Sā Mat Yāvē Man Töm Kin-eūtö

PŌYEN nup tövai inlōnti hī kahëtö Yāvē. Hökngölōn hī inrē anga-aṅ öi kahngenre yūs minë inlōnti re. Vënyu ngam ka-eut nö imat ngam Paipöl nö töhěng kangen nö inlōnti hī nö aṅ im Tēv. Ngö ṙô angū-ö: ‘Nyā-aṅ mahayīölkūö an ngam rôtī nö vī-i, mahaṙamlōn tökeuheūttöre inrē ngam vāin.’ (Mum. 10:19; Sal. 104:15) Ngaich pöri lohten ṙung öm meuk yip tarik tö kihngen tö kūö inòk ka-eūt. Kö harīkngöre mufē inrē tarik tö inlahen ngam kin-eūtö. Sitih inlahen pöri min më Kristīön nö lööngö atöllö nö i alaha ngam kin-eūtö?

Pòrô öp töng chūök hī iyöng hēk kö inruklö re inrē ayī-ö, sön nöng hòṅ sāta minë mufē hī nö i mufē Yāvē nö i alaha ngam kin-eūtö. Yēḵ nup katöllö hī min nö sā mufē Yāvē ngaich yöölen min ayī-ö, ṙamlōn inrē min ayī-ö.

Meuk yip tarik man lohten ṙung yip töng örheūheu nö òk ka-eūt, töpōivat inrē yěn òk ka-eūt. Ōt yip kam-eūt pön hòṅ hakūöṅnngö lumrāḵ el alaha re, ōt yip mahavaichngö re tö miṙivlōn re, ngaich ōt yip töhòṅ hameukhömat tahëng. Anga-aṅ inrē nyin tö kaheūkö nö kikōnyö öp tömihôiṅ nö pōivat yěn òk ka-eūt.

Vāyö ṙô pöri ngam Paipöl nö halēnö hī öi Kristīön nö i alaha ngam inôkö. Tö sā e nö vë-eny nang hī tö nup ṙòng inlahen yip amòk ka-eūt. Vënyu nang in im Inchōḵ-oṙô 23:29-35 tö inlahen öp tarik mihiyōi-aṅ tö ò nö sitih inlahen hēk asuh inrē nup kanihngen yamīhen ò.a Kò-òren inrē öi ngëichkö inlahen prötör Teniël, ngam minṙöinylen nö i Yorōp. Vë-eny inlahen re anga-aṅ urěhěkūö ò sin nö teūngen töm kanô-en, “Töpōivat chū-ö sin öich òk ka-eut, lökten nöng vaich nuk töng katöllö chu. Öt heuveū-eu ṙô chin öich vë-eny nup ṙòng minë la-en re. Haṙivlōn chin töngamuh yěich fēngö nuk inlahen re.”

Sitih inlahen aich kô-òren më Kristīön nö löngö atöllö ngaich lāköre nö un pōivat nö òk ka-eūt hòn öt meukkūö kanihngen. Hòṅ chumkūöṙen cha-a tö mufē Yāvē tö inlahen ngam inòk ka-eūt ngaich hòṅ ngatī öp katöllö cha.

Tā-a chěi töi ngëichkö ṙô ngam Paipöl nö vë-eny inlahen ngam kin-eūtö, mikahtökūöre inrē ayī-ö tö minë chö-öny yip tarik nö kūöyòh cha-a ṙung nö òk ka-eūt.

SITIH ṘÔ NGAM PAIPÖL

Ōt öp tölngö ngam kin-eūṅtö nö öt vaich tö ṙô ngam Paipöl. Pò hī teūngen tö ṙanamlōn re yěi òk ka-eūt. Ngöṙô ngam Paipöl: “Kumchikngökūö re man nyā-avkūö tö nyā-aṅkūöre, òk vāin re inrē holtö ṙanāmölōn re.” (Mum. 9:7) Òk vāin ök inrē misī Yēsū, ngatī inrē yik tahëng tarik ngam Tēv.—Mët. 26:27-29; Lūk. 7:34; 1 Tim. 5:23.

