SUMALA NI MATEO
1 Ang basahon sa kasaysayan* ni Jesu-Kristo,* nga anak* ni David,+ nga anak ni Abraham:+
2 Si Abraham ang amahan ni Isaac;+
si Isaac ang amahan ni Jacob;+
si Jacob ang amahan ni Juda+ ug sa iyang mga igsoon;
3 si Juda ang amahan ni Perez ug Zera,+ kansang inahan mao si Tamar;
si Perez ang amahan ni Hesron;+
si Hesron ang amahan ni Ram;+
4 si Ram ang amahan ni Aminadab;
si Aminadab ang amahan ni Nason;+
si Nason ang amahan ni Salmon;
5 si Salmon ang amahan ni Boaz, kansang inahan mao si Rahab;+
si Boaz ang amahan ni Obed, kansang inahan mao si Ruth;+
si Obed ang amahan ni Jese;+
Si David ang amahan ni Solomon,+ kansang inahan mao ang asawa ni Urias;
7 si Solomon ang amahan ni Rehoboam;+
si Rehoboam ang amahan ni Abias;
si Abias ang amahan ni Asa;+
8 si Asa ang amahan ni Jehosapat;+
si Jehosapat ang amahan ni Jehoram;+
si Jehoram ang amahan ni Uzzias;
9 si Uzzias ang amahan ni Jotam;+
si Jotam ang amahan ni Ahaz;+
si Ahaz ang amahan ni Ezequias;+
si Manases ang amahan ni Amon;+
si Amon ang amahan ni Josias;+
11 si Josias+ ang amahan ni Jeconias+ ug sa iyang mga igsoon, nga nangatawo panahon sa pagkadestiyero ngadto sa Babilonya.+
12 Si Jeconias ang amahan ni Sealtiel, nga natawo sa Babilonya;
si Sealtiel ang amahan ni Zorobabel;+
13 si Zorobabel ang amahan ni Abiud;
si Abiud ang amahan ni Eliakim;
si Eliakim ang amahan ni Asor;
14 si Asor ang amahan ni Zadok;
si Zadok ang amahan ni Aquim;
si Aquim ang amahan ni Eliud;
15 si Eliud ang amahan ni Eleasar;
si Eleasar ang amahan ni Matan;
si Matan ang amahan ni Jacob;
16 si Jacob ang amahan ni Jose, ang bana ni Maria nga inahan ni Jesus+ kinsa gitawag ug Kristo.+
17 Busa ang tanang kaliwatan gikan kang Abraham hangtod kang David maoy 14 ka kaliwatan; gikan kang David hangtod sa pagkadestiyero sa Babilonya, 14 ka kaliwatan; gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya hangtod sa Kristo, 14 ka kaliwatan.
18 Si Jesu-Kristo natawo niining paagiha: Sa panahon nga ang iyang inahang si Maria minyoonon na kang Jose, siya nagmabdos pinaagi sa balaang espiritu.*+ 19 Apan kay ang iyang bana nga si Jose matarong ug dili niya buot nga mapakaulawan siya, si Jose naghunahuna sa pagdiborsiyo kaniya sa tago.+ 20 Apan human kini mahunahunai ni Jose, ang anghel ni Jehova* nagpakita kaniya pinaagig damgo ug miingon: “Jose, anak ni David, ayawg kahadlok sa pagdala kang Maria nga imong asawa sa imong balay, kay ang iyang gipanamkon maoy pinaagi sa balaang espiritu.+ 21 Siya manganak ug batang lalaki, ug nganlan nimo siyag Jesus,*+ kay iyang luwason ang iyang katawhan gikan sa ilang mga sala.”+ 22 Sa pagkatinuod, kining tanan nahitabo aron matuman ang gisulti ni Jehova* pinaagi sa iyang propeta:* 23 “Ang ulay magmabdos ug manganak ug batang lalaki, ug nganlan nila siyag Emmanuel,”+ nga kon hubaron nagkahulogang “Ang Diyos Nagauban Kanato.”+
24 Unya nakamata si Jose ug gituman niya ang gisugo sa anghel ni Jehova,* ug gidala niya sa iyang balay ang iyang asawa. 25 Apan siya wala makigdulog kaniya hangtod nga si Maria nanganak ug batang lalaki;+ ug ang bata iyang ginganlag Jesus.+
2 Si Jesus natawo sa Betlehem+ sa Judea sa mga adlaw ni Haring Herodes.*+ Unya dihay mga astrologo* gikan sa Sidlakan nga miabot sa Jerusalem. 2 Sila miingon: “Asa man ang bata nga mahimong hari sa mga Hudiyo?+ Kay nakita namo ang iyang bituon sa didto pa mi sa Sidlakan, ug nanganhi mi sa pagyukbo kaniya.” 3 Sa pagkadungog niini ni Haring Herodes ug sa tibuok Jerusalem, sila nasamok. 4 Iyang gitigom ang tanang pangulong saserdote ug eskriba aron pangutan-on kon asa matawo ang Kristo.* 5 Sila mitubag: “Sa Betlehem+ sa Judea, kay kini ang nahisulat pinaagi sa usa ka propeta: 6 ‘Ug ikaw, Oh Betlehem sa yuta sa Juda, dili gayod angayng isipon sa ubang gobernador sa Juda nga ikaw ang labing ubos nga siyudad kay maggikan kanimo ang usa nga magmando, kinsa magbantay sa akong katawhan, ang Israel.’”+
7 Unya sa tago, gipatawag ni Herodes ang mga astrologo ug gitino pag-ayo gikan kanila kon kanus-a nila nakita ang bituon. 8 Dihang gipaadto niya sila sa Betlehem, siya miingon: “Lakaw, pangitaa ninyo ang bata, ug kon makaplagan na ninyo siya, balitai ko aron moadto sab ko ug moyukbo kaniya.” 9 Human kini isulti sa hari, sila nanglakaw, ug tan-awa! ang bituon nga ilang nakita sa didto pa sila sa Sidlakan+ nag-una kanila hangtod nga kini mihunong ibabaw sa dapit nga nahimutangan sa bata. 10 Pagkakita nila nga mihunong ang bituon, sila nalipay pag-ayo. 11 Ug pagsulod nila sa balay, ilang nakita ang bata uban ni Maria nga iyang inahan, ug sila mihapa ug miyukbo sa bata. Sila nagdalag mga bahandi ug naghatag kaniyag mga gasa—bulawan ug kamangyan ug mira. 12 Apan, kay sila gipasidan-an sa Diyos pinaagig damgo+ nga dili mobalik kang Herodes, miagi silag laing agianan sa pagpauli nila sa ilang dapit.
13 Sa namauli na sila, ang anghel ni Jehova* nagpakita kang Jose pinaagig damgo+ ug miingon: “Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan ug kalagiw ngadto sa Ehipto, ug pabilin didto hangtod moingon ko nga makabalik na mo, kay pangitaon ni Herodes ang bata aron patyon.” 14 Busa nianang gabhiona, si Jose mibangon ug iyang gidala ang bata ug si Maria sa Ehipto. 15 Siya nagpabilin didto hangtod sa pagkamatay ni Herodes. Katumanan kini sa gisulti ni Jehova* pinaagi sa iyang propeta: “Gikan sa Ehipto akong gitawag ang akong anak.”+
16 Si Herodes nasuko pag-ayo pagkahibalo niya nga gilimbongan siya sa mga astrologo, ug iyang gipapatay ang tanang batang lalaki sa Betlehem ug sa tanang distrito niini nga nag-edad ug duha ka tuig paubos. Gibase niya kini sa giingon sa mga astrologo kon kanus-a nila nakita ang bituon.+ 17 Busa natuman ang gisulti sa Diyos pinaagi kang propetang Jeremias: 18 “Dihay tingog nga nadungog sa Rama, paghilak ug grabeng pagminatay. Si Raquel+ kadto nga naghilak tungod sa iyang mga anak, ug dili siya gustong mahupay kay wala na sila.”+
19 Dihang patay na si Herodes, ang anghel ni Jehova* nagpakita kang Jose didto sa Ehipto pinaagig damgo+ 20 ug miingon: “Bangon, dad-a sa Israel ang bata ug ang iyang inahan, kay kadtong gustong mopatay sa bata patay na.” 21 Busa siya mibangon ug gidala ang bata ug si Maria sa Israel. 22 Apan pagkadungog niya nga si Arquelao nagmando sa Judea puli sa iyang amahan nga si Herodes, siya nahadlok nga moadto didto. Kay gipasidan-an siya sa Diyos pinaagig damgo,+ siya miadto sa teritoryo sa Galilea.+ 23 Ug mipuyo siya sa siyudad nga ginganlag Nasaret+ aron matuman ang gisulti sa Diyos pinaagi sa mga propeta: “Siya tawgon nga Nasaretnon.”*+
3 Niadtong mga adlawa si Juan+ nga Tigbawtismo miabot sa kamingawan sa Judea ug nagwali,+ 2 nga nag-ingon: “Paghinulsol mo, kay ang Gingharian sa langit haduol na.”+ 3 Sa pagkatinuod, siya ang gitumong dihang si propetang Isaias+ miingon: “Dunay nagasinggit sa kamingawan, ‘Andama ang dalan ni Jehova!* Hawani ang iyang agianan.’”+ 4 Si Juan nagsul-ob ug besti nga gama sa balhibo sa kamelyo ug siya may bakos nga panit.+ Ang iyang pagkaon maoy dulon ug dugos.+ 5 Unya ang mga tawo sa Jerusalem ug sa tibuok Judea ug sa tanang kayutaan libot sa Jordan nangadto kaniya,+ 6 ug sila iyang gibawtismohan sa Suba sa Jordan,+ nga nagtug-an sa dayag sa ilang mga sala.
7 Pagkakita niya nga daghang Pariseo ug Saduseo+ ang nangadto didto, giingnan niya sila: “Kamong kaliwat sa mga bitin,+ kinsay nagpasidaan ninyo nga angay mong moikyas sa kapungot sa Diyos?+ 8 Busa ipakita ninyo sa buhat nga kamo naghinulsol. 9 Ayaw mo pag-ingon, ‘Amahan namo si Abraham.’+ Kay sa pagkatinuod ang Diyos makapatunghag mga anak alang kang Abraham gikan niini nga mga bato. 10 Ang atsa andam na sa pagputol sa gamot sa mga kahoy. Busa ang matag kahoy nga dili maayog bunga putlon ug isalibay sa kalayo.+ 11 Ako nagbawtismo kaninyo sa tubig tungod sa inyong paghinulsol.+ Apan kadtong moanhi sunod nako mas dakog awtoridad kay kanako, ug dili ko takos sa paghubo sa iyang sandalyas.+ Siya magbawtismo kaninyo sa balaang espiritu+ ug sa kalayo.+ 12 Siya nagkupot ug pangpalid nga pala, ug hinloan niya sa bug-os ang iyang giokanan ug tigomon ang iyang trigo ngadto sa kamalig, apan ang tahop iyang sunogon sa kalayo+ nga dili mapalong.”
13 Unya gikan sa Galilea, si Jesus miadto kang Juan sa Jordan aron magpabawtismo kaniya.+ 14 Apan gipugngan siya ni Juan, nga nag-ingon: “Mianhi ba ka aron magpabawtismo nako? Ako hinuon ang angay nimong bawtismohan.” 15 Si Jesus miingon kaniya: “Ayaw kog pugngi, kay nianang paagiha atong matuman kon unsay kabubut-on sa Diyos.” Busa wala na niya siya pugngi. 16 Human mabawtismohi, si Jesus mihaw-as dayon sa tubig; ug tan-awa! ang langit nabuksan,+ ug iyang nakita ang espiritu sa Diyos nga nanaog samag salampati ug kini mikunsad kaniya.+ 17 Dihay tingog usab gikan sa langit+ nga nag-ingon: “Kini mao ang akong Anak,+ ang akong gihigugma, nga akong giuyonan.”+
4 Unya si Jesus gidala sa espiritu sa Diyos ngadto sa kamingawan. Didto, gitental siya+ sa Yawa+ 2 dihang gigutom siya pag-ayo human magpuasa ug 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. 3 Ang Maninental+ miabot ug miingon kaniya: “Kon ikaw anak sa Diyos, himoang tinapay kining mga bato.” 4 Apan siya mitubag: “Kini nahisulat, ‘Ang tawo mabuhi, dili sa tinapay lamang, kondili sa matag pulong nga magagula sa baba ni Jehova.’”*+
5 Unya gidala siya sa Yawa sa balaang siyudad+ ug gipahimutang sa kinaibabwang bahin sa paril* sa templo+ 6 ug giingnan siya: “Kon ikaw anak sa Diyos, ambak, kay kini nahisulat, ‘Sugoon niya ang iyang mga anghel,’ ug ‘Ila kang sapnayon aron ang imong tiil dili mabundak sa bato.’”+ 7 Si Jesus miingon kaniya: “Kini nahisulat usab: ‘Ayawg sulayi si Jehova* nga imong Diyos.’”+
8 Unya gidala siya sa Yawa sa bukid nga talagsaon ang kahabog, ug gipakita kaniya ang tanang gingharian sa kalibotan ug ang himaya niini.+ 9 Ug iyang giingnan siya: “Kining tanan akong ihatag kanimo kon mohapa ka ug mosimba kanako.”* 10 Si Jesus miingon: “Pahawa, Satanas! Kay kini nahisulat, ‘Si Jehova nga imong Diyos ang angay nimong simbahon,+ ug siya lamang ang angay nimong hatagag sagradong pag-alagad.’”+ 11 Unya ang Yawa mibiya,+ ug ang mga anghel miabot ug giatiman ang panginahanglan ni Jesus.+
12 Pagkadungog niya nga gidakop si Juan,+ siya mipaingon sa Galilea.+ 13 Unya pagbiya niya sa Nasaret, siya miadto ug mipuyo sa Capernaum+ sa daplin sa dagat sa mga distrito sa Zabulon ug Neptali, 14 aron matuman ang gisulti sa Diyos pinaagi kang propetang Isaias: 15 “Oh yuta sa Zabulon ug yuta sa Neptali, ubay sa dalan paingon sa dagat, sa tabok sa Jordan, Galilea sa mga nasod! 16 Ang katawhan nga anaa sa kangitngit nakakita ug dakong kahayag, ug kadtong anaa sa kangiob sa kamatayon gidan-agan sa kahayag.”+ 17 Sukad niadto, si Jesus nagsugod sa pagwali: “Paghinulsol mo, kay ang Gingharian sa langit haduol na.”+
18 Samtang naglakaw ubay sa Dagat sa Galilea, iyang nakita ang magsoong si Simon, nga ginganlan usab ug Pedro,+ ug si Andres, nga nagtaktak ug pukot sa dagat, kay sila mga mangingisda man.+ 19 Ug siya miingon kanila: “Sunod mo nako, ug himoon mo nakong mga mangingisdag tawo.”+ 20 Gibiyaan dayon nila ang ilang mga pukot ug misunod kaniya.+ 21 Sa pagpadayon niyag lakaw, nakita niya ang lain pang magsoon, si Santiago ug Juan nga mga anak ni Zebedeo.+ Didto sila sa sakayan kauban sa ilang amahan nga si Zebedeo nga nagpuna* sa ilang mga pukot, ug iyang gitawag sila.+ 22 Dihadiha gibiyaan nila ang sakayan ug ang ilang amahan, ug sila misunod kaniya.
23 Unya milibot siya sa tibuok Galilea,+ nga nagtudlo diha sa mga sinagoga+ ug nagwali sa maayong balita sa Gingharian ug nag-ayo sa tanang matang sa sakit ug depekto sa lawas.+ 24 Ang balita bahin kaniya mikaylap sa tibuok Sirya, ug ilang gidala kaniya ang tanang nag-antos sa lainlaing sakit ug kaul-ol,+ ingon man ang mga nademonyohan,+ patolon,+ ug paralisado, ug iyang giayo sila. 25 Mao nga panonpanon sa katawhan ang misunod kaniya gikan sa Galilea, Decapolis,* Jerusalem, Judea, ug sa tabok sa Jordan.
5 Pagkakita niya sa daghan kaayong tawo, miadto siya sa taastaas nga bahin sa bukid; ug sa nakalingkod na siya, ang iyang mga tinun-an miduol kaniya. 2 Ug siya misugod sa pagtudlo kanila, nga nag-ingon:
3 “Malipayon kadtong mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan,*+ kay ila ang Gingharian sa langit.
4 “Malipayon kadtong nagbangotan, kay sila pagahupayon.+
5 “Malipayon ang mga malumo,*+ kay ilang mapanunod ang yuta.+
6 “Malipayon kadtong gigutom ug giuhaw+ sa pagkamatarong, kay sila pagabusgon.+
7 “Malipayon ang mga maluluy-on,+ kay sila pakitaan ug kaluoy.
8 “Malipayon ang mga putli ug kasingkasing,+ kay sila makakita sa Diyos.
9 “Malipayon ang mga makigdaiton,+ kay sila tawgong mga anak sa Diyos.
10 “Malipayon kadtong gilutos tungod sa pagkamatarong,+ kay ila ang Gingharian sa langit.
11 “Malipayon mo dihang kamo pakaulawan,+ lutoson,+ ug butangbutangan sa tanang matang sa buhat nga daotan tungod kanako.+ 12 Pagsadya ug lukso sa kalipay+ kay dako ang inyong ganti+ sa langit, kay gilutos usab nianang paagiha ang mga propeta kaniadto.+
13 “Kamo ang asin+ sa yuta, apan kon ang asin mawad-an sa kaparat, mabalik pa ba ang kaparat niini? Dili na gyod kini magamit kondili ilabay na lang sa gawas+ ug tamakan sa mga tawo.
14 “Kamo ang kahayag sa kalibotan.+ Ang usa ka siyudad dili matago kon kini anaa ibabaw sa bukid. 15 Dihang ang mga tawo magdagkot ug lampara, dili nila kini takloban ug basket* kondili ibutang nila kini sa tangkawan,* ug kini molamdag sa tanan diha sa balay.+ 16 Sa susama, palamdaga ang inyong kahayag atubangan sa mga tawo+ aron ilang makita ang inyong maayong mga buhat+ ug himayaon ang inyong Amahan nga anaa sa langit.+
17 “Ayaw ninyo hunahunaa nga mianhi ko aron himoong walay pulos* ang Balaod o ang basahon sa mga Propeta. Mianhi ko sa pagtuman niana.+ 18 Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, ang langit ug yuta mahimong mahanaw. Apan ang Balaod, bisan ang kinagamyang letra niini o ang usa ka tipik sa letra niini, dili gayod mahanaw hangtod nga kini dili matuman.+ 19 Busa si bisan kinsa nga maglapas sa usa sa mga sugo niini ug magtudlo usab sa uban sa paglapas niini dili takos sa Gingharian sa langit. Apan si bisan kinsa nga magtuman ug magtudlo niini takos* sa Gingharian sa langit. 20 Kay sa pagkatinuod, kon ang inyong pagkamatarong dili molabaw nianang sa mga eskriba ug mga Pariseo,+ dili gyod mo makasulod sa Gingharian sa langit.+
21 “Nakadungog mo nga giingnan ang mga tawo sa kanhing panahon: ‘Ayaw pagpatay,+ apan si bisan kinsa nga mopatay manubag sa korte sa hustisya.’+ 22 Apan sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga magpadayon sa pagkasuko+ sa iyang igsoon manubag sa korte sa hustisya; si bisan kinsa nga magsultig ngil-ad kaayong pulong ngadto sa iyang igsoon manubag sa Korte Suprema; ug si bisan kinsa nga moingon, ‘Buang ka!’ mahiagom sa nagkalayong Gehenna.*+
23 “Busa kon magdala ka sa imong gasa ngadto sa halaran+ ug didto mahinumdom ka nga ang imong igsoon may kahiubos kanimo, 24 biyai ang imong gasa atubangan sa halaran, ug lakaw. Pakigdait una sa imong igsoon ug human niana, balik ug ihalad ang imong gasa.+
25 “Pakighusay dayon sa usa nga magpasakag sumbong batok kanimo sa dili pa mo mag-abot sa korte, aron dili ka niya itugyan ngadto sa maghuhukom, dayon ngadto sa guwardiya, ug ibalhog ka sa bilanggoan.+ 26 Sa pagkatinuod, dili gyod ka makagawas didto hangtod mabayad nimo ang imong kataposang sensilyo.*
27 “Nakadungog mo niini: ‘Ayawg panapaw.’+ 28 Apan sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga magpadayon sa pagtan-aw sa usa ka babaye+ ug maibog kaniya nakapanapaw na diha sa iyang kasingkasing.+ 29 Karon, kon makasala* ka tungod sa imong tuo nga mata, lugita kini ug isalibay.+ Mas maayo pa nga mawad-an kag mata* kay sa itambog ang tibuok nimong lawas sa Gehenna.*+ 30 Dugang pa, kon makasala* ka tungod sa imong tuong kamot, putla kini ug isalibay.+ Mas maayo pa nga mawad-an kag kamot* kay sa maadto ang imong tibuok lawas sa Gehenna.*+
31 “Giingon usab kini: ‘Bisan kinsa nga makigdiborsiyo sa iyang asawa, siya mohatag kaniyag kasulatan sa diborsiyo.’+ 32 Apan sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga makigdiborsiyo sa iyang asawa, gawas kon ang hinungdan maoy seksuwal nga imoralidad,* nagpameligro sa iyang asawa nga mahimong mananapaw, ug si bisan kinsa nga magminyog babayeng gidiborsiyohan makapanapaw.+
33 “Nakadungog usab mo nga giingnan ang mga tawo sa kanhing panahon: ‘Ayawg panumpa nga dili nimo tumanon,+ apan kinahanglan nimong tumanon ang imong mga panaad kang Jehova.’*+ 34 Apan sultihan ko kamo: Ayaw gayod panumpa+ nga saksi ang langit, kay kini trono sa Diyos; 35 o nga saksi ang yuta, kay kini tumbanan sa iyang mga tiil;+ o nga saksi ang Jerusalem, kay kini ang siyudad sa gamhanang Hari.+ 36 Ayawg panumpa nga itahan nimo ang imong ulo,* kay dili ka makapaputi o makapaitom bisag usa ka buhok. 37 Himoa ang inyong ‘Oo’ nga oo, ang inyong ‘Dili,’ dili,+ kay ang kapin niini naggikan sa usa nga daotan.+
38 “Nakadungog mo niini: ‘Mata para sa mata ug ngipon para sa ngipon.’+ 39 Apan sultihan ko kamo: Ayawg sukli ang usa nga daotan, apan si bisan kinsa nga mosagpa sa imong tuo nga aping, itahan usab kaniya ang pikas.+ 40 Ug kon dunay magpasakag sumbong sa korte batok kanimo ug gusto niyang panag-iyahon ang imong pang-ilalom nga besti, ihatag usab kaniya ang imong panggawas nga besti;+ 41 ug kon ang tawong may awtoridad magpugos kanimo sa pag-alagad sulod sa usa ka kilometro,* ubani siyag duha ka kilometro. 42 Hatagi ang mangayo kanimo, ug ayawg balibari ang gustong mohulam* kanimo.+
43 “Nakadungog mo niini: ‘Higugmaa ang imong isigkatawo+ ug dumti ang imong kaaway.’ 44 Apan sultihan mo nako: Padayon sa paghigugma sa inyong mga kaaway+ ug sa pag-ampo alang niadtong naglutos kaninyo,+ 45 aron inyong mapamatud-an nga kamo mga anak sa inyong Amahan nga anaa sa langit,+ kay siya nagpasubang sa iyang adlaw sa mga daotan ug sa mga maayo ug nagpaulan sa mga matarong ug sa mga dili matarong.+ 46 Kon ang inyong higugmaon kadto lang nahigugma kaninyo, unsa may inyong ganti?+ Dili ba mao usab kanay ginahimo sa mga maniningil ug buhis? 47 Ug kon ang inyong mga igsoon lang ang inyong komostahon, talagsaon ba kana? Dili ba mao usab kanay ginahimo sa mga tawo sa kanasoran? 48 Busa kamo kinahanglang mahimong hingpit* kay ang inyong langitnong Amahan hingpit.+
6 “Pagbantay nga ang inyong pagbuhat ug matarong dili ninyo himoon atubangan sa mga tawo sa tuyo nga ila kining makita;+ kay kon inyo kining himoon, wala moy madawat nga ganti gikan sa inyong Amahan nga anaa sa langit. 2 Busa kon maghatag kag mga gasa sa kaluoy,* ayaw pagpahuyop ug trompeta sa imong unahan,* sama sa ginabuhat sa uban diha sa mga sinagoga ug kadalanan nga nagpakaaron-ingnong matarong aron dayegon sa mga tawo. Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, bug-os na nilang nadawat ang ilang ganti. 3 Apan kon maghatag kag mga gasa sa kaluoy, ayaw pahibaloa ang imong wala nga kamot kon unsay ginabuhat sa imong tuo, 4 aron ang imong paghatag ug mga gasa sa kaluoy dili madayag. Unya ang imong Amahan, kinsa makakita sa tanang butang, magbalos kanimo.+
5 “Ug kon mag-ampo mo, ayawg sundoga ang mga tigpakaaron-ingnon,+ kay sila ganahang mag-ampo nga nagtindog diha sa mga sinagoga ug sa mga eskina sa dagkong dalan aron makita sa mga tawo.+ Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, bug-os na nilang nadawat ang ilang ganti. 6 Apan kon mag-ampo ka, sulod sa usa ka kuwarto* ug sirhi ang pultahan, dayon pag-ampo sa imong langitnong Amahan.*+ Unya ang imong Amahan, kinsa makakita sa tanang butang, magbalos kanimo. 7 Dihang mag-ampo, ayawg balikbalika ang samang mga pulong ingon sa ginahimo sa katawhan sa kanasoran, kay sila nagtuo nga sila dunggon tungod sa ilang paggamit ug daghang pulong. 8 Busa ayaw silag sundoga, kay ang inyong Amahan nahibalo na sa inyong gikinahanglan+ sa wala pa mo mangayo kaniya.
