SUMALA NI MARCOS

1 Ang sinugdanan sa maayong balita bahin kang Jesu-Kristo, ang Anak sa Diyos: 2 Sumala sa gisulat ni propetang* Isaias: “(Tan-awa! Ipadala nako ang akong mensahero una kanimo ug siya mag-andam sa imong dalan.)+ 3 Dunay nagasinggit sa kamingawan: ‘Andama ang dalan ni Jehova!* Hawani ang iyang agianan.’”+ 4 Si Juan nga Tigbawtismo anaa sa kamingawan, nga nagwali bahin sa bawtismo ingong simbolo sa paghinulsol alang sa kapasayloan sa mga sala.+ 5 Ang mga tawo sa tanang teritoryo sa Judea ug sa Jerusalem nangadto kaniya, ug sila iyang gibawtismohan* sa Suba sa Jordan, nga nagtug-an sa dayag sa ilang mga sala.+ 6 Si Juan nagsul-ob ug besti nga gama sa balhibo sa kamelyo ug bakos nga panit.+ Dulon ug dugos ang iyang ginakaon.+ 7 Ug siya nagwali: “Dunay moanhi sunod nako nga mas dakog awtoridad kay kanako ug dili ko takos bisan sa pagbadbad sa liston sa iyang sandalyas.+ 8 Ako nagbawtismo kaninyo sa tubig, apan siya magbawtismo kaninyo sa balaang espiritu.”+

9 Niadtong mga adlawa, si Jesus miabot gikan sa Nasaret sa Galilea ug gibawtismohan siya ni Juan sa Jordan.+ 10 Paghaw-as niya sa tubig, dihadiha nakita niya nga ang langit nabuksan. Ug ang espiritu mikunsad kaniya samag salampati.+ 11 Ug dihay tingog gikan sa langit nga nag-ingon: “Ikaw ang akong Anak, ang akong gihigugma. Giuyonan ka nako.”+

12 Dihadiha ang espiritu sa Diyos nagtukmod kaniya sa pag-adto sa kamingawan. 13 Siya nagpabilin sa kamingawan sulod sa 40 ka adlaw, diin siya gitental ni Satanas.+ Dunay ihalas nga mga mananap didto, apan ang mga anghel nagtabang kaniya.+

14 Human sa pagdakop kang Juan, si Jesus miadto sa Galilea+ ug nagwali sa maayong balita sa Diyos+ 15 nga nag-ingon: “Ang gitakdang panahon miabot na, ug ang Gingharian sa Diyos duol na. Paghinulsol mo,+ ug pagbaton ug pagtuo sa maayong balita.”

16 Samtang naglakaw ubay sa Dagat sa Galilea, iyang nakita ang magsoong si Simon ug Andres+ nga nagtaktak sa ilang mga pukot sa dagat,+ kay sila mga mangingisda+ man. 17 Siya miingon kanila: “Sunod mo nako, ug himoon mo nakong mga mangingisdag tawo.”+ 18 Gibiyaan dayon nila ang ilang mga pukot ug misunod kaniya.+ 19 Sa unahan nakita niya ang magsoong si Santiago ug Juan nga mga anak ni Zebedeo, nga nagpuna* sa ilang mga pukot didto sa ilang sakayan.+ 20 Dihadiha iyang gitawag sila. Unya gibiyaan nila ang ilang amahan nga si Zebedeo diha sa sakayan kauban sa iyang mga tawo, ug sila misunod kaniya. 21 Dayon nangadto sila sa Capernaum.

Pagsugod gyod sa Igpapahulay, siya misulod sa sinagoga ug misugod sa pagpanudlo.+ 22 Ug nahingangha sila sa iyang paagi sa pagpanudlo, kay siya nanudlo ingong usa nga may awtoridad gikan sa Diyos, dili sama sa mga eskriba.+ 23 Niining higayona dihay tawo sa sinagoga nga nailalom sa gahom sa daotang* espiritu, ug kini misinggit: 24 “Nganong nia ka, Jesus nga Nasaretnon?+ Mianhi ka ba sa paglaglag namo? Nakaila ko kon kinsa ka, ang Balaang Usa sa Diyos!”+ 25 Apan gibadlong kini ni Jesus: “Hilom ug gawas kaniya!” 26 Human gipakirig ug gipasinggit sa daotang* espiritu ang tawo, kini migawas kaniya. 27 Niana ang mga tawo nahibulong pag-ayo ug nagpangutan-anay: “Unsa ba kini? Bag-o ang iyang paagi sa pagpanudlo! Duna pa gyod siyay awtoridad sa pagpalayas ug daotang* mga espiritu, ug sila misugot kaniya.” 28 Ang balita bahin kaniya mikaylap dayon sa tibuok Galilea.

29 Busa mihawa dayon sila sa sinagoga ug miadto sa balay ni Simon ug Andres kauban si Santiago ug Juan.+ 30 Karon ang ugangang babaye ni Simon+ naghigda kay gihilantan, ug gisultihan dayon nila si Jesus bahin kaniya. 31 Iyang giduol siya, gikuptan ang kamot, ug gibangon siya. Niana siya nahuwasan sa hilanat, dayon siya nagsilbi kanila.