Ngöṙô pöri ngam Paipöl, “Ui hiyōi tökūö vāin.” (Efi. 5:18) Tö ngö manah angū-ö tö hī mihôiṅ rahëichvat òk ka-eūt ötkô pöri öi hiyōingöre takô. Ngö ṙô inrē ngam Paipöl, “öt rěhěn mihiyōi min nö amīnu tö ngam pūlngö ngam Tēv.” (1 Kòr. 6:10) In e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö kunyaha elmat tö inlahen hī yěi yāha ṙôkvat takô öi ka-eūt. Lökten in ötkô höng asīntö mufē re in më tarik im kamngö hī i alaha ngam kin-eūtö tön hòṅ ngëichkö mufē ngam Tēv ayī-ö.

Ōt yip ṙung tö ngölōn, höng öt lökngöre chin chū-ö pòrô öp töyòh ṙòkvat chu öich òk ka-eūt. Töng vamītö kanihngen re pöri ayī-ö yěi ngatī mufē. Ngöṙô ngam Paipöl nö vë-eny nang hī, ‘Yěn lōmngö ngòh töhěng tak nö i tö yah ka-eūt’ ngaich mihôiṅ anga-aṅ nö kēken tökööl hěnghöre pasūḵ inrē ngam innôlö ò nö im Tēv. (Tai. 2:3; Inch. 20:1) Vë-eny nang hī ök Yēsū tö inlahen öp tarik yěn töpōivat nö òk ka-eūt ngaich angū-ö mihôiṅ min lāinyngen ò nö öt teunghöt nö ikūö ngam tufömngöre panam. (Lūk. 21:34-36) Hòṅ sitih inlahen ang rih ngòh töhěng tak Kristīön hòṅ ò nö öt kô-òngvah tö minë tötlöng ṙòng ngam inôkö ka-eūt?

KŪÖYÒH ÖM ṘUNG ÒK KA-EŪT, IṘÔKVAT INRĒ?

Höng ngam mufē më lā chīṙö meh hòng ṙung tö afēka tö meh yěm hòṅ òk ka-eūt? Höng vamītö pinlāḵngen re man min yěm ngatī mufē. Ngöṙô an ngam Paipöl nö vë-eny nang hī, “Lökten yē yīö nya-aṅvkūö òk, hēk nup töng vahīken yīö, vīken u nö ṙòkhöre nö nöönyö ngam Tēv.” (1 Kòr. 10:31) Lökten ngòh Kristīön yěn katöllö lōn re tö nup nya-aṅkūö re òk re inrē, ngaich ngëichken u anga-aṅ yěn töṙamölōn tī min tö Yāvē. Tā-a chěi töi ngëichkö nup intöönö i alaha ngam kineūṅtö, ngaich ngëichkö nup lökngörit chööngö aṅmat ngam Paipöl.

Kūö re hòng chū-ö sōḵ aṙē-ěv ihôi holre lökten öich òk ka-eūt? Ngöṙô ngam Maneutnyi 23:2: “Um tömrit yip tömaṙôngö.” Sōten yik aṅ Israel ang Yāvē nö asīnken yik lā chīṙö re yik töla-evṙen tö tötlöök. Hòṅ hang ngam inlēnö in ayī-ö inrē Kristīön töngamuh. Yēḵ hī min höng asīnkö mufē yip hanôl re asīnkö inlahen cha inrē, ngaich hiṙeūtken re min ayī-ö öi vaichngö tö minë inlēnö aṅmat ngam Paipöl ngaich mihôiṅ min inrē öi ṙūöhngöre tö Yāvē—Rōm. 12:2.

Òk ka-eūt hòng chū-ö tökūö chu hòṅ hameuktö minhôiṅyöre ikūö tahëng? Ōt nup panam chūök yip tarik nö mihôiṅ nö hiyōingöre yěn òk ka-eūt ngaich öt tövaich angū-ö nö in e. (1 Pīt. 4:3) Ngëichkö ṙô ngam Paipöl pöri nö halēnö hī im 1 Kòrin 16:13: “Höngöre yin, haköpngöre im mikah, haṙongtöre yin sā tarik, hangëḵeṅre.” Yīhi kumlēḵ öi rih yěi òk ka-eūt? Hö-ö, pöi höng vaichtö öt kalē-en, ötrēhěn kô öi hayöngöre, ötrēhěn inrē öi kô kēken nup la-en re. Lökten ngam inòk ka-eūt nö rö-ö nö inmeuktö kumlēḵ, pön höng inmeuktö ötkumlēḵ-en. Vënyu nang in inrē im Isayā 28:7 tö yip tökalē-ě kūö nö òk ka-eūt nö kavē-ěre, öt löngö kahë inrē cha-a tö nup fësla re.