9 “Busa, mag-ampo kamo niining paagiha:+
“‘Amahan namo nga anaa sa mga langit, balaanon unta ang imong ngalan.+ 10 Paanhia ang imong Gingharian.+ Matuman unta ang imong kabubut-on,+ maingon sa langit, mao man usab sa yuta.+ 11 Hatagi mig pagkaon* alang niining adlawa;+ 12 ug pasayloa mi sa among mga sala,* kay gipasaylo namo ang mga nakasala* kanamo.+ 13 Ug ayawg itugot nga madaog mi sa tentasyon,+ apan luwasa mi gikan sa usa nga daotan.’+
14 “Kay kon inyong pasayloon ang mga tawo sa ilang kasaypanan, pasayloon usab kamo sa inyong langitnong Amahan;+ 15 apan kon dili ninyo pasayloon ang mga tawo sa ilang kasaypanan, dili usab pasayloon sa inyong Amahan ang inyong kasaypanan.+
16 “Dihang kamo magpuasa,+ ayaw mo pagpaguolguol sama sa mga tigpakaaron-ingnon, kay sila dili mangareglar sa kaugalingon aron ipakita sa mga tawo nga nagpuasa sila.+ Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, bug-os na nilang nadawat ang ilang ganti. 17 Apan dihang magpuasa ka, panghiso ug panghilam-os, 18 aron walay mahibalo nga nagpuasa ka gawas lang sa imong langitnong Amahan.* Unya ang imong Amahan, kinsa makakita sa tanang butang, magbalos kanimo.
19 “Hunong na mo sa pagtigom ug mga bahandi sa yuta,+ diin may insekto ug taya nga mangutkot ug may mga kawatan nga manglungkab ug mangawat. 20 Hinunoa, pagtigom mog mga bahandi sa langit,+ diin walay insekto ug taya nga mangutkot+ ug walay mga kawatan nga manglungkab ug mangawat. 21 Kay kon asa ang imong bahandi, atua usab ang imong kasingkasing.
22 “Ang lampara sa lawas mao ang mata.+ Busa kon ang imong mata nakapokus,* ang imong tibuok lawas hayag. 23 Apan kon ang imong mata masinahon,*+ ang imong tibuok lawas ngitngit. Kon ang kahayag nga anaa kanimo kangitngit diay, ang imong tibuok lawas ngitngit kaayo!
24 “Walay ulipon nga makaalagad sa duha ka agalon; kay dumtan niya ang usa ug higugmaon ang lain,+ o unongan niya ang usa ug tamayon ang lain. Dili mahimo nga magpaulipon mo sa Diyos ug sa Bahandi.+
25 “Tungod niini sultihan ko kamo: Ayaw na mog kabalaka+ bahin sa inyong kinabuhi* kon unsay inyong kan-on o imnon o sul-obon.+ Dili ba ang kinabuhi mas importante kay sa pagkaon ug besti?+ 26 Panid-i pag-ayo ang mga langgam;+ sila wala magpugas o mag-ani o magtigom diha sa mga kamalig, apan ginapakaon sila sa inyong langitnong Amahan. Dili ba labaw pa man mog bili kay sa mga langgam? 27 Kinsa kaninyo ang makadugang ug usa ka maniko* sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka?+ 28 Ug nganong mabalaka man mo kon unsay inyong isul-ob? Matikdi kon giunsa pagtubo sa mga lirio sa kapatagan; wala sila maghago o magtahig sinina;* 29 apan sultihan ko kamo nga si Solomon,+ bisan sa iyang kadato, wala makasul-ob ug besti nga sama ka nindot nianang sa mga lirio. 30 Kon ingon niana ang pagbesti sa Diyos sa mga tanom sa kapatagan, nga ania karon ug ugma isalibay sa hurno, dili ba mas labaw pa nga kamo iyang bestihan, kamo nga gamay ug pagtuo? 31 Busa ayaw gayod pagkabalaka+ ug moingon, ‘Unsa may among kan-on?’ o, ‘Unsa may among imnon?’ o, ‘Unsa may among isul-ob?’+ 32 Kay kining mga butanga mao ang ginapangagpas pag-ayo sa mga tawo sa kanasoran. Ang inyong langitnong Amahan nahibalo nga gikinahanglan ninyo kining mga butanga.
33 “Busa unaha kanunay ang pagpangita sa Gingharian ug sa pagkamatarong sa Diyos, ug ang tanang ubang butang igadugang ra kaninyo.+ 34 Busa ayaw gayod kabalaka bahin sa sunod nga adlaw,+ kay ang matag adlaw dunay kaugalingong mga kabalaka. Ang mga problema karong adlawa mao ray hunahunaa.
7 “Ayaw na panghukom+ aron dili mo hukman; 2 kay kamo iyang hukman sumala sa inyong paghukom sa uban,+ ug kamo trataron sa uban sumala sa inyong pagtratar kanila.*+ 3 Busa nganong tagdon nimo ang uhot* nga anaa sa mata sa imong igsoon apan wala nimo tagda ang troso* diha sa imong mata?+ 4 O unsaon nimo pag-ingon sa imong igsoon, ‘Kuhaon nako ang uhot nga anaa sa imong mata,’ kon mismo sa imong mata dunay troso?* 5 Salingkapaw! Kuhaa una ang troso* sa imong mata aron maklaro nimo kon unsaon pagkuha sa uhot gikan sa mata sa imong igsoon.
6 “Ayaw ihatag sa mga iro ang butang nga balaan ug ayaw iitsa sa mga baboy ang inyong mga perlas,+ aron dili nila kini yatakyatakan ug sila mosumbalik ug moatake kaninyo.
7 “Padayon sa pagpangayo, ug kamo pagahatagan;+ padayon sa pagpangita, ug kamo makakaplag; padayon sa pagpanuktok, ug kamo pagaablihan;+ 8 kay ang matag usa nga mangayo makadawat,+ ug ang matag usa nga mangita makakaplag, ug ang matag usa nga manuktok pagaablihan. 9 Sa pagkatinuod, kon pangayoan mog tinapay sa inyong anak, hatagan ba ninyo siyag bato? 10 O kon mangayo siyag isda, hatagan ba ninyo siyag bitin? 11 Busa kon kamo, bisan tuod daotan, mahibalong mohatag ug maayong mga gasa sa inyong mga anak, labaw na gyod ang inyong Amahan nga anaa sa langit! Siya mohatag ug maayong mga butang+ niadtong nagapangayo kaniya.+
12 “Busa buhata sa uban ang tanan nga gusto ninyong buhaton nila kaninyo.+ Kay sa pagkatinuod, kini ang gitudlo sa Balaod ug sa basahon sa mga Propeta.+
13 “Sulod mo agi sa sigpit nga ganghaan,*+ kay lapad ang ganghaan ug luag ang dalan padulong sa kalaglagan, ug daghan ang nagasulod agi niini; 14 samtang sigpit ang ganghaan ug gamay* ang dalan padulong sa kinabuhi, ug diyutay ra ang nakakaplag niini.+
15 “Pagbantay sa bakak nga mga propeta+ nga manganha kaninyo nga magpakaaron-ingnong karnero,+ apan sa pagkatinuod sila maoy mga lobo nga manunukob.+ 16 Pinaagi sa ilang mga bunga kamo makaila kanila. Dili ba walay makapamupo ug ubas gikan sa sampinit o igos gikan sa kudyapa?+ 17 Sa susama, ang maayong kahoy mamungag maayong bunga, apan ang daot nga kahoy mamungag daot nga bunga.+ 18 Ang maayong kahoy dili mamungag daot nga bunga, ug ang daot nga kahoy dili mamungag maayong bunga.+ 19 Ang kahoy nga dili mamungag maayong bunga putlon ug isalibay sa kalayo.+ 20 Busa mailhan gayod ninyo ang bakak nga mga propeta pinaagi sa ilang mga bunga.+
21 “Dili ang tanang moingon kanako, ‘Ginoo, Ginoo,’ makasulod sa Gingharian sa langit, kondili kadto lamang nagabuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa langit.+ 22 Nianang adlawa daghan ang moingon kanako: ‘Ginoo, Ginoo,+ wala ba mi managna pinaagi sa imong ngalan ug magpalayas ug mga demonyo pinaagi sa imong ngalan ug maghimog daghang milagro pinaagi sa imong ngalan?’+ 23 Ug ako moingon kanila: ‘Wala gyod ko makaila ninyo! Pahilayo kanako, kamong mamumuhat sa kalapasan!’+
24 “Busa ang matag usa nga mamati sa akong gipamulong ug mobuhat niini mahisama sa usa ka tawong maalamon nga nagtukod sa iyang balay diha sa bato.+ 25 Ug mibundak ang ulan ug mibul-og ang baha ug mihuros ang kusog nga hangin, apan ang balay wala mahugno kay kini gitukod man diha sa bato. 26 Sa laing bahin, ang matag usa nga maminaw sa akong gipamulong ug dili mobuhat niini mahisama sa usa ka tawong buangbuang nga nagtukod sa iyang balay ibabaw sa balas.+ 27 Ug mibundak ang ulan ug mibul-og ang baha ug mihuros ang kusog nga hangin, ug ang balay+ nahugno ug nagun-ob.”
28 Human masulti ni Jesus kining mga pulonga, ang mga tawo nahingangha sa iyang paagi sa pagpanudlo,+ 29 kay nagtudlo siya kanila ingong usa nga may awtoridad,+ ug dili sama sa ilang mga eskriba.
8 Sa nakalugsong na siya gikan sa bukid, panonpanon sa katawhan ang misunod kaniya. 2 Ug dihay sanlahon nga miduol ug miyukbo kaniya, ug miingon: “Ginoo, kon gusto lang nimo, ikaw makahinlo nako.”+ 3 Busa iyang gihikap siya ug giingnan: “Gusto ko! Mamahinlo ka.”+ Ug dihadiha ang iyang sanla naayo.+ 4 Unya si Jesus miingon kaniya: “Ayaw gayod kini ipanulti kang bisan kinsa,+ apan adto sa saserdote+ ug ipakita ang imong kaugalingon, ug pagtanyag ug halad sumala sa Balaod ni Moises+ aron mapamatud-an nila nga naayo na ka.”
5 Pag-adto niya sa Capernaum, dihay opisyal sa kasundalohan nga miduol ug nagpakiluoy kaniya:+ 6 “Senyor, ang akong sulugoon paralisado ug naghigda na lang sa balay, ug grabe ang iyang pag-antos.” 7 Siya miingon kaniya: “Inig-abot nako didto, akong ayohon siya.” 8 Ang opisyal sa kasundalohan miingon: “Senyor, dili ko takos nga magpasulod kanimo sa akong balay, apan isulti lang ang pulong ug maulian na ang akong sulugoon. 9 Kay ako usab dunay gipasakopan nga awtoridad, ug duna koy sakop nga mga sundalo. Kon moingon ko sa usa, ‘Lakaw!’ siya molakaw, ug ngadto sa lain, ‘Ari diri!’ siya moduol. Kon moingon ko sa akong ulipon, ‘Buhata kini!’ buhaton niya kini.” 10 Pagkadungog ni Jesus niana, siya nakadayeg ug miingon niadtong mga nagsunod kaniya: “Sultihan ko kamo sa tinuod, wala koy nakita sa Israel nga may ingon niini ka dakong pagtuo.+ 11 Apan sultihan ko kamo nga daghan ang mangabot gikan sa sidlakan ug kasadpan ug makigpangaon* diha sa lamesa uban kang Abraham, Isaac, ug Jacob didto sa Gingharian sa langit;+ 12 samtang ang mga anak sa Gingharian isalibay sa kangitngitan sa gawas. Didto sila magdanguyngoy ug magkagot sa ilang mga ngipon.”+ 13 Unya si Jesus miingon sa opisyal sa kasundalohan: “Lakaw. Kay nagpakita kag pagtuo, mahitabo ang imong gihangyo.”+ Dihadiha ang sulugoon naayo.+
14 Pag-abot ni Jesus sa balay ni Pedro, iyang nakita ang ugangang babaye+ ni Pedro nga naghigda ug gihilantan.+ 15 Busa gihikap niya ang kamot sa babaye+ ug siya nahuwasan sa hilanat. Dayon, mibangon siya ug gisilbihan si Jesus. 16 Sa pagkilumkilom na, gidala sa mga tawo ngadto kaniya ang daghang gidemonyohan; ug gipalayas niya ang mga demonyo sa usa lang ka sugo ug giayo ang tanang nag-antos, 17 aron matuman ang gisulti pinaagi ni propetang Isaias: “Gikuha niya ang atong mga sakit ug gidala ang atong mga balatian.”+
18 Dihang nakita ni Jesus ang panon sa katawhan nga naglibot kaniya, siya midesisyon nga motabok sa pikas tampi uban sa iyang mga tinun-an.+ 19 Ug dihay eskriba nga miduol ug miingon kaniya: “Magtutudlo, mosunod ko nimo bisan asa ka moadto.”+ 20 Apan giingnan siya ni Jesus: “Ang mga irong ihalas dunay mga lungib ug ang mga langgam dunay mga salag, apan ang Anak sa tawo walay kaugalingong puy-anan.”*+ 21 Unya ang usa pa ka tinun-an miingon kaniya: “Ginoo, tugoti una ko sa pag-uli ug sa paglubong sa akong amahan.”+ 22 Si Jesus miingon kaniya: “Padayon sa pagsunod kanako, ug pasagdi ang mga patay sa paglubong sa ilang mga patay.”+
23 Dayon, si Jesus ug ang iyang mga tinun-an misakay ug sakayan.+ 24 Karon, mihuros sa dagat ang kusog nga unos ug nasudlag tubig ang sakayan tungod sa mga balod; apan si Jesus natulog.+ 25 Ug gipukaw nila siya ug miingon: “Ginoo, tabang! Mangamatay na ta!” 26 Apan miingon siya kanila: “Nganong nangalisang man mo, kamong diyutay ug pagtuo?”+ Unya siya mibangon ug iyang gibadlong ang hangin ug ang dagat, ug milurang ang unos ug milinaw ang dagat.+ 27 Busa ang mga tinun-an nahibulong ug miingon: “Kinsa man gyod diay ning tawhana, kay bisan ang hangin ug ang dagat mopatuo man kaniya?”
28 Sa nakaabot na siya sa pikas tampi, sa rehiyon sa mga Gadaranhon, gisugat siya sa duha ka tawong gidemonyohan nga gikan sa sementeryo.*+ Sila bangis kaayo, mao nga walay mangahas sa pag-agi niadtong dalana. 29 Dayon sila naninggit: “Unsa may imong tuyo namo, Anak sa Diyos?+ Mianhi ba ka sa pagsilot kanamo+ sa dili pa ang gitakdang panahon?”+ 30 Apan sa unahan, dihay daghang baboy nga nangungad.+ 31 Busa ang mga demonyo mihangyo kaniya: “Kon imo ming palayason, pasudla mi sa mga baboy.”+ 32 Ug siya miingon kanila: “Sige!” Busa sila nanggula ug nanulod sa mga baboy, ug ang tanang baboy naglumbag panagan paingon sa pangpang. Ang mga baboy nangambak sa dagat ug nangamatay. 33 Apan ang mga tig-alima nanagan ug miadto sa siyudad ug ilang gibalita ang tanang nahitabo, lakip ang bahin sa mga tawong gidemonyohan. 34 Ug ang mga tawo sa tibuok siyudad migawas sa pagsugat kang Jesus, ug sa pagkakita nila kaniya, gihangyo nila siya sa pagbiya sa ilang dapit.+
9 Busa siya misakay ug sakayan ug mitabok paingon sa siyudad diin siya nagpuyo.*+ 2 Ug dihay gidala kaniya nga paralisado nga naghigda sa teheras. Dihang nakita ni Jesus ang ilang pagtuo, iyang giingnan ang paralisado: “Ayawg kabalaka anak ko! Gipasaylo na ang imong mga sala.”+ 3 Ug dihay mga eskriba nga nag-estoryahay: “Kining tawhana nagpasipala sa Diyos.” 4 Kay nahibalo si Jesus sa ilang gihunahuna, siya miingon: “Nganong ang inyong kasingkasing puno ug pagkadaotan?+ 5 Pananglitan, hain ba ang mas sayon, ang pag-ingon, ‘Gipasaylo na ang imong mga sala,’ o ang pag-ingon, ‘Bangon ug lakaw’?+ 6 Apan aron mahibalo mo nga ang Anak sa tawo may awtoridad sa pagpasaylog mga sala dinhi sa yuta,” unya siya miingon sa paralisado: “Bangon, alsaha ang imong teheras, ug pauli sa inyo.”+ 7 Ug siya mibangon ug mipauli. 8 Pagkakita niini sa mga tawo, sila nahadlok, ug ilang gihimaya ang Diyos nga naghatag sa maong awtoridad ngadto sa mga tawo.
9 Unya samtang naglakaw gikan didto, nakita ni Jesus ang usa ka tawo nga ginganlag Mateo nga naglingkod sa opisina sa buhis, ug siya miingon kaniya: “Dali, mahimong akong sumusunod.” Dihadiha siya mitindog ug misunod kaniya.+ 10 Sa ulahi, samtang siya nagkaon* diha sa balay ni Mateo, daghang maniningil ug buhis ug makasasala ang nangabot ug nangaon* uban ni Jesus ug sa iyang mga tinun-an.+ 11 Apan sa pagkakita niini, ang mga Pariseo miingon sa iyang mga tinun-an: “Nganong ang inyong magtutudlo mikaon man uban sa mga maniningil ug buhis ug sa mga makasasala?”+ 12 Kay nadunggan niya sila, siya miingon: “Ang mga tawong himsog wala magkinahanglag doktor, apan kadto lang mga masakiton.+ 13 Busa, lakaw ug sabta ninyo ang kahulogan niini: ‘Kaluoy ang akong gusto, dili halad.’+ Kay mianhi ko sa pagdapit, dili sa mga tawong matarong, kondili sa mga makasasala.”
14 Unya ang mga tinun-an ni Juan miduol kang Jesus ug nangutana: “Nganong kami ug ang mga Pariseo nagpuasa apan ang imong mga tinun-an wala?”+ 15 Si Jesus mitubag: “Dili ba ang mga higala sa pamanhonon walay rason nga magbangotan samtang kauban pa nila ang pamanhonon?+ Apan moabot ang panahon nga ang pamanhonon kuhaon kanila,+ ug niana sila magpuasa. 16 Walay magtapak ug bag-ong panapton sa gisi sa daang besti, kay ang besti mabitas inigkulo sa bag-ong panapton ug modako ang gisi.+ 17 Dugang pa, walay magsulod ug bag-ong bino sa daang panit nga sudlanag bino, kay mabusisi kini ug ang bino mausik ug ang panit nga sudlanan madaot. Apan ang bag-ong bino isulod sa bag-ong panit nga sudlanan. Sa ingon, ang bino ug ang sudlanan dili madaot.”
18 Samtang siya nagsulti niini, dihay opisyal nga miduol ug miyukbo kaniya ug miingon: “Patay na gyod karon ang akong anak nga babaye, apan palihog uban nako sa among balay ug ipatong ang imong kamot kaniya, ug siya mabuhi.”+
19 Unya si Jesus mitindog ug mikuyog kaniya. Mikuyog usab ang iyang mga tinun-an. 20 Ug dihay babaye nga nag-antos sa pagtalinugo sulod na sa 12 ka tuig.+ Siya miadto sa luyo ni Jesus ug mihikap sa bitaybitay sa sidsid sa iyang besti,+ 21 kay siya nagsigeg hunahuna: “Kon makahikap lang ko sa iyang besti mamaayo na ko.” 22 Si Jesus milingi ug, pagkakita niya sa babaye, siya miingon: “Ayawg kahadlok, anak ko! Ang imong pagtuo nakapaayo kanimo.”+ Dihadiha ang babaye naayo.+
23 Unya siya miabot sa balay sa opisyal ug iyang nakita ang mga magtotokar ug plawta ug ang nagkaguliyang nga mga tawo.+ 24 Busa si Jesus miingon: “Panggawas na mo, kay ang dalagita wala mamatay apan natulog ra.”+ Tungod niini ilang gikataw-an siya. 25 Sa dihang gipagawas na ang mga tawo, siya misulod ug migunit sa kamot sa dalagita,+ ug ang dalagita mibangon.+ 26 Kini nga hitabo nabaniog sa tibuok rehiyon.
27 Si Jesus mibiya didto ug samtang siya naglakaw, gisundan siya sa duha ka buta,+ nga mituaw: “Kaluy-i kami, Anak ni David.” 28 Pagsulod ni Jesus sa balay, ang mga buta miduol kaniya, ug siya nangutana kanila: “Duna ba moy pagtuo nga makahimo ko niini?”+ Sila mitubag: “Oo, Ginoo.” 29 Unya gihikap niya ang ilang mga mata+ ug miingon: “Mahitabo kini kaninyo tungod sa inyong pagtuo.” 30 Ug ang ilang mga mata makakita na. Ug gibaoran sila ni Jesus: “Ayaw gyod ninyo kini isulti sa uban.”+ 31 Apan paggawas nila, gisugilon nila sa tibuok rehiyon ang bahin kaniya.
32 Sa molakaway na sila, gidala sa mga tawo ngadto kaniya ang usa ka tawo nga naamang kay gidemonyohan;+ 33 ug human niya palayasa ang demonyo, ang tawo nakasulti.+ Ug ang mga tawo nahingangha ug miingon: “Wala pa gyoy nahitabo nga ingon niini sa Israel.”+ 34 Apan ang mga Pariseo nag-ingon: “Siya nagpalayas ug mga demonyo pinaagi sa gahom sa magmamando sa mga demonyo.”+
35 Ug si Jesus milibot sa tanang siyudad ug kabaryohan, nga nagtudlo diha sa mga sinagoga ug nagwali sa maayong balita sa Gingharian ug nag-ayo sa tanang matang sa sakit ug depekto sa lawas.+ 36 Pagkakita niya sa mga tawo, siya naluoy kanila+ kay sila pinanitan ug nagkatibulaag samag mga karnero nga walay magbalantay.+ 37 Unya siya miingon sa iyang mga tinun-an: “Sa pagkatinuod, daghan ang anihonon, apan diyutay ra ang mangangani.+ 38 Busa hangyoa ninyo ang Agalon nga magpadalag dugang mangangani.”+
10 Busa gipatawag niya ang iyang 12 ka tinun-an ug gihatagan silag awtoridad sa pagpalayas sa daotang* mga espiritu+ ug sa pag-ayo sa tanang matang sa sakit ug depekto sa lawas.
