“Kha ni khali kuva nokha”

TXIKOMBISO TXA VAVELEKI VANGU

Vaveleki vangu i ti va Katolika. Kambe mbimo yi va nga gonda ti to ditina da Txizimu i Jehovha, vona va ve Tifakazi ta Jehovha to hiseka. Tate wangu a emile kumaha sithombe sa Jesu. Ene a thumisile wusikoti wu a nga ti nawo wo vata kasi kumaha wukhalo wo ñolela ka wona mitshangano, i ku yona Nyumba ya Mfumo yo khata khe San Juan del Monte, ka didhoropa da Manila, mzinda ka Filipinas.

Msana kova ni di velekilwe ngu 1952, vaveleki vangu va ni gondete Bhiblia kumweko ni vakomwangu ni ti ndiyangu. Mbimo yi ni nga ti ya ni kula, Tate wangu a ni kuzetile ku ni lera kapitulo yimweyo ya Bhiblia ditshiku ni ditshiku ni ku a txi ni gondela mabhuku mamwani a sengeletano. Makhambi mamwani, vaveleki vangu va txi ramba vawoneleli va sigava ni vaemeli va Bhetele kasiku veta mtini. Kota mwaya, athu hi ti mana litsako ni kutsaniswa ngu siperiyensiya si va nga txi hi kontarela, ni ku toneto ti hi kuzetile ku hi teka mthumo wo txhumayela i di wa lisima ka wutomi wathu.

Ni gondile to tala ka vaveleki vangu ava va nga ti ni likholo lo tsana. Msana ko va mame a di fite, Ani ni tate wangu hi khatile kuthuma kota vanyaphandule ngu 1971. Kambe ngu 1973 ni di ni 20 wa malembe, tate wangu a fite. Eto ti ni mahile ni tipfa ni di diphanga. Kambe themba “yo tsana ni kuthembeka” ayi hi yi manako amu ka Bhiblia, yi ni vhuni ku ni zumba ni di tsani ngu didhawa da matipfelo ni da moya. (Vaheb. 6:19) Msanayana kova Tate a di fite, ani ni amukete txiavelo txo thuma kota nyaphandule wo sawuleka ka txitondolo txa khe Coron, ka didhoropa da Palawan.

KUVA NOKHA KA SIAVELO SO KARATA

Ni hokile Coron ni di ni 21 wa malembe. Aku ni nga ti kulete ka didhoropa da hombe, ni xamate mbimo yi ni nga hoka ka txitondolo txile ni wona ti to ka makhalo a mangi ku singa ni magezi, mati a mpopi ni ku ku singa ni mimovha yo tala yo peka xapa. Hambiku ku nga ti ni vanathu, ku ti singa ni vanyaphandule kasiku ni tsula navo kutxhumayelani, ngu toneto, makhambi mamwani ti txi lava ni tsula nokha. Ka mtxima wo khata, ni xuvile maxaka angu ni vangana vangu. Ni wusiku, ni txi wonetela tinyeleti ni khata kudila. Phela ni pimisile ni kuleka txiavelo txangu ni tshumela ni tsula mtini.

Ka timbimo toneto ni gete Jehovha totshe ati ti nga txi ni karata. Ni khumbute mapswi o tsanisa aya ni nga txi ma mana mu ka Bhiblia ni ka Mabhuku athu. Mbimo yotshe ni txi pimisa ngu dibhuku da Masalmo 19:14. Ni khumbute ti to Jehovha a ndi nava “Dirigwi dangu ni mtxhatxhisi wangu” ngako ni txi alakanyisisa ngu timhaka ati ti mtsakisako to fana ni mithumo yakwe ni tifanelo takwe. Msungo mhaka wa Muwoneleli awu wu ku “Khu nga wekha”a wu ni vhuni ngutu. Ni txi wu gonda makhambi o tala. Ni nga womba to ni ti ni Jehovha ka timbimo toneto to karata, ni ku ni vile ni mkhanjo wo maha mkombelo, wo gonda ni kualakanyisisa.

Msanyana ko va ni di hokile Coron, ni sawutwe to ni thuma kota didhota. Aku i nga ti ani nokha didhota, ti txi lava ku divhiki ni divhiki ni tsimbitisa Txikolwa txa Wuthumeli, Mtshangano wa Mthumo, Gondo ya Bhiblia ya Dibanza ni gondo ya Muwoneleli. Ti txi lava kambe ku divhiki ni divhiki ni veka ma dhixkursu ya hakubasani. Ni nga womba to ni singa ni mbimo yo tipfa ni di nokha.

