U nga si kota kuxula minavelo yo biha

1. Nji txani atxi hohetshu hi fanelako kulwa natxo?

INA u khala kunavela kumaha ati Jehovha a si ti amukeliko? Ti di ngeto, u nga godhole. Bhiblia yi womba tiya: “Kha mi khali ku nga telwa ngu txiduko txo mbi toloveleka ka vathu.” (1 Vak. 10:13) Eto ti lava kuwomba ti to ti si nga ni mhaka ni kutandeka kwako, khu nga wekha. Vamwani ni vona va lwisana ni minavelo yo biha. Ngu kuvhunwa ngu Jehovha, awe u nga sikota kuxula minavelo yoneyo.

2. Ngu sihi siduko asi Makristu kumweko ni sigondo sa Bhiblia va wonisanako naso? (Wona ni mifota.)

² Bhiblia yi tshumela yi womba tiya: “Aniko, m’thu ni m’thu a dukwa ngu kunavela kwakwe ko biha.” (Jak. 1:14) Ndimana yiya yi hi gondisa ti to mmwani ni mmwani a ni minavelo yakwe yo biha ayi ti nga mahako yi si fani ni ya vamwani. Ngu txikombiso, Makristu mamwani ti nga maha ma txi dukwa kumaha timhaka ta mataho ni m’thu wa limbewu limwani, kasi vamwani ti nga maha va txi navela kumaha timhaka ta mataho ni m’thu wa limbewu lo fana. Vathu va va nga txi dhunda kuxalela pornografiya, ti nga maha ve navela kutshumela ve yi xalela. Vathu va va nga txi sela ngutu mwendo kudhaha, ti nga maha ve navela kutshumela ve sela ngutu mwendo kudhaha. Eyo yimwani ya minavelo yo biha a yi Makristu ni sigondo sa Bhiblia va wonisanako nayo. Ti nga maha mbimo yimwani hi txi khala kutipfa nga ti mpostoli Paulo a nga tipfisa tona mbimo yi a nga khene: “Mbimo yi ni lavako kumaha ati i ku tatinene, no maha ati i ku to biha.”—Var. 7:21.

3. A nga tipfisa kutxani m’thu wu i kukale atxi wonisana ni minavelo yo biha?

³ Ngaku i di kale u txi lwisana ni minavelo yo biha, ti nga maha u godhola, u pimisa ti to u na mbi si kota kuxula minavelo yoneyo. Ti nga maha u tshumela u pimisa ti to Jehovha kha na mbi ngadi e ku amukela. Kambe tsaniseka ti to eto hi nga ditshuri! Se ka gondo yiya, hi na xamula siwotiso simbidi: 1) Ngu kutxani mbimo yimwani u nga tipfako u di godhote ni ku pimisa ti to khu na mbi amukelwa ngu Jehovha? 2) U nga yi xulisa kutxani minavelo yo biha?

ATI “M’BIHI” A LAVAKO HI TIPIMISA

4. a) Ngu tihi ati Sathani a lavako ku hi ti pimisa mbimo yi hi dukwako? b) Ngu kutxani hi txi tsaniseka ti to hi na sikota kuxula siduko?

⁴ Mbimo yi hi dukwako, Sathani a lava ku hi pimisa ti to hi na tandeka kuxula siduko soneso. Jesu a ti vekile hakubasani to Sathani a na zama ku hi duka. Ngu toneto, a gondisile vagondiswa vakwe ku ve maha mkombelo va txi: “U nga hi leke hi xulwa ngu siduko aniko hi hulukise ka m’bihi.” (Mat. 6:13) Sathani kha kholwi ti to hi nga sikota kusimama hi di thembekile ka Jehovha hi txi wonisana ni siduko. (Jobe 2:4, 5) Ngu kutxani atxi pimisa ngu nzila yiya? Nguku Sathani ngene wo khata kuxulwa ngu minavelo yakwe yo biha e leka kuthembeka ka Jehovha. Phela Sathani a pimisa to hi hundekile kufana ni nene, aha ko hi nga leka kuthumela Jehovha hi txi dukwa. Ene a bambile kuduka mwanana wo hetiseka wa Txizimu ti to e maha to biha! (Mat. 4:8, 9) Pimisa ngu tiya: Ina athu hi mipweka aha ko hi nge sikoti kuxula minavelo yo biha? Nadha! Athu ha tumelelana ni ti mposoli Paulo a nga bhala atxi: “Totshe na ti kota, ngu kutsaniswa ngu wule a ni ningako mtamo.”—Vaf. 4:13.