2 Mao kini ang iyang 12 ka apostoles:+ Si Simon, nga gitawag ug Pedro,+ ug si Andres+ nga iyang igsoon; si Santiago nga anak ni Zebedeo ug si Juan+ nga iyang igsoon; 3 si Felipe ug Bartolome;+ si Tomas+ ug ang maniningil ug buhis nga si Mateo;+ si Santiago nga anak ni Alfeo; ug si Tadeo; 4 si Simon nga Kananeyo;* ug si Judas Iskariote, nga sa ulahi nagbudhi kaniya.+
5 Kining 12 gipadala ni Jesus ngadto sa katawhan ug gihatagan niya sila niini nga instruksiyon:+ “Ayawg adto sa mga tawo sa ubang kanasoran, ug ayawg sulod sa bisan unsang siyudad sa mga Samarianhon;+ 6 apan pangitaa lang kadtong nawalang mga karnero sa nasod sa Israel.+ 7 Sa inyong pagpanglakaw, pagwali kamo: ‘Ang Gingharian sa langit haduol na.’+ 8 Ayoha ninyo ang mga masakiton,+ banhawa ang mga patay, ayoha* ang mga sanlahon, palayasa ang mga demonyo. Kamo nakadawat nga walay bayad, panghatag nga walay bayad. 9 Ayaw pagdala ug bulawan o plata* o tumbaga* diha sa inyong mga bakos,*+ 10 o puntil sa pagkaon alang sa panaw, o duha ka besti,* o mga sandalyas, o sungkod,+ kay ang mamumuo takos hatagag pagkaon.+
11 “Sa bisan asang siyudad o baryo nga kamo mosulod, pangitaa kon kinsa didto ang takos, ug estar kamo sa iyang balay hangtod sa inyong pagbiya.+ 12 Inigsulod ninyo sa balay, paghatag ug katahoran sa panimalay. 13 Kon modawat ang panimalay, makadawat silag panalangin.*+ Apan kon dili, ang panalangin* magpabilin kaninyo. 14 Kon dunay dili modawat o dili mamati kaninyo, itaktak ang abog sa inyong mga tiil iniggawas ninyo nianang balaya o siyudara.+ 15 Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, sa Adlaw sa Paghukom ang silot nianang siyudara mas bug-at pa kay sa naagoman sa Sodoma ug Gomora.+
16 “Ako nagpadala kaninyo ingong mga karnero taliwala sa mga lobo; busa magmabinantayon mo sama sa mga halas apan inosente sama sa mga salampati.+ 17 Pagbantay kamo, kay itugyan mo sa mga tawo ngadto sa mga korte+ ug lapdosan mo nila+ diha sa ilang mga sinagoga.+ 18 Ug dad-on mo atubangan sa mga gobernador ug sa mga hari+ tungod kanako, aron makahatag mog pamatuod kanila ug sa mga nasod.+ 19 Apan dihang itugyan nila kamo, ayawg kabalaka kon unsay inyong isulti o kon unsaon kini pagsulti kay makadawat mog tabang nianang higayona;+ 20 kay dili lang kamo ang mosulti kondili ang espiritu sa inyong Amahan maoy mosulti pinaagi kaninyo.+ 21 Dugang pa, itugyan sa mga tawo ang ilang igsoon ngadto sa kamatayon; kini usab ang buhaton sa mga amahan ngadto sa ilang anak. Ang mga anak morebelde sa ilang ginikanan ug magpapatay kanila.+ 22 Ug dumtan mo sa tanang katawhan tungod sa akong ngalan,+ apan siya nga makalahutay hangtod sa kataposan maluwas.+ 23 Sa dihang kamo lutoson sa usa ka siyudad, kalagiw sa laing siyudad;+ kay sultihan ko kamo, dili gayod ninyo malibot ang tanang siyudad ug baryo sa Israel hangtod moabot ang Anak sa tawo.
24 “Ang tinun-an dili labaw sa iyang magtutudlo, ug ang ulipon dili labaw sa iyang agalon.+ 25 Angayng dahomon sa tinun-an nga siya trataron sama sa iyang magtutudlo, ug ang ulipon sama sa iyang agalon.+ Kon ang agalon sa panimalay gitawag sa mga tawo ug Beelzebub,*+ unsa pa kaha ang mga sakop sa iyang panimalay? 26 Busa ayaw sila kahadloki, kay walay tinabonan nga dili mabuksan ug walay sekreto nga dili mahibaloan.+ 27 Ang akong isulti kaninyo sa tago, isulti ninyo sa tanan, ug ang madungog ninyo nga hinagawhaw, iwali gikan sa mga atop.+ 28 Ug ayaw ninyo kahadloki kadtong makapatay sa lawas apan dili makapugong kaninyo nga mabuhi pag-usab sa umaabot;+ apan kahadloki ninyo siya nga makalaglag kaninyo sa Gehenna.*+ 29 Dili ba ang duha ka goryon ginabaligya lang ug usa ka sensilyo nga gamayg bili?* Apan walay usa kanila ang mahulog sa yuta nga dili mahibaloan sa inyong Amahan.+ 30 Nahibalo pa gani siya sa gidaghanon sa buhok sa inyong ulo. 31 Busa ayaw mog kahadlok; mas labaw mog bili kay sa daghang goryon.+
32 “Busa ang matag usa nga moila kanako atubangan sa mga tawo,+ ilhon usab nako atubangan sa akong Amahan nga anaa sa langit.+ 33 Apan si bisan kinsa nga molimod kanako atubangan sa mga tawo, ilimod usab nako atubangan sa akong Amahan nga anaa sa langit.+ 34 Ayawg hunahunaa nga mianhi ko sa pagdalag pakigdait sa yuta; mianhi ko sa pagdalag espada, dili pakigdait.+ 35 Kay mianhi ko sa pagpahinabog panagkabahin: anak nga lalaki batok sa iyang amahan, anak nga babaye batok sa iyang inahan, ug binalaye batok sa iyang ugangang babaye.+ 36 Sa pagkatinuod, ang mga kaaway sa usa ka tawo mao unya ang mga sakop sa iyang kaugalingong panimalay. 37 Kadtong mas nagmahal sa iyang amahan o inahan kay kanako dili takos kanako; ug kadtong mas nagmahal sa iyang anak kay kanako dili takos kanako.+ 38 Ug kadtong dili modawat sa iyang estaka sa pagsakit* ug dili mosunod kanako dili takos kanako.+ 39 Kadtong magluwas sa iyang kinabuhi mawad-an niini, ug kadtong mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako makabaton niini.+
40 “Kadtong magdawat kaninyo magdawat usab kanako, ug kadtong magdawat kanako magdawat usab sa Usa nga nagpadala kanako.+ 41 Kadtong magdawat sa usa ka propeta tungod sa iyang pagkapropeta makadawat sa ganti alang sa propeta,+ ug kadtong magdawat sa tawong matarong tungod sa iyang pagkamatarong makadawat sa ganti alang sa tawong matarong. 42 Ug kadtong mohatag sa usa niining ubos nga mga tawo ug usa lang ka kopa sa bugnawng tubig tungod kay ako siyang tinun-an, sa pagkatinuod, siya makadawat gayod sa iyang ganti.”+
11 Human hatagig instruksiyon ni Jesus ang iyang 12 ka tinun-an, siya milakaw gikan didto aron magtudlo ug magwali sa ilang mga siyudad.+
2 Apan sa nabalitaan ni Juan didto sa bilanggoan+ ang mga buhat sa Kristo, iyang gipaadto ang iyang mga tinun-an+ 3 aron mangutana kaniya: “Ikaw ba ang Usa nga Moanhi, o magpaabot pa mig lain?”+ 4 Si Jesus mitubag: “Lakaw, sultihi si Juan sa inyong nadungog ug nakita:+ 5 Ang mga buta makakita na+ ug ang mga bakol makalakaw na, ang mga sanlahon+ nangaayo* na ug ang mga bungol makadungog na, ang mga patay gibanhaw ug ang mga kabos gisangyawan sa maayong balita.+ 6 Malipayon kadtong wala magduhaduha* kanako.”+
7 Sa nakalakaw na sila, si Jesus misulti sa katawhan bahin kang Juan: “Kinsa man ang tawo nga inyong nakita sa kamingawan?+ Sama ba siyag tangbo* nga gipalidpalid sa hangin?+ 8 Nan, kinsa man siya? Usa ba ka tawo nga nagsul-ob ug mahalon* nga besti? Ang mga nagsul-ob ug mahalon* nga besti anaa sa mga balay sa mga hari. 9 Busa kinsa man gyod siya? Usa ka propeta? Oo, propeta siya, gani labaw pa sa propeta.+ 10 Siya ang gitumong dihang gisulat kini: ‘Tan-awa! Ipadala nako ang akong mensahero una kanimo ug siya mag-andam sa imong dalan!’+ 11 Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, wala pay natawo nga molabaw kang Juan nga Tigbawtismo, apan ang usa nga ubos diha sa Gingharian sa langit labaw pa kay kaniya.+ 12 Sukad sa mga adlaw ni Juan nga Tigbawtismo, ang mga tawo naningkamot sa pagkab-ot sa Gingharian sa langit, ug kadtong wala mohunong nakakab-ot niini.+ 13 Kay ang tanan, ang basahon sa mga Propeta ug ang Balaod, nanagna hangtod sa panahon ni Juan;+ 14 ug motuo man mo o dili, siya mao ‘si Elias kinsa gitagnang moabot.’+ 15 Kadtong makadungog, paminaw pag-ayo.
16 “Kang kinsa nako ikatandi kining kaliwatana?+ Sama kini sa mga bata nga naglingkod sa merkado nga misinggit sa ilang mga kadula: 17 ‘Nagpatokar mig plawta, apan wala mo mosayaw; nagminatay mi, apan wala mo manghilak.’* 18 Sa susama, si Juan wala mokaon ug moinom, apan ang mga tawo nag-ingon, ‘Siya may demonyo.’ 19 Ang Anak sa tawo mikaon ug miinom,+ apan ang mga tawo nag-ingon, ‘Tan-awa! Hangol kaayo siyag pagkaon ug palainom ug bino, higala sa mga maniningil ug buhis ug sa mga makasasala.’+ Apan, ang kaalam mapamatud-ang matarong pinaagi sa mga buhat niini.”+
20 Unya iyang gisaway ang mga siyudad diin gihimo niya ang kadaghanan sa iyang mga milagro* kay sila wala maghinulsol. 21 “Alaot ka, Corasin! Alaot ka, Betsaida! kay kon nahitabo pa sa Tiro ug Sidon ang mga milagro* nga nahitabo kaninyo, dugay na unta silang naghinulsol pinaagig sakong panapton ug abo.+ 22 Apan sultihan ko kamo, sa Adlaw sa Paghukom ang inyong silot mas bug-at pa kay sa naagoman sa Tiro ug Sidon.+ 23 Ug ikaw, Capernaum,+ bayawon kaha ka ngadto sa langit? Ngadto sa Lubnganan* ikaw mopaingon;+ kay kon nahitabo pa sa Sodoma ang mga milagro* nga nahitabo kanimo, kini anaa pa unta hangtod karon. 24 Apan sultihan ko kamo, sa Adlaw sa Paghukom ang inyong silot mas bug-at pa kay sa naagoman sa Sodoma.”+
25 Nianang panahona si Jesus miingon: “Amahan, Ginoo sa langit ug yuta, gidayeg ko ikaw atubangan sa tanan kay imong gitago kining mga butanga gikan sa mga maalamon ug makinaadmanon ug gipadayag kini ngadto sa mga bata.+ 26 Oo, Amahan ko, kay mao kini ang imong kabubut-on. 27 Ang tanang butang gitugyan na kanako sa akong Amahan+ ug walay bug-os nakaila sa Anak gawas sa Amahan;+ walay bug-os nakaila sa Amahan gawas sa Anak ug niadtong buot tudloan sa Anak bahin sa Amahan.+ 28 Ari kamo kanako, kamong tanang gikapoy ug nabug-atan, ug ako magpalagsik kaninyo. 29 Isangon ang akong yugo ug pagkat-on gikan kanako kay ako malumo ug mapainubsanon,*+ ug kamo mobatig kahayahay. 30 Kay ang akong yugo sayon dad-on, ug ang akong luwan gaan.”
12 Usa ka adlaw niana, panahon sa Igpapahulay, si Jesus miagi sa kaumahan sa trigo. Ang iyang mga tinun-an gigutom ug nangutlog mga uhay ug nangaon.+ 2 Sa pagkakita niini, ang mga Pariseo miingon kaniya: “Tan-awa! Gihimo sa imong mga tinun-an ang gidili sa Igpapahulay.”+ 3 Siya miingon: “Wala ba ninyo mabasa ang gibuhat ni David dihang siya ug ang iyang mga tawo gigutom?+ 4 Dili ba misulod man siya sa balay sa Diyos ug ilang gikaon ang mga halad nga tinapay,+ nga sumala sa balaod wala silay katungod sa pagkaon apan ang mga saserdote lang?+ 5 O wala ba mo makabasa sa Balaod nga sa mga Igpapahulay ang mga saserdote nagtrabaho sa templo, apan sila wala makalapas sa balaod sa Igpapahulay?+ 6 Sultihan ko kamo, aniay mas importante pa kay sa templo.+ 7 Apan kon nakasabot mo kon unsay kahulogan niini, ‘kaluoy ang akong gusto,+ dili halad,’+ wala unta ninyo hukming daotan ang mga dili sad-an. 8 Kay ang Anak sa tawo maoy Ginoo sa Igpapahulay.”+
9 Unya siya mibiya sa maong dapit ug miadto sa sinagoga. 10 Didto, dihay tawo nga kuyos* ug kamot.+ Busa aron dunay ikaakusar batok kaniya, may mga tawo nga nangutana kaniya, “Gitugot ba sa balaod ang pagpang-ayo panahon sa Igpapahulay?”+ 11 Siya miingon kanila: “Kon duna moy usa ka karnero ug kini mahulog sa lungag panahon sa Igpapahulay, dili ba ninyo kini kuhaon gikan didto?+ 12 Dili ba mas bililhon man ang tawo kay sa karnero? Busa gitugot sa balaod ang paghimog maayo panahon sa Igpapahulay.” 13 Unya siya miingon sa tawo: “Ituy-od ang imong kamot.” Ug gituy-od niya kini, ug kini naulian sama sa pikas kamot. 14 Apan ang mga Pariseo nanggawas ug nagsabotsabot sa pagpatay kang Jesus. 15 Pagkahibalo niya niini, siya mipahawa didto. Daghan usab ang misunod kaniya,+ ug iyang giayo silang tanan. 16 Apan hugot niya silang gidid-an sa pagpaila kaniya,+ 17 aron matuman ang gisulti pinaagi kang propetang Isaias:
18 “Kini ang akong alagad+ nga akong gipili. Ako siyang gihigugma ug giuyonan.*+ Ihatag nako kaniya ang akong espiritu,+ ug iyang ipakita sa kanasoran kon unsa ang tinuod nga hustisya. 19 Siya dili makiglantugi+ o mosinggit, ug dili madunggan ang iyang tingog diha sa dagkong dalan. 20 Dili niya balion ang nabawog nga tangbo, ug dili niya palongon ang nagkaawop nga pabilo,+ hangtod nga molampos siya sa pagpatunghag hustisya. 21 Sa pagkatinuod, ang iyang ngalan maghatag ug paglaom sa kanasoran.”+
22 Unya may gidala kaniya nga tawong nabuta ug naamang kay gidemonyohan. Giayo siya ni Jesus, mao nga ang amang nakasulti ug nakakita na. 23 Ug ang katawhan nahingangha ug miingon: “Siya ba kaha ang Anak ni David?” 24 Sa pagkadungog niini, ang mga Pariseo miingon: “Kining tawhana makapalayas ug mga demonyo pinaagi lang sa gahom ni Beelzebub,* ang magmamando sa mga demonyo.”+ 25 Kay nahibalo sa ilang gihunahuna, siya miingon kanila: “Ang matag gingharian nga nagkabahinbahin mapukan, ug ang matag siyudad o pamilya nga nagkabahinbahin dili makabarog. 26 Busa kon si Satanas nagpalayas kang Satanas, siya nakigbatok sa iyang kaugalingon; nan, unsaon pagbarog sa iyang gingharian? 27 Ug kon nagpalayas kog mga demonyo pinaagi ni Beelzebub, nan kinsay naghatag ug gahom sa inyong mga sumusunod sa pagpalayas ug mga demonyo? Busa ang inyong mga sumusunod nagpamatuod nga sayop mo. 28 Apan kon pinaagi sa espiritu sa Diyos nga nagpalayas kog mga demonyo, nagpasabot kini nga ang Gingharian sa Diyos ania na ug wala ninyo kini mamatikdi.+ 29 O unsaon man sa usa pagsulod sa balay sa tawong kusgan ug sa pagkuha sa iyang mga kabtangan kon dili una niya siya gaposon? Pinaagi lang niana nga siya makapangawat sa balay. 30 Siya nga dili dapig kanako maoy batok kanako, ug siya nga dili moduyog kanako sa pagpanigom ug mga tawo nag-abog sa mga tawo palayo kanako.+
31 “Tungod niini sultihan ko kamo, ang tanang matang sa sala ug pasipala batok sa kon unsay sagrado pasayloon, apan ang pasipala batok sa balaang espiritu dili pasayloon.+ 32 Pananglitan, kadtong mosultig batok sa Anak sa tawo pasayloon;+ apan kadtong mosultig batok sa balaang espiritu dili pasayloon, dili gayod, bisan niining sistemaha sa mga butang* o nianang sa umaabot.+
33 “Kon maayo mo nga kahoy, maayo usab ang inyong bunga, apan kon daot mo nga kahoy, daot usab ang inyong bunga, kay ang kahoy maila sa bunga niini.+ 34 Kaliwat sa mga bitin,+ unsaon ninyo pagsultig maayong mga butang nga mga daotan man mo? Kay gikan sa kadagaya sa kasingkasing ang baba mosulti.+ 35 Ang maayong tawo magsultig maayo kay maayong mga butang ang anaa sa iyang kasingkasing, samtang ang daotang tawo magsultig daotan kay daotang mga butang ang anaa sa iyang kasingkasing.+ 36 Sultihan ko kamo nga sa matag walay pulos nga pulong nga ginasulti sa mga tawo, sila manubag+ niana sa Adlaw sa Paghukom; 37 kay kon maayo ang imong mga pulong ikaw ipahayag nga matarong, apan kon daotan ang imong mga pulong ikaw hukmang sad-an.”
38 Unya ang pipila ka eskriba ug Pariseo miingon: “Magtutudlo, gusto namong makakitag ilhanan nga gipadala ka sa Diyos.”+ 39 Siya mitubag: “Kining kaliwatana nga daotan ug dili matinumanon sa Diyos* padayong nangitag ilhanan, apan walay ilhanan nga ihatag kanila gawas sa ilhanan ni propetang Jonas.+ 40 Ingon nga si Jonas didto sa tiyan sa dakong isda sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii,+ ang Anak sa tawo maanaa usab sa lubnganan tulo ka adlaw ug tulo ka gabii.+ 41 Ang mga taga-Nineve banhawon sa Adlaw sa Paghukom uban niining kaliwatana ug ilang hukman kining kaliwatana, kay sila naghinulsol tungod sa giwali ni Jonas.+ Apan ania ang usa nga labaw pa kang Jonas.+ 42 Ang rayna sa habagatan banhawon sa Adlaw sa Paghukom uban niining kaliwatana ug iyang hukman kini, kay siya mianhi gikan sa layo kaayong dapit aron mamati sa kaalam ni Solomon.+ Apan ania ang usa nga labaw pa kang Solomon.+
43 “Dihang ang daotang* espiritu mogula sa usa ka tawo, kini molatas sa desyerto aron mangitag kapahulayan, ug kon kini walay makaplagan,+ 44 kini moingon, ‘Mobalik ko sa akong balay nga akong gibiyaan,’ ug sa iyang pag-abot iyang makaplagan ang balay nga walay nagpuyo, hinlo, ug giadornohan. 45 Unya kini molakaw ug magdalag pito ka laing espiritu nga mas daotan pa kay kaniya, ug dihang makasulod na, sila mopuyo didto; ug ang kahimtang unya nianang tawhana mahimong mas daotan pa kay sa una.+ Ingon usab niana ang mahitabo niining daotan nga kaliwatan.”
46 Samtang nagsulti pa siya sa mga tawo, ang iyang inahan ug mga igsoon+ tua sa gawas ug gustong makig-estorya kaniya.+ 47 Busa may miingon kaniya: “Ang imong inahan ug mga igsoon tua sa gawas ug gustong makig-estorya nimo.” 48 Si Jesus miingon kaniya: “Kinsa ba ang akong inahan, ug kinsa ba ang akong mga igsoon?” 49 Dayon iyang gitudlo ang iyang mga tinun-an ug miingon: “Tan-awa! Kini sila ang akong inahan ug mga igsoon!+ 50 Kay si bisan kinsa nga nagabuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa langit maoy akong igsoon ug inahan.”+
13 Nianang adlawa, si Jesus mibiya sa maong balay ug milingkod daplin sa dagat. 2 Ug gitapok-an siya sa daghang tawo, busa siya misakayg sakayan ug milingkod, ug ang tanang tawo nagtindog sa baybayon.+ 3 Unya iyang gisuginlan silag daghang butang pinaagig mga ilustrasyon.+ Siya miingon: “Dihay magpupugas nga milakaw aron magpugas.+ 4 Samtang nagsabod siyag binhi, ang uban niini nahulog daplin sa dalan ug nangabot ang mga langgam ug gituka kini.+ 5 Ang uban nahulog sa yutang batoon ug kini miturok dayon kay mabaw ra ang yuta.+ 6 Apan dihang taas na ang adlaw kini nalawos, ug kay walay gamot kini nalaya. 7 Ang uban nahulog sa kasampinitan, ug ang mga sampinit mitubo ug mituok niini.+ 8 Ug ang uban nahulog sa maayong yuta ug kini namunga, ang uban namungag 100 ka pilo, ang uban 60, ug ang uban pa gyod 30.+ 9 Kadtong makadungog, paminaw pag-ayo.”+
10 Busa ang mga tinun-an miduol kaniya ug nangutana: “Nganong mogamit man kag mga ilustrasyon sa pagtudlo kanila?”+ 11 Siya mitubag: “Gitugot sa Diyos nga makasabot mo sa sagradong mga tinago+ sa Gingharian sa langit, apan kanila wala kini itugot. 12 Kay kadtong dunay nabatonan, hatagan pag dugang; apan kadtong walay nabatonan, bisan ang anaa kaniya kuhaon gikan kaniya.+ 13 Kanay hinungdan nga nagtudlo ko kanila pinaagig mga ilustrasyon; kay sila nagtan-aw apan wala silay nakita, ug sila namati apan wala silay nadungog, ug sila wala makasabot sa kahulogan niini.+ 14 Ug natuman kanila kini nga tagna ni Isaias, ‘Sa pagkatinuod, kamo makadungog apan dili gayod makasabot sa kahulogan niini, ug kamo magtan-aw apan dili gayod makakita.+ 15 Kay ang kasingkasing niini nga katawhan nahimong dili madinawaton. Nakadungog sila apan dili mosunod. Ilang gipiyong ang ilang mga mata ug gitabonan ang ilang mga dalunggan aron ang ilang mga mata dili makakita ug ang ilang mga dalunggan dili makadungog ug ang ilang kasingkasing dili makasabot ug sila dili mobalik kanako aron ayohon nako sila.’+
16 “Apan malipayon mo kay kamo nakakita ug nakadungog niining mga butanga.+ 17 Kay sa pagkatinuod sultihan ko kamo, daghang propeta ug tawong matarong ang gustong makakita sa mga butang nga inyong nakita apan wala makakita niini,+ ug gustong makadungog sa mga butang nga inyong nadungog apan wala makadungog niini.