Ni mani wuyelo yo tsakisa ka mthumo wangu wo txhumayela khe Coron. Sigondo sangu sa Bhiblia simwani sa kona si bhabhatisilwe. Kambe ku ti ngadi ni sikarato. Makhambi mamwani, ti txi lava ni tsimbila hafu ya ditshiku kasiku ni hoka teritoriyo, ni si tizivi ti to ni na otela hani mbimo yi ni no hoka. Teritoriyo ya dibanza yi ti pata sitondolo sasingi sa sidotho. Ka makhambi a mangi ti txi lava ni enda ngu mabhoti ka linene ali li nga ti ni timoya hambiku ni nga si tikoti kusambela. Jehovha a ni vhikete ni ku ni khatalela ka sotshe siemo siya. Ngu kutsimbila ka mbimo, ni pfisisile ti to Jehovha a ti ko ni lulamisela kasiku ni ta wonisana ni sikarato sa hombe ka txiavelo atxi txi nga ti londeta.

PAPUA NOVA GUINÉ

Ngu 1978, ni avetwe kuya thuma Papua Nova Guiné, wuphemba ka Austrália. Papua Nova Guiné ditiko a di di nga tala ngu mimango ya hombe. Ni xamatisilwe ngu kuwona ti to konamu ka 3.000.000 wa vathu va ti womba-womba 800 wa tidimi. Txo tsakisa ngu ti to wungi wawe va womba-womba Txipidgin Melanesian, a txi ngu mtolovelo txi dhanwaku ku i Txitok Pisin.

Ni avetwe kuya thuma ka dibanza da Txingiza khe mzinda wa Papua Nova Guiné, Porto Moresby. Kambe ku si se pinda mbimo yo lapha, ti lavile ni rura ni ya ka dibanza a di ku nga txi wombawombwa Txitok Pisin ni ku ni khatile kugonda lidimi liya. Ni txi thumisa a ti ni nga txi tigonda ka mthumo wo txhumayela, se eto ti ni vhuni ku ni ziva lidimi liya ngu txikuluveta. Ku sa pinda mbimo yo lapha se ni txi sikota kuveka madhixkursu ngu Txitok Pisin. Ni xamate nguku ku si se pinda dilembe ni di hokile Papua Nova Guiné, ni avetwe kuya thuma kota muwoneleli wa txigava ka mabanza aya ma nga txi womba-womba Txitok Pisin ka madhoropa a mangi.

Aku mabanza ma nga ti kule ni kule, ti txi lava ni lulamisela masembleya ni ku enda mipfhuka yo lapha. Makhatoni, ni txi tipfa ni di nokha nguku ni ti ka ditiko da dipya, lidimi la liphya ni mdawuko wa wuphya. Aku ti nga si koteki ku ni enda ngu mmovha ngu mhaka ya mimango, ti txi lava ni enda divhiki ni divhiki ngu avhiyawu. Makhambi a mangi i ti ani nokha pasajeruka avhiyawu yoneyo. Ka ma endo oneyo, ni txi karateka kufana ni mbimo yi ni nga txi enda ngu dibhoti.

Vathu vavangi va singa ni mafone, ngu toneto, ni txi bhula ni mabanza ngu kuthumisa mapasi. Makhambi o tala ni txi khata ani ni hokha mapasi ma si se kuhoka, ni ku ti txi lava ni wotisa vathu kasiku ni manana ni vanathu. Makhambi otshe ni txi manana ni vanathu ni ku va txi ni hoyezela ngu nzila ya lirando. Eto ti txi ni maha ni wona wuyelo ya mizamu yangu. Jehovha a txi ni seketela ngu tinzila to hambana-hambana ni ku wuxaka wangu ni nene wu txi ya wu kula.

Ka mtshangano wangu wo khata khe ka txitondolo txa Bougainville, mpatwa wo kari wu ni tshuketete wu di tsakile wu ni wotisa tiya: “U ngadi u txi hi khumbula?” Koneho ni khumbute ti to ni ti txhumayete mpatwa wuwa ka dikhambi do khata di ni nga hoka khe Porto Moresby. Se ni khatile kugonda navo Bhiblia ni ku ni kombete mwanathu wa wukhalo wuleya ku e simama e gonda navo Bhiblia. Ngu wumbidi wawe va bhabhatisilwe. Eyo manwani ya makatekwa aya ni nga ma mana ka 3 wa malembe ya ni nga ma heta ni di Papua Nova Guiné.