5. Nji txani txi kombisako ti to Jehovha wa tsaniseka to hi na sikota kuxula minavelo yo biha?

⁵ Jehovha a hambanile ngutu ni Sathani. Ene wa themba ti to hi nga sikota kulwa ni minavelo yathu yo biha. Hi ti zivisa kutxani toneto? Ene a wombile ti to dibutho da hombe da vathu vo thembeka, di ndi na huluka ka xanisa ya hombe. Jehovha awu a si hembiko a wombile ti to vathu vavangi va ndi na “kuwula siyambalo sawe, ve si basisa ngu mnoha wa Txinvutana.” Eto ti lava kuwomba ti to vathu vavangi va ndi na thembeka ka Jehovha ve bela ka mafu a maphya. (Mtu. 7:9, 13, 14) Ti hakubasani ti to Jehovha wa tsaniseka to hi nga sikota kulwa ni minavelo yo biha.

6-7. Ngu tihi timwani ati Sathani a lava ku hi ti pimisa?

⁶ Sathani a lava ku hi godhola. I singeto dwe, ene a lava ku hi pimisa ti to hi sivhilwa ni ku hi nge sikoti kutsakisa Jehovha ngu mhaka ya minavelo yathu yo biha. Kambe eto makuhu! Sathani ngene i kutxivhilwa, wo kha na mbi thuka e amukelwa ngu Jehovha nem kha na mbi danza mafu a maphya. (Gen. 3:15; Mtu. 20:10) Ngu ditshuri, mabava ma ku ni Sathani. Ene wa tiziva to athu hi ni themba yo ta hanya ngu ha ku sigumiko, kuve ene kha nga nayo themba yoneyo. Bhiblia ya hi tsanisekisa ti to Jehovha a lava ku hi vhuna, ni ku kha zumbeli kuwonetela sionho sathu. Ene “kha ti lavi ti to ni wammweyo a txi lova, aniko a lava ti to votshe ve hunduluka.”—2 Pedro 3:9.

⁷ Ngaku hi txi wonisana ni minavelo yo biha, se hi godhola ni kukholwa to Jehovha kha nge hi amukeli kambe, Sathani a na sinya makhara nguku a lava hi pimisa toneto. Phela eto ti nga hi heta mtamo wo tiemisela kwathu ko lwisana ni Sathani.—1 Pedro 5:8, 9.

ATI HI NGA TI PIMISAKO NGU MHAKA YA KWA MBI HETISEKA

8. Dipswi “txionho” di womba txani? (Masalmo 51:5) (Wona ni “Txhamuselo ya mapswi o karata”)

⁸ Phela hi nga Sathani dwe a wu a nga hi mahako hi godhola mwendo hi tipfa nga hi na mbi sikota kutsakisa Jehovha. Kwambi hetiseka aku hi nga kumana ka Adhamu ni Evha ni kona ka hi dyiseta.a—Jobe 14:4; lera Masalmo 51:5.

9-10. a) Kumahekile txani ngu Adhamu ni Evha mbimo yi va nga onha? (Wona ni mfota.) b) Kwambi hetiseka ku hi gwesisa kutxani?

⁹ Pimisa ngu ti ti nga mahekela Adhamu ni Evha mbimo yi va nga onha. Msana kova va di jikete Jehovha, vona va ti ya barama ni ku va zamile kufenengeta mimidi yawe. Dibhuku di di ku Estudo Perspicaz das Escrituras di womba tiya: “Txionho txi va mahile ve tipfa mnandu, ve vilela, ve thava ni kupfa tingana.” Adhamu ni Evha va si na kusikota kambe kuva ni wungana ni Jehovha. Mbimo yotshe va ndi na tipfa mnando, ve pfa tingana ni kuvilela ngu ku i ti vaonhi.