32 Pagsalop sa adlaw, ang mga tawo nagdalag mga masakiton ug mga tawong gidemonyohan ngadto kaniya,+ 33 ug ang tanan sa siyudad nagtapok diha sa pultahan. 34 Busa giayo niya ang daghang tawo nga may lainlaing sakit,+ ug gipalayas ang daghang demonyo. Apan wala niya tugoti ang mga demonyo sa pagsulti, kay nahibalo sila nga siya ang Kristo.*

35 Sayo sa buntag, samtang ngitngit pa, siya mibangon ug milakaw. Miadto siya sa usa ka mingaw nga dapit, ug didto siya nag-ampo.+ 36 Apan gipangita siya ni Simon ug sa iyang mga kauban. 37 Dihang nakit-an nila siya, sila miingon: “Ang tanan nangita nimo.” 38 Apan siya miingon kanila: “Mangadto ta sa laing dapit, sa kasikbit nga mga lungsod aron makawali sab ko didto, kay mianhi ko alang niini nga katuyoan.”+ 39 Ug siya milakaw ug nagwali sa mga sinagoga sa tibuok Galilea ug nagpalayas ug mga demonyo.+

40 Dihay sanlahon nga miduol ug miluhod kaniya nga nagpakiluoy: “Kon gusto lang nimo, ikaw makahinlo nako.”+ 41 Niana siya naluoy kaniya, ug iyang gihikap siya ug giingnan: “Gusto ko! Mamahinlo ka.”+ 42 Dihadiha nawala ang iyang sanla, ug siya nahinlo. 43 Unya iyang gibaoran siya ug gipalakaw dayon, 44 nga nag-ingon: “Ayaw gayod kini ipanulti kang bisan kinsa, apan adto sa saserdote ug ipakita ang imong kaugalingon, ug pagtanyag ug halad sumala sa gisugo ni Moises+ aron mapamatud-an nila nga naayo na ka.”+ 45 Apan paglakaw sa maong tawo, iyang gipanulti ug gipakaylap ang maong hitabo. Tungod niana si Jesus dili na dayag nga makasulod sa mga siyudad, ug didto na lang siya sa mingaw nga mga dapit. Apan ang mga tawo moadto gihapon kaniya gikan sa lainlaing lugar.+

2 Human sa pipila ka adlaw, misulod na sab siya sa Capernaum, ug nabaniog nga didto siya sa balay.+ 2 Daghan kaayo ang nagtapok didto mao nga dili na maagian ang pultahan, ug siya nagwali sa pulong sa Diyos.+ 3 Karon dihay nagdalag paralisado nga gidayongan sa upat ka tawo.+ 4 Apan dili sila makaduol kang Jesus tungod sa kadaghan sa tawo, busa ilang gitangtang ang atop sa tungod ni Jesus ug gitunton ang teheras nga gihigdaan sa paralisado. 5 Dihang nakita ni Jesus ang ilang pagtuo,+ siya miingon sa paralisado: “Anak, gipasaylo na ang imong mga sala.”+ 6 Nadungog kana sa pipila ka eskriba nga naglingkod didto, ug sila nangatarongan sa ilang kasingkasing:+ 7 “Nganong misulti siya niana? Siya nagpasipala. Walay laing makapasaylog mga sala gawas sa Diyos!”+ 8 Apan nasabtan dayon ni Jesus ang ilang gihunahuna, busa siya miingon kanila: “Nganong nangatarongan man mo niana sa inyong kasingkasing?+ 9 Hain ba ang mas sayon, ingnan ang paralisado, ‘Gipasaylo na ang imong mga sala,’ o ingnan siya, ‘Bangon ug alsaha ang imong teheras ug lakaw’? 10 Apan aron mahibalo mo nga ang Anak sa tawo+ may awtoridad sa pagpasaylog mga sala dinhi sa yuta,”+ siya miingon sa paralisado: 11 “Sultihan ti ka, Bangon, alsaha ang imong teheras, ug pauli sa inyo.” 12 Dihadiha siya mibangon, gialsa ang iyang teheras, ug milakaw. Silang tanan nahingangha, ug ilang gihimaya ang Diyos, nga nag-ingon: “Wala pa gyod ta sukad makakitag sama niini.”+

13 Si Jesus miadto na sab sa daplin sa dagat, ug ang tibuok panon misunod kaniya, ug iyang gitudloan sila. 14 Samtang naglakaw, nakita niya si Levi* nga anak ni Alfeo nga naglingkod sa opisina sa buhis, ug siya miingon kaniya: “Dali, mahimong akong sumusunod.” Dihadiha siya mitindog ug misunod kaniya.+ 15 Sa ulahi si Jesus mikaon* sa balay ni Levi, ug daghang maniningil ug buhis ug makasasala ang mikaon* uban kaniya ug sa iyang mga tinun-an, kay daghan kanila ang misunod kaniya.+ 16 Pagkakita sa mga eskriba nga Pariseo nga mikaon siya uban sa mga makasasala ug sa mga maniningil ug buhis, miingon sila sa iyang mga tinun-an: “Nganong mikaon man siya uban sa mga maniningil ug buhis ug sa mga makasasala?” 17 Pagkadungog ni Jesus niini, siya miingon kanila: “Ang mga baskog wala magkinahanglag doktor, apan kadto lang mga masakiton. Mianhi ko sa pagdapit, dili sa mga tawong matarong, kondili sa mga makasasala.”+

