngaich im hatööm ang Yāvē nö tölṙô ò nö kiyung yik la-alre.—Kam. 7:9-11.

10. Ihē aich kò-òren më minṙöinylen nö kihngen nö hang chööngö?

¹⁰ Hòṅ örheūheu yin më minṙöinylen ‘nöng hang minë chööngö.’ (Yāk. 3:17) Ngòh minṙöinylen hamīnöre nö hang minë chööngö, öt ahaṅken re min cha-a nö hang minë tökētu inlenö imat ngam Paipöl hēk lamöktö in ngam söngkötön inrē. Tövai angū-ö nö inchō-okūö yip tahëng. Hēṙu pöri lohten cha-a nö kihngen nö hang minë chööngö. Tö sā minë chööngö mihôiṅ nö kētu nö in cha nö hōtu nö halööktitvö, ngaich kihngen lohten cha-a nö ṙòklöre nö hang minë chööngö. Hēk yěn ngölōn ngòh minṙöinylen tö minë inlēnö lamöktö el ngam söngkötön nö tövai hòng ngam inlahen ò nö hòṅ hāngö e. Hēk yěn kētu la-en öre ngòh minṙöinylen ngam tö mihôiṅ min kihngen tī tö ò nö chuh el chēl. Sitih inlahen pöri më minṙöinylen nö asīnken Kītīön nö hang chööngö?

11. Asuh öp ihih inyööken më minṙöinylen yēḵ cha nö hang chööngö Yāvē?

¹¹ Hangihtöre yin tö minë inlēnö ngaich kēken u inrē. Ngöṙô ngam Tēv nö in Kītīön nö sitih inlahen anga-aṅ nö tiṙölngö ngam tahāklö vahī ök yöngre, ngaich isuh anga-aṅ nö vī ngam tufömngöre tahāklö Yāvē hēk tö hòṅ sitih inlahen nup töṙeūla tökētu. Öt hěng höny milôhò nö hatön ang Kītīön nö in minë tö kētu inlēnöre. Pön asā nup tinölô ò ngaich ngatī inlahen anga-aṅ. Ngatī inlahen yin inrē më minṙöinylen nö ṙōlkangen minë inlēnö lamöktö el ngam söngkötön Yāvē. Tö sā u nö löktö in minë chitri, minë minkahtölōn hēk nup tahëng inrē. In e vinënyu nang cha-a nö töre nö hòṅ chumkūöṙen tö më prötör sistör hēk hayööken cha inrē nö haröhtöre nö in Yāvē. Chumkūöṙen ngòh minṙöinylen nö hang në tö ngatī inlēnö, lökten ayī-ö öi hangenlōn tö cha. Pön löktö in ngam la-en cha nö yöölen minë māṅ.—Sal. 119:112.

12. Yěn kētu inlēnö më minṙöinylen nö löktö in ngam söngkötön nö inup tahëng la-en kahëken cha ngaich hòṅ sitih inlahen cha-a nö hang ṙô ngam līpöre Heprāi 13:17?

¹² Höngöre yěn haṙīköre minë la-en. Köpölōn tö ṙô Yāvē nö in Kītīön, nö hōten ò nö tīnngö yik tarik nö havan nö chuh patī re, asuh ngaich ök inlahen hē e. (Kam. 7:8) Ngö mufē anga-aṅ lohten, ‘töt ṙanāngen hòng angū-ö nö inlahen chu? Yēḵ chu min öich höng hökngen yip tarik nö havan nö chuh patī re, ngaich sitih inlahen min öi mihôiṅ yěi kiyung?’ Sön pöri Kītīön nö hang ṙô Yāvē. Ngatī inlahen töngamuh minë inlēnö më minṙöinylen lamöktö el ngam söngkötön yěn haṙīköre nup la-en cha, ngaich asīnken Kītīön cha-a nö hāngö u. (Vë-evkūö Heprāi 13:17.) Yěi ngëichkö ngih inchōḵ elmat ik 2014 më yōm la-en nö harīkngö inlahen kinëken minë minānlö patī pūlngö hēk ësemplī hôl inrē. (2 Kòr. 8:12-14) Yěn urěh sin nö kēkaṙen vinī-i ngam patī pūlngö hēk ngam ësemplī hôl, ngaich kētö rupīö e ngam söngkötön ngaich unôichrit e hēk ngam māṅ nö havanten u. Ngaich pöri nö öt ngatī inlahen minë māṅ nö havanten minë rupīö. Pön ngaich töngamuh ngam söngkötön nö i minānlö minë patī nö löktö in minë tö kētu tōnēsön lamöktö in minë māṅ tö keuheūtngöre nö ikūö në panam nö yūsö nö in minë minānö, pòrô nö öt uroh heuneū-en nup tahëng māṅ nö kētö tōnēsön. Ik sā prötör Hōsē nö hang ngih tö harīktöre la-en ngaich ngölōn anga-aṅ tö e min nö öt teungten nö kēkaṙen. Ngö mufē anga-aṅ: ‘Hö-ö nun min nö teunglö vinī-il minë patī pūlngö nö ihih.’ Sitih inlahen pöri anga-aṅ nö havaitö ngam mufē re? Ngöṙô anga-aṅ: “Köpölōn chin tö ngam ṙô tö kūichi im Inchōḵ-oṙô 3:5, 6 tö chu hòṅ ṙatö-ellōnre öich in Yāvē. Teūngen ngaich chū-ö tö ṙòng minë tövai kahëken re la-en. Ngaich in töngamuh öi pōyen vahī tö minë patī pūlngö hēk pōyen minë tö harīktöre tī ih öi heuveū-en yūs minë tōnēsön. Lökten angū-ö lāinyngen hī öi heuveū-en meukṙen yip tö haṅten.”

