Kulaya njikombiso txa lirando la Txizimu

1. Bhiblia yi womba ti to nji txani kulaya?

MBIMO yi u pfako dipswi “kulaya”, u pimisa txani? Vo tala va pimisa ngu kutsayiswa, kambe ngu ditshuri da kona hi nga toneto dwe. Bhiblia yi womba ti to kulaywa ngu nene nguko yimwani mbimo kutsimbitisana ni kuningwa wuzivi, wutxhari, lirando ni wutomi. (Mavingo 1:2-7; 4:11-13) Eto ngu tona nguko, kulaya ka Txizimu kukombisa ti to txa hi randa ni ku txa lava ti to hi mana wutomi wo mbina magwito. (Vahebheru 12:6) Hambi mbimo yimwani kulaya ka Txizimu ku txi pata ni kutsayisa, kha kuzi ku va ko biha. Txhamuselo ya hombe ya “kulaya” yi pata kugondisa, ko fana ni ku vaveleki va gondisako vanana vawe vo randeka.

2, 3. Ti mahisa kutxani ti to kulaya kupata kugondisa ni kutsayisa? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

² Alakanya ngu txikombiso txiya. Txifanyana txi txi dhanwako ku i João txi sakana ngu kukhava bhola nyumbani. Se mame wa kona a txi khene: “João, wa tiziva ti to nyumbani muwa kha kusakanwi ngu bhola! U na faya siya.” Kambe mfana e dhelela mame wakwe, e simama e khavela bhola nyumbani. Bhola yi ya peka txiya txo veka siluva, txi fayeka! Mame wa João a na maha txani? Phela a mu gete ti to ati a mahako ti bihile. Ene a ti lava ku e tiwona ti to ndinene kuengisa vaveleki ni kulondisa milayo yawe. Kasiku e mu gondisa, a na m’tsayisa ngu kuteka bhola e sisa. Eto ti na mbi mu tsakisa João, kambe ti na mkhumbutisa ti to ngako a si engisi vaveleki, a na wuyelwa ngu txani.

³ Kota Makristu, hi mwaya va Txizimu. (1 Timoti 3:15) Jehovha i Tate wathu, se ene a ni fanelo yo womba ati i ku ta tinene ni to biha ni ku tshumela e hi laya ngako hi si mu engisi. Se ngako wuyelo ya simaho sathu yi si tsakisi, kulaya ka Jehovha ka lirando ku nga hi vhuna ku hi khumbula lisima lo mu engisa. (Vagalatiya 6:7) Jehovha wa hi randa ngutu, se kha lavi ku hi xaniseka.​—1 Pedro 5:6, 7.

4. a) Jehovha a lava ti to hi va gondisisa kutxani vamwani? b) Ngu sihi siwotiso si hi no bhula ngu sona?

⁴ Ngako hi txi laya ngu kuthumisa Bhiblia, hi nga vhuna mwanana mwendo txigondo ti to txi va m’gondiswa wa Kristu. Hi gondisa ati i ku tatinene sigondo sathu ngu Bhiblia ni ku si vhuna ti to si pfisisa ni ‘kuvekisa totshe tiya Jesu a nga hi leleta tona.’ (Matewu 28:19, 20; 2 Timoti 3:16) Eto ngu ti Jehovha a lavako ve gondisiswa tona ti to ni vona ve gondisa vamwani kulondetela Jesu. (Lera Titosi 2:11-14.) Konkuwa he bhuleni ngu siwotiso siraru sa lisima: (1) Kulaya ka Txizimu ku ti kombisisa kutxani ti to txa hi randa? (2) Hi nga gonda txani ka txikombiso txa vathu va va nga laywa ngu Txizimu? (3) Hi nga txi etetelisa kutxani txikombiso txa Jehovha ni Mwanana wakwe hi txi laya vamwani?

TXIZIMU TXI LAYA NGU LIRANDO

5. Kulaya ka Jehovha ku ti kombisisa kutxani ti to wa hi randa?

⁵ Jehovha a hi lulamisa ni ku hi gondisa nguko wa hi randa. Ene a lava ti to hi zumba hafuhi kwakwe ni ku hanya ngu ha ku si gwitiko. (1 Johani 4:16) Ene kha hi ruketeli mwendo ku hi txhipisa. (Mavingu 12:18) Hahanze keto, Jehovha a wonisisa tifanelo tathu ta tinene ni ku hi leka hi sawula ati hi ti lavako. Ina wa ti wona ti to silayo si hi si manako ka Bhiblia, mabhuku athu, valeki vathu ni madhota si kombisa ti to Jehovha wa hi randa? Mbimo yi madhota ngu kutiveka hahatshi ni lirando ma hi layako athu hi si se ti tumbula ti to hi onhile, ngu ditshuri ona ma etetela lirando la Jehovha ngu ngathu.​—Vagalatiya 6:1.