18 Karon ang mga tinun-an ni Juan ug ang mga Pariseo nagpuasa. Busa ang mga tinun-an ni Juan miduol kaniya ug nangutana: “Nganong kami ug ang mga tinun-an sa mga Pariseo nagpuasa man, apan ang imong mga tinun-an wala?”+ 19 Si Jesus mitubag: “Dili ba ang mga higala sa pamanhonon+ walay rason nga magpuasa samtang kauban pa nila ang pamanhonon? Dili sila magpuasa samtang naa pa ang pamanhonon. 20 Apan moabot ang panahon nga ang pamanhonon kuhaon kanila,+ ug nianang panahona sila magpuasa na. 21 Walay magtapak ug bag-ong panapton sa gisi sa daang besti. Kon iya kining himoon, ang daang besti mabitas inigkulo sa bag-ong panapton, ug modako ang gisi.+ 22 Lain pa, walay magsulod ug bag-ong bino sa daang panit nga sudlanag bino, kay ang bag-ong bino mobusisi sa daang panit nga sudlanan. Ang bino mausik ug ang panit nga sudlanan madaot. Busa ang bag-ong bino isulod sa bag-ong panit nga sudlanan.”

23 Samtang nanglakaw sila agi sa kaumahan sa trigo panahon sa Igpapahulay, ang iyang mga tinun-an nangutlog mga uhay.+ 24 Busa ang mga Pariseo miingon kaniya: “Nganong gibuhat nila ang gidili sa Igpapahulay?” 25 Siya miingon: “Wala ba ninyo mabasa ang gibuhat ni David dihang siya ug ang iyang mga tawo nahutdag pagkaon ug gigutom?+ 26 Dili ba sa asoy bahin kang Abiatar+ nga pangulong saserdote, si David misulod sa balay sa Diyos ug mikaon sa mga halad nga tinapay, ug gihatagan pa niya ang iyang mga tawo, nga gidili man sa balaod nga kaonon kini ni bisan kinsa gawas sa mga saserdote?”+ 27 Dayon siya miingon kanila: “Ang Igpapahulay gibuhat sa Diyos para sa tawo,+ dili kay ang tawo gibuhat para sa Igpapahulay. 28 Busa ang Anak sa tawo maoy Ginoo* bisan sa Igpapahulay.”+

3 Si Jesus misulod na usab sa usa ka sinagoga, ug didto may tawo nga kuyos* ug kamot.+ 2 Busa ang mga Pariseo naniid kon ayohon ba niya ang maong tawo panahon sa Igpapahulay aron ilang maakusahan siya. 3 Giingnan niya ang tawo nga kuyos* ug kamot: “Tindog ug ari sa tunga.” 4 Dayon siya miingon kanila: “Unsay gitugot sa balaod sa Igpapahulay, ang paghimog maayo o ang paghimog daotan, ang pagluwas ug kinabuhi o ang pagpatay?”+ Apan wala sila motubag. 5 Siya mitan-aw kanila nga may kasuko ug naguol pag-ayo tungod sa kagahi sa ilang kasingkasing.+ Unya iyang giingnan ang tawo: “Ituy-od ang imong kamot.” Gituy-od niya ang iyang kamot ug kini naulian. 6 Niana ang mga Pariseo nanggawas ug nakigsabot dayon sa mga tigpaluyo ni Herodes+ sa pagpatay kaniya.

7 Apan si Jesus miadto sa dagat uban sa iyang mga tinun-an, ug misunod kaniya ang daghan kaayong tawo gikan sa Galilea ug Judea.+ 8 Daghan sab ang nangadto kaniya nga gikan sa Jerusalem, Idumea, tabok sa Jordan, ug sa palibot sa Tiro ug Sidon dihang ilang nadunggan ang daghang butang nga iyang gibuhat. 9 Busa gisugo niya ang iyang mga tinun-an nga mag-andam ug sakayan aron ang mga tawo dili makadutdot kaniya. 10 Daghan na siyag gipang-ayo mao nga ang tanang may grabeng sakit midugok aron makahikap kaniya.+ 11 Bisan ang daotang* mga espiritu,+ dihang ilang makita siya, mohapa sa iyang atubangan ug mosinggit: “Ikaw ang Anak sa Diyos.”+ 12 Apan sa makadaghan, hugot niya silang gidid-an sa pagpaila kaniya.+

13 Siya mitungas sa usa ka bukid ug gitawag niya ang pipila sa iyang mga tinun-an,+ ug sila miadto kaniya.+ 14 Ug ang 12 nga iyang gipili, nga gitawag niyag mga apostoles, maoy mahimo niyang kauban. Sa ulahi, iyang gipadala sila sa pagwali 15 ug gihatagag awtoridad sa pagpalayas ug mga demonyo.+

16 Ang 12+ nga iyang gipili mao si Simon nga ginganlan sab niyag Pedro,+ 17 si Santiago ug Juan nga mga anak ni Zebedeo (gitawag sab niya silag Boanerges, nga nagkahulogang “Mga Anak sa Dalugdog”),+ 18 si Andres, Felipe, Bartolome, Mateo, Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeo, si Tadeo, si Simon nga Kananeyo,* 19 ug si Judas Iskariote nga sa ulahi nagbudhi kaniya.