¹⁰ Ti hakubasani ti to txiemo txathu txa hambana ni txa Adhamu ni Evha. Vona kha va na mbi wiyelwa ngu mterulo, kambe athu hi ni lungelo yo divalelwa sionho sathu ni kuva ni livhalo lo basa ngu konaha ka mterulo. (1 Vak. 6:11) Hambiketo, athu kha ha hetiseka. Se ta pfala ku hi tipfa mnando, hi thava ni kupfa tingana. Phela Bhiblia yi womba ti to txionho txa simama txi xanisa vathu. Txionho txa hi xanisa hotshethu “hambi ni ka vale va nga sa maha txionho txo fana ni txi txi nga ti mahilwe ngu Adhamu.” (Var. 5:14) Kuziva ti to kha ha hetiseka ti nga hi godholisa, kambe kha ha fanela kuguma mtamo mwendo kupimisa ti to kha hi na mbi thuka hi amukelwa ngu Jehovha. Hi nga ti kota kuvayilela matipfelo onewo. Ngu nzila muni?

11. Ngaku hi txi godhola, ngu tihi ti hi si faneliko kumaha ni ku ngu kutxani? (Varoma 6:12)

¹¹ Ngu mhaka ya kwambi hetiseka, mbimo yimwani hi nga pimisa to hi nge sikoti kulwisana ni minavelo yo biha. To fana ni kuva ku di ni txo maha ka msungo wathu txi hi gelako ti to hi na si tanda kuxula minavelo yathu yo biha. Kambe kha ha fanela kukholwa ka toneto. Ngu kutxani? Nguku Bhiblia yi hi gondisa ti to kha ha fanela ‘kutumela txionho txi fuma’ mimidi yathu. (Lera Varoma 6:12.) Eto ti lava kuwomba ti to hi nga sikota kutisawulela kwambi xulwa ngu minavelo yathu yo biha. (Vag. 5:16) Phela Jehovha wa themba ti to hi na sikota kuxula minavelo yoneyo. I ti ko Jehovha kha hi thembi, asi na kutihetela mbimo yakwe nguku hi gela ti to hi thembeka kwakwe. (Dhewut. 30:11-14; Var. 6:6; 1 Vat. 4:3) Ngu toneto, athu hi nga sikota kulwa ni minavelo yathu yo maha to biha.

12. Ngu tihi ti hi si faneliko kumaha ngako hi txi pimisa ti to hi na mbi ngadi hi amukelwa ngu Jehovha?

¹² Ngu mhaka ya kwambi hetiseka, mbimo yimwani hi txi telwa ngu minavelo yo biha hi nga pimisa ti to hi na mbi ngadi kambe hi amukelwa ngu Jehovha. Kambe kha ha fanela kukholwa ka toneto. Ngu kutxani? Nguku Bhiblia yi hi gondisa ti to Jehovha wa ti ziva to kha ha hetiseka. (Mas. 103:13, 14) Ene wa “ziva totshe” ngu ngathu kupata ni nzila yi kwambi hetiseka ku hi mahako hi navela kumaha to biha. (1 Joh 3:19, 20) Ngaku hi txi lwisana ni minavelo yo biha, hi tshumela hi vayilela kumaha txonho, hi ngava vo basa masoni ka Jehovha. Ngu kutxani hi nga tsanisekako ka toneto?

13-14. Ina kuva ni minavelo yo biha ti lava kuwomba to Jehovha kha hi amukeli? Txhamusela.