6. Yimwani mbimo kulaya ka Txizimu kumaha ti to m’thu e luzekelwa ngu mithumo yo kari dibanzani. Se eto ti kombisa lirando la Txizimu ngu nzila yihi?

⁶ Yimwani mbimo kulaya hi nga kuningela txialakanyiso dwe. Ngako m’thu a di mahile txionho txa hombe, a na mbi ngadi e faneleka kuthuma mithumo yo kari dibanzani. Hambi i di toneto, kulaya ka Txizimu ku kombisa ti to txa hi randa. Ngu txikombiso, ti nga m’vhuna ti to e wona lisima lo heta mbimo a txi gonda Bhiblia, kualakanyisisa ni ku maha mkombelo. Kumaha toneto ti na m’vhuna kutsanisa wuxaka wakwe ni Jehovha. (Masalmo 19:7) Ngu kutsimbila ka mbimo, ti nga maha e tshumela e mana siavelo sakwe. Phela hambi i di ti to m’thu o thaviswa dibanzani, ni tona ti kombisa lirando la Jehovha nguko kuvhikelwa dibanza ka to biha. (1 Vakorinto 5:6, 7, 11) Se aku kulaya ka Txizimu mbimo yotshe i ku ka kunene, ti vhuna awu a nga thaviswa ti to e pfisisa wuhombe wa txionho txakwe. Eto ti nga maha ti to e ti laya.—Mithumo 3:19.

KULAYA KA TXIZIMU KA HI VHUNA

7. I ti mani Sebhina? Ngu yihi fanelo yo biha ayi a nga yi kulisa?

⁷ Konkuwa hi na bhula ngu vathu vambidi ava va nga laywa ngu Jehovha kasiku hi wona ti to ngu ditshuri kulaya kwakwe nga lisima. Sebhina wa Muisrayeli wa mbimo ya Mkoma Ezekhiya ni mwanathu mmwani wu a dhanwako Graham. Sebhina i ti “mxayisi wa tithomba,” ti nga maha i di ta Ezekhiya, ni ku ene a ti ni wulawuli wa hombe. (Isaya 22:15) Kambe Sebhina a khatile ku tiguleta se e lava ti to vamwani ve wona to ene ngene. Ene a tshumete e maha dithita do dhula ni ku kwela “sikotxikani sa wudhumo.”​—Isaya 22:16-18.

8. Ina Sebhina a tumete kulaywa ngu Jehovha? Ku ve ni wuyelo yihi?

⁸ Aku Sebhina a nga duketa ku tidhumisa, malungelo akwe otshe ma ningetwe ka Eliyakimu. (Isaya 22:19-21) Toneto ti mahekile mbimo yi Senakeribhe Mkoma wa Asiriya a nga lava kuya dhumela Jerusalema. Senakeribhe a gwitile e rumela tinduna takwe ni dibutho da hombe ti to ve ya dhukisa Vajudha ni ku juja mapimo a Mkoma Ezekhiya. (2 Vafumeli 18:17-25) Se Ezekhiya a rumile Eliyakimu ni majaha mamwani a mambidi kasi ku ya manana ni tinduna ta Senakeribhe. Mmweyo wa majaha oneyo i ti Sebhina, i nga ti mabhalani. Ka toneto hi nga wona ti to Sebhina ti nga maha a di gondile kutiveka hahatshi, a si henyi mwendo ku ti emelela. Ene a ti ti emisete kutumela mthumo wa txiemo txa hahatshi. Ndite tigondo tiraru ati hi ti gondako ka ti ti nga humelela Sebhina.

9-11. a) Hi nga gonda txani ka mhaka ya Sebhina? b) Hi gonda txani ka nzila yi Jehovha a nga ñola ngu yona Sebhina?

⁹ Yo khata, ku va Sebhina a di luzile txiemo txakwe txo guleka ti hi khumbutisa ti to “kutikukumukisa kuthangela kufuva.” (Mavingo 16:18) Ti nga maha hi di ni malungelo o sawuleka dibanzani, se vamwani va nga pimisa ti to hi gulekile. Ti di ngeto, ina hi na simama hi ti veka hahatshi? He khumbuleni ti to wusikoti wotshe hi ku nawo ni timhaka timwani ta tinene ati hi ti kotako kumaha, i Jehovha a hi vhunako! (1 Vakorinto 4:7) Paulo a ti khene: “Na laya mmwani ni mmwani a ku hagari kwanu ti to a si thuki a txi ti alakanyela kupinda mpimo wa fanelo yakwe, aniko a nave ni mapimo a ku ti veka hahatshi.”—Varoma 12:3.