Dayon si Jesus misulod sa usa ka balay, 20 ug midugok na usab ang mga tawo, mao nga siya ug ang iyang mga tinun-an wala na makakaon. 21 Pagkadungog niini sa iyang mga paryente, sila nangadto aron kuhaon siya, kay matod nila: “Nabuang na siya.”+ 22 Ang mga eskriba usab nga gikan sa Jerusalem miingon: “Misulod kaniya si Beelzebub,* ug nagpalayas siyag mga demonyo pinaagi sa gahom sa magmamando sa mga demonyo.”+ 23 Busa iyang gitawag sila ug nangatarongan pinaagig mga ilustrasyon: “Unsaon man pagpalayas ni Satanas kang Satanas? 24 Kon ang usa ka gingharian mabahin, kana nga gingharian dili makabarog;+ 25 ug kon ang usa ka pamilya mabahin, kana nga pamilya dili makabarog. 26 Busa kon si Satanas nakig-away sa iyang kaugalingon ug nabahin ang iyang gingharian, siya dili makabarog ug mapukan gayod. 27 Dugang pa, walay makasulod sa balay sa tawong kusgan ug makapangawat sa iyang kabtangan gawas kon gaposon una niya ang maong tawo. Pinaagi lang niana nga siya makapangawat sa balay. 28 Sa pagkatinuod, mapasaylo pa ang bisan unsang sala ug pasipala nga gihimo sa mga tawo. 29 Apan kadtong magpasipala batok sa balaang espiritu dili na mapasaylo hangtod sa hangtod;+ ang iyang sala walay kapasayloan.”+ 30 Gisulti kini ni Jesus kay sila miingon: “Gisudlan siyag daotang* espiritu.”+

31 Karon miabot ang iyang inahan ug mga igsoon,+ ug samtang nagtindog sila sa gawas, ilang gipatawag si Jesus.+ 32 Ang mga tawo nga naglingkod libot niya miingon: “Ang imong inahan ug mga igsoon tua sa gawas nangita nimo.”+ 33 Apan siya mitubag: “Kinsa ba ang akong inahan ug mga igsoon?” 34 Unya siya mitan-aw niadtong naglingkod libot niya ug miingon: “Tan-awa, kini sila ang akong inahan ug mga igsoon!+ 35 Si bisan kinsa nga nagabuhat sa kabubut-on sa Diyos maoy akong igsoon ug inahan.”+

4 Si Jesus nanudlo na sab sa daplin sa dagat, ug daghan kaayong tawo ang nagtapok duol niya. Busa siya misakayg sakayan ug milingkod niini ug midistansiya sa baybayon, samtang ang mga tawo diha sa baybayon.+ 2 Unya siya nagtudlo kanilag daghang butang pinaagig mga ilustrasyon.+ Siya miingon:+ 3 “Paminawa kini. Dihay magpupugas nga milakaw aron magpugas.+ 4 Samtang nagsabod siyag binhi, ang uban niini nahulog daplin sa dalan, unya nangabot ang mga langgam ug gituka kini. 5 Ang uban nahulog sa yutang batoon ug kini miturok dayon kay mabaw ra ang yuta.+ 6 Apan dihang taas na ang adlaw kini nalawos, ug kay walay gamot kini nalaya. 7 Ang ubang binhi nahulog sa kasampinitan, ug ang mga sampinit mitubo ug mituok niini, mao nga wala kini mamunga.+ 8 Apan ang uban nahulog sa maayong yuta, ug kini mitubo ug milabong ug namunga. Kini namungag 30, 60, ug 100 ka pilo.”+ 9 Dayon siya midugang: “Kadtong makadungog, paminaw pag-ayo.”+

10 Pagbiya sa mga tawo, ang uban sa iyang mga tinun-an ug ang Dose nangutana kaniya bahin sa mga ilustrasyon.+ 11 Siya miingon kanila: “Ang sagradong tinago+ sa Gingharian sa Diyos gipadayag kaninyo. Apan ngadto sa uban, ang tanan gisulti pinaagig mga ilustrasyon,+ 12 mao nga bisag sila nagtan-aw, sila dili makakita, ug bisag sila namati, sila dili makasabot sa kahulogan niini. Dili usab sila mobalik ug makadawat ug kapasayloan.”+ 13 Siya midugang: “Wala mo makasabot niini nga ilustrasyon, busa unsaon man ninyo pagkasabot sa uban pang ilustrasyon?