¹³ Bhiblia yi womba ti to kumaha to biha ta hambana ni kunavela kumaha to biha. Athu kha hi nge sikoti kutsivela minavelo yo biha ti to yi ta ka timbilu tathu, kambe hi nga sikota kuvayilela kumaha ati ti nga biha. Ngu txikombiso, va si se kuva Makristu, vathu vamwani va khe Korinto va txi maha timhaka ta mataho ni vathu va limbewu lo fana, aha koza Paulo e bhala tiya: “Vamwani kwanu mi txi hanyisa toneto.” Ina eto ti lava kuwomba ti to msana kova va di vite Makristu kha va navela kumaha timhaka ta mataho ni vathu va limbewu lo fana? Nadha! Nguku minavelo yoneyo yi ti mite mikoloti timbiluni kwawe. Kambe Makristu ya ma nga tiñola, me lamba kumaha timhaka to biha, ma amuketwe ngu Jehovha. Ka Jehovha, Makristu oneyo se ma ti “basisilwe.” (1 Vak. 6:9-11) Ku nga maheka to fana ni nawe.

¹⁴ Ti singa ni mhaka ni minavelo yo biha yi u lwisanako nayo, u nga sikota ku yi xula. Hambi u si sikoti kufuvisa minavelo yoneyo, awe u nga sikota kutiñola ni kulamba ‘kumaha kuranda ka mmidi wako ni mipimiso yako.’ (Vaef. 2:3) Ahi woneni to hi nga ti mahisa kutxani toneto.

U NGA YI XULISA KUTXANI MINAVELO YO BIHA?

15. Kasiku hi xula minavelo yo biha, ngu kutxani hi di fanete kutumela ti to hi ni minavelo yo kari yo biha?

¹⁵ Kasiku hi xula minavelo yo biha ti lava hi tiveka hahatshi hi tumela ti to hi ni minavelo yo kari yo biha. Tiwonele kasiku u si “tikanganyisi upune.” (Jak. 1:22) Ngu txikombiso, m’thu wu a selako ngutu a nga pimisa tiya: ‘Ku ni vamwani va selako ngutu kuni pinda.’ Se wamwamna wu a xalelako pornografiya a nga sola msikati wakwe. Ti nga maha e womba tiya: ‘Ngaku msikati wangu a to ko ni tsakisa, ani ni si xaleli pornografiya.’ Mapimiselo o nga toneto ma nga kuzeta m’thu ku e maha to biha. Ngu toneto, u nga dukete ku tiemelela mwendo kusola vamwani ngu to biha ati u ti mahako. Phela ngawe u nga tihalela mpuse.—Vag. 6:7.

16. U nga maha txani kasiku kutsanisa kutiemisela kwako ko maha ati i ku tatinene?

¹⁶ Tximwani atxi u nga txi mahako ngu tsanisa ku tiemisela kwako ko maha ati i ku tatinene. (1 Vak. 9:26, 27; 1 Vat. 4:4; 1 Pedro 1:15, 16) Ziva kwati minavelo yo biha yi u tolovelako kuva nayo, ni mbimo yi yi kutelako ngu yona. Ti nga maha u txi xupwa ngu vhisiyu yo kari mwendo i di mbimo ni wukhalo wu u manekako ka wona. Ngu txikombiso, ina ta kukaratela kulwisana ni minavelo yo kari yo biha ngaku u di karate mwendo ti kukaratela ngaku i di wusiku? Ti lulamisele u tshumela u pimisa ngu ti u nga ti mahako ngaku minavelo yoneyo yi txi kutela. Maha toneto minavelo yo biha yi se se ku kutela.—Mav. 22:3.

17. Hi gonda txani ka txikombiso txa Josefa? (Genesisi 39:7-9) (Wona ni mifota.)

¹⁷ Pimisa ngu txikombiso txa Josefa. Mbimo yi msikati wa Potifaru a nga zama ku mxenga ti to ve maha wugango, ngu txikuluveta Josefa a lambile e tutuma. (Lera Genesisi 39:7-9.) Hi gonda txani ka toneto? Josefa se a ti mahile txisungo txo mbi maha wugango ni msikati wa vani asi se xengwa ngu kata Potifaru. Nguha kufanako, tsanisa kutiemisela kwako ko maha ati i ku tatinene txiduko txi se se humelela. Ngu nzila yoneyo, mbimo yi u no dukwa u na sikota kuvayilela kumaha ati i ku to biha.