18 “Busa paminawa ninyo ang kahulogan sa ilustrasyon bahin sa magpupugas.+ 19 Ang napugas sa daplin sa dalan mao kadtong namati sa pulong sa Gingharian apan wala makasabot sa kahulogan niini, ug miabot ang usa nga daotan+ ug gisakmit ang napugas diha sa iyang kasingkasing.+ 20 Ang napugas sa yutang batoon mao kadtong nakadungog sa pulong ug dihadiha malipayong midawat niini.+ 21 Apan kay ang pulong wala makagamot kaniya, kini nagpabilin lang sa makadiyot. Ug sa pagtungha sa kasakitan o paglutos tungod sa pulong sa Gingharian, dihadiha niya kining gitalikdan. 22 Ang napugas sa kasampinitan mao kadtong nakadungog sa pulong, apan ang mga kabalaka sa kinabuhi niini nga sistema sa mga butang*+ ug ang pagkamalimbongon sa bahandi mituok sa pulong, ug kini wala mamunga.+ 23 Ang napugas sa maayong yuta mao kadtong nakadungog sa pulong ug nakasabot sa kahulogan niini, kinsa namunga gayod ug nagpatunghag abot, ang uban namungag 100 ka pilo, ang uban 60, ug ang uban pa gyod 30.”+
24 Siya nag-asoy kanilag laing ilustrasyon: “Ang Gingharian sa langit nahisama sa tawo nga nagpugas ug maayong binhi sa iyang uma. 25 Samtang ang mga tawo natulog, ang iyang kaaway miabot ug nagpugas ug bunglayon* taliwala sa mga trigo, ug dayon mibiya. 26 Sa dihang ang trigo migitib ug mibuswak na, ang mga bunglayon nanubo usab. 27 Busa ang mga ulipon miadto sa ilang agalon ug miingon, ‘Agalon, dili ba maayong binhi man ang imong gipugas sa imong uma? Ngano kahang gituboan kinig mga bunglayon?’ 28 Siya mitubag, ‘Usa ka kaaway ang naghimo niini.’+ Ang mga ulipon miingon kaniya, ‘Buot ba nimong mangadto mi ug pangibton kini?’ 29 Siya miingon, ‘Ayaw lang, kay basig maapil ninyog ibot ang mga trigo. 30 Pasagdi nga magdungan kini pagtubo hangtod sa ting-ani, ug sa ting-ani, ingnon nako ang mga mangangani: Unahag ibot ang mga bunglayon ug bugkosa kini aron sunogon; unya tigoma ang mga trigo didto sa akong kamalig.’”+
31 Siya nag-asoy kanila ug lain pang ilustrasyon: “Ang Gingharian sa langit nahisamag liso sa mustasa nga gitanom sa usa ka tawo sa iyang uma.+ 32 Sa pagkatinuod, kini ang kinagamyan sa tanang liso, apan dihang kini motubo na, kini mao ang kinadak-an sa mga tanom nga utanon ug mahimong kahoy, mao nga ang mga langgam manganha ug makakaplag ug batoganan diha sa mga sanga niini.”
33 Siya nag-asoy kanila ug lain pang ilustrasyon: “Ang Gingharian sa langit nahisamag lebadura* nga gikuha sa usa ka babaye ug gisagol sa tulo ka takos nga harina* unya mitubo ang tibuok minasa.”+
34 Kining tanan gisulti ni Jesus sa mga tawo pinaagig mga ilustrasyon. Sa pagkatinuod, siya dili motudlo kanila nga walay ilustrasyon,+ 35 aron matuman ang gisulti sa Diyos pinaagi sa usa ka propeta: “Mosulti ko pinaagig mga ilustrasyon; akong ipahayag ang mga butang nga tinago sukad sa sinugdanan.”*+
36 Unya human papaulia ang mga tawo, siya misulod sa balay. Ang iyang mga tinun-an miduol kaniya ug miingon: “Ipatin-aw kanamo ang ilustrasyon sa mga bunglayon sa uma.” 37 Siya miingon: “Ang magpupugas sa maayong binhi mao ang Anak sa tawo; 38 ang uma mao ang kalibotan.+ Ang maayong binhi mao ang mga anak sa Gingharian ug ang mga bunglayon mao ang mga anak sa usa nga daotan,+ 39 ug ang kaaway nga nagpugas kanila mao ang Yawa. Ang ting-ani mao ang hinapos sa usa ka sistema sa mga butang,* ug ang mga mangangani mao ang mga anghel. 40 Busa, sama nga ang mga bunglayon ibton ug sunogon, ingon usab niana ang mahitabo sa hinapos sa sistema sa mga butang.*+ 41 Ipadala sa Anak sa tawo ang iyang mga anghel, ug ilang tigomon gikan sa iyang Gingharian ang tanang nag-aghat sa uban sa pagpakasala ug kadtong naghimog kalapasan, 42 ug ilang itambog sila sa nagkalayong hudno.+ Didto sila magdanguyngoy ug magkagot sa ilang mga ngipon. 43 Nianang panahona ang mga matarong mosidlak nga sama ka hayag sa adlaw+ diha sa Gingharian sa ilang Amahan. Kadtong makadungog, paminaw pag-ayo.
44 “Ang Gingharian sa langit nahisamag bahandi nga gilubong sa uma nga nakalotan sa usa ka tawo ug gitabonag balik; ug tungod sa iyang kalipay, siya milakaw ug gibaligya ang tanan niyang kabtangan ug gipalit ang uma.+
45 “Dugang pa, ang Gingharian sa langit nahisamag negosyante* nga mipanaw aron mangitag maayong klase nga mga perlas. 46 Pagkakaplag niyag usa ka perlas nga maayo kaayog klase, siya milakaw ug gibaligya dayon ang tanan niyang kabtangan ug gipalit kini.+
47 “Ang Gingharian sa langit nahisama usab ug baling nga gitaktak sa dagat ug nakakuha sa tanang matang sa isda. 48 Dihang kini napuno, ila kining gibitad ngadto sa baybayon ug, samtang nanglingkod, ilang gipili ang maayong mga isda+ ug gisulod sa mga sudlanan, apan ang mga dili maayo+ ilang gisalibay. 49 Ingon niana ang mahitabo sa hinapos sa sistema sa mga butang.* Ang mga anghel moabot sa paglain sa mga daotan gikan sa mga matarong 50 ug magtambog kanila sa nagkalayong hudno. Didto sila magdanguyngoy ug magkagot sa ilang mga ngipon.
51 “Nasabtan ba ninyo ang kahulogan niining tanan?” Sila mitubag: “Oo.” 52 Unya siya miingon kanila: “Kon mao, ang matag magtutudlo sa publiko nga natudloan bahin sa Gingharian sa langit nahisama sa usa ka agalon nga magpagawas ug bag-o ug daan nga mga butang gikan sa iyang tipiganag bahandi.”
53 Paghuman ni Jesus ug sugilon niini nga mga ilustrasyon, siya mibiya didto. 54 Pag-abot niya sa iyang dapit,+ siya misugod sa pagpanudlo diha sa sinagoga, mao nga ang mga tawo nahingangha ug miingon: “Diin kuhaa niining tawhana ang iyang kaalam ug ang iyang gahom sa paghimog mga milagro?+ 55 Dili ba siya ang anak sa panday?+ Dili ba si Maria ang iyang inahan, ug mga igsoon niya si Santiago, Jose, Simon, ug Judas?+ 56 Ug ang iyang mga igsoong babaye, dili ba kauban ra nato sila? Nan, diin man kuhaa niining tawhana kining tanan?”+ 57 Busa wala sila motuo kaniya.+ Apan si Jesus miingon kanila: “Ang usa ka propeta pinasidunggan bisan asa gawas lang sa iyang kaugalingong dapit ug panimalay.”+ 58 Busa wala siya mohimog daghang milagro didto tungod sa ilang kawalay-pagtuo.
14 Nianang panahona si Herodes, nga magmamando sa distrito,* nakabalita bahin kang Jesus+ 2 ug miingon sa iyang mga alagad: “Siya si Juan nga Tigbawtismo. Siya gibanhaw, mao nga siya makahimog mga milagro.”+ 3 Si Herodes* mao ang nagpadakop kang Juan ug nagpagapos ug nagpabilanggo kaniya tungod kang Herodias, ang asawa ni Felipe nga iyang igsoon.+ 4 Kay kadaghan siya sultihi ni Juan: “Supak sa balaod ang imong pagpangasawa kaniya.”+ 5 Apan bisag gusto niyang patyon si Juan, nahadlok siya sa mga tawo kay ilang giisip siya nga propeta.+ 6 Apan dihang gisaulog ang adlawng natawhan ni Herodes,+ ang anak nga babaye ni Herodias misayaw ug si Herodes nalipay pag-ayo+ 7 mao nga siya nanumpa nga ihatag kaniya ang bisan unsa nga iyang pangayoon. 8 Ug kay gitudloan sa iyang inahan, siya miingon: “Ihatag kanako ang ulo ni Juan nga Tigbawtismo diha sa bandihado.”+ 9 Bisag naguol, ang hari nagsugo nga ihatag kini kay siya nakahimo nag mga panumpa ug dili niya gustong maulawan atubangan sa mga nangaon* uban kaniya. 10 Busa iyang gipaadtoan si Juan didto sa bilanggoan ug gipapunggotan. 11 Ang ulo ni Juan gibutang sa bandihado ug gidala ngadto sa dalaga, ug gihatag niya kini sa iyang inahan. 12 Unya ang iyang mga tinun-an nangabot ug gikuha nila ang iyang patayng lawas ug gilubong kini; dayon miadto sila kang Jesus ug gisulti kaniya ang nahitabo. 13 Sa pagkadungog niini, si Jesus misakay ug sakayan paingon sa mingaw nga dapit aron mag-inusara. Pagkahibalo niini sa mga tawo, sila namaktas gikan sa mga siyudad ug misunod kaniya.+
14 Pag-abot niya sa baybayon, nakita niya ang daghan kaayong tawo, ug siya naluoy kanila,+ ug iyang giayo ang mga masakiton.+ 15 Apan sa hapon na kaayo, ang iyang mga tinun-an miduol kaniya ug miingon: “Hilit kining dapita ug hapon na kaayo; palakwa na ang mga tawo ngadto sa mga baryo aron makapalit silag pagkaon.”+ 16 Apan giingnan sila ni Jesus: “Ayaw sila palakwa; hatagi silag pagkaon.” 17 Sila miingon kaniya: “Duna lang kitay lima ka tinapay ug duha ka isda.” 18 Siya miingon: “Dad-a kana ngari kanako.” 19 Unya iyang gipalingkod ang mga tawo sa kasagbotan. Dayon iyang gikuha ang lima ka tinapay ug duha ka isda ug siya mihangad sa langit ug nag-ampo.+ Human pikaspikasa ang mga tinapay, iya kining gihatag sa mga tinun-an, ug giapod-apod kini sa mga tinun-an ngadto sa mga tawo. 20 Busa silang tanan nangaon ug nangabusog, ug ilang gihipos ang sobra nga miabot ug 12 ka basket.+ 21 Ang nangaon maoy mga 5,000 ka lalaki, gawas pa sa mga babaye ug mga bata.+ 22 Unya, gipasakay dayon niya sa sakayan ang iyang mga tinun-an ug gipauna silag tabok, apan siya nagpabilin ug iyang gipapauli ang mga tawo.+
23 Sa nakalakaw na ang mga tawo, siya mitungas sa bukid aron mag-ampo.+ Nag-inusara siya didto bisag gabii na kaayo. 24 Nianang tungora, ang sakayan pipila na ka kilometro* gikan sa baybayon. Kini gikusokuso sa mga balod kay sungsongon man ang hangin. 25 Apan sa ikaupat nga yugto sa pagbantay sa kagabhion* siya miadto kanila, nga naglakaw ibabaw sa dagat. 26 Pagkakita nila nga naglakaw siya ibabaw sa dagat, ang mga tinun-an nangahadlok, nga nag-ingon: “Hala! Unsa na?”* Ug sila misinggit sa kahadlok. 27 Apan dihadiha si Jesus miingon: “Ayaw mog kahadlok! Ako kini.”+ 28 Si Pedro mitubag: “Ginoo, kon ikaw gyod kana, palakwa ko ibabaw sa tubig paingon nimo.” 29 Siya miingon: “Dali ngari!” Busa si Pedro mikawas sa sakayan ug milakaw ibabaw sa tubig paingon kang Jesus. 30 Apan pagkakita niya sa unos, siya nahadlok. Dihang siya nagakaunlod na, siya misinggit: “Ginoo, luwasa ko!” 31 Dihadiha, gikuptan siya ni Jesus ug miingon: “Ikaw nga diyutay ug pagtuo, nganong gidaog man ka sa pagduhaduha?”+ 32 Pagsakay nila sa sakayan, ang unos milurang. 33 Unya ang mga tinun-an diha sa sakayan miyukbo kaniya, nga nag-ingon: “Ikaw gayod ang Anak sa Diyos.” 34 Ug sila nakatabok ug midunggo sa Genesaret.+
35 Dihang nailhan siya sa mga tawo didto, gipahibalo nila kini sa palibot nga mga dapit, ug gidala sa mga tawo ngadto kaniya ang tanang masakiton. 36 Ug sila nagpakiluoy kaniya nga makahikap lang unta sila sa bitaybitay sa sidsid sa iyang besti,+ ug ang tanang nakahikap niini nangaayo.
15 Unya ang mga Pariseo ug mga eskriba gikan sa Jerusalem nangadto kang Jesus+ ug miingon: 2 “Nganong gilapas sa imong mga tinun-an ang tradisyon sa atong katigulangan? Pananglitan, sila dili manghunaw* una mokaon.”+
3 Siya miingon kanila: “Nganong gilapas man ninyo ang sugo sa Diyos tungod sa inyong tradisyon?+ 4 Pananglitan, ang Diyos miingon, ‘Pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan,’+ ug, ‘Siya nga magsultig daotan* batok sa iyang amahan o inahan pagapatyon.’+ 5 Apan kamo nag-ingon, ‘Kadtong mosulti sa iyang amahan o inahan: “Ang tanan nakong nabatonan nga makatabang unta kaninyo gipahinungod na nako sa Diyos,”+ 6 siya dili na kinahanglang motabang sa iyang ginikanan.’* Busa gihimo ninyong walay pulos ang pulong sa Diyos tungod sa inyong tradisyon.+ 7 Kamong mga salingkapaw, husto gyod ang gitagna ni Isaias bahin kaninyo:+ 8 ‘Kining mga tawhana nagpasidungog kanako pinaagi sa ilang mga ngabil, apan ang ilang kasingkasing layo kanako. 9 Walay pulos ang ilang pagsimba kanako, kay ang mga sugo sa mga tawo gitudlo nila ingong doktrina.’”+ 10 Unya gipaduol niya ang mga tawo ug giingnan sila: “Pamati ug sabta ang kahulogan niini:+ 11 Ang makapahugaw sa tawo dili kadtong iyang ipasulod sa iyang baba, kondili kadtong iyang ipagula gikan niini.”+
12 Unya ang mga tinun-an miduol kaniya ug miingon: “Nahibalo ba ka nga nasilo ang mga Pariseo sa imong gisulti?”+ 13 Siya mitubag: “Ang matag tanom nga wala itanom sa akong langitnong Amahan pagaibton. 14 Pasagdi ninyo sila. Mga buta sila nga tiggiya. Kon ang buta giyahan ug buta, silang duha mangahulog sa gahong.”+ 15 Si Pedro miingon kaniya: “Ipatin-aw kanamo ang ilustrasyon.”* 16 Siya miingon: “Wala pa diay usab mo makasabot?+ 17 Wala ba mo masayod nga ang tanang ipasulod sa baba moagi sa tiyan ug ipagawas sa lawas? 18 Apan ang mogula sa baba naggikan sa kasingkasing, ug kana ang makapahugaw sa tawo.+ 19 Pananglitan, naggikan sa kasingkasing ang daotang mga pangatarongan:+ pagpatay,* pagpanapaw, seksuwal nga imoralidad,* pagpangawat, pagbutangbutang,* ug pagpasipala. 20 Kini ang mga buhat nga makapahugaw sa tawo; apan ang dili paghunaw* una mokaon dili makapahugaw kaniya.”
21 Si Jesus mibiya didto ug mipaingon sa mga dapit palibot sa Tiro ug Sidon.+ 22 Ug dihay babayeng Fenicianhon gikan nianang mga dapita nga miabot ug misinggit: “Kaluy-i ko, Ginoo, Anak ni David. Ang akong anak nga babaye nag-antos pag-ayo kay siya gidemonyohan.”+ 23 Apan wala siya motubag kaniya. Busa ang mga tinun-an miduol kang Jesus ug miingon: “Papaulia siya, kay nagsunodsunod siya kanato nga nagsigeg singgit.” 24 Siya miingon: “Ako gipadala, dili ngadto sa tanang tawo, kondili ngadto lang sa nawalang mga karnero sa nasod sa Israel.”+ 25 Apan ang babaye miduol ug miyukbo kaniya ug miingon: “Ginoo, tabangi ko!” 26 Si Jesus mitubag: “Dili husto nga kuhaon ang tinapay sa mga bata ug iitsa kini sa mga itoy.” 27 Ang babaye miingon: “Oo, Ginoo. Apan dili ba ang mga itoy mokaon man sa mga mumho nga mahulog gikan sa lamesa sa ilang mga agalon?”+ 28 Unya si Jesus mitubag: “Babaye, dako ang imong pagtuo; matuman ang imong gihangyo.” Dihadiha, ang iyang anak naayo.
29 Gikan didto, si Jesus miadto duol sa Dagat sa Galilea.+ Siya mitungas sa bukid ug milingkod didto. 30 Unya miduol kaniya ang daghan kaayong tawo, nga nagdalag mga bakol, pungkol, buta, amang, ug daghang uban pa, ug ilang gipahimutang sila sa iyang tiilan, ug iyang giayo sila.+ 31 Ug ang mga tawo nahingangha dihang ilang nakita nga ang mga amang nakasulti na, ang mga pungkol naulian na, ang mga bakol nakalakaw na, ug ang mga buta nakakita na, ug ilang gidayeg ang Diyos sa Israel.+
32 Apan gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug giingnan sila: “Naluoy ko sa mga tawo+ kay tulo ka adlaw na silang nag-uban kanako ug wala na silay pagkaon. Dili nako gusto nga papaulion sila nga gigutom* kay basig panguyapan sila sa dalan.”+ 33 Apan ang mga tinun-an miingon kaniya: “Asa man ta makakuhag igong tinapay niining mingaw nga dapit alang niining mga tawhana nga arang daghana?”+ 34 Si Jesus nangutana: “Pila ka buok ang inyong tinapay?” Sila mitubag: “Pito, ug duna poy pipila ka gagmayng isda.” 35 Busa human sultihi ang mga tawo nga manglingkod sa yuta, 36 iyang gikuha ang pito ka tinapay ug ang mga isda, ug human magpasalamat sa Diyos, iya kining gipikaspikas ug gihatag sa mga tinun-an, ug gihatag kini sa mga tinun-an ngadto sa mga tawo.+ 37 Ug ang tanan nangaon ug nangabusog. Paghipos nila sa sobra, miabot kinig pito ka bukag.+ 38 Ang nangaon maoy 4,000 ka lalaki, gawas pa sa mga babaye ug mga bata. 39 Dayon, human niya palakwa ang mga tawo, siya misakay sa sakayan ug miadto sa Magadan.+
16 Didto, ang mga Pariseo ug mga Saduseo miduol kaniya, ug aron sulayan siya, sila nangayog ilhanan gikan sa langit.+ 2 Siya miingon kanila: “Inigkilumkilom na, moingon mo, ‘Maayo ang panahon kay daw kalayo ang kapula sa langit,’ 3 ug pagkabuntag moingon mo, ‘Tugnaw ug moulan karong adlawa kay daw kalayo ang kapula sa langit apan nagdag-om.’ Sa pagtan-aw lang sa langit mahibalo na mo kon unsa ang panahon, apan nganong dili mo makasabot kon bahin sa ilhanan sa kapanahonan? 4 Kining kaliwatana nga daotan ug dili matinumanon sa Diyos* padayong nangitag ilhanan, apan walay ilhanan nga ihatag kanila+ gawas sa ilhanan ni Jonas.”+ Unya siya milakaw ug gibiyaan sila.
5 Dayon ang mga tinun-an mitabok sa pikas tampi, apan nakalimot silag dala ug tinapay.+ 6 Si Jesus miingon kanila: “Bukha kanunay ang inyong mga mata ug pagbantay sa lebadura* sa mga Pariseo ug mga Saduseo.”+ 7 Busa sila nag-estoryahanay: “Basig nakaingon siya niana kay wala ta makadalag tinapay.” 8 Pagkadungog ni Jesus niini, siya miingon: “Nganong naghisgot man mo nga wala moy dalang tinapay, kamong diyutay ug pagtuo? 9 Wala pa ba ninyo masabti ang punto, o wala ba mo mahinumdom nga gikan sa lima ka tinapay nakakaon ang 5,000 ug kon pila ka basket ang inyong nahipos?+ 10 O nga gikan sa pito ka tinapay nakakaon ang 4,000 ug kon pila ka bukag ang inyong nahipos?+ 11 Naunsa ba nga wala man mo makasabot nga dili tinapay ang akong gustong isulti kondili nga magbantay mo sa lebadura sa mga Pariseo ug mga Saduseo?”+ 12 Diha pa sila nakasabot nga ang gitumong ni Jesus mao ang pagtulon-an sa mga Pariseo ug mga Saduseo, dili ang lebadura sa tinapay.
13 Pag-abot ni Jesus sa mga dapit sa Cesarea Filipos, siya nangutana sa iyang mga tinun-an: “Sumala sa mga tawo, kinsa ba ang Anak sa tawo?”+ 14 Sila mitubag: “Matod sa uban siya si Juan nga Tigbawtismo,+ ang uban moingon nga siya si Elias,+ ug duna poy moingon nga siya si Jeremias o usa sa mga propeta.” 15 Siya miingon kanila: “Apan para ninyo, kinsa man ko?” 16 Si Simon Pedro mitubag: “Ikaw mao ang Kristo,+ ang Anak sa buhi nga Diyos.”+ 17 Si Jesus miingon kaniya: “Malipayon ka, Simon nga anak ni Jonas, kay dili tawo* ang nagpadayag niini kanimo kondili ang akong Amahan nga anaa sa langit.+ 18 Ug sultihan ko ikaw: Ikaw si Pedro,+ ug ibabaw niining bato+ tukoron ko ang akong kongregasyon, ug ang mga ganghaan sa Lubnganan* dili makabuntog niini. 19 Akong ihatag kanimo ang mga yawi sa Gingharian sa langit, ug bisan unsay imong gaposon sa yuta ginapos na didto sa langit, ug bisan unsay imong badbaran sa yuta binadbaran na didto sa langit.” 20 Unya gibaoran niya ang mga tinun-an nga dili isulti kang bisan kinsa nga siya ang Kristo.+
21 Sukad niadto, gipatin-aw ni Jesus sa iyang mga tinun-an nga siya kinahanglang moadto sa Jerusalem ug grabeng mag-antos sa kamot sa mga ansiyano ug sa pangulong mga saserdote ug mga eskriba, ug siya patyon ug sa ikatulong adlaw banhawon.+ 22 Tungod niini, gidala siya ni Pedro sa daplin ug gibadlong siya: “Maluoy ka sa imong kaugalingon, Ginoo; dili gayod kana mahitabo kanimo.”+ 23 Apan gitalikdan niya si Pedro ug miingon: “Palikod nako, Satanas! Kapandolan ka kanako kay ang imong hunahuna, hunahuna sa tawo, dili sa Diyos.”+
24 Unya giingnan ni Jesus ang iyang mga tinun-an: “Kon dunay buot mosunod kanako, angay niyang dumilian ang iyang kaugalingon ug pas-anon ang iyang estaka sa pagsakit* ug padayong mosunod kanako.+ 25 Kay kadtong buot magluwas sa iyang kinabuhi mawad-an niini, apan kadtong mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako makabaton niini.+ 26 Sa pagkatinuod, unsay kapuslanan kon maangkon sa usa ka tawo ang tibuok kalibotan apan mawad-an siyag kinabuhi?+ O unsa may ikahatag sa tawo baylo sa iyang kinabuhi?+ 27 Ang Anak sa tawo moabot unya sa himaya sa iyang Amahan uban sa iyang mga anghel, ug hukman niya ang matag usa sumala sa iyang binuhatan.+ 28 Sa pagkatinuod sultihan ko kamo nga may pipila dinhi nga makakita sa Anak sa tawo nga moabot sa iyang Gingharian sa dili pa sila mamatay.”+
17 Unom ka adlaw sa ulahi gikuyog ni Jesus si Pedro ug ang magsoong si Santiago ug Juan sa habog nga bukid nga silasila ra.+ 2 Ug sa ilang atubangan nausab ang iyang panagway; ang iyang nawong misidlak sama sa adlaw, ug ang iyang besti migilaw* sama sa kahayag.+ 3 Ug sa kalit si Moises ug Elias mitungha ug nakig-estorya kang Jesus. 4 Unya si Pedro miingon kang Jesus: “Ginoo, nalipay mi nga ania mi dinhi. Kon gusto nimo, maghimo ko ug tulo ka tolda dinhi, usa para nimo, usa para kang Moises, ug usa para kang Elias.” 5 Samtang nagsulti pa siya, tan-awa! dihay hayag nga panganod nga mitabon kanila, ug may tingog gikan sa panganod nga nag-ingon: “Kini mao ang akong Anak, ang akong gihigugma, nga akong giuyonan.+ Pamati kamo kaniya.”+ 6 Sa pagkadungog niini, ang mga tinun-an nanghapa ug nangahadlok pag-ayo. 7 Unya si Jesus miduol kanila. Iyang gihikap sila ug giingnan: “Tindog. Ayaw mog kahadlok.” 8 Paghangad nila, wala silay laing nakita gawas kang Jesus. 9 Samtang nanglugsong sila sa bukid, si Jesus nagbaod kanila: “Ayawg isulti ang panan-awon kang bisan kinsa hangtod nga mabanhaw na ang Anak sa tawo.”+
10 Apan ang mga tinun-an nangutana kaniya: “Kon mao, nganong nag-ingon man ang mga eskriba nga kinahanglang moabot una si Elias?”+ 11 Siya mitubag: “Sa pagkatinuod, si Elias moabot ug iyang ipasig-uli ang tanang butang.+ 12 Apan sultihan ko kamo nga si Elias miabot na. Ugaling lang, wala sila makaila kaniya ug ilang gibuhat kaniya kon unsay ilang gusto.+ Sa susama, ang Anak sa tawo mag-antos usab diha sa ilang mga kamot.”+ 13 Unya nasabtan sa mga tinun-an nga si Juan nga Tigbawtismo ang iyang gitumong.