14 “Ang magpupugas nagpugas sa pulong sa Diyos.+ 15 Ang napugas sa daplin sa dalan mao ang mga tawo nga sa pagkadungog nila sa pulong, si Satanas miabot+ ug gisakmit ang pulong nga gipugas kanila.+ 16 Sa susama, kadtong napugas sa yutang batoon mao ang mga tawo nga sa pagkadungog sa pulong, sila malipayong midawat niini.+ 17 Apan wala kini makagamot pag-ayo sa ilang kasingkasing, gani wala kini magdugay kay pag-abot sa kasakitan o paglutos tungod sa pulong, sila mihunong. 18 Ang uban napugas sa kasampinitan. Kini mao kadtong nakadungog sa pulong,+ 19 apan ang mga kabalaka+ niini nga sistema sa mga butang,* ang pagkamalimbongon sa bahandi,+ ug ang pagtinguha+ sa uban pang butang migapos sa ilang kasingkasing ug mituok sa pulong, ug kini wala mamunga. 20 Ug ang napugas sa maayong yuta mao kadtong naminaw sa pulong ug midawat niini ug namungag 30, 60, ug 100 ka pilo.”+

21 Siya miingon kanila: “Duna bay tawo nga magbutang ug lampara ilalom sa basket* o ilalom sa katre? Dili ba ibutang man kini sa tangkawan?*+ 22 Kay walay tinago nga dili mabutyag, ug walay butang nga gitagoan pag-ayo nga dili madayag.+ 23 Si bisan kinsa nga makadungog, papaminawa siya.”+

24 Dugang pa, siya miingon: “Tagda pag-ayo ang inyong nadunggan.+ Kay ang sukod nga imong isukod sa uban, mao poy isukod kanimo, gani labaw pa ang idugang kanimo. 25 Kay kadtong duna nay iya, hatagan ug dugang pa.+ Apan kadtong walay iya, bisan kadtong naa na niya kuhaon kaniya.”+

26 Busa siya miingon: “Ang Gingharian sa Diyos maoy sama sa usa ka tawo nga nagsabwag ug binhi diha sa yuta. 27 Siya matulog sa gabii ug mobangon sa adlaw, ug ang binhi moturok ug motubo​—⁠kon sa unsang paagi, siya wala mahibalo. 28 Sa kaugalingon niini, ang yuta inanay nga magpatubo sa binhi; una ang lindog, dayon ang uhay, ug sa kataposan ang bus-ok nga mga lugas sa uhay. 29 Unya inigkahinog sa lugas, iya kining galabon kay ting-ani na.”

30 Ug siya miingon: “Sa unsa nato ikatandi ang Gingharian sa Diyos, o sa unsang ilustrasyon nato kini ikapatin-aw? 31 Sama kini sa liso sa mustasa nga maoy kinagamyan sa tanang liso nga itanom sa yuta.+ 32 Apan human kini matanom, kini motubo ug modako pa kay sa ubang utanon. Modagko ang mga sanga niini, mao nga ang mga langgam makakaplag ug batoganan ilalom sa landong niini.”

33 Pinaagi sa daghang ilustrasyon+ nga sama niini, iyang gisulti kanila ang pulong sa Diyos kutob sa ilang masabtan. 34 Sa pagkatinuod, siya dili motudlo kanila nga walay ilustrasyon. Apan kon silasila na lang sa iyang mga tinun-an, iyang ipatin-aw kanila ang tanang butang.+

35 Sa pagkilumkilom na nianang adlawa, siya miingon kanila: “Manabok ta sa pikas baybayon.”+ 36 Busa human nila palakwa ang panon, gidala nila siya sakay sa sakayan, ug dihay ubang sakayan nga mikuyog niya.+ 37 Karon miabot ang kusog kaayo nga unos, ug walay hunong nga gihapak sa mga balod ang sakayan, mao nga hapit kining malunod.+ 38 Apan siya natulog nga nag-unlan didto sa luyo nga bahin sa sakayan. Busa ilang gipukaw siya nga nag-ingon: “Magtutudlo, wala ba ka mabalaka nga mangamatay na ta?” 39 Niana siya mibangon ug gibadlong ang hangin ug miingon sa dagat: “Hilom! Hunong na!”+ Unya milurang ang hangin, ug milinaw ang dagat. 40 Dayon siya miingon kanila: “Nganong nangalisang man mo? Wala pa ba moy pagtuo?” 41 Apan sila nahibulong* pag-ayo ug nagpangutan-anay: “Kinsa man gyod diay ni siya? Kay bisan ang hangin ug ang dagat mopatuo man kaniya.”+

5 Dayon sila nakaabot sa pikas tampi sa dagat, sa rehiyon sa mga Gerasanhon.+ 2 Pagkawas ni Jesus sa sakayan, dihay tawo nga nailalom sa gahom sa daotang* espiritu nga misugat niya gikan sa sementeryo.* 3 Siya nagpuyo sa sementeryo, ug hangtod niadtong panahona, walay permanenteng makagapos niya bisag kadena pay gamiton. 4 Kadaghan na kadenahi ang iyang kamot ug tiil, apan iya kining bugtoon ug wala gayoy makapugong niya. 5 Adlaw ug gabii siyang magsigeg singgit sa sementeryo ug sa kabukiran, ug magsamadsamad sa iyang kaugalingon pinaagig mga bato. 6 Apan pagkakita niya kang Jesus sa layo, siya midagan ug miyukbo kaniya.+ 7 Unya siya misinggit: “Unsa may imong tuyo nako, Jesus nga Anak sa Labing Hataas nga Diyos? Panumpa sa Diyos nga dili ko nimo silotan.”+ 8 Iya kining gisulti kay giingnan man siya ni Jesus: “Gula niining tawhana, ikaw nga daotang* espiritu.”+ 9 Apan si Jesus nangutana kaniya: “Unsay imong ngalan?” Siya mitubag: “Lehiyon* ang akong ngalan, kay daghan mi.” 10 Ug nagsige siyag hangyo kang Jesus nga dili sila palayason sa maong dapit.+