“SIMAMA U TI XOLISISA” UPUNE

18. U nga yi xulisa kutxani minavelo yo biha? (2 Vakorinto 13:5)

¹⁸ Kasiku u xula minavelo yo biha, ti lava “u simama u tixolisisa” upune. Eto ti lava kuwomba ti to u fanete kusimama u ti xolisisa kasiku u wona to ina wa sikota kulwisana ni txiduko mwendo nem. (Lera 2 Vakorinto 13:5.) Tihe mbimo yo xolisisa nzila yi u pimisako ngu yona ni ti u ti mahako, se ngaku ti txi laveka, maha kutxitxa ku kulavekako. Ngu txikombiso, hambi u txi sikota kulamba txiduko txo kari, u nga ti wotisa tiya: ‘Ina mbimo yi kuhumelelako txiduko na swela ku txi “vayilela?”’ Ngaku u txi pfisisa ti to wa swela u nga godhole. Hahanze keto, ti emisele ku ta tshukwatisa dikhambi di di londetako. U nga tshumela u ti wotisa tiya: ‘Ni nga maha txani kasiku ni vayilela txiduko ngu txikuluveta? Ina ati ni hungalako ngu tona ta ni maha ni va ni minavelo yo biha? Mbimo yi ku humelelako mfota wa nzambwa ka fone yangu, na kuluveta ni wu tima? Hambi ti txi karata kutiñola, ina na ti pfisisa to kuengisa Jehovha ngu tona i ku tatinene kwangu?’—Mas. 101:3.

19. Ngu kutxani hi di fanete ku tiwonela ka timhaka ti ti wonekako nga kha ta biha?

¹⁹ Mbimo yi u ti xolisisako, u nga tiemelele ngu tiphazamo tako. Bhiblia yi womba tiya: “Mbilu mkanganyisi kupinda sotshe silo, yi sinile.” (Jer. 17:9) Jesu a wombile ti to ‘totshe to biha tita ngu mbiluni.’ (Mat. 15:19) Ngu txikombiso, m’thu wu a nga leka kuxalela pornografiya, ngu kutsimbila ka mbimo a nga thuka e pimisa ti to kuwona mifota ya vathu ava va nga ambala simaha so koma asi si navetisako timhaka ta mataho kha ta biha, ati ti nga biha ngu wona mifota ya vathu ava va nga mbi ambala txilo. Mwendo ti nga maha e pimisa tiya: ‘Kha ta biha ku ti pimisa ni txi maha timhaka to biha, ati ti nga biha, ngu maha timhaka toneto.’ Ngu nzila yoneyo, m’thu eneyo o maha “makungo o lava kutsakisa kunavela ka nyama.” (Var. 13:14) Hi nga ti vayilelisa kutxani toneto? Tiwonele ka sisungo si u simahako. Sisungo so biha ka timhaka ta tidotho si nga hi kuzeta kumaha sisungo so biha ka timhaka ta hombe to fana ni kumaha txionho.b Ngu toneto, vayilela mapimiselo otshe aya ma nga kumahako u tiemelela ka simaho sako so biha.

20. Ngu yihi themba yi hi kunayo mayelano ni wumangwana?

²⁰ Ngaha hi nga tiwona ngu kona, Jehovha wa hi ninga mtamo kasiku hi lwisana ni siduko. Ngu konaha ka mterulo, hi ni lungelo yo divalelwa sionho sathu ni kutshumela hi va ni lungelo yo ta hanya ngu ha ku sigumiko ka mafu a maphya. Ti na ta tsakisa ngutu kuthumela Jehovha na ti si lavi hi lwisana ni mipimiso yo biha. Kambe hi si se hoka ka mafu ya maphya, tsaniseka ti to athu hi nga sivhilwa ni ku Jehovha wa hi amukela. Nguku tikarata kwathu ni ngu makatekwa a Jehovha, hi nga sikota kuxula minavelo yo biha!