MWAYA WA WUDOTHO AWU WU NGA TI ÑOLEKILE

Ni si se khukha khe Coron ngu 1978, ni zivile Adel mwanathu wo tshura ni wo hiseka. Ene i ti nyaphandule wa mbimo yotshe ni ku a txi wunja vanana vakwe vavambidi, Samuel ni Shirley. Ka mbimo yoneyo ya yimweyo a ti khatalela mwamwakwe wo kula ngu tanga. Ngu 1981 ni tshumete Filipinas kasi ku ni ya txhadha ni Adel. Msana kova hi di txhadhile, hi vite vanyaphandule va mbimo yotshe ni kukhatalela mwaya wathu.

Hambiku hi nga ti ni vanana, ngu 1983 ni avetwe kuya thuma kota nyaphandule wo sawuleka ka txitondolo txa Linapacan, ka didhoropa da Palawan. Ani ni mwaya wangu hi rurile hi ya ka wukhalo awu wu nga ti singa ni Tifakazi ta Jehovha. Ku di pindile dilembe, mame wa Adel a fite. Kuzumba hi di ñolekile ngu mthumo wo txhumayela, ti hi thavelete aku hi nga ti fetwe. Hi khatile sigondo sasingi sa Bhiblia asi singa ti hiseka. Se ngu txikuleveta ti txi lava hi aka Nyumba ya Mfumo, ngu toneto hi akile. Msana ka 3 wa malembe hi di hokile Palawan, hi tsakile ngutu ngu kuwona 110 wa vathu va txi ta ka Txialakanyiso, ni ku vamwani kwawe va kute ngu didhawa da moya aha ko veza ve bhabhatiswa.

Ngu 1986, ni avetwe kuya thuma ka txitondolo txa Culion, aha ku nga ti tate ngu vathu va va nga ti ni tshekela. Msana keto, Adel nene a avetwe kuthuma kota nyaphandule wo sawuleka. Makhatoni, hi thavile ngutu kutxhumayela vathu vonevo va nga ti ni tshekela. Kambe vahuweleli va wukhalo wonewo va hi tsanisekisile ti to hi si na kutshapelwa ngu tshekela nguku vathu vonevo va ti khatile kusela mirende. Vamwani ka valwati vonevo va ti xalela mitshangano mtini ka mwanathu. Ngu txikuluveta hi tolovete, ni ku hi txi tsaka ngutu ngu kugonda ni vathu va va nga txi tipfa va si amukelwi ngu Txizimu ni vathu. Ti txi tsakisa ngutu kuwona vathu ava va nga ti lwala va txi tsaka ngu kuziva ti to ditshiku dimwani va na ta mana wutomi wo mbi guma.—Luka 5:12, 13.

Vanana vathu va ku tolovelisile kutxani khe Culion? Ani ni Adel hi rambile mahorana mambidi a Coron kasiku me ta zumba ni nathu. Samuel, Shirley ni mahorana yale a mambidi va txi ti tsakela kuthuma ngu kuhiseka ka mthumo wo txhumayela. Vona va txi gonda ni vanana vo tala, se athu hi txi gonda ni vaveleki va vanana vonevo. Ngu ditshuri, ku ni mbimo yi hi nga ti gonda ni 11 wa timwaya. Ku sa pinda mbimo yo lapha hi tsimbitisile sigondo sasingi sa Bhiblia asi singa ti hiseka, aha ti nga za ti koteka kuva ni dibanza da diphya!

Makhatoni, i ti ani nokha ni nga ti didhota. Ngu toneto, Bhetele yi ni kombete ku ni tsimbitisa mitshangano divhiki ni divhiki ka 8 wa vahuweleli khe Culion. Ni tshumete ni ya maha toneto ka txidhoropana txa Marily aha ku nga ti ni 9 wa vahuweleli, aha hi nga ti heta 3 wa maora hi txi enda ngu dibhoti. Msana ka mitshangano, kota mwaya, hi ti tsimbila maora a mangi ka mimango kasiku hi ya tsimbisa sigondo sa Bhiblia ka txidhoropana txa Halsey.

Ngu kutsimbila ka mbimo, vathu va Marily ni Halsey va gondile ditshuri aha ti nga lava ti to kuakwa Tinyumba ta Mfumo ka sidhoropana siya sa simbidi. Se akhe Linapacan, vanathu va txi ningela materiyali o aka ngu ona ni ku va txi pateka ka mthumo wo aka. Nyumba ya Mfumo ya khe Marily i ti ya hombe aha ko ku ti bela 200 wa vathu. Ngu toneto, hi ti tshumela hi maha ka yona masembleya.