11 Karon dihay panon sa mga baboy+ nga nangungad sa bukid.+ 12 Busa ang mga demonyo mihangyo kaniya: “Pasudla mi sa mga baboy.” 13 Ug iyang gitugtan sila. Niana ang daotang* mga espiritu nanggula ug nanulod sa mga baboy, ug ang mga 2,000 ka baboy naglumbag panagan paingon sa pangpang, ug sila nangambak ug nangalumos sa dagat. 14 Apan ang mga tig-alima nanagan ug gibalita nila kini sa siyudad ug kabaryohan, ug nangabot ang mga tawo aron susihon ang nahitabo.+ 15 Miduol sila kang Jesus ug nakita nila ang tawo nga kanhi gisudlan sa lehiyon sa mga demonyo. Siya naglingkod, nagbesti na, ug maayo nag pangisip. Ug sila nangahadlok. 16 Kadtong mga nakakita sa nahitabo sa tawong gidemonyohan ug sa mga baboy nagsugilon usab niini kanila. 17 Busa ilang gihangyo si Jesus nga mopahawa sa ilang dapit.+

18 Pagsakay ni Jesus sa sakayan, ang tawo nga kanhi gidemonyohan mihangyo nga mokuyog kaniya.+ 19 Apan wala siya mosugot, ug giingnan kini: “Pauli sa imong mga paryente, ug isulti kanila ang tanang butang nga gihimo ni Jehova* kanimo ug ang kaluoy nga iyang gipakita kanimo.” 20 Ang tawo milakaw ug miadto sa Decapolis,* ug iyang gisulti didto ang tanang butang nga gihimo ni Jesus kaniya, ug nahingangha ang tanang tawo.

21 Si Jesus mitabok na usab sa atbang nga baybayon. Pag-abot niya, daghan nang tawo ang nagtapok didto.+ 22 Unya miabot ang usa sa mga nagadumalang opisyal sa sinagoga nga si Jairo. Pagkakita niya kang Jesus, miluhod siya sa iyang tiilan.+ 23 Kadaghan siyang nagpakiluoy kaniya, nga nag-ingon: “Grabe ang sakit sa* akong batang babaye. Palihog adtoa siya ug ipatong ang imong kamot kaniya+ aron siya maayo ug mabuhi pa.” 24 Busa si Jesus miuban kaniya, ug daghang tawo ang misunod ug midutdot kaniya.

25 Karon dihay babaye nga gitalinug-an+ sulod na sa 12 ka tuig.+ 26 Nag-antos siya sa lainlaing paagi sa pagpanambal sa daghang doktor, ug nahurot na ang iyang kabtangan. Apan wala gihapon siya maayo, hinuon migrabe pa ang iyang sakit. 27 Pagkadungog niya bahin kang Jesus, misuksok siya sa panon aron makaadto sa luyo ni Jesus, ug iyang gihikap ang besti niini,+ 28 kay siya nagsigeg hunahuna: “Kon makahikap ko bisan lang sa iyang besti, mamaayo ko.”+ 29 Dihadiha mihunong ang iyang pagtalinugo, ug gibati niya nga naayo na siya sa iyang grabeng sakit.

30 Nakamatikod dayon si Jesus nga may gahom+ nga migawas kaniya, ug siya milingi sa mga tawo ug miingon: “Kinsay mihikap sa akong besti?”+ 31 Ang iyang mga tinun-an miingon: “Nakita nimo nga midutdot nimo ang mga tawo, unya mangutana ka kon kinsay mihikap nimo?” 32 Apan siya mitan-aw sa palibot aron mahibaloan kon kinsay mihikap niya. 33 Ang babaye, kay nahibalo nga siya naayo, miduol ug miluhod sa iyang atubangan nga nagkurog sa kahadlok ug mitug-an sa iyang kahimtang. 34 Si Jesus miingon kaniya: “Anak, ang imong pagtuo nakapaayo kanimo. Lakaw nga malinawon,+ kay naayo na ang imong grabeng sakit.”+

35 Samtang nagsulti pa siya, miabot ang pipila ka lalaki gikan sa balay ni Jairo ug giingnan kini: “Patay na ang imong anak nga babaye! Ayaw nag hasola ang Magtutudlo.”+ 36 Apan nadunggan ni Jesus ang ilang gisulti, busa siya miingon kang Jairo: “Ayawg kahadlok, pagbaton lag pagtuo.”+ 37 Karon wala siyay gitugotan nga mouban kaniya gawas kang Pedro ug sa magsoong si Santiago ug Juan.+