13. (a) Asūp ṙinatö-ellōn Kītīön? (b) Ngaich sitih inlahen töngamuh më minṙöinylen nö asīnken ò? (Ngëichköm nyat.)

¹³ Holtö nganöötöre öm la-evṙen yěm hateungngö kuilōn Yāvē. Pa-ekūö ang Kītīön nö hang minë inlēnö lamöktö in Yāvē ngaich mihôiṅ inrē min anga-aṅ nö pala-aiṙen tī tö ngam nômöre. (Kam. 9:17) Sön pöri anga-aṅ nö hang ngam inlēnö. Pön ik sā Kītīön nö teūngen tö inreuskö alahare nö löktö in Yāvē ngaich ṙatö-ellōnre anga-aṅ tö ngam Tēv nö öthō nö öt laklen ò. Ngatī inlahen më minṙöinylen nö iṙūöhen nö la-evṙen nö im kamtö chūök minë la-en hī nö asökiröön, sā inlahen Kītīön cha-a nö holtö nganöötöre nö la-evṙen. Tö sā cha nö kēken ngam mīting ngaich hēk hayōmkö ngam la-en inhānga, pòrô cha-a nö akahalōn töre min nö mihôiṅ nö hakihtuṙen, kē-ěyö minë kinmānö cha hēk fëli inrē.c Ngatī inlahen min minë inlēnö ip ṙētak öp tökiröng kanihngen ngaich hòṅ holtö nganöötöre më minṙöinylen nö kēken minë la-en ip hē e pön lohten min nö ōt nup inlēnö tö mihôiṅ nö kihngen tī tö ngam nômö cha. Tö sā cha lohten min nö ahāngkö ngam kinṙôkö minë tökiröng tö hū kūö ihong hēk sitih inlahen inrē öi laklöre tö ngam panam Kōk yēḵ ò min nö la-al hī.—Isi. 38:18; Inm. 16:21.

YĔM ÖTKÔ NGAICH LA-EVṘEN TÖLŌNRE

14. Kūö yòh ang Kītīön nö kihngen nö kēken ngam la-en kinë-ekūöre?

¹⁴ Kē-ěkūö ang Kītīön tö ngam la-en kamhôka, ngaich hòṅ ma-ainyre anga-aṅ nö hateungngö ngam la-en re. Ik sā yik aṅ Mitiā nö falngöre tö ngam chūök re nö kiyung, ngaich lū-u cha ang Kītīön nö löktö el Achāṙö Yesrīl nö söl Yôtön, lohten inrē ngam chūök cha nö havīlöng tö minë tö chökhukūö chōn. (Kam. 7:22) Sökngöre hòng ang Kītīön nö i Yôtön? Hö-ö! Pòrô yik tölūöyòng rôken tarik ò nö öt kalē-en, sön pöri cha-a nö havāngngöre tö Yôtön nö lūḵ më la-alre. Kô-òngvah tī ngaich cha-a nö kēḵ yik aṅ Mitiā.—Kam. 8:4-12.