14 Sa nagpaingon sila sa panon sa mga tawo,+ miduol kaniya ang usa ka tawo ug miluhod, ug miingon: 15 “Ginoo, kaluy-i intawon ang akong anak,* kay siya patolon ug masakiton. Daghang higayon nga matumba siya sa kalayo ug sa tubig.+ 16 Gidala nako siya sa imong mga tinun-an, apan wala sila makaayo kaniya.” 17 Si Jesus miingon: “Oh walay pagtuo ug makasasala nga kaliwatan,+ hangtod kanus-a ko makig-uban ninyo? Hangtod kanus-a ko magpailob ninyo? Dad-a siya ngari.” 18 Unya gibadlong ni Jesus ang demonyo ug kini migula sa bata, ug dihadiha ang bata naayo.+ 19 Unya ang mga tinun-an miduol kang Jesus nga silasila ra ug miingon: “Nganong wala man namo kadto mapalayas?” 20 Siya mitubag: “Tungod sa kagamay sa inyong pagtuo. Kay sa pagkatinuod, kon ang inyong pagtuo samag gidak-on sa liso sa mustasa, sultihan ninyo kining bukira, ‘Balhin didto,’ ug kini mobalhin, ug walay imposible alang kaninyo.”+ 21 *——
22 Samtang sila nagtigom sa Galilea, si Jesus miingon kanila: “Ang Anak sa tawo itugyan* ngadto sa mga tawo+ 23 ug patyon, ug sa ikatulong adlaw siya banhawon.”+ Ug sila naguol pag-ayo.
24 Pag-abot nila sa Capernaum, ang mga tawong nangolekta sa buhis sa templo* miduol kang Pedro ug miingon: “Nagabayad ba ug buhis sa templo* ang inyong magtutudlo?”+ 25 Siya miingon: “Oo.” Apan pagsulod ni Pedro sa balay, giunhan siya ni Jesus: “Unsay imong hunahuna, Simon? Kang kinsa gikan ang lainlaing buhis* nga ginadawat sa mga hari sa yuta? Sa ila bang mga anak o sa mga estranyo?” 26 Dihang siya miingon: “Gikan sa mga estranyo,” giingnan siya ni Jesus: “Kon mao, ang mga anak libre sa buhis. 27 Apan aron dili sila masilo nato,+ pamasol didto sa dagat, ug kuhaa ang unang isda nga mokubit. Pagbingat nimo sa baba niini, makakita kag plata nga sensilyo.* Kuhaa kana ug ihatag kanila alang kanatong duha.”
18 Niadtong higayona ang mga tinun-an miduol kang Jesus ug miingon: “Kinsa ba gayod ang kinalabwan sa Gingharian sa langit?”+ 2 Busa iyang gitawag ang usa ka bata ug gipatindog siya sa ilang atubangan 3 ug miingon: “Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, dili gyod mo makasulod sa Gingharian sa langit gawas kon kamo magbag-o ug mahimong sama sa mga bata.+ 4 Busa si bisan kinsa nga magpaubos sama niining bataa mao ang kinalabwan sa Gingharian sa langit;+ 5 ug si bisan kinsa nga magadawat sa usa nga sama niining bataa tungod sa akong ngalan nagadawat kanako. 6 Apan si bisan kinsa nga makapandol* sa usa niining ubos nga mga tawo nga may pagtuo kanako, mas maayo pang higtan ang iyang liog ug dakong galingan nga bato* ug itambog siya sa lawod.+
7 “Alaot ang kalibotan tungod sa mga kapandolan! Dili gyod kalikayan nga dunay mga kapandolan, apan alaot ang tawo nga mahimong hinungdan nga mapandol ang uban! 8 Busa kon makasala* ka tungod sa imong kamot o tiil, putla kini ug isalibay.+ Mas maayo pa nga pungkol ka o usa ray tiil apan makadawat ug kinabuhi kay sa duhay imong kamot o tiil apan itambog ka sa kalayo nga walay kataposan.*+ 9 Dugang pa, kon makasala* ka tungod sa imong mata, lusoka kini ug isalibay. Mas maayo pa nga usa ray imong mata apan makadawat ug kinabuhi kay sa duhay imong mata apan itambog ka sa nagkalayong Gehenna.*+ 10 Ayaw gayod ninyo tamaya ang usa niining ubos nga mga tawo, kay sultihan ko kamo, ang ilang mga anghel sa langit kanunayng makaatubang sa akong Amahan nga anaa sa langit.+ 11 *——
12 “Unsay inyong hunahuna? Kon ang usa dunay 100 ka karnero ug ang usa niini masaag,+ dili ba niya biyaan sa kabukiran ang 99 ug pangitaon ang usa nga nasaag?+ 13 Ug kon makaplagan niya kini, sultihan ko kamo, mas dako ang iyang kalipay labot niining usa kay sa 99 nga wala masaag. 14 Sa susama, dili gayod buot sa akong* Amahan nga anaa sa langit nga malaglag bisan usa lang niining ubos nga mga tawo.+
15 “Dugang pa, kon ang imong igsoon makasala kanimo, adtoa siya ug isulti kaniya ang iyang sayop* nga kamokamo lang.+ Kon siya mamati, nakabig nimo ang imong igsoon sa hustong dalan.+ 16 Apan kon dili siya mamati, pagdala ug usa o duha pa, aron nga pinaagi sa duha o tulo ka saksi mapamatud-an ang tanang butang.+ 17 Kon dili siya mamati kanila, sultihi ang kongregasyon. Kon dili siya mamati bisan sa kongregasyon, isipa siya nga sama sa tawo sa kanasoran+ ug sama sa maniningil ug buhis.+
18 “Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, bisan unsay inyong gaposon sa yuta ginapos na didto sa langit, ug bisan unsay inyong badbaran sa yuta binadbaran na didto sa langit. 19 Sultihan ko usab kamo, kon duha kaninyo dinhi sa yuta magkauyon sa paghangyo ug bisan unsang importanteng butang, igahatag kini sa akong Amahan nga anaa sa langit.+ 20 Kay diin gani nga may duha o tulo nga nagkatigom sa akong ngalan,+ ako anaa sa ilang taliwala.”
21 Unya si Pedro miduol ug miingon kaniya: “Ginoo, hangtod kapila nako pasayloon ang akong igsoon nga makasala kanako? Kapito ba?” 22 Si Jesus mitubag: “Sultihan ko ikaw, dili lang hangtod sa 7 ka beses kondili hangtod sa 77 ka beses.+
23 “Busa ang Gingharian sa langit nahisama sa usa ka hari nga gustong maningil sa utang sa iyang mga ulipon. 24 Pagpaningil niya, dihay ulipon nga gidala kaniya nga nakautang ug 10,000 ka talanton.* 25 Apan kay wala siyay ikabayad, gimando sa hari nga siya, ang iyang asawa ug mga anak, ug ang tanan niyang kabtangan ibaligya aron siya makabayad.+ 26 Busa ang ulipon miluhod ug nagpakiluoy kaniya, ‘Angan-angana intawon ko,* ug bayran nako ang tanan.’ 27 Kay naluoy, gipapas sa hari ang utang sa ulipon ug gipalakaw siya.+ 28 Apan kana nga ulipon milakaw ug iyang nakit-an ang usa sa iyang mga isigkaulipon nga nakautang kaniyag 100 ka denario,* ug iyang gilabni siya ug gituok, ug miingon, ‘Bayri ang imong utang.’ 29 Busa ang iyang isigkaulipon miluhod ug nagpakiluoy kaniya, ‘Angan-angana intawon ko, ug bayran ra ka nako.’ 30 Apan wala siya mosugot. Iya hinuon siyang gipabilanggo hangtod nga mabayran niya ang iyang utang. 31 Pagkakita sa ubang ulipon sa nahitabo, sila naguol pag-ayo. Ilang giadto ang hari ug gisulti ang tanang nahitabo. 32 Unya gipatawag siya sa hari ug giingnan: ‘Daotan nga ulipon, gipapas nako ang tanan nimong utang kay nagpakiluoy ka kanako. 33 Dili ba angay sab unta kang maluoy sa imong isigkaulipon sama nga ako naluoy nimo?’+ 34 Busa ang hari nasuko pag-ayo, ug iya siyang gitugyan sa mga guwardiya sa bilanggoan aron ibilanggo hangtod mabayran niya ang tanan niyang utang. 35 Ingon usab niana ang himoon sa akong langitnong Amahan kaninyo+ kon ang matag usa kaninyo dili kinasingkasing nga magpasaylo sa iyang igsoon.”+
19 Human kini masulti ni Jesus, siya mipahawa sa Galilea ug miadto sa mga utlanan sa Judea tabok sa Jordan.+ 2 Ug daghan kaayong tawo ang misunod kaniya, ug didto iyang giayo sila.
3 Ug ang mga Pariseo miduol kaniya aron sulayan siya. Sila nangutana: “Gitugot ba sa balaod nga ang usa ka lalaki makigdiborsiyo sa iyang asawa sa bisan unsang pasikaranan?”+ 4 Siya mitubag: “Wala ba ninyo mabasa nga siya nga naglalang kanila sukad sa sinugdan nagbuhat kanila nga lalaki ug babaye+ 5 ug miingon: ‘Tungod niini ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan ug moipon* sa iyang asawa, ug silang duha mahimong usa ka unod’?+ 6 Sa ato pa, dili na sila duha, kondili usa ka unod. Busa kon unsay gihiusa* sa Diyos dili angayng bulagon sa tawo.”+ 7 Sila miingon kaniya: “Nan, nganong nagsugo man si Moises nga maghatag ug dokumento sa pagdiborsiyo aron makadiborsiyo sa asawa?”+ 8 Siya mitubag: “Tungod sa katig-a sa inyong kasingkasing, si Moises nagtugot kaninyo sa pagdiborsiyo sa inyong mga asawa,+ apan dili ingon niana ang kahimtang sa sinugdan.+ 9 Sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga makigdiborsiyo sa iyang asawa, gawas kon tungod sa seksuwal nga imoralidad,* ug magminyog lain nakapanapaw.”+
10 Ang mga tinun-an miingon kaniya: “Kon ingon niana ang kaminyoon, mas maayong dili na lang magminyo.” 11 Siya miingon kanila: “Dili tanan ang makahimo niana, kondili kadto lang dunay gasa.+ 12 Kay ang uban natawo nga eunuko,* ug ang uban gihimong eunuko sa mga tawo, ug ang uban pa mipili nga mahimong eunuko tungod sa Gingharian sa langit. Kadtong makahimo niana, maghimo niana.”+
13 Unya gidala kaniya ang mga bata aron iyang panalanginan sila* ug ampoan, apan gibadlong sila sa mga tinun-an.+ 14 Apan si Jesus miingon: “Pasagdi lang ang mga bata, ug ayaw silag pugngi sa pagduol kanako, kay ang Gingharian sa langit alang niadtong sama kanila.”+ 15 Ug siya nagpanalangin* kanila ug mibiya didto.
16 Unya, dihay usa ka tawo nga miduol kaniya ug miingon: “Magtutudlo, unsang maayong buhat ang kinahanglan nakong himoon aron maangkon ang kinabuhing walay kataposan?”+ 17 Siya mitubag: “Nganong nangutana man ka nako kon unsay maayo? Usa ray maayo, ang Diyos lang.+ Apan kon gusto nimong maangkon ang kinabuhi, padayong tumana ang mga sugo.”+ 18 Siya miingon kaniya: “Hain niadtong mga sugoa?” Si Jesus mitubag: “Ayaw pagpatay,+ ayawg panapaw,+ ayawg pangawat,+ ayaw pagtestigo ug bakak,+ 19 pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan,+ ug higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.”+ 20 Ang batan-ong lalaki miingon kaniya: “Gituman nako kining tanan; unsa pay akong kulang?” 21 Si Jesus miingon kaniya: “Kon gusto nimo nga walay makulang kanimo,* lakaw ug ibaligya ang imong mga katigayonan ug ihatag sa mga kabos ang kuwarta, ug makabaton kag bahandi sa langit;+ unya kuyog nako ug mahimong akong sumusunod.”+ 22 Pagkadungog sa batan-on niini, siya milakaw nga naguol kay daghan man siyag kabtangan.+ 23 Unya si Jesus miingon sa iyang mga tinun-an: “Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, lisod alang sa tawong dato nga makasulod sa Gingharian sa langit.+ 24 Sultihan ko usab kamo, mas sayon pa alang sa kamelyo nga makalusot sa mata sa dagom kay sa tawong dato nga makasulod sa Gingharian sa Diyos.”+
25 Dihang nadungog kana sa mga tinun-an, sila nahibulong pag-ayo ug miingon: “Kon mao, kinsa pa may maluwas?”+ 26 Si Jesus mitutok kanila ug miingon: “Sa mga tawo imposible kini, apan sa Diyos ang tanang butang posible.”+
27 Unya si Pedro miingon kaniya: “Apan gibiyaan namo ang tanan ug misunod mi kanimo. Unsa man unya ang among makuha niana?”+ 28 Si Jesus miingon kanila: “Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, sa panahon nga bag-ohon na ang tanang butang,* dihang ang Anak sa tawo molingkod sa iyang mahimayaong trono, kamo nga nagsunod kanako molingkod usab sa 12 ka trono, nga maghukom sa 12 ka tribo sa Israel.+ 29 Ug ang matag usa nga nagbiyag balay o mga igsoon o amahan o inahan o mga anak o mga yuta tungod sa akong ngalan makadawat ug gatosan ka pilo niini ug makapanunod ug kinabuhing walay kataposan.+
30 “Apan daghang nauna ang maulahi, ug ang naulahi mauna.+
20 “Kay ang Gingharian sa langit nahisama sa tag-iyag ubasan nga milakaw sayo sa buntag aron mangitag mga tawo nga motrabaho* sa iyang ubasan.+ 2 Dihang miuyon sila nga suholag usa ka denario* ang adlaw, iyang gipaadto sila sa iyang ubasan. 3 Siya milakaw na usab sa mga alas nuybe sa buntag,* ug nakakita siyag mga tawo didto sa merkado nga walay mga trabaho; 4 siya miingon kanila, ‘Pangadto sab mo sa ubasan, ug hatagan mo nakog hustong suhol.’ 5 Busa sila nangadto. Siya milakaw na usab sa mga alas 12 sa udto* ug sa mga alas 3 sa hapon,* ug mao usab ang iyang gihimo. 6 Sa kataposan, sa mga alas singko sa hapon,* siya milakaw na usab ug nakakitag laing mga tawo nga nagbarog, ug siya miingon kanila, ‘Nganong tibuok adlaw mong nagbarog dinhi nga walay trabaho?’ 7 Sila mitubag, ‘Kay wala may nagpatrabaho namo.’ Siya miingon kanila, ‘Pangadto sab mo sa ubasan.’
8 “Dihang kilumkilom na, ang tag-iya sa ubasan miingon sa iyang sinaligan, ‘Tawga ang mga mamumuo ug suholi sila,+ sugod sa mga naulahi ngadto sa mga nauna.’ 9 Pag-abot sa mga tawo nga mga alas singko na sa hapon misugod ug trabaho, ang matag usa kanila nakadawat ug usa ka denario.* 10 Busa pag-abot sa mga nauna, nagtuo sila nga mas dako silag madawat, apan sila usab gisuholag usa ka denario.* 11 Sa pagkadawat niini, sila mireklamo sa tag-iya. 12 Sila miingon, ‘Kining mga naulahi nagtrabaho rag usa ka oras; apan ang imong gisuhol sa ilaha parehas sa amoa, nga unta kami may nagtrabaho sa tibuok adlaw ilalom sa naglagiting nga kainit!’ 13 Apan giingnan niya ang usa kanila, ‘Higala, wala koy nabuhat nga sayop kanimo. Dili ba misugot man ka nga suholag usa ka denario?*+ 14 Dawata ang imong suhol ug lakaw. Buot nakong ihatag sa naulahi ang sama sa akong gihatag kanimo. 15 Wala ba diay koy katungod kon unsay gusto nakong buhaton sa akong kuwarta? O dili kaha nasina ka* kay nagpakita kog kaayo* kanila?’+ 16 Niining paagiha, ang mga naulahi mauna, ug ang mga nauna maulahi.”+
17 Samtang nagtungas paingon sa Jerusalem, gidala ni Jesus ang 12 ka tinun-an palayo sa mga tawo ug giingnan sila:+ 18 “Kita nagpaingon sa Jerusalem, ug ang Anak sa tawo itugyan ngadto sa pangulong mga saserdote ug sa mga eskriba. Ilang hukman siyag kamatayon+ 19 ug itugyan ngadto sa mga tawo sa kanasoran aron bugalbugalan, lapdosan, ug patyon diha sa estaka;+ ug sa ikatulong adlaw siya banhawon.”+
20 Unya ang asawa ni Zebedeo,+ uban sa iyang mga anak nga lalaki, miduol ug miyukbo kang Jesus kay duna siyay ihangyo.+ 21 Si Jesus nangutana kaniya: “Unsa may imong gusto?” Siya mitubag: “Palingkora ang akong duha ka anak sa imong Gingharian, ang usa sa imong tuo ug ang usa sa imong wala.”+ 22 Si Jesus miingon: “Wala mo mahibalo sa inyong gihangyo. Makahimo ba mo sa pag-inom sa kopa nga hapit na nakong imnan?”+ Sila mitubag: “Oo, makahimo mi.” 23 Siya miingon: “Kamo moinom gayod sa akong kopa,+ apan dili akoy mopili kon kinsay molingkod sa akong tuo ug sa akong wala, kondili ang akong Amahan maoy magbuot niini.”+
24 Pagkahibalo niini sa 10 ka apostoles, sila naglagot sa magsoon.+ 25 Apan gitawag sila ni Jesus ug giingnan: “Kamo nahibalo nga ang mga magmamando sa mga nasod nagharihari sa ilang mga sakop ug ang mga kadagkoan naggamit sa ilang awtoridad sa pagdominar kanila.+ 26 Dili ingon niana ang angay ninyong himoon;+ kadtong buot mahimong labaw kaninyo kinahanglang mag-alagad kaninyo,+ 27 ug kadtong buot mahimong una kaninyo kinahanglang mahimong inyong ulipon.+ 28 Ingon niana ang gihimo sa Anak sa tawo. Siya mianhi, dili aron alagaran, kondili aron sa pag-alagad+ ug sa paghatag sa iyang kinabuhi ingong lukat baylo sa daghan.”+
29 Sa nanggawas na sila sa Jerico, daghan kaayong tawo ang misunod kaniya. 30 Ug dihay duha ka buta nga naglingkod daplin sa dalan. Sa pagkadungog nila nga milabay si Jesus, sila misinggit: “Ginoo, kaluy-i kami, Anak ni David!”+ 31 Apan gipahilom sila sa mga tawo. Imbes mohilom, misinggit pa hinuon silag kusog: “Ginoo, kaluy-i kami, Anak ni David!” 32 Busa si Jesus mihunong ug gitawag sila. Siya miingon: “Unsay gusto ninyo nga akong buhaton kaninyo?” 33 Sila mitubag: “Ginoo, bukha ang among mga mata.” 34 Kay naluoy, gihikap ni Jesus ang ilang mga mata,+ ug dihadiha sila nakakita na, ug sila misunod kaniya.
21 Dihang duol na sila sa Jerusalem, mihapit sila sa Betfage sa Bukid sa mga Olibo ug gisugo ni Jesus ang iyang duha ka tinun-an:+ 2 “Pangadto mo sa unahan nga baryo. Pag-abot ninyo didto, makakita mog gihikot nga asno uban ang nati niini. Badbari kini ug dad-a kanako. 3 Kon may mangutana kaninyo, ingna siya, ‘Gikinahanglan kini sa Ginoo.’ Ug iya dayon kining ipadala kaninyo.”
4 Sa pagkatinuod nahitabo kini aron matuman ang gisulti pinaagi sa propeta: 5 “Sultihi ninyo ang anak nga babaye sa Zion, ‘Tan-awa! Ang imong hari moanha kanimo,+ nga mapainubsanon+ ug nagsakay ug asno, oo, nating asno.’”+
6 Busa ang mga tinun-an nanglakaw ug ilang gibuhat ang gisugo ni Jesus kanila.+ 7 Gidala nila ang asno ug ang nati niini, ug gihapinan nila kini sa ilang panggawas nga besti, ug siya milingkod diha niana.+ 8 Ang kadaghanan sa mga tawo nagbuklad sa ilang panggawas nga besti diha sa dalan,+ ug ang uban namutol ug mga palwa ug gikatag kini sa dalan. 9 Ug ang mga tawo nga nag-una ug nagsunod kaniya nagsigeg singgit: “Kami nag-ampo, luwasa ang Anak ni David!+ Bulahan siya nga mianhi sa ngalan ni Jehova!*+ Luwasa siya, kami nag-ampo sa kahitas-an!”+
10 Pagsulod niya sa Jerusalem, ang tibuok siyudad naukay. Ang mga tawo nagsultihanay: “Kinsa ba kini siya?” 11 Ang mga tawo nagsigeg ingon: “Siya ang propeta nga si Jesus,+ nga taga-Nasaret sa Galilea!”
12 Si Jesus misulod sa templo ug gipang-abog ang tanang namaligya ug namalit diha sa templo. Gipanglintuwad niya ang mga lamesa sa mga tig-ilis ug kuwarta ug ang mga lingkoranan sa mga namaligyag salampati.+ 13 Ug siya miingon kanila: “Kini nahisulat, ‘Ang akong balay tawgong balay nga ampoanan,’+ apan gihimo ninyo kini nga langob sa mga tulisan.”+ 14 Ug ang mga buta ug mga bakol miduol kaniya sa templo, ug iyang giayo sila.