Öp tarik ‘hamöngöre, tököp inrē nö im mikah’ anga-aṅ öp töṙô hī tö kalēḵ. Örheūheu anga-aṅ nö höngöre, chumkūöṙen inrē anga-aṅ nö un kēken nup la-en nup tömihôiṅ nö pasū-uḵ tī min tö ngam innôlö ò nö in Yāvē. Höng Yāvē tö mihôiṅ nö hayööken hī, kamëtö kumlēḵ hī inrē. (Sal. 18:32) Tövai ang Yēsū nö inchōḵ elmat hī nö in e. Ngön ngam innôlö ò nö in Yāvē. Lökten anga-aṅ nö öt pa-ekūö yěn kēken nup la-en re, örheūheu inrē anga-aṅ nöng löngö la-en. Angū-ö lāinyngen ò nö milēkaṙen tö yik tarik.

Kūö re hòng chū-ö hòṅ havaichngöre tö nup kanihngenre lökten öich òk ka-eūt? Ngöṙô ök kamūich ngam Salmai, ‘Iṙôken nup kanihngen ellōn chu, löktö in meh [Yāvē] öich teūngen tö hanöhlö re.’ (Sal. 94:19) Lökten yēḵ meh havīlöng tö nup kanihngen re ngaich hòṅ havëkö kūö Yāvē me-eṅ tö inyööken re, anga-aṅ min kamëtö hanöhlö meh, rö-ö nö ngam inòk ka-eūt. Ṙōlheuh ṙô öm vë-ekūötēv öm havëkö hinòlṙen re in Yāvē. Mihôiṅ inrē öm kēḵ inyööken re in yip tö akaha hol el ngam māṅ. Pōyen yip tö yöölen tö kūö re nö ngatī inlahen. Öt kūöṅnngöre minë kanihngen hī yěi òk ka-eūt, pön vaichtö kūöṅnngöre ngam kuilōn hī öi kēken nup tölöng la-en yēḵ hī òk ka-eūt. (Hōsī 4:11) Vë-eny nang hī ang prötör Teniel ngam tö kakka taheui ik urěh nö ngö ṙô, “Pōyen nuk töng afēkö chu. Haṙivlōn chū-ö tö kūö chu höng afēkö nuk vanaichö re. Lökten ngaich chū-ö öich òk ka-eūt. Vaichtö pōilöre pöri minë kanihngen chu hē chu ngatī inlahen. Ṙāngen chu yik hol chu. Kunyaha elmat chū-ö inrē tö re.” Asuh ök rih ngaich mahayööken Teniel? Ngöṙô anga-aṅ, “Akahalōn ngaich chū-ö tö ngam ka-eūt nö rö-ö nö angū-ö mahayööken chu, pön höng Yāvē. Ik sā chu kē inyööken re in Yāvē, möl chū-ö kô lā-al minë kanihngen re. Teūngen chū-ö inrē tö hanöhlö re.” Ōt nup ṙung ṙētak hī öi öt akaha elmat tö inlahen re yēḵ hī höng afēkö minë kanihngen re. Umuh pöri ang Yāvē nöng höngöre nö hòṅ hayööken hī.—Filip. 4:6, 7; 1 Pīt. 5:7.