15. Kūö yòh öich më minṙöinylen nö mihôiṅ nö ngölōn töre nö ötkô nö la-evṙen?

¹⁵ Ōt yik minṙöinylen tö pōyen kinë-ekūö tö la-en el ngam māṅ pön hěnghöre ngëichken më mikūönöre. Lökten cha-a nö hēṙu nö larāḵ. Ngaich pi-a lohten nö ngölōn, ötkô chin ngaich la-evṙen. Sitih inlahen pöri cha-a nö haköplu nö in Kītīön?

16-17. (a)Asuh öp lāinyngen Kītīön nö teungten nö im kinë-ekūöre la-en? (b) Asūp mihôiṅ ṙinatö-ellōn më minṙöinylen? (Isayā 40:28-31) (Ngëichköm nyat.)

¹⁶ Ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö mihôiṅ nö kētö kumlēḵ meh. Ṙatö-ellōnre ang Kītīön nö in Yāvē tö ò min nö kētö kumlēḵ ò lökten ang Yāvē nö haköpkö ngam ṙinatö-ellōn nö in ò. (Kam. 6:14, 34) Hěng heuh hēk ang Kītīön tö yik tarik ò nö lūḵ yik rācha aṅ Mitiā nöng kiröön ngaich ök rācha nö i uk ūṅt. (Kam. 8:12, 21) Löktö in ngam Tēv inyööken pöri yik aṅ Israel nö mihôiṅ tö yik rācha. Ngatī inlahen më minṙöinylen mihôiṅ nö hayönglen re nö in Yāvē, ‘ngam töt hěngheuh nö larāḵ hēk öt cheingö inrē.’ Yěn ngölōn cha-a töre hēk nö ötkô nö kēken ngam la-en, ngaich kē-ěkūö cha min ang Yāvē tö kumlēḵ.—Vë-evkūö Isayā 40:28-31.

¹⁷ Töi ngëichkö ngih inchōḵ elmat inlahen prötör Mëtiv ngam mupākö alaha ngam Hòspitöl Lāisön Kömitī (Hospital Liaison Committee). Asūp mahayööken ò nö īnu tö ngam manööyö? Ngöṙô anga-aṅ: “Akahaiṙen chin tö ṙô ngam tö kūichi im Filipī 4:13 nö kò-òṙô angū-ö. Ṙōlheuh chin ṙung öich larāḵ ngaich ngölōn chū-ö töre öich öt teungten in minë la-en re. Peunyhökūö Yāvē pöri chū-ö öich vë-ekūö ò nö kē-ěkūö chu tö ngam kumlēḵ hēk nganöötö hòṅ chu öich hayööken yip prötör sistör. In e chū-ö öich akahaiṙen tö ngam töhet kumlēḵ Yāvē nö kalēḵ alaha tī tö chu, kē-ěkūö inrē anga-aṅ tö ngam manööyö.” Ngatī inlahen töngamuh nö ma-ainyre më minṙöinylen nö chumkūöṙen tö minë sīṅp ngam Tēv. Hēṙu ṙung pöri cha-a nö kihngen nö kēken minë la-enre. Rö-ö yin pön akahakūö töre nö ötkô nö ṙòkhöre kahëken tö minë la-en, mihôiṅ pöri cha-a nö ṙinatu-ellōn nö in Yāvē tö ò min nö öthō nö öt hang ṙô cha yěn havëkö inyöökenre ngaich kētu nganöötö inrē nö teungten nö kēken ngam la-en kinë-ekūöre.—Sal. 116:1; Filip. 2:13.

18. Sā ngih kahöp hī in ngih ātiköl, asūp haköplö më minṙöinylen nö in Kītīön?

¹⁸ Pōyen haköplö töngamuh më minṙöinylen nö in Kītīön. Yěn ōt minë kinë-ekūö cha la-en ngaich hòṅ akahakūö cha-a tö tölngökūö re. Ngaich yěn eu-eū minë la-en cha hēk yěn vënyu minë vanāichö cha ngaich ötkô inrē cha-a nö yahlö mat töre. Hòṅ örheūheu cha-a nö hang chööngö Yāvē hēk holtö nganöötöre inrē nö kēken ngam la-en. Möthë el ngih manā-aṅ sakāmö yěn röhta min ngam manāngen. Hěnghöre hameuktö ngam ṙinatö-ellōnre inrē in Yāvē pòrô nup tö sitih kanihngen yamih nö in cha öthō min anga-aṅ nö öt kē-ěkūö cha tö kumlēḵ. Minë la-en kahëken më minṙöinylen nö chö-öinyten hī, hòṅ hameuktö minlēḵṙen ayī-ö in cha. Kô-en më prötör nö ‘töpōiṙāi’ nö el mat hī.—Filip. 2:29.