15 Sa dihang nakita sa pangulong mga saserdote ug mga eskriba ang mga milagro nga iyang gibuhat ug ang mga batang lalaki nga naninggit diha sa templo, “Kami nag-ampo, luwasa ang Anak ni David!”+ sila nangasuko+ 16 ug miingon kaniya: “Nadungog ba nimo ang ilang ginaingon?” Si Jesus mitubag: “Oo. Wala ba diay mo makabasa niini, ‘Pinaagi sa baba sa mga bata ug sa mga masuso, ikaw pagadayegon’?”+ 17 Ug siya mibiya kanila, migawas sa siyudad, ug mipaingon sa Betania. Didto siya nagpalabay sa kagabhion.+
18 Sayo sa buntag, samtang nagpaingon balik sa siyudad, siya gigutom.+ 19 Ug siya nakakitag kahoyng igos daplin sa dalan ug giduol kini, apan wala siyay nakitang bunga diha niini kondili mga dahon lang.+ Iya kining giingnan: “Sukad karon dili na ka mamunga.”+ Dihadiha ang kahoyng igos nalaya. 20 Dihang nakita kini sa mga tinun-an, sila nahingangha ug miingon: “Naunsa ba nga nalaya man dayon ang kahoyng igos?”+ 21 Si Jesus mitubag: “Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, kon kamo dunay pagtuo ug dili magduhaduha, dili lang ang akong gihimo sa kahoyng igos ang inyong mahimo kondili mahimo ninyong ingnon kining bukira, ‘Maalsa ka ug matambog sa dagat,’ ug kini mahitabo.+ 22 Ug tungod sa pagtuo, ang tanan ninyong pangayoon diha sa pag-ampo madawat ninyo.”+
23 Siya misulod sa templo ug samtang nanudlo, ang pangulong mga saserdote ug ang mga ansiyano miduol kaniya ug miingon: “Unsay imong katungod sa pagbuhat niining mga butanga? Ug kinsay naghatag nimo niini nga awtoridad?”+ 24 Si Jesus miingon: “Mangutana sab ko ninyo. Kon inyo kong tubagon, sultihan sab mo nako kon kinsay naghatag nakog awtoridad sa pagbuhat niining mga butanga: 25 Diin gikan ang awtoridad ni Juan sa pagpamawtismo? Sa langit o sa mga tawo?” Apan sila nag-estoryahay: “Kon moingon kita, ‘Gikan sa langit,’ siya moingon kanato, ‘Nan, nganong wala man mo motuo niya?’+ 26 Apan kon moingon ta, ‘Gikan sa mga tawo,’ mameligro kita sa mga tawo kay silang tanan nagtuo nga si Juan usa ka propeta.” 27 Busa sila mitubag kang Jesus: “Wala mi mahibalo.” Siya usab miingon kanila: “Dili sab mo nako sultihan kon kinsay naghatag nakog awtoridad sa pagbuhat niining mga butanga.
28 “Unsay inyong hunahuna? Dunay usa ka tawo nga may duha ka anak. Iyang giduol ang magulang ug giingnan, ‘Anak, lakaw ug pagtrabaho sa ubasan karong adlawa.’ 29 Siya mitubag, ‘Dili ko,’ apan sa ulahi, siya nagbasol ug miadto. 30 Giduol niya ang manghod ug mao gihapon ang iyang gisulti. Siya mitubag, ‘Oo, moadto ko Tay,’ apan wala siya moadto. 31 Kinsa nilang duha ang nagbuhat sa kabubut-on sa ilang amahan?” Sila mitubag: “Ang magulang.” Si Jesus miingon kanila: “Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, ang mga maniningil ug buhis ug ang mga pampam* mag-una kaninyo sa pagsulod sa Gingharian sa Diyos. 32 Kay si Juan mianhi kaninyo sa pagtudlo sa dalan sa pagkamatarong, apan wala mo motuo kaniya. Apan ang mga maniningil ug buhis ug ang mga pampam mituo kaniya,+ ug bisag nakakita mo niini, kamo wala magbasol ug wala motuo kaniya.
33 “Patalinghogi ninyo ang laing ilustrasyon: May usa ka tawo nga nanag-iyag yuta. Gitamnan niya ang iyang ubasan+ ug gikoralan kini. Siya nagkalot ug pug-anag bino diha niana ug nagtukod ug torre;+ dayon iya kining gipaatiman sa mga mag-uuma ug siya milangyaw.+ 34 Sa tingpamupo na, gipaadto niya ang iyang mga ulipon ngadto sa mga mag-uuma aron kuhaon ang iyang bahin. 35 Apan gipangkuptan sa mga mag-uuma ang iyang mga ulipon, ug ang usa ilang gibun-og, ang usa ilang gipatay, ug ang usa pa ilang gibato.+ 36 Gipaadto na usab niya ang uban pa niyang ulipon nga mas daghan pa kay sa nauna, apan mao gihapon ang gihimo sa mga mag-uuma.+ 37 Sa kataposan, gipaadto niya ang iyang anak nga lalaki kay siya naghunahuna, ‘Tahoron nila ang akong anak.’ 38 Pagkakita nila sa anak, ang mga mag-uuma nagsultihanay, ‘Mao kini ang manununod.+ Dali, patyon nato siya aron makuha nato ang iyang panulondon!’ 39 Ug ilang gikuptan siya ug giguyod pagawas sa ubasan ug gipatay.+ 40 Busa inig-abot sa tag-iya sa ubasan, unsay buhaton niya sa mga mag-uuma?” 41 Sila mitubag: “Kay daotan man sila, iya silang pamatyon ug ipaatiman niya ang ubasan sa laing mga mag-uuma kinsa mohatag kaniya sa iyang bahin pag-abot sa tingpamupo.”
42 Si Jesus miingon kanila: “Wala ba mo makabasa sa giingon sa Balaang Kasulatan? Kini nag-ingon: ‘Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod, kini nahimong pangunang bato nga pamag-ang.*+ Kini naggikan kang Jehova,* ug kahibulongan kini alang kanato.’+ 43 Mao nga sultihan ko kamo, ang Gingharian sa Diyos kuhaon gikan kaninyo ug ihatag ngadto sa usa ka nasod nga magpatunghag mga bunga. 44 Dugang pa, ang tawong mahulog niining batoha magupok.+ Ug kadtong mahulogan niini madugmok.”+
45 Pagkadungog sa pangulong mga saserdote ug mga Pariseo sa iyang mga ilustrasyon, sila nahibalo nga silay iyang gitumong.+ 46 Bisag gusto nila siyang dakpon, sila nahadlok sa mga tawo kay nagtuo ang mga tawo nga si Jesus propeta.+
22 Si Jesus naghisgot kanila ug laing ilustrasyon:* 2 “Ang Gingharian sa langit nahisamag hari nga naghikay ug kombira sa kasal+ sa iyang anak nga lalaki. 3 Ug iyang gisugo ang iyang mga ulipon sa pagtawag sa mga dinapit sa kombira, apan ang mga dinapit midumili sa pag-adto.+ 4 Nagsugo na usab siyag laing mga ulipon, ‘Sultihi ang mga dinapit: “Nahikay na nako ang akong kombira. Ang akong mga torong baka ug kinamaayohang mga hayop naihaw na ug ang tanan andam na. Panganhi na mo sa kombira.”’ 5 Apan sila wala manumbaling ug nanglakaw, ang usa ngadto sa iyang uma ug ang lain ngadto sa iyang negosyo;+ 6 apan ang uban nagdakop sa iyang mga ulipon, ug ilang gidagmalan ug gipamatay sila.
7 “Ang hari nasuko ug iyang gisugo ang iyang kasundalohan sa pagpatay niadtong mga nagpatay sa iyang mga ulipon ug sa pagsunog sa ilang siyudad.+ 8 Unya siya miingon sa iyang mga ulipon, ‘Ang kombira sa kasal andam na, apan ang mga dinapit dili takos sa pagtambong niini.+ 9 Busa pangadto mo sa kadalanan pagawas sa siyudad, ug si bisan kinsa nga inyong makita dapita sa kombira sa kasal.’+ 10 Busa ang maong mga ulipon nangadto sa kadalanan ug gidapit ang tanan nilang nakita, daotan man o maayo; ug ang lawak sa seremonyas sa kasal napuno sa mga dinapit.*
11 “Ang hari misulod sa pagsusi sa mga dinapit ug nakita niya ang usa ka tawo nga nagbestig dili haom sa okasyon. 12 Busa siya miingon kaniya, ‘Higala, nganong mianhi ka nga dili man haom ang imong besti?’ Ang tawo wala makatingog. 13 Unya ang hari miingon sa iyang mga alagad, ‘Gaposa ninyo siya sa kamot ug tiil ug isalibay sa kangitngitan sa gawas. Didto siya magdanguyngoy ug magkagot sa iyang mga ngipon.’
14 “Kay daghan ang dinapit, apan diyutay ra ang gipili.”
15 Unya ang mga Pariseo nanglakaw ug nagsabotsabot aron mabitik nila siya sa iyang isulti.+ 16 Busa ilang gipaadto kaniya ang ilang mga tinun-an kauban ang mga tigpaluyo ni Herodes.+ Sila miingon: “Magtutudlo, nahibalo mi nga matinud-anon ka ug nagtudlo ka sa dalan sa Diyos subay sa kamatuoran, ug wala ka magtinguha sa pabor ni bisan kinsa, kay wala ka magtan-aw sa kahimtang sa tawo. 17 Busa unsay imong hunahuna? Angay ba tang* mobayad ug buhis sa Cesar* o dili?” 18 Apan kay nasayod si Jesus sa ilang daotang motibo, siya miingon: “Mga salingkapaw,* nganong inyo kong gisulayan? 19 Ipakita kanako ang sensilyo nga ibayad sa buhis.” Ilang gitunolan siyag usa ka denario.* 20 Siya miingon kanila: “Kang kinsa kining dagway ug ngalan?” 21 Sila mitubag: “Sa Cesar.” Unya siya miingon kanila: “Kon mao, ibayad ninyo sa Cesar ang iya sa Cesar, apan ngadto sa Diyos ang iya sa Diyos.”+ 22 Pagkadungog nila niana, sila nahingangha, ug sila mibiya kaniya ug nanglakaw.
23 Nianang adlawa ang mga Saduseo, nga dili motuog pagkabanhaw,+ miduol kaniya ug nangutana:+ 24 “Magtutudlo, si Moises miingon: ‘Kon ang usa ka tawo mamatay nga walay anak, ang iyang asawa kinahanglang minyoan sa iyang igsoon aron makapatunghag anak alang kaniya.’+ 25 Karon dihay pito ka magsoong lalaki sa amoa. Ang kinamagulangan naminyo ug namatay, ug kay walay anak, ang iyang asawa giminyoan sa iyang igsoon. 26 Ingon usab niana ang nahitabo sa ikaduha ug sa ikatulo, hangtod sa ikapito. 27 Sa ulahi, ang babaye namatay. 28 Sa pagkabanhaw, kinsa man sa pito ang mahimo niyang bana nga silang tanan iya mang nabana?”
29 Si Jesus mitubag: “Sayop ang inyong gihunahuna, kay wala mo mahibalo sa Balaang Kasulatan ug sa gahom sa Diyos.+ 30 Kay sa pagkabanhaw ang mga lalaki ug babaye dili na magminyo. Sila mahisama sa mga anghel sa langit.+ 31 Kon bahin sa pagkabanhaw sa mga patay, wala ba mo makabasa sa giingon sa Diyos kaninyo: 32 ‘Ako ang Diyos ni Abraham, ang Diyos ni Isaac, ug ang Diyos ni Jacob’?+ Diyos siya sa mga buhi, dili sa mga patay.”+ 33 Sa pagkadungog niana, ang mga tawo nahingangha sa iyang pagpanudlo.+
34 Pagkadungog sa mga Pariseo nga napahilom niya ang mga Saduseo, sila nagpanon sa pag-adto kaniya. 35 Ug usa kanila, kinsa batid sa Balaod, nangutana sa pagbitik kaniya: 36 “Magtutudlo, unsa ang kinalabwang sugo sa Balaod?”+ 37 Siya mitubag: “‘Higugmaa si Jehova* nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing, sa tibuok mong kalag,* ug sa tibuok mong hunahuna.’+ 38 Kini mao ang kinalabwan ug unang sugo. 39 Ang ikaduha, nga susama niini, mao kini: ‘Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.’+ 40 Niining duha ka sugo gipasukad ang tibuok Balaod ug ang basahon sa mga Propeta.”+
41 Samtang anaa pa ang mga Pariseo, si Jesus nangutana kanila:+ 42 “Unsay inyong hunahuna bahin sa Kristo? Kang kinsa siyang anak?” Sila mitubag: “Kang David.”+ 43 Siya nangutana kanila: “Apan ngano man nga si David pinaagi sa paggiya sa balaang espiritu+ nagtawag kaniya nga Ginoo, nga nag-ingon, 44 ‘Si Jehova* miingon sa akong Ginoo: “Lingkod sa akong tuong kamot hangtod nga ibutang nako ang imong mga kaaway ilalom sa imong mga tiil”’?+ 45 Busa kon gitawag siya ni David ug Ginoo, sa unsang paagi nga siya nahimong anak ni David?”+ 46 Wala gyoy nakatubag niya, ug sukad niadtong adlawa, wala nay nangahas sa pagpangutana pa kaniya.
23 Unya giingnan ni Jesus ang mga tawo ug ang mga tinun-an: 2 “Ang mga eskriba ug mga Pariseo naglingkod sa lingkoranan ni Moises. 3 Busa buhata ug tumana ang tanan nilang isulti kaninyo, apan ayawg sundoga ang ilang binuhatan, kay wala nila tumana ang ilang ginasulti.+ 4 Sila magbugkos ug bug-at nga mga palas-anon ug ipapas-an kini sa mga tawo,+ apan dili gani sila motandog niini pinaagi sa ilang tudlo.+ 5 Gusto nila nga ang tanan nilang ginabuhat makita sa mga tawo,+ kay ilang gipadak-an ang mga kahita nga sudlanag kasulatan* nga ilang ginasul-ob ingong panalipod+ ug gipatas-an ang mga bitaybitay sa sidsid sa ilang mga besti.+ 6 Gusto nilang molingkod sa lingkoranan nga para sa prominenteng mga bisita sa mga kombira ug sa atubangang* mga lingkoranan sa mga sinagoga+ 7 ug gusto silang magpatahod diha sa mga merkado ug tawgong Rabbi.* 8 Apan ayaw mo pagpatawag ug Rabbi, kay usa ra ang inyong Magtutudlo,+ ug kamong tanan managsoon. 9 Ayaw sab ninyo tawgang amahan si bisan kinsa dinhi sa yuta, kay usa ra ang inyong Amahan+ kinsa anaa sa langit. 10 Ayaw mo pagpatawag nga pangulo, kay usa ra ang inyong Pangulo, ang Kristo. 11 Apan ang kinalabwan kaninyo kinahanglang mahimong inyong alagad.+ 12 Kadtong magbayaw sa iyang kaugalingon ipaubos,+ ug kadtong magpaubos sa iyang kaugalingon pagabayawon.+
13 “Alaot kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga salingkapaw!* kay inyong gisirad-an ang ganghaan sa Gingharian sa langit; kay kamo mismo dili mosulod, ug gibabagan ninyo ang uban sa pagsulod.+ 14 *——
15 “Alaot kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga salingkapaw!+ kay ginatabok ninyo ang dagat ug ginatadlas ang yuta aron himoong kinabig ang usa ka tawo, apan dihang siya kinabig na, gihimo ninyo siya nga mas labaw pang angayan nga mahiadto sa Gehenna* kay kaninyo.
16 “Alaot kamo, buta nga mga tiggiya,+ kinsa nag-ingon, ‘Kon ang usa manumpa sa templo, dili niya kinahanglang tumanon kini; apan kon siya manumpa sa bulawan sa templo, obligado siya sa pagtuman niini.’+ 17 Mga buangbuang ug mga buta! Unsa man gyoy mas importante, ang bulawan o ang templo nga nagbalaan sa bulawan? 18 Moingon sab mo, ‘Kon ang usa manumpa sa halaran, dili niya kinahanglang tumanon kini; apan kon siya manumpa sa halad diha niana, obligado siya sa pagtuman niini.’ 19 Mga buta! Unsa man gyoy mas importante, ang halad o ang halaran nga nagbalaan sa halad? 20 Busa kadtong manumpa sa halaran nanumpa niini ug sa tanang butang diha niini; 21 ug kadtong manumpa sa templo nanumpa niini ug sa Usa nga nagpuyo niini;+ 22 ug kadtong manumpa sa langit nanumpa sa trono sa Diyos ug sa Usa nga naglingkod niini.
23 “Alaot kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga salingkapaw! kay naghatag mog ikapulo sa herbabuena, eneldo, ug cumino,+ apan inyong gibalewala ang mas importanteng mga butang sa Balaod, nga mao ang hustisya,+ kaluoy,+ ug pagkamatinumanon. Kanang mga butanga kinahanglang ihatag, apan dili angayng ibalewala ang mas importanteng mga butang sa Balaod.+ 24 Mga buta nga tiggiya,+ inyong gisala ang tagnok+ apan gilamoy ninyo ang kamelyo!+
25 “Alaot kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga salingkapaw! kay inyong gihinloan ang gawas sa kopa ug sa yahong,+ apan sa sulod kini puno sa kadalo*+ ug pagpatuyang.+ 26 Buta nga Pariseo, hinloi una ang sulod sa kopa ug sa yahong, ug mahinlo usab ang gawas niini.
27 “Alaot kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga salingkapaw!+ kay sama mog gipaputi nga mga lubnganan,+ nga sa gawas nindot kaayong tan-awon apan sa sulod punog bukog sa mga patay ug sa tanang kahugawan. 28 Ingon usab mo niana. Sa panan-aw sa mga tawo daw matarong mo, apan sa sulod puno mo sa pagkasalingkapaw ug kalapasan.+
29 “Alaot kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga salingkapaw!+ kay kamo nagtukod sa mga lubnganan sa mga propeta ug nagpanindot sa mga lubnganan* sa mga matarong,+ 30 ug nag-ingon mo, ‘Kon nabuhi pa mi sa panahon sa among katigulangan, dili gyod mi moduyog nila sa pagpatay sa mga propeta.’ 31 Busa kamo mismo miangkon nga mga kaliwat mo niadtong mga nagpatay sa mga propeta.+ 32 Nan, himoa ninyo ang labaw pa sa gihimo sa inyong katigulangan.
33 “Mga halas, kaliwat sa mga bitin,+ unsaon ninyo pag-ikyas sa paghukom sa Gehenna?*+ 34 Tungod niini, ako magpadala kaninyog mga propeta,+ mga tawong maalamon, ug mga magtutudlo sa publiko.+ Ang uban kanila inyong patyon+ ug bitayon sa estaka, ug ang uban usab inyong lapdosan+ diha sa inyong mga sinagoga ug lutoson+ sa matag siyudad, 35 mao nga kamo manubag sa dugo sa tanang matarong nga gipatay, gikan kang Abel+ hangtod kang Zacarias nga anak ni Baraquias, kinsa inyong gipatay taliwala sa sangtuwaryo* ug sa halaran.+ 36 Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, kining tanan modangat niini nga kaliwatan.
37 “Jerusalem, Jerusalem, inyong gipamatay ang mga propeta ug gibato kadtong gipadala kaninyo!+ Pagkadaghang higayon nga gusto nakong tigomon ang inyong mga anak sama sa pagtigom sa himungaan sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako! Apan midumili mo.+ 38 Tan-awa! Ang inyong templo* mabiniyaan.+ 39 Kay sultihan ko kamo, sukad karon dili gyod mo makakita kanako hangtod nga kamo moingon, ‘Bulahan siya nga mianhi sa ngalan ni Jehova!’”*+
24 Dihang molakaway na si Jesus gikan sa templo, ang iyang mga tinun-an miduol aron ipakita kaniya ang tibuok templo. 2 Siya miingon kanila: “Nakita ba ninyo kining tanan? Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, wala unyay bato dinhi nga magpabiling nagpatong sa laing bato kay kining tanan pagalumpagon.”+
3 Samtang naglingkod siya sa Bukid sa mga Olibo, ang mga tinun-an miduol kaniya nga silasila ra ug nangutana: “Sultihi kami, kanus-a kini mahitabo, ug unsa man unyay ilhanan sa imong presensiya*+ ug sa hinapos sa sistema sa mga butang?”*+
4 Si Jesus mitubag: “Pagbantay nga walay magpahisalaag kaninyo,+ 5 kay daghan unya ang manungha nga mogamit sa akong ngalan, nga magaingon, ‘Ako mao ang Kristo,’ ug daghan ang ilang mapahisalaag.+ 6 Makadungog mog mga gubat sa lainlaing dapit. Apan ayaw mog kahadlok, kay kining mga butanga kinahanglang mahitabo, apan dili pa kini ang kataposan.+
7 “Kay ang nasod makiggubat batok sa nasod ug ang gingharian batok sa gingharian,+ ug duna unyay mga kanihit sa pagkaon+ ug mga linog sa lainlaing dapit.+ 8 Kining tanan sinugdanan pa lang sa mga kaul-ol sa kasakit.
9 “Unya lutoson mo sa mga tawo+ ug pamatyon,+ ug dumtan mo sa tanang kanasoran tungod sa akong ngalan.+ 10 Ug daghan usab ang mawad-ag pagtuo sa Diyos ug sila magbudhiay ug magdumtanay. 11 Motungha ang daghang bakak nga mga propeta ug daghan ang ilang mapahisalaag;+ 12 ug tungod sa paggrabe sa kalapasan, mobugnaw ang gugma sa kadaghanan. 13 Apan siya nga makalahutay hangtod sa kataposan maluwas.+ 14 Ug kining maayong balita sa Gingharian isangyaw sa tibuok yuta* sa pagpamatuod ngadto sa tanang kanasoran,+ ug unya moabot ang kataposan.