KUFELWA, KUTIPFA NI DI NOKHA NI KUWUSETA LITSAKO

Aku vanana vathu va nga ti kute, ani ni khatile kuthuma kota muwoneleli wa txigava ngu 1993 akhe Filipinas. Ngu dilembe da 2000, ni kursarile Escola de Treinamento Ministerial kasiku ni trenarwa ti to ni ta va m’gondisi ka txikolwa txontxi. Ani ni txi tipfa ni si faneleki, kambe Adel atxi ni kuzeta mbimo yotshe. Ene a ni khumbutisile ti to Jehovha a ndi na ni ninga mtamo awu ni nga txi wu lava kasiku ni sikota kuhetisisa txiavelo txangu. (Vaf. 4:13) Adel a wombile toneto nguku a txi hetisisa txiavelo txakwe hambiku a nga txi wonisana ni malwati.

Mbimo yi ni nga txi gondisa ngu 2006, Adel a tumbute to a ni malwati a ya ma dhanwako ku i Parkinson. Hi pandisekile ngutu! Mbimo yi ni nga m’gela ti to ni lava kuema kuthuma ka txiavelo txangu kasiku ni mkhatalela, ene ani gete tiya: “Na kombela u ni lavela dhokodhela kasiku e ni khatalela ni ku na tiziva ti to Jehovha a na simama atxi ni vhuna.” Ka 6 wa malembe aya ma nga londetela, Adel a simamile atxi thumela Jehovha ni ku asi karateki. Mbimo yi a nga ti si tikoti kutsimbila, ene a ti txhumayela a di ka txikarinyana txakwe txa marodha. Se ka mbimo yi a nga ti si tikoti kuwombawomba kwati, ati xamula mitshanganoni ngu dipswi dimwedo mwendo mambidi. Adel atxi amukela mamesaji a mangi a vanathu va txi kombisa kubonga kwawe ngu konaha ka txikombiso txakwe txa likholo kala efa ngu 2013. Ani ni hetile konamu ka 30 wa malembe ni msikati wango wo randeka ni wo thembeka, kambe konku ni karatekile ni kutshumela ni tipfa ni di nokha.

Adel atxi lava ti to ni simama ka txiavelo txangu, se ni mahile toneto. Ni ti zumba ni di bhisi, se eto ti ni vhuni ku ni si vi ni txiwunda. Ngu 2014 kala 2017, ni avetwe kuya thuma ka mabanza aya ma wombawombako Txitagalog ka matiko aya mthumo wathu wu nga ti tsimbiswa. Msana keto, ni endete mabanza ma wombawombako Txitagalog khe Taiwan, Estados Unidos ni Canadá. Ngu 2019, ni tsimbitisile Txikolwa txa Vatxhumayeli va Mfumo ngu Txingiza khe India ni Tailândia. Ni mani litsako la hombe ngu sotshe siavelo siya. Konku ni tsakile ngutu aku ni nga ñoleka ngu mthumo wa Jehovha.

MBIMO YOYSHE NA MANA TXIVHUNO ATXI NI TXI LAVAKO

Ka txiavelo tximwani ni tximwani na maha wungana ni vathu, ngu toneto, ta ni karatela kukhuka ni va siya. Ka timbimo toneto, ni gondile kuthemba ngutu Jehovha. Mbimo yotshe napfa txivhuno txakwe, ni ku eto ta ni vhuna kutumela kumaha kutxitxa kumwani ni kumwani aku ku lavekako. Konku ni thuma kota nyaphandule wo sawuleka khe Filipinas. Ni tipfa ni txi amukeleka ka dibanza da diphya a di ni ku ka dona nguku na mana kukhatalelwa ni ku thavelelwa kufana ni mwaya awu wu ku ni lirando. Ni tshumela ni tsaka ngu kuwona Samuel ni Shirley va txi etetela likholo la mwamwawe.—3 Joh 4.

Ngu ditshuri, ni wonisanile ni sikarato so tala ka wutomi wangu, so fana ni kuwona msikati wangu a txi xupheka ngu mhaka malwati aya ma nga za me m’daya. Ti lavile kambe ni ti pfananisa ni siemo so tala so hambana-hambana. Ngu ditshuri ni tiwoni to Jehovha “kha nga kule ni mmweyo ni mmweyo wathu.” (Mith. 17:27) Ina, Diwoko da Jehovha “kha da khwanyela” aha ko di nga tandeka kuseketela ni kuninga mtamo malanda akwe hambi ka makhalo aya ma manekako kule. (Isaya 59:1) Jehovha, Dirigwi dangu, wa ni seketela ka wutomi wangu wotshe ni ku na m’bonga ngutu. Ngu ditshuri kha ni khali kuva nokha.