38 Pag-abot nila sa balay ni Jairo, nakita ni Jesus nga ang mga tawo nagkaguliyang, nanghilak, ug nagminatay.+ 39 Pagsulod niya, siya miingon kanila: “Nganong nanghilak ug nagkaguliyang man mo? Ang bata wala mamatay, apan natulog ra.”+ 40 Tungod niini ilang gikataw-an siya. Apan human niya sila pagawsa, gidala niya ang amahan ug inahan sa bata ug ang mga kauban niya, ug misulod sila sa nahimutangan sa bata. 41 Dayon gigunitan niya ang kamot sa bata ug miingon: “Talʹi·tha cuʹmi,” nga nagkahulogang: “Inday, bangon!”+ 42 Dihadiha ang 12 anyos nga dalagita mibangon ug milakaw. Pagkakita nila niini sila nalipay pag-ayo. 43 Apan balikbalik niya silang gisultihan nga dili gayod kini ipahibalo kang bisan kinsa,+ ug giingnan niya sila nga hatagag pagkaon ang dalagita.

6 Si Jesus mibiya didto ug mipauli sa iyang dapit,+ ug mikuyog kaniya ang iyang mga tinun-an. 2 Pag-abot sa Igpapahulay, siya nanudlo sa sinagoga ug kadaghanan sa nakadungog kaniya nahingangha ug miingon: “Diin siya nakakat-on niining mga butanga?+ Nganong gihatagan man siya niini nga kaalam, ug nganong makahimo man siyag mga milagro?+ 3 Dili ba siya man ang panday+ nga anak ni Maria+ ug igsoon ni Santiago,+ Jose, Judas, ug Simon?+ Dili ba naa man dinhi ang iyang mga igsoong babaye uban nato?” Busa wala sila motuo kaniya. 4 Apan si Jesus miingon kanila: “Ang usa ka propeta pinasidunggan bisan asa gawas lang sa iyang kaugalingong dapit, mga paryente, ug panimalay.”+ 5 Busa wala siya maghimog daghang milagro didto, gawas lang sa pag-ayo sa pipila ka masakiton pinaagi sa pagtapion* sa iyang kamot diha kanila. 6 Gani nahibulong siya sa ilang kawalay-pagtuo. Ug siya milibot sa mga baryo ug nanudlo.+

7 Karon gipatawag niya ang Dose ug gipadala sila nga tinagurha,+ ug gihatagan silag awtoridad sa pagpalayas ug daotang* mga espiritu.+ 8 Gibaoran usab niya sila nga dili magdalag bisan unsa sa panaw gawas sa usa ka sungkod. Dili sila magdalag tinapay, puntil sa pagkaon, o salapi* diha sa ilang bakos.+ 9 Sila magsandalyas, apan dili magsul-ob ug duha ka besti.* 10 Giingnan sab niya sila: “Kon dunay magpasaka ninyo sa usa ka lugar, estar mo sa iyang balay hangtod sa inyong pagbiya sa maong dapit.+ 11 Ug kon walay modawat o mamati ninyo sa usa ka lugar, inigbiya ninyo didto itaktak ang abog sa inyong mga tiil ingong pamatuod kanila.”+ 12 Dayon sila nanglakaw ug nagwali nga ang mga tawo angayng maghinulsol,+ 13 ug sila nagpalayas ug daghang demonyo,+ ug ilang gihaplasag lana ang daghang masakiton ug giayo sila.

14 Nabalitaan kini ni Haring Herodes kay nabantog na ang ngalan ni Jesus, ug ang mga tawo nag-ingon: “Si Juan nga Tigbawtismo nabanhaw, mao nga makahimo siyag mga milagro.”+ 15 Apan ang uban nag-ingon: “Siya si Elias.” Ang uban sab miingon: “Daw usa siya sa karaang mga propeta.”+ 16 Apan pagkadungog ni Herodes niini, siya miingon: “Si Juan nga akong gipapunggotan ug ulo nabanhaw.” 17 Si Herodes mismo ang nagpadakop kang Juan ug nagpagapos kaniya sa bilanggoan tungod kang Herodias, nga gipangasawa niya bisag asawa kini sa iyang igsoong si Felipe.+ 18 Kay kadaghan sultihi ni Juan si Herodes: “Supak sa balaod ang imong pagpangasawa sa asawa sa imong igsoon.”+ 19 Mao nga si Herodias nagdumot kang Juan ug nagtinguha sa pagpatay kaniya, apan wala niya kana mahimo. 20 Si Herodes may kahadlok kang Juan kay nahibalo siya nga si Juan matarong ug balaan nga tawo,+ mao nga iya kining gipanalipdan. Dihang sultihan siya ni Juan, maglibog siya kon unsay buhaton, apan gusto gihapon niyang maminaw kaniya.