15 “Busa inigkakita ninyo nga nagbarog na sa balaang dapit ang giingon ni propetang Daniel nga dulumtanang butang nga magpahinabog kalaglagan+ (ang magbabasa nagkinahanglag pagsabot aron masabtan kini), 16 kadtong anaa sa Judea kinahanglang moikyas ngadto sa kabukiran.+ 17 Kadtong anaa sa atop kinahanglang dili na mosulod sa iyang balay aron magkuhag mga butang, 18 ug kadtong anaa sa uma kinahanglang dili na mouli aron magkuhag panggawas nga besti. 19 Alaot ang mga mabdos ug ang dunay masuso nianang panahona! 20 Padayon sa pag-ampo nga ang inyong pag-ikyas dili unta mahitabo sa tingtugnaw o sa adlawng Igpapahulay; 21 kay aduna unyay dakong kasakitan+ nga wala pa mahitabo sukad sa sinugdan sa kalibotan hangtod karon, ug dili na mahitabo pag-usab.+ 22 Sa pagkatinuod, walay tawo nga maluwas gawas kon pamub-on kanang mga adlawa; apan tungod sa mga pinili kanang mga adlawa pamub-on.+
23 “Unya kon dunay moingon kaninyo, ‘Tan-awa! Ania ang Kristo,’+ o, ‘Atua didto!’ ayaw kanag tuohi.+ 24 Kay motungha ang bakak nga mga Kristo ug bakak nga mga propeta+ ug maghimo silag dagkong milagro ug katingalahang mga butang aron ipahisalaag,+ kon mahimo, bisan ang mga pinili. 25 Hinumdomi nga gipasidan-an na mo nako. 26 Busa kon ingnon mo sa mga tawo, ‘Tan-awa! Atua siya sa kamingawan,’ ayaw mo pangadto; ‘Tan-awa! Atua siya sa sulod sa balay,’ ayaw kinig tuohi.+ 27 Ingon nga ang kilat mokilab gikan sa sidlakan ug modan-ag hangtod sa kasadpan, mao man usab unya ang presensiya* sa Anak sa tawo.+ 28 Kon asa gani ang patayng lawas, didto magtapok ang mga agila.+
29 “Dihadiha human sa kasakitan nianang mga adlawa, ang adlaw mongitngit,+ ug ang bulan dili modan-ag, ug ang mga bituon mangahulog gikan sa langit, ug ang mga gahom sa kalangitan mangatay-og.+ 30 Unya makita sa langit ang ilhanan sa Anak sa tawo, ug ang tanang tribo sa yuta magpukpok sa ilang dughan sa grabeng kaguol,+ ug makita nila ang Anak sa tawo+ diha sa mga panganod sa langit nga moabot uban ang gahom ug dakong himaya.+ 31 Ug ipadala niya ang iyang mga anghel, ug uban ang kusog nga tingog sa trompeta, ilang tigomon ang iyang mga pinili gikan sa upat ka hangin, gikan sa usa ka tumoy sa langit hangtod sa pikas tumoy.+
32 “Karon tagda ninyo kini nga ilustrasyon bahin sa kahoyng igos: Dihang ang linghod nga mga sanga niini mangudlot na, mahibalo mo nga duol na ang ting-init.+ 33 Sa susama, dihang makita na ninyo kining tanan, makaseguro mo nga duol na siya, gani anaa na siya sa mga pultahan.+ 34 Sa pagkatinuod sultihan ko kamo nga kining kaliwatana dili gayod mahanaw hangtod nga mahitabo kining tanan. 35 Ang langit ug yuta mahanaw, apan ang akong mga pulong dili gayod mahanaw.+
36 “Bahin nianang adlawa ug orasa walay nahibalo,+ bisan ang mga anghel sa langit o ang Anak, apan ang Amahan lang.+ 37 Kay sama sa mga adlaw ni Noe,+ mao man usab unya sa presensiya* sa Anak sa tawo.+ 38 Sa wala pa ang Lunop, ang mga tawo nangaon, nanginom, ug nagminyo hangtod sa adlaw nga si Noe misulod sa arka,+ 39 ug wala sila magtagad hangtod miabot ang Lunop ug gibanlas silang tanan.+ Mao man usab unya sa presensiya sa Anak sa tawo. 40 Unya duha ka tawo ang anaa sa uma; ang usa dad-on ug ang usa biyaan. 41 Duha ka babaye ang maggaling sa galingang demano; ang usa dad-on ug ang usa biyaan.+ 42 Busa padayon sa pagbantay kay wala mo mahibalo kon unsang adlawa moabot ang inyong Ginoo.+
43 “Apan matikdi kini: Kon ang tagbalay nahibalo pa kon unsang orasa sa kagabhion* moabot ang kawatan,+ magbantay gyod unta siya aron dili malungkab ang iyang balay.+ 44 Busa kamo usab kinahanglang andam kanunay+ kay ang Anak sa tawo moabot sa oras nga wala ninyo damha.
45 “Kinsa ba gayod ang matinumanon ug maalamong ulipon nga gitudlo sa iyang agalon ibabaw sa iyang mga sulugoon sa panimalay, sa paghatag kanilag pagkaon sa hustong panahon?+ 46 Malipayon kanang ulipona kon sa pag-abot sa iyang agalon makaplagan siya nga naghimo niana!+ 47 Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, iyang itudlo siya sa pagdumala sa tanan niyang kabtangan.
48 “Apan kon kanang daotang ulipon moingon sa iyang kaugalingon, ‘Malangan ang akong agalon,’+ 49 ug iyang bun-ogon ang iyang mga isigkaulipon ug siya mokaon ug moinom kauban sa nailhang mga palahubog, 50 ang agalon nianang ulipona moabot sa adlaw nga wala niya damha ug sa oras nga wala niya mahibaloi,+ 51 ug siya magsilot kaniya sa hilabihan ug magtambog kaniya ngadto sa nahimutangan sa mga salingkapaw. Didto siya magdanguyngoy ug magkagot sa iyang mga ngipon.+
25 “Unya ang Gingharian sa langit mahisama sa 10 ka ulay* nga nagdalag mga lampara+ ug nanggawas aron sa pagsugat sa pamanhonon.+ 2 Ang lima kanila buangbuang ug ang laing lima maalamon.+ 3 Tungod kana kay ang mga buangbuang nagdalag mga lampara apan wala magdalag reserbang lana, 4 samtang ang mga maalamon nagdalag mga lampara ug nagdala usab ug reserbang lana. 5 Kay nalangan ang pamanhonon, silang tanan giduka ug nakatulog. 6 Pagkatungang gabii dihay misinggit: ‘Ania na ang pamanhonon! Panggawas na mo ug sugata siya.’ 7 Unya namangon ang 10 ka ulay ug giandam ang ilang mga lampara.+ 8 Ang mga buangbuang miingon sa mga maalamon, ‘Hatagi mig diyutayng lana, kay hapit nang mapalong ang among mga lampara.’ 9 Ang mga maalamon miingon: ‘Basig dili kini paigo alang natong tanan. Pangadto hinuon mo sa mga namaligya niini ug pamalit mo.’ 10 Samtang sila nanglakaw aron mamalit, ang pamanhonon miabot. Ang mga ulay nga nakapangandam nanguban kaniya sa kombira sa kasal.+ Ug dihang nakasulod na sila, ang pultahan gisirhan. 11 Dayon, ang ubang mga ulay nangabot ug miingon, ‘Senyor, Senyor, ablihi mi!’+ 12 Siya mitubag, ‘Wala gyod ko makaila ninyo.’
13 “Busa padayon sa pagbantay+ kay wala mo mahibalo sa adlaw o sa oras.+
14 “Kay sama kini sa usa ka tawo nga hapit nang molangyaw. Sa wala pa siya mogikan, iyang gipatawag ang iyang mga ulipon ug gipiyal kanila ang iyang kabtangan.+ 15 Ang usa gihatagan niyag lima ka talanton* nga sensilyo, ang lain duha, ang lain pa usa, sumala sa katakos sa matag usa, ug dayon siya milangyaw. 16 Dihadiha kadtong nakadawat ug lima ka talanton milakaw ug nagnegosyo ug nakaganansiyag lima pa. 17 Sa susama, kadtong nakadawat ug duha nakaganansiyag duha pa. 18 Apan ang ulipon nga nakadawat ug usa lang milakaw ug iyang gilubong sa yuta ang kuwarta* sa iyang agalon.
19 “Paglabay sa taas nga panahon, ang agalon niadtong mga ulipona miabot aron makighusay kanila.*+ 20 Busa kadtong nakadawat ug lima ka talanton miduol ug nagdalag lima pa ka talanton ug miingon, ‘Agalon, imong gipiyal kanako ang lima ka talanton; tan-awa, nakaganansiya kog lima pa.’+ 21 Ang iyang agalon miingon kaniya: ‘Dalayegon ang imong gihimo, maayo ug kasaligan nga ulipon! Kay kasaligan ka sa pipila ka butang, akong ipiyal kanimo ang daghang butang.+ Paglipay uban sa imong agalon.’+ 22 Sunod kadtong nakadawat ug duha ka talanton miduol ug miingon, ‘Agalon, imong gipiyal kanako ang duha ka talanton; tan-awa, nakaganansiya kog duha pa.’+ 23 Ang iyang agalon miingon kaniya: ‘Dalayegon ang imong gihimo, maayo ug kasaligan nga ulipon! Kay kasaligan ka sa pipila ka butang, akong ipiyal kanimo ang daghang butang. Paglipay uban sa imong agalon.’
24 “Sa kataposan ang ulipon nga nakadawat ug usa ka talanton miduol ug miingon: ‘Agalon, nahibalo ko nga estrikto ka. Nagaani ka bisag wala magpugas ug nagatigom ka bisag wala magpalid.+ 25 Busa nahadlok ko ug akong gilubong ang imong talanton. Ania, akong ibalik kini kanimo.’ 26 Ang iyang agalon mitubag: ‘Daotan ug tapolan nga ulipon, dili ba nahibalo ka nga nag-ani ko bisag wala magpugas ug nagtigom ko bisag wala magpalid? 27 Busa gideposito unta nimo sa bangko ang akong kuwarta,* ug sa akong pag-abot makuha nako kini nga may tubo.
28 “‘Busa kuhaa ninyo ang talanton gikan kaniya ug ihatag kini niadtong may 10 ka talanton.+ 29 Kay kadtong duna nay iya, dugangan pa, ug dagaya ang iyang mabatonan. Apan kadtong walay iya, bisan ang diyutay nga anaa kaniya kuhaon gikan kaniya.+ 30 Ug isalibay ang walay pulos nga ulipon sa kangitngitan sa gawas. Didto siya magdanguyngoy ug magkagot sa iyang mga ngipon.’
31 “Pag-abot sa Anak sa tawo+ diha sa iyang himaya, ug ang tanang anghel uban kaniya,+ siya molingkod sa iyang mahimayaong trono. 32 Ang tanang kanasoran tigomon sa iyang atubangan, ug iyang lainlainon ang katawhan, sama sa usa ka magbalantay nga maglain sa mga karnero gikan sa mga kanding. 33 Ug iyang ibutang ang mga karnero+ sa iyang tuo, apan ang mga kanding sa iyang wala.+
34 “Unya ang Hari moingon niadtong anaa sa iyang tuo: ‘Ari mo, kamong gipanalanginan sa akong Amahan. Panunda ang Gingharian nga giandam alang kaninyo sukad pa sa pagkatukod sa kalibotan. 35 Kay gigutom ko ug gihatagan ko ninyog pagkaon; giuhaw ko ug gihatagan ko ninyog mainom. Estranyo ko ug inyo kong giabiabi;+ 36 hubo* ko ug inyo kong gibestihan.+ Nasakit ko ug inyo kong giatiman. Nabilanggo ko ug inyo kong giduaw.’+ 37 Unya ang mga matarong motubag kaniya: ‘Ginoo, kanus-a ka namo nakitang gigutom ug amo kang gipakaon, o giuhaw ug amo kang gihatagag mainom?+ 38 Kanus-a ka namo nakitang estranyo ug amo kang giabiabi, o hubo ug amo kang gibestihan? 39 Kanus-a ka namo nakitang nasakit o nabilanggo ug amo kang giduaw?’ 40 Ug ang Hari motubag, ‘Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, bisan unsay inyong gihimo sa usa sa mga labing ubos niining akong mga igsoon, gihimo sab ninyo kanako.’+
41 “Unya siya moingon niadtong anaa sa iyang wala: ‘Pahawa+ kamong mga tinunglo ug pangadto mo sa kalayo nga walay kataposan*+ nga giandam alang sa Yawa ug sa iyang mga anghel.+ 42 Kay gigutom ko, apan wala ko ninyo hatagig pagkaon; ug giuhaw ko, apan wala ko ninyo hatagig mainom. 43 Estranyo ko, apan wala ko ninyo abiabiha; hubo, apan wala ko ninyo bestihi; nasakit ug nabilanggo, apan wala ko ninyo atimana.’ 44 Unya sila motubag usab: ‘Ginoo, kanus-a ka namo nakitang gigutom o giuhaw o usa ka estranyo o hubo o nasakit o nabilanggo ug wala ka namo atimana?’ 45 Unya siya motubag: ‘Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, bisan unsa nga wala ninyo himoa sa usa niining mga labing ubos, wala usab ninyo himoa kanako.’+ 46 Kini sila mamatay hangtod sa hangtod,*+ apan ang mga matarong makadawat ug kinabuhing walay kataposan.”+
26 Human masulti ni Jesus kining tanan, iyang giingnan ang iyang mga tinun-an: 2 “Nahibalo mo nga duha ka adlaw gikan karon Paskuwa na,+ ug ang Anak sa tawo igatugyan aron patyon sa estaka.”+
3 Unya ang pangulong mga saserdote ug ang mga ansiyano sa katawhan nagtigom sa hawanan sulod sa balay sa hataas nga saserdote nga ginganlag Caifas,+ 4 ug nagsabotsabot sila+ sa pagdakop kang Jesus pinaagig lansis ug sa pagpatay kaniya. 5 Apan sila miingon: “Dili nato iatol sa pista, aron dili magkagubot ang mga tawo.”
6 Samtang didto si Jesus sa Betania sa balay ni Simon nga sanlahon,+ 7 miduol kaniya ang usa ka babaye nga nagdalag sudlanang alabastro nga may mahalon ug humot nga lana. Gibubo niya kini sa ulo ni Jesus samtang siya nagkaon.* 8 Pagkakita niini sa mga tinun-an, sila nasuko ug miingon: “Nganong iya man nang giusikan? 9 Ikabaligya pa unta nag mahal ug ang halin ikahatag sa mga kabos.” 10 Kay nasayod si Jesus sa ilang giestoryahan, siya miingon: “Nganong samokon ninyo ang babaye? Maayo ang iyang gibuhat kanako. 11 Kay ang mga kabos kanunay ninyong makauban,+ apan ako dili ninyo kanunayng makauban.+ 12 Dihang iyang gibubo sa akong lawas ang humot nga lana, gibuhat niya kini sa pag-andam kanako alang sa akong lubong.+ 13 Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, bisan asa sa kalibotan nga isangyaw kining maayong balita, ang gibuhat niining bayhana iasoy usab agig paghandom kaniya.”+
14 Unya ang usa sa Dose, ang usa nga ginganlag Judas Iskariote,+ miadto sa pangulong mga saserdote+ 15 ug miingon: “Unsay inyong ihatag kanako aron ako siyang itugyan* kaninyo?”+ Sila misaad kaniyag 30 ka pirasong plata.+ 16 Busa sukad niadto, nangita siyag maayong higayon sa pagbudhi kaniya.
17 Sa unang adlaw sa Pista sa Tinapay nga Walay Pangpatubo,*+ ang mga tinun-an miduol kang Jesus ug miingon: “Asa man nimo gusto nga among andamon ang panihapon alang sa Paskuwa?”+ 18 Siya mitubag: “Adtoa ninyo ang usa ka tawo didto sa siyudad ug ingna siya, ‘Ang Magtutudlo miingon: “Ang akong gitakdang panahon duol na; akong saulogon ang Paskuwa sa imong balay kauban sa akong mga tinun-an.”’” 19 Busa gihimo sa mga tinun-an ang gisugo ni Jesus, ug sila nangandam sa Paskuwa.
20 Pagkakilumkilom na,+ siya ug ang iyang 12 ka tinun-an nanglingkod* libot sa lamesa.+ 21 Samtang nangaon sila diha sa lamesa, siya miingon: “Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, usa kaninyo ang magbudhi kanako.”+ 22 Kay naguol pag-ayo niini, tagsatagsa silang miingon kaniya: “Ginoo, dili ako, dili ba?” 23 Siya mitubag: “Kadtong magtuslob sa iyang kamot uban kanako diha sa panaksan mao ang magbudhi kanako.+ 24 Tinuod, ang Anak sa tawo mobiya sumala sa nahisulat bahin kaniya, apan alaot+ siya nga magbudhi sa Anak sa tawo!+ Mas maayo pa nga wala siya matawo.”+ 25 Si Judas, nga hapit nang magbudhi kaniya, miingon: “Rabbi, dili ako, dili ba?” Si Jesus miingon: “Nahibalo ka sa tubag.”*
26 Samtang nagpadayon silag pangaon, si Jesus nagkuhag tinapay ug human makapasalamat, iya kining gipikaspikas.+ Pagpasa niya niini sa mga tinun-an, siya miingon: “Pagkuha mo, kaon. Kini nagkahulogan sa akong lawas.”+ 27 Dayon nagkuha siyag kopa ug human makapasalamat, iya kining gipasa kanila ug miingon: “Inom mong tanan niini,+ 28 kay kini nagkahulogan sa akong ‘dugo+ sa pakigsaad’+ nga igabubo aron mapasaylo ang mga sala sa daghan.+ 29 Apan sultihan ko kamo: Dili na gyod ko moinom pag-usab ug bisan unsang bino hangtod sa adlaw nga moinom kog bag-ong bino kauban ninyo sa Gingharian sa akong Amahan.”+ 30 Sa kataposan, human makaawit ug mga pagdayeg,* sila nangadto sa Bukid sa mga Olibo.+
31 Unya si Jesus miingon kanila: “Kamong tanan mobiya kanako* karong gabhiona, kay kini nahisulat: ‘Akong patyon ang magbalantay, ug magkatibulaag ang panon sa mga karnero.’+ 32 Apan inigkabanhaw nako, mouna ko ninyo didto sa Galilea.”+ 33 Apan si Pedro mitubag: “Dili gyod ko mobiya nimo, bisan pag biyaan ka sa tanan!”*+ 34 Si Jesus miingon kaniya: “Sa pagkatinuod sultihan ti ka, niining gabhiona, sa dili pa motuktugaok ang usa ka sunoy, ilimod ko nimo sa tulo ka higayon.”+ 35 Si Pedro miingon kaniya: “Bisan pag mamatay ko uban nimo, dili gyod ka nako ilimod.”+ Kini usab ang gisulti sa ubang tinun-an.
36 Unya si Jesus ug ang iyang mga tinun-an miabot sa dapit nga gitawag ug Getsemane,+ ug siya miingon kanila: “Panglingkod mo dinhi samtang mag-ampo ko didto sa unahan.”+ 37 Iyang gikuyog si Pedro ug ang duha ka anak ni Zebedeo. Ug siya naguol ug nabalaka pag-ayo.+ 38 Unya iyang giingnan sila: “Naguol kaayo ko, nga mora kog mamatay. Pabilin mo dinhi ug padayon sa pagbantay uban kanako.”+ 39 Dayon miadto siya sa unahan ug mihapa ug miampo:+ “Amahan ko, kon mahimo, kuhaa kining kopa+ gikan kanako. Apan dili ang akong kabubut-on ang matuman kondili ang imoha.”+
40 Pagbalik niya sa iyang mga tinun-an, nakita niya nga sila nangatulog. Iyang giingnan si Pedro: “Dili ba gyod mo makahimo sa pagbantay bisag usa ka oras* uban kanako?+ 41 Padayon mo sa pagbantay+ ug sa pag-ampo+ aron dili mo madaog sa tentasyon.+ Hinuon, andam* ang espiritu, apan luya ang unod.”+ 42 Siya milakaw na usab ug nag-ampo: “Amahan ko, kon dili posible nga kuhaon kining kopa ug kinahanglan kong moinom gikan niini, matuman ang imong kabubut-on.”+ 43 Pagbalik niya, nakita na usab niya sila nga nangatulog kay giduka pag-ayo. 44 Busa siya mibiya na usab ug nag-ampo sa ikatulong higayon aron mohangyo sa samang butang. 45 Unya siya mibalik sa mga tinun-an ug miingon: “Dili kini ang panahon nga kamo mangatulog ug mamahulay! Hapit na ang oras nga ang Anak sa tawo itugyan* ngadto sa mga makasasala. 46 Bangon mo, manglakaw na ta. Nagpaingon na dinhi ang akong magbubudhi.” 47 Samtang nagsulti pa siya, si Judas, nga usa sa Dose, miabot nga dunay daghang kauban nga nagdalag mga espada ug puspos. Gisugo sila sa pangulong mga saserdote ug sa mga ansiyano sa katawhan.+
48 Ang iyang magbubudhi naghatag na kanilag ilhanan: “Ang akong halokan, mao kana siya; dakpa ninyo siya.” 49 Ug siya miduol dayon kang Jesus ug miingon: “Maayong gabii, Rabbi!” ug siya mabinationg mihalok kaniya. 50 Apan giingnan siya ni Jesus: “Nganong ania ka?”+ Unya sila miduol, ug ilang gigunitan si Jesus ug gidakop. 51 Apan ang usa sa mga kauban ni Jesus mihulbot sa iyang espada ug gitigbas ang ulipon sa hataas nga saserdote, ug naputol ang dalunggan niini.+ 52 Unya si Jesus miingon kaniya: “Ibalik ang imong espada sa sakoban,+ kay ang tanang mogamit sa espada mamatay sa espada.+ 53 Naghunahuna ba ka nga dili ko makapangamuyo sa akong Amahan nga padalhan ko niining gutloa ug kapin sa 12 ka lehiyon* nga anghel?+ 54 Kon himoon nako kana, unsaon pagkatuman sa Balaang Kasulatan nga nag-ingon nga kinahanglan kining mahitabo?” 55 Unya si Jesus miingon sa mga tawo: “Tulisan ba ko nga nagdala man mog mga espada ug puspos sa pagdakop nako? Adlaw-adlaw kong naglingkoran sa templo nga nanudlo,+ apan wala ko ninyo dakpa.+ 56 Apan kining tanan nahitabo aron matuman ang gisulat sa mga propeta.”+ Unya gibiyaan siya sa tanang tinun-an ug sila mikalagiw.+
57 Si Jesus gidala sa mga nagdakop kaniya ngadto sa balay ni Caifas+ nga hataas nga saserdote, diin nagkatigom ang mga eskriba ug mga ansiyano.+ 58 Apan si Pedro misunod kaniya, nga nagpalayo lag diyutay. Nakaabot siya hangtod sa hawanan sa hataas nga saserdote. Dihang nakasulod na, siya milingkod uban sa mga sulugoon sa balay aron maniid kon unsay mahitabo.+
59 Karon ang pangulong mga saserdote ug ang tibuok Sanhedrin nangitag bakak nga sumbong batok kang Jesus aron ipapatay siya.+ 60 Apan wala silay nakita bisan pag daghang bakakong saksi ang miadto.+ Unya dihay duha nga miadto 61 ug miingon: “Matod niining tawhana, ‘Makahimo ko sa pagguba sa templo sa Diyos ug sa pagtukod niini sa tulo ka adlaw.’”+ 62 Busa ang hataas nga saserdote mitindog ug miingon kang Jesus: “Wala ba kay ikatubag? Unsa may imong ikaingon sa ilang akusasyon batok kanimo?”+ 63 Apan si Jesus naghilom lang.+ Busa ang hataas nga saserdote miingon kaniya: “Sa ngalan sa buhi nga Diyos, panumpa nga imo ming sultihan sa tinuod: Ikaw ba ang Kristo, ang Anak sa Diyos?”+ 64 Si Jesus miingon kaniya: “Ikaw ang nag-ingon niana. Apan sultihan ko kamo: Makita unya ninyo ang Anak sa tawo+ nga maglingkod sa tuong kamot sa Labing Gamhanan*+ ug moabot diha sa mga panganod sa langit.”+ 65 Unya gigisi sa hataas nga saserdote ang iyang besti ug miingon: “Siya nagpasipala! Nagkinahanglan pa ba tag dugang mga saksi? Nadungog ninyo ang iyang pagpasipala. 66 Unsay inyong hunahuna?” Sila mitubag: “Angay siyang patyon.”+ 67 Unya ilang giluwaan ang iyang nawong+ ug gisumbag siya.+ Ang uban nagsagpa kaniya+ 68 ug miingon: “Ikaw nga Kristo, tagnaa kon kinsay midapat nimo!”
69 Samtang naglingkod si Pedro sa gawas, didto sa hawanan, may sulugoong babaye nga miduol kaniya ug miingon: “Ikaw usab kauban ni Jesus nga Galileanhon!”+ 70 Apan siya milimod atubangan nilang tanan: “Wala ko mahibalo sa imong gipanulti.” 71 Pag-adto niya sa entrada sa hawanan, may laing babaye nga nakamatikod kaniya ug miingon sa mga tawo didto: “Kining tawhana kauban ni Jesus nga Nasaretnon.”+ 72 Iyang gilimod kini pag-usab ug nanumpa: “Wala ko makaila nianang tawhana!” 73 Pagkataudtaod, kadtong mga nagtindog sa palibot miduol ug miingon kang Pedro: “Seguradong kauban ka nila kay mailhan kini sa imong sinultihan.”* 74 Unya siya milimod* ug nanumpa: “Wala ko makaila nianang tawhana!” Ug dihadiha may sunoy nga mituktugaok. 75 Ug si Pedro nahinumdom sa gisulti ni Jesus: “Sa dili pa motuktugaok ang usa ka sunoy, ilimod ko nimo sa tulo ka higayon.”+ Ug siya migawas ug mihilak pag-ayo.