¹⁰ Ya wumbidi, aku Jehovha a nga laya Sebhina ti nga kombisa ti to a ti woni ku ene a na txitxa. (Mavingo 3:11, 12) Ayiya i gondo ka va va nga luza malungelo o sawuleka. Hahanze ko henya, va nga simama ve ninga Jehovha ati va ti kotako. Vona va nga sawula kuwona kulaya ka Jehovha kota txikombiso txa lirando lakwe. U nga divali ti to Tate wathu a na hakela awu a simamako e ti veka hahatshi. (Lera 1 Pedro 5:6, 7.) Kulaya ka Jehovha ka lirando, ku nga hi txitxa ngako hi txi tiveka hahatshi ni loko hi txi fana ni dibumba do hehuka.

¹¹ Ya wuraru, ati Jehovha a nga mu ñolisa tona Sebhina ti hi ninga gondo ya lisima. Ngu yiya: Hambiku nzila yi Jehovha a hi layako ngu yona yi kombisako ti to ene wa nyenya txionho, yi tshumela yi kombisa ti to ene wa va dhunda vathu va va nga onha. Jehovha a wona ta tinene ka vathu. Se vaveleki ni madhota, ti lava ve etetela nzila yi Jehovha a layako ngu yona.​—Judha 22, 23.

12-14. a) Nji txani atxi vamwani va mahako va txi laywa ngu Jehovha? b) Dipswi da Txizimu di m’vhunisile kutxani mwanathu mmwani kutxitxa mawonelo akwe? Ku ve ni wuyelo yihi?

¹² Dikhombo da kona, vamwani va txi laywa va henya ve tshumela ve zumba kule ni Txizimu ni dibanza. (Vahebheru 3:12, 13) Ina ti womba ti to tawe se tigwitile? Ahim-him! Wona txikombiso txa Graham, awu a nga ti thavisilwe dibanzani. Hambi mbimo yi se a nga wuyiswa dibanzani, ene a lekile kutxhumayela ni kuya mitshanganoni. Se didhota dimwani di zamile kumaha mngana wa Graham, koneho Graham e di kombete ku di tshumela di mu gondela Bhiblia.

¹³ Didhota donedo di womba tiya: “Txikarato txa Graham i ti kutikulisa. A ti nyena madhota aya ma nga ti ka komisawu ya wulamuli wa timhaka takwe. Se ka sigondo simwani hi nga va naso, hi bhute ngu mibhalo yi yi womba-wombako ngu kutikulisa ni wuyelo ya kona. Graham a khatile ku tiwona kwati ka Dipswi da Txizimu nga ova txibuku. Ati a nga tiwona kha titsakela! Nzila yi ti nga m’gwesa ngu yona ya xamalisa! Msana ko wona ti to ati vhatwe maso ngu ‘mtanda’ wo tikulisa, ni ku a ti ni txikarato txo sola-sola, a khatile kutshukwatisa. A khatile kuya mitsanganoni mbimo yotshe, e gonda Dipswi da Txizimu kha kwati ni ku ti toloveta kumaha mkombelo ditshiku ni ditshiku. Ene a tshumete e amukela wutixamuleli wakwe wo khatalela mwaya, eto ti tsakisile msikati ni vanana vakwe.”​—Luka 6:41, 42; Jakobe 1:23-25.

¹⁴ Didhota di tshumete di txi khene: “Dimwani ditshiku Graham a ni gete mhaka yi yi nga ni gwesa mbilu. A ti khene: ‘Ni ni malembe se ni txi ziva ditshuri, ni khala ku va nyaphandule. Kambe ngu ditshuri, konkuwa ngu kona ni nga wombako ti to na mu dhunda Jehovha.’” Kha ta swela, Graham se a ti kombelwa kutsimbitisa mamikrofone mitshanganoni. Eto ti mu tsakisile. Didhota di wombile tiya: “Txikombiso txakwe txi ni gondisile ti to ngako m’thu a txi tiveka hahatshi ka Txizimu e tumela kulaywa, makatekwa mo maha ngu kuthekelela!”

ETETELA JEHOVHA NI JESU U TXI LAYA VAMWANI

15. Kasiku vanathu ti va hehukela kutumela kulaywa ngu ngathu ti lava hi maha txani?

¹⁵ Ngako hi txi lava ku va vagondisi va vanene, hi fanete hi va vagondi va vanene. (1 Timoti 4:15, 16) Ta fana, ngako Jehovha a txi ku thumisa ti to u laya vamwani, u fanete u tiveka hahatshi, u leka Jehovha e kongomisa wutomi wako. Ngako vamwani va txi wona ti to wa tiveka hahatshi, va na kuxonipha ni ku ti na va hehukela kutumela kulaywa ngu ngawe. Hi nga gonda ka txikombiso txa Jesu.