21 Sa ulahi, nakahigayon si Herodias dihang nagkombira si Herodes sa iyang adlawng natawhan+ para sa iyang tag-as ug ranggo nga mga opisyal, mga komandante sa militar, ug kadagkoan sa Galilea.+ 22 Unya misulod ang anak nga babaye ni Herodias ug misayaw. Nakapahimuot kini kang Herodes ug sa mga nangaon* uban niya. Ang hari miingon sa dalaga: “Pangayog bisan unsa nga imong gusto, ug ihatag nako kana kanimo.” 23 Gani siya nanumpa: “Ihatag nako kanimo bisag unsay imong pangayoon, bisag katunga pa sa akong gingharian.” 24 Busa migawas ang dalaga ug nangutana sa iyang inahan: “Unsay akong pangayoon?” Siya mitubag: “Ang ulo ni Juan nga Tigbawtismo.” 25 Dihadiha siya mibalik sa hari ug miingon: “Ihatag kanako karon dayon ang ulo ni Juan nga Tigbawtismo diha sa bandihado.”+ 26 Naguol pag-ayo ang hari, apan dili siya makabalibad kaniya tungod sa iyang mga panumpa ug sa iyang mga bisita.* 27 Busa ang hari nagsugo dayon ug guwardiya sa pagkuha sa ulo ni Juan. Niana ang guwardiya milakaw ug gipunggotan niyag ulo si Juan didto sa bilanggoan. 28 Dayon iyang gibutang ang ulo ni Juan sa bandihado ug gihatag kini sa dalaga, ug ang dalaga naghatag niini sa iyang inahan. 29 Pagkadungog niini sa iyang mga tinun-an, ilang gikuha ang iyang lawas ug gibutang kini sa lubnganan.*

30 Pagbalik sa mga apostoles, ilang gisugilon kang Jesus ang tanang butang nga ilang gibuhat ug gitudlo.+ 31 Apan daghang tawo ang nagpulipulig pangabot ug panglakaw mao nga wala silay higayon bisan sa pagpangaon. Busa giingnan sila ni Jesus: “Mangadto ta sa usa ka mingaw nga dapit aron makapahulay kadiyot.”+ 32 Sila misakay sa sakayan paingon sa usa ka mingaw nga dapit nga silasila ra.+ 33 Apan pagbiya nila, nakita sila sa mga tawo ug daghan ang nahibalo niini. Busa ang mga tawo nga gikan sa tanang siyudad nanagan ug una pang nakaabot kanila. 34 Pagkawas ni Jesus sa sakayan, nakita niya ang daghan kaayong tawo ug naluoy siya kanila+ kay sama silag mga karnero nga walay magbalantay.+ Busa gitudloan niya sila ug daghang butang.+

35 Karon hapon na kaayo, ug ang iyang mga tinun-an miduol kaniya ug miingon: “Hilit kining dapita, ug hapon na kaayo.+ 36 Palakwa na sila, aron makaadto sila sa kasikbit nga mga baryo ug makapalit ug pagkaon.”+ 37 Siya miingon kanila: “Hatagi silag pagkaon.” Sila mitubag: “Manglakaw ba mi ug mamalit ug balig 200 ka denario* nga tinapay aron ipakaon sa mga tawo?”+ 38 Siya miingon kanila: “Pila ka buok tinapay ang naa ninyo? Lakaw, tan-awa.” Human masusi, sila miingon: “Lima, ug may duha ka isda.”+ 39 Unya giingnan niya ang tanang tawo nga manglingkod sa kasagbotan nga ginurupo.+ 40 Ug sila nanglingkod nga tinag-100 ug tinag-50. 41 Karon iyang gikuha ang lima ka tinapay ug duha ka isda, ug siya mihangad sa langit ug nag-ampo.+ Dayon iyang gipikaspikas ang mga tinapay ug gihatag kini sa mga tinun-an aron ilang iapod-apod sa katawhan. Gibahinbahin sab niya ang duha ka isda para sa tanan. 42 Busa silang tanan nangaon ug nangabusog, 43 ug ilang gihipos ang sobra nga miabot ug 12 ka basket, gawas sa mga isda.+ 44 Ang nangaon sa tinapay maoy 5,000 ka lalaki.

45 Unya gipasakay dayon niya sa sakayan ang iyang mga tinun-an ug gipauna silag tabok paingon sa Betsaida. Apan siya nagpabilin ug iyang gipapauli ang mga tawo.+ 46 Human makapanamilit kanila, siya miadto sa usa ka bukid aron mag-ampo.+ 47 Pagkagabii ang sakayan tua sa lawod samtang siya nag-inusara sa bukid.+ 48 Nakita niya nga naglisod silag bugsay kay sungsongon man ang hangin, busa sa mga ikaupat nga yugto sa pagbantay sa kagabhion,* iyang giadto sila nga naglakaw ibabaw sa dagat. Apan daw labyan ra niya sila. 49 Pagkakita sa mga tinun-an nga naglakaw siya ibabaw sa dagat, sila miingon: “Hala! Unsa na?”* Ug sila naninggit. 50 Kay nangahadlok man sila pagkakita kaniya, siya miingon dayon kanila: “Ayaw mog kahadlok! Ako kini.”+ 51 Unya siya misakay sa ilang sakayan, ug milurang ang hangin. Tungod niini sila nahibulong pag-ayo 52 kay wala nila masabti ang kahulogan sa milagro bahin sa mga tinapay. Naglisod pa sila sa pagsabot sa tanan.

53 Sa nakatabok na sila sa dagat, midunggo sila sa Genesaret ug gipondo ang sakayan didto.+ 54 Apan pagkawas nila sa sakayan, nailhan siya sa mga tawo. 55 Sila nanagan ug gipahibalo kini sa