27 Pagkabuntag, ang tanang pangulong saserdote ug mga ansiyano sa katawhan nagsabotsabot kon unsaon nila pagpapatay si Jesus.+ 2 Human siya gaposa, ilang gidala siya ug gitugyan kang Pilato nga gobernador.+
3 Dihang ang magbubudhi nga si Judas nakakita nga gihukman si Jesus ug kamatayon, siya nagbasol ug iyang giuli ang 30 ka pirasong plata ngadto sa pangulong mga saserdote ug mga ansiyano.+ 4 Siya miingon: “Nakasala ko dihang akong gibudhian ang usa ka inosenteng tawo.”* Sila miingon: “Unsa may labot namo? Ikaw ang manubag niana!”* 5 Busa iyang gisalibay sa templo ang mga pirasong plata ug milakaw. Unya siya naghikog.*+ 6 Apan gikuha sa pangulong mga saserdote ang mga pirasong plata ug miingon: “Dili husto nga ibutang kini sa tipiganag bahandi sa templo kay kini bili sa dugo.” 7 Human magsabot, ilang gigamit ang kuwarta sa pagpalit sa yuta sa magkukulon aron lubngan sa mga estranyo. 8 Busa kanang yutaa gitawag nga Yuta sa Dugo+ hangtod niining adlawa. 9 Unya natuman ang gisulti pinaagi ni propetang Jeremias: “Ug ilang gikuha ang 30 ka pirasong plata, ang presyo nga gikauyonan sa mga anak ni Israel nga ibayad alang kaniya, 10 ug gigamit kini sa pagpalit sa yuta sa magkukulon, sumala sa gisugo ni Jehova* kanako.”+
11 Unya si Jesus gidala atubangan sa gobernador, ug ang gobernador nangutana kaniya: “Ikaw ba ang Hari sa mga Hudiyo?” Si Jesus mitubag: “Ikaw mismo ang nag-ingon niana.”+ 12 Apan samtang giakusahan siya sa pangulong mga saserdote ug sa mga ansiyano, siya wala motubag.+ 13 Unya si Pilato miingon kaniya: “Wala ba ka makadungog sa daghan nilang akusasyon batok kanimo?” 14 Apan siya wala gyod motubag bisan usa ka pulong, mao nga natingala pag-ayo ang gobernador.
15 Karon, nabatasan sa gobernador nga sa matag Paskuwa iyang buhian ang usa ka binilanggo nga pilion sa mga tawo.+ 16 Niadtong panahona dihay binilanggo nga banggiitang kriminal nga ginganlag Barabas. 17 Busa sa dihang nagkatigom ang mga tawo, si Pilato miingon kanila: “Kinsay gusto ninyo nga akong buhian, si Barabas o si Jesus nga gitawag nga Kristo?” 18 Nahibalo man god si Pilato nga ilang gitugyan siya tungod sa kasina. 19 Dugang pa, samtang siya naglingkod sa lingkoranan sa paghukom, ang iyang asawa nagpadalag mensahe: “Ayawg hilabti kanang tawong matarong, kay lain kaayo ang akong damgo gabii bahin kaniya mao nga nahadlok kaayo ko.” 20 Apan gisulsolan sa pangulong mga saserdote ug mga ansiyano ang mga tawo nga pabuhian si Barabas+ ug ipapatay si Jesus.+ 21 Ang gobernador nangutana kanila pag-usab: “Kinsa sa duha ang gusto ninyo nga akong buhian?” Sila mitubag: “Si Barabas.” 22 Si Pilato miingon: “Unsa may akong buhaton kang Jesus nga gitawag nga Kristo?” Silang tanan miingon: “Patya siya sa estaka!”+ 23 Siya nangutana: “Ngano man? Unsa may iyang gihimong daotan?” Apan misamot hinuon silag singgit: “Patya siya sa estaka!”+
24 Sa pagkakita nga wala siyay mahimo ug nagkaguliyang na ang mga tawo, si Pilato mikuhag tubig ug nanghunaw sa ilang atubangan ug miingon: “Inosente ko sa dugo niining tawhana. Kamo mismo ang manubag niini.” 25 Ang mga tawo mitubag: “Kami ug ang among mga anak ang manubag sa iyang dugo.”+ 26 Busa iyang gibuhian si Barabas, apan iyang gipalatigo si Jesus+ ug gitugyan ngadto sa mga sundalo aron patyon sa estaka.+
27 Unya ang mga sundalo sa gobernador nagdala kang Jesus sa puy-anan sa gobernador ug ilang gipatapok ang tanang sundalo palibot niya.+ 28 Ug siya ilang gihuboan ug gisul-obag hayag-pula nga kupo,+ 29 ug sila nagsalapid ug korona nga sampinit ug gibutang kini sa iyang ulo ug ilang gipakuptan sa iyang tuong kamot ang usa ka tangbo. Ug sila miluhod sa iyang atubangan ug nagbugalbugal kaniya: “Mabuhi ang* Hari sa mga Hudiyo!” 30 Ug ilang giluwaan siya+ ug gikuha ang tangbo ug gihapak kini sa iyang ulo. 31 Human nila siya bugalbugali, ilang gihukasan siya sa kupo ug gisul-oban siya sa iyang besti ug gidala siya aron ilansang sa estaka.+
32 Paggawas nila, ilang nakita si Simon nga taga-Cirene. Ilang gipugos siya sa pagpas-an sa estaka sa pagsakit* ni Jesus.+ 33 Pag-abot nila sa dapit nga gitawag ug Golʹgo·tha, nga nagkahulogang Dapit sa Kalabera,+ 34 ilang gihatagan siyag bino nga gisagolag apdo;+ apan human kini matilawi, wala niya kini imna. 35 Human nila siya ilansang sa estaka, ilang gibahinbahin ang iyang panggawas nga mga besti pinaagig ripa,*+ 36 ug sila nanglingkod didto aron bantayan siya. 37 Nagbutang usab silag karatula ibabaw sa iyang ulo diin gisulat ang sumbong batok kaniya: “Kini si Jesus ang Hari sa mga Hudiyo.”+
38 Unya may duha ka tulisan nga gibutang diha sa mga estaka tapad niya, ang usa sa iyang tuo ug ang usa sa wala.+ 39 Ug ang mga nangagi nagbugalbugal kaniya+ ug naglingolingo,+ 40 nga nag-ingon: “Ikaw man kahay maglumpag sa templo ug magtukod niini sa tulo ka adlaw,+ nan luwasa ang imong kaugalingon! Kon anak ka sa Diyos, kanaog sa estaka sa pagsakit!”*+ 41 Ang pangulong mga saserdote, mga eskriba, ug mga ansiyano nagbugalbugal usab kaniya:+ 42 “Giluwas niya ang uban apan ang iyang kaugalingon dili niya maluwas! Kon siya ang Hari sa Israel,+ pakanaoga siya sa estaka sa pagsakit,* ug motuo mi kaniya. 43 Siya misalig sa Diyos, mao nga kon giuyonan siya sa Diyos, Iya siyang luwason,+ kay matod pa niya, ‘Ako ang Anak sa Diyos.’”+ 44 Bisan ang mga tulisan nga diha sa mga estaka tapad niya nagbugalbugal usab kaniya.+
45 Gikan sa mga alas 12 sa udto,* mingitngit ang tibuok yuta hangtod sa mga alas 3 sa hapon.*+ 46 Dihang mga alas tres na sa hapon, si Jesus mituaw: “Eʹli, Eʹli, laʹma sa·bach·thaʹni?” nga nagpasabot, “Diyos ko, Diyos ko, nganong gitalikdan mo ako?”+ 47 Pagkadungog niini, ang pipila niadtong nagtindog didto miingon: “Kining tawhana nagtawag kang Elias.”+ 48 Dihadiha, ang usa kanila midagan ug mikuhag espongha ug gituslob kini sa aslom nga bino ug gibutang kini diha sa tangbo ug gipainom kaniya.+ 49 Apan ang uban kanila miingon: “Pasagdi siya! Tan-awon nato kon moanhi ba si Elias sa pagluwas kaniya.” 50 Si Jesus mituaw pag-usab sa kusog nga tingog, ug siya nabugtoan sa iyang gininhawa.*+
51 Ug, tan-awa! ang kortina sa sangtuwaryo+ nagisi+ gikan sa itaas paubos,+ ug naglinog, ug nangasiak ang mga bato. 52 Ug ang mga lubnganan* nabuksan, ug nangalagpot ang daghang lawas sa mga balaan nga nangatulog sa kamatayon, 53 ug sila nakita sa daghang tawo. (Human siya mabanhaw, ang mga tawo nga gikan sa sementeryo nangadto sa balaang siyudad.) 54 Apan dihang ang opisyal sa kasundalohan ug ang iyang mga kauban nga nagbantay kang Jesus nakakita sa linog ug sa mga panghitabo, sila nahadlok pag-ayo ug miingon: “Siya gayod ang Anak sa Diyos.”+
55 Ug didto sa unahan may daghang babaye nga nagtan-aw. Sila mikuyog kang Jesus gikan sa Galilea sa pag-alagad kaniya.+ 56 Apil kanila si Maria Magdalena ug Maria nga inahan ni Santiago ug ni Joses ug ang inahan sa mga anak ni Zebedeo.+
57 Hapon na kadto ug miabot ang usa ka dato nga taga-Arimatea nga ginganlag Jose, kinsa tinun-an usab ni Jesus.+ 58 Siya miadto kang Pilato ug iyang gipangayo ang lawas ni Jesus.+ Unya si Pilato nagsugo nga ihatag kini kaniya.+ 59 Ug gikuha ni Jose ang lawas, giputos kinig hinlo ug maayong klase nga panaptong lino,+ 60 ug gipahiluna kini sa iyang bag-ong lubnganan*+ nga gipabangag niya sa dakong bato. Ug human niya iligid ang dakong bato aron sirad-an ang lubnganan,* siya mibiya. 61 Apan si Maria Magdalena ug ang lain pang Maria nagpabilin didto, nga nanglingkod atubangan sa lubnganan.+
62 Kadto maoy adlaw sa Pagpangandam.+ Pagkasunod adlaw, ang pangulong mga saserdote ug ang mga Pariseo nagkatigom sa atubangan ni Pilato. 63 Sila miingon: “Senyor, nahinumdom mi nga ang impostor miingon sa buhi pa siya, ‘Human sa tulo ka adlaw, ako banhawon.’+ 64 Busa pagsugo nga bantayan pag-ayo ang lubnganan hangtod sa ikatulong adlaw, kay basig mangadto ang iyang mga tinun-an ug kawaton siya+ ug ingnon nila ang mga tawo, ‘Siya gibanhaw!’ Ug kini nga panglimbong mas daotan pa unya kay sa nauna.” 65 Si Pilato miingon kanila: “Pagdala mog guwardiya ug pabantayi kinig maayo.” 66 Busa sila miadto sa lubnganan ug giselyohan ang bato nga nagtak-op niini ug gipabantayan kini.
28 Human sa Igpapahulay, dihang banagbanag na sa unang adlaw sa semana, si Maria Magdalena ug ang laing Maria miduaw sa lubnganan.+
2 Ug tan-awa! dihay nahitabong kusog nga linog, kay ang anghel ni Jehova* nanaog gikan sa langit ug iyang giligid ang bato nga gitak-op sa lubnganan, ug siya milingkod sa maong bato.+ 3 Siya sama ka hayag sa kilat, ug ang iyang besti sama ka puti sa niyebe.+ 4 Tungod sa kahadlok kaniya, ang mga tigbantay nangurog ug wala makalihok.
5 Apan ang anghel miingon sa mga babaye: “Ayaw mog kahadlok, kay nahibalo ko nga nangita mo kang Jesus kinsa gilansang sa estaka.+ 6 Wala na siya dinhi kay gibanhaw na siya, sumala sa iyang gisulti.+ Dali, tan-awa ninyo ang gipahilunaan kaniya. 7 Unya adtoa dayon ang iyang mga tinun-an ug sultihi sila nga siya gibanhaw na. Siya mag-una kaninyo sa Galilea+ ug makita ninyo siya didto. Mianhi ko sa pagsulti niini kaninyo.”+
8 Busa nagdalidali silag biya sa lubnganan* nga nangahadlok, apan mibatig dakong kalipay. Sila nanagan aron ibalita kini ngadto sa iyang mga tinun-an.+ 9 Ug unya gisugat sila ni Jesus ug miingon: “Maayong adlaw!” Sila miduol ug migunit sa iyang mga tiil ug miyukbo kaniya. 10 Unya si Jesus miingon: “Ayaw mog kahadlok! Lakaw, sultihi ang akong mga igsoon aron sila mangadto sa Galilea, ug didto ko nila makita.”
11 Samtang nagpaingon sila didto, ang pipila sa mga guwardiya+ miadto sa siyudad ug ilang gisulti sa pangulong mga saserdote ang tanang nahitabo. 12 Ug ang pangulong mga saserdote ug ang mga ansiyano nagtigom aron magsabotsabot. Unya ilang gihatagan ug daghang pirasong plata ang mga sundalo 13 ug giingnan sila: “Sultihi ninyo ang mga tawo, ‘Ang iyang mga tinun-an nangabot sa kagabhion ug ilang gikawat ang iyang lawas samtang kami nangatulog.’+ 14 Ug kon mahibaloan kini sa gobernador, kami ray mosaysay* niya ug dili mo angayng mabalaka.” 15 Busa gidawat nila ang mga pirasong plata ug gibuhat ang gisugo kanila, ug kini nga balita nabaniog pag-ayo sa mga Hudiyo hangtod niining adlawa.
16 Apan ang 11 ka tinun-an nangadto sa Galilea,+ didto sa bukid diin si Jesus makigkita kanila.+ 17 Pagkakita nila kaniya, sila nangyukbo. Apan ang uban nagduhaduha. 18 Si Jesus miduol kanila ug miingon: “Ang tanang awtoridad sa langit ug sa yuta gihatag na kanako.+ 19 Busa adtoa ninyo ang mga tawo sa tanang kanasoran ug tudloi sila aron mahimong akong mga tinun-an.+ Bawtismohi sila+ sa ngalan sa Amahan ug sa Anak ug sa balaang espiritu. 20 Tudloi ninyo sila sa pagtuman sa tanan nakong gisugo kaninyo.+ Ug hinumdomi nga ako magauban kaninyo sa tanang adlaw hangtod sa hinapos sa sistema sa mga butang.”*+
O “talaan sa kaliwatan.”
O “Jesus, ang Kristo; Jesus, ang Mesiyas.” Ang mga titulong Kristo ug Mesiyas nagkahulogang “dinihogan,” “pinili.”
Sa Grego, kini mahimong magtumong usab sa “apo” o “kaliwat.”
O “aktibong puwersa.”
Kini ang una sa 237 ka beses nga ang ngalan sa Diyos—Jehova—mabasa diha sa mga bersikulo sa Kristohanon Gregong Kasulatan niini nga hubad. Tan-awa ang Apendise A5.
Katumbas sa Hebreohanong ngalan nga Jesua, o Josue, nga nagkahulogang “Si Jehova Maoy Kaluwasan.”
Tan-awa ang Apendise A5.
O “manalagna.”
Tan-awa ang Apendise A5.
Tan-awa sa Glossary.
O “mago.”
O “Mesiyas; Dinihogan.”
Tan-awa ang Apendise A5.
Tan-awa ang Apendise A5.
Tan-awa ang Apendise A5.
Lagmit gikan sa Hebreohanong pulong nga “turok.”
Tan-awa ang Apendise A5.
Tan-awa ang Apendise A5.
O “sa barandilya.”
Tan-awa ang Apendise A5.
O “kon simbahon ko nimog kausa.”
O “nag-ayo.”
O “Napulo ka Siyudad nga Rehiyon.”
O “kadtong mga nagpakilimos alang sa espiritu.”
O “maaghop.”
O “basket nga pangsukod.”
Iningles, lampstand.
O “bungkagon.”
O “dako.”
Ang dapit sa gawas sa Jerusalem diin ginasunog ang mga basura. Tan-awa sa Glossary.
Literal, “quadrans,” sensilyo nga gamay kaayog bili. Tan-awa ang Apendise B14.
O “mapandol.”
O “usa ka parte sa lawas.”
Tan-awa sa Glossary.
O “mapandol.”
O “usa ka parte sa lawas.”
Tan-awa sa Glossary.
Grego, por·neiʹa. Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa ang Apendise A5.
O “kinabuhi.”
Literal, “milya.” Tan-awa sa Glossary.
Mohulam nga walay tubo.
O “bug-os.”
O “gasa alang sa mga kabos.” Tan-awa sa Glossary.
O “ayaw kini ibandilyo.”
O “lawak.”
O “imong Amahan kinsa walay usa nga makakita.”
Literal, “tinapay.”
Literal, “utang.”
Literal, “nakautang.”
O “imong Amahan kinsa walay usa nga makakita.”
O “tin-aw.” Literal, “simple.”
Literal, “daotan.”
O “kalag.”
Tan-awa ang Apendise B14.
Literal, “magkalinyas.”
Literal, “ug sa sukod nga inyong ginasukod, sila magasukod nganha kaninyo.”
Uga nga lindog sa trigo, sebada, ug uban pa.
O “salagunting.”
O “salagunting?”
O “salagunting.”
Iningles, gate.
O “hiktin.”
Literal, “maghirag.”
Literal, “walay dapit nga kapahilunaan sa iyang ulo.”
O “handomanang mga lubnganan.”
O “sa iyang kaugalingong siyudad.”
O “naghirag sa lamesa.”
O “naghirag sa lamesa.”
Literal, “hugaw nga.”
O “ang masiboton.”
Literal, “hinloi.”
Iningles, silver.
Iningles, copper.
Bakos nga kabutangag kuwarta.
O “ekstra nga besti.”
O “kalinaw.”
O “kalinaw.”
Kini nagtumong kang Satanas, ang prinsipe, o magmamando, sa mga demonyo.
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “usa ka assarion?” Tan-awa ang Apendise B14.
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “nahinloan.”
Literal, “mapandol.”
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “humokon.”
Literal, “humokon.”
O “mamukpok sa inyong dughan sa kasubo.”
Literal, “gamhanang mga buhat.”
Literal, “gamhanang mga buhat.”
O “Hades.” Tan-awa sa Glossary.
Literal, “gamhanang mga buhat.”
Literal, “mapainubsanon sa kasingkasing.”
O “paralisado.”
O “ug giuyonan siya sa akong kalag.”
Nagtumong kang Satanas.
O “niining panahona.” Tan-awa sa Glossary.
Literal, “ug mananapaw.”
Literal, “hugaw nga.”
O “niining panahona.” Tan-awa sa Glossary.
Makahilo nga tanom nga morag trigo.
Tan-awa sa Glossary.
O “tulo ka dagkong takos sa harina.” Mga 10 kilos tanan.
O posible, “pagkatukod sa kalibotan.”
O “sa usa ka panahon.” Tan-awa sa Glossary.
O “hinapos sa panahon.” Tan-awa sa Glossary.
O “magpapatigayon.”
O “hinapos sa panahon.” Tan-awa sa Glossary.
Literal, “nga tetrarka.”
Herodes Antipas. Tan-awa sa Glossary.
O “naghirag sa lamesa.”
Literal, “daghan na nga estadio.” Ang usa ka estadio maoy 185 metros (606.95 piye).
Mga alas tres sa kadlawon hangtod sa alas sayis sa buntag.
O “Pantasma!”
Hinlo sa seremonyal nga paagi.
O “magtamay.”
Literal, “amahan.”
O “ang sambingay.”
O “pagbuno.”
Plural sa Gregong pulong nga por·neiʹa. Tan-awa sa Glossary.
O “pagtestigog bakak.”
Dili hinlo sa seremonyal nga paagi.
O “nagpuasa.”
Literal, “ug mananapaw.”
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “unod ug dugo.”
O “Hades.” Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
O “miputi.”
Literal, “anak nga lalaki.”
Tan-awa ang Apendise A3.
O “budhian.”
O “duha ka drakma nga buhis.” Tan-awa ang Apendise B14.
O “duha ka drakma nga buhis.” Tan-awa ang Apendise B14.
O “mga bayad ug buhis por ulo.”
Literal, “sensilyo nga estatero,” nga katumbas sa upat ka drakma. Tan-awa ang Apendise B14.
O “makapahuyang sa pagtuo.”
O “galingan nga bato nga ginabiyo sa asno.”
Literal, “mapandol.”
Kini nagtumong sa bug-os nga kalaglagan. Tan-awa sa Glossary ang “Gehenna.”
Literal, “mapandol.”
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa ang Apendise A3.
O posible, “inyong.”
Literal, “ug badlonga siya.”
10,000 ka talanton nga plata nga katumbas sa 60,000,000 ka denario. Tan-awa ang Apendise B14.
O “Hatagi intawon kog panahon.”
Tan-awa ang Apendise B14.
Ang Gregong pulong nagkahulogang ‘motapot pag-ayo, samag papilit.’
Literal, “giusa pagyugo.”
Grego, por·neiʹa. Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “ipatong ang iyang kamot kanila.”
Literal, “nagpatong sa iyang kamot.”
Literal, “Kon buot nimong mahingpit.”
O “sa paglalang pag-usab.”
O “mangitag mga mamumuo.”
Tan-awa ang Apendise B14.
Literal, “mga ikatulong takna.”
Literal, “mga ikaunom nga takna.”
Literal, “mga ikasiyam nga takna.”
Literal, “mga ika-11 nga takna.”
Tan-awa ang Apendise B14.
Tan-awa ang Apendise B14.
Tan-awa ang Apendise B14.
Literal, “daotan ang imong mata.”
O “kay manggihatagon ko.”
Tan-awa ang Apendise A5.
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa ang Apendise A5.
O “sambingay.”
O “naghirag sa lamesa.”
O “Subay ba sa balaod nga kita.”
Tan-awa sa Glossary.
O “Mga tigpakaaron-ingnon.”
Tan-awa ang Apendise B14.
Tan-awa ang Apendise A5.
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa ang Apendise A5.
O “ang mga pilakterya.” Kini sudlan ug mga bahin sa Balaang Kasulatan nga ginabutang diha sa ilang agtang ug sa wala nga bukton.
O “kinamaayohang.”
O “Magtutudlo.”
O “mga tigpakaaron-ingnon!”
Tan-awa ang Apendise A3.
Tan-awa sa Glossary.
O “inagaw.”
O “handomanang mga lubnganan.”
Tan-awa sa Glossary.
O “templo.”
Literal, “balay.”
Tan-awa ang Apendise A5.
Tan-awa sa Glossary.
O “hinapos sa panahon?” Tan-awa sa Glossary.
O “tibuok gipuy-ang yuta.”
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “kon unsang yugtoa sa pagbantay.”
O “birhen.”
Ang usa ka Gregong talanton katumbas sa 20.4 kilos. Tan-awa ang Apendise B14.
O “salapi nga plata.”
O “aron susihon kon giunsa nila ang iyang salapi.”
O “salapi nga plata.”
Ang Gregong pulong nagpasabot usab nga nagsul-ob lang ug pang-ilalom nga besti.
Kini nagtumong sa bug-os nga kalaglagan. Tan-awa sa Glossary ang “Gehenna.”
Literal, “putlon hangtod sa hangtod,” samag sanga nga giputol gikan sa kahoy.
O “naghirag sa lamesa.”
O “budhian.”
O “Lebadura.” Tan-awa sa Glossary.
O “nanghirag.”
O “Ikaw ang nag-ingon niana.”
O “mga salmo.”
Literal, “mapandol labot kanako.”
Literal, “Bisan pag ang tanan mangapandol labot kanimo, ako dili gayod mapandol!”
O “takna.”
O “maikagon.”
O “budhian.”
Ang usa ka lehiyon maoy mga 4,000 hangtod 6,000 ka sundalo. Gigamit kini dinhi sa pagtumong sa dili maihap nga gidaghanon.
Literal, “tuong kamot sa gahom.”
O “diyalekto.”
Literal, “nanunglo.”
O “gibudhian ang inosenteng dugo.”
O “Imo nang problema!”
O “nagbitay sa kaugalingon.”
Tan-awa ang Apendise A5.
O “Maayong adlaw kanimo.”
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
Tan-awa sa Glossary.
Literal, “sa ikaunom nga takna.”
Literal, “sa ikasiyam nga takna.”
Literal, “gitugyan niya ang iyang espiritu.”
O “ang handomanang mga lubnganan.”
O “handomanang lubnganan.”
O “handomanang lubnganan.”
Tan-awa ang Apendise A5.
O “handomanang lubnganan.”
Literal, “magkombinsir.”
O “hinapos sa panahon.” Tan-awa sa Glossary.