16. Hi gonda txani ka nzila yi Jesu a nga ti laya ni kugondisa ngu yona?

¹⁶ Jesu, mbimo yotshe a ti engisa Tate, hambi ti txi nemela ngutu. (Matewu 26:39) A gete ava a nga ti va gondisa ti to tigondo ni wutxhari wakwe si ta ngu ka Tate wakwe. (Johani 5:19, 30) Jesu a ti tiveka hahatshi ni kuengisa, se toneto ti m’vhuni ti to e va, m’gondisi wu a ku ni wumbilu. Vathu va ti tsaka ngu kuzumba nayo. (Lera Matewu 11:29.) Mapswi akwe a manene ma ti tsanisa vathu ava va ku ni dikhodho. (Matewu 12:20) Mbimo yimwani vapostoli vakwe va ti zumbela kulwisana ngu ti to i mani wa hombe. Jesu a di henyile ngu toneto, kambe a va layile ngu nzila ya yinene.​—Marku 9:33-37; Luka 22:24-27.

17. Ngu tihi tifanelo ati ti no vhuna madhota kukhatalela kwati dibanza?

¹⁷ Mbimo yotshe yi madhota ma layako ngu kuthumisa Bhiblia, ma fanete kuetetela Kristu. Toneto ti na kombisa ti to va lava kukongomiswa ngu Txizimu ni Mwanana wa txona. Mpostoli Pedro a ti khene: “Dyisani mtxhambi wa Txizimu, awu mi nga vekelwa, mi txi wu xayisa, i singa ngu kukurumetwa, aniko, ti maheni ngu kuranda ka mbilu, i singa ngu moya wa nzambwa ya kulava dibhindu. Ti maheni ngu ku ti ningetela ka mbilu; mi si ti mahi ku nga vafumeli txitimwi ka vale mi nga vekelwa, aniko ti maheni vakombisi va nzila ya yinene ka mtxhambi. (1 Pedro 5:2-4) Madhota aya ngu litsako ma tivekako hahatshi ka Txizimu ni Jesu, ma makatekiswa ona ni va ma va khatalelako.

18. a) Jehovha a lava ti to vaveleki ve maha txani? b) Vaveleki va nga vhunwa ngu txani?

¹⁸ Kuwombwa txani ngu kugondisa ni ku laya ha mwayani? Ka misungo ya timwaya, Jehovha a khene: “Mi nga henyiseni vanana vanu, aniko va kuliseni ngu ku va laya ngu sileleto ni tigondo ta Mkoma.” (Vaefesu 6:4) Ina ta laveka kugondisa ni kulaya? Ka Mavingu 19:18 hi gonda tiya: “Tsayisa mwanana wako ku di ngadi ni themba, aniko u txo m’daya, khu na mbi wusa moya wakwe.” Jehovha a ningile vaveleki wutixamuleli wo laya vanana. Ngako va si va layi, va na tixamulela ka Jehovha! (1 Samuele 3:12-14) Kambe ngako va txi themba Dipswi dakwe, ni kukombela wutxhari ni mtamo ka Jehovha kasiku ve kota kulaya vanana, ene wa va ninga.​—Lera Jakobe 1:5.

KUGONDA NZILA YO HANYA KALA KUPINDUKA NGU KUDIKHA

19, 20. a) Ngu yahi makatekwa aya ma manwako ngu kutumela kulaywa ngu Txizimu? b) Hi na bhula ngu txani ka msungo wu wu londiselako?

¹⁹ Ngako hi txi tumela kulaywa ngu Txizimu ni kuetetela nzila yi Jehovha ni Jesu va layako ngu yona, hi na mana makatekwa o ma tanda ni kugula! Timwaya tathu ni mabanza athu ti na va ni kudikha, ni ku hotshethu hi na ti pfa hi txi dhundwa, hi di ni lisima hi di khalisekile. Eto ko va wudotho wa kudikha ni litsako li hi no va nalo mbimo yi yi tako. (Masalmo 72:7) Kulaya ka Jehovha ku hi lulamisela ti to hi ya hanya hotshethu kala kupinduka ngu kudikha kota mwaya wumwewo awu Tate wa kona i ku Jehovha. (Lera Isaya 11:9.) Ngako hi si divali toneto, hi na ti wona ti to ngu ditshuri kulaya i: nzila ya yinene ayi Txizimu txi hi kombako lirando la txona ngu yona.

²⁰ Ka msungo wu wu londiselako, hi na gonda to tala mayelano ni kulaya mwayani ni dibanzani. Hi na ta bhula ngu ti to athu hi nga ti layisa kutxani hipuni. Hi na tshumela hi gonda ni ku hi nga vayilelisa kutxani tximwani txi txi pandako nguto kupinda kulaywa.