Yē meh öm tö chöngṙen òk ka-eūt ngaich mihôiṅ më-eṅ öm hatöönöre tö në intöönö, ngaich ngëichköre yěm hòṅ halööktit re hēk yěm hö-ö, ‘Fēlöng öich ṙung tö yip aṅpatī re hēk tö yip holre inrē?’ Yěn heūṅ ngam sanapṙô e ngaich tö ngö manah angū-ö tö meh höng öt akahngen re lohten öm ötṙanāngen töm inòk ka-eūt. Hēk ‘Pōilöre ṙôkvat hòng chū-ö öich ka-eūt töre sin ik urěh?’ Pòrò öp tarik tölōnre nö öt invahtö kin-eūtö (etiksön), yēḵ ò pöri nöng örheūhköre kūö nö òk ka-eūt ngaich höng öt ṙanāngen min anga-aṅ tö ngam kineūṅtö. Hēk ‘Katūöyāṙen hòng chū-ö ṙung yěich hěng hang heuh öich öt òk ka-eūt?’ Yěm ngatī, ngaich töng ngaich më-eṅ öm invahtö ngam kin-eūṅtö (etiksön). Lohten öm hòṅ kēḵ inyööken re min in yip tòktör yěm hòṅ ṙā-ang kūö re.

Ngaich in öi meuk tö minë kanihngen hī yěi òk ka-eūt. Lökten yip rīkre Kristīön nö katöllö inlahen re nö sōḵ nö òk ka-eūt. Ōt yip Kristīön töt kuchik kūö nö òk ka-eūt lökten nö sōḵ nö ka-eūt. Lökten yēḵ öp hol meh nö öt kam-eūt ngaich hòṅ milēḵṙen më-eṅ tö ò ötkô öm lök ṙôre tö inlahen ò. Yē meh min ngatī inlahen ngaich mahameuktö hanangenlōn re min më-eṅ tö ò.

Ōt pöri inrē yip Kristīön kamtöllö lōn re nö hòṅ òk ka-eūt, akahakūö pöri cha-a tö tölngö inlahen re. Akah tölngö ṙôkvat re cha-a, akah ṙētak re inrē. Lohten nöng hěng kata heuh kūö i töhěng afta, hēk yěn nyā ngaich rahëichvat nö òk. Ōt inrē yip kamtöllö lōn re tö nup òk re ka-eūt. Tö sā cha lohten nöng hòṅ òk vāin hēk pīör inrē minë töt yah nö hiyōihukūö tī, öt òk minë tö hiyōihukūö tī pöri cha-a ötrēhěn nö ôkö u cha-a yěn pôrô nö kalūöchtu nö in minë chūs hēk kōltrink inrē. Yē ngòh tarik nö akah öp tölngö inlahen kūö re nö òk ngam ka-eūt ngaich öt kihngen min anga-aṅ. Öt vöö inrē min anga-aṅ nö ngölōn sitih lōn yip vö min tahëng yěn meuk inlahen chu.

Yē hī inrē katöllö lōn re öi hòṅ òk ka-eūt, ngaich hòṅ fēkö yip tahëng ayī-ö. Ngö kinūichngö ön nö im Rōma 14:21: “Tölöök an ngam töt kinā-aṅ alaha, un rēhěn ngam kin-eūtö vāin, ngam tö rö-ö inrē kinëken nup kinvē-ěre ngam hol meh.” Sitih inlahen öi min hameuktöre hang ngih inlēnö? Yē hī hangenlōn tö më hol re. Lohten nö mihòiṅ nö kavē-ěre öp hol meh yěn meukö meh òk ka-eūt. Sitih inlahen öm min? Öt hameuktö ngam hanangenlōn re hòng min më-eṅ tö ò ngaich sōḵ öm òk ka-eūt? Yē meh min ngatī inlahen ngaich mahameuktöre min më-eṅ öm rö-ö höng ngëichköre pöm ngëichkö mufē ngam holre inrē, milēṙen inrē më-eṅ tö ò—1 Kòr. 10:24.

Hòṅ hang nup chööngö ngam sörköör inrē ngòh Kristīön, nup chööngö tökētu nö i alaha ngam kin-eūtö. Tö sā ngam chööngö öp ṙēḵti yip tömihôiṅ nö òk ka-eūt, hēk ötkô inrē öi chuvē lôrī hēk nup mösīn yěi hiyōi.—Rōm. 13:1-5.

Pōyen nun minë inlōnti hī kahëtö Yāvē. Ngam inlahen hī inrē kahanglōn re katöllö nup lōn re. Mihôiṅ ayī-ö katöllö lōn re tö nup nyā-aṅkūöre òk re inrē. Lökten tā-a töi haṙamlōn ngam yöng re Yāvē öi löngö katöllö ngaich hameuktö minlēḵṙen re tö ngam inlōnti kahëtö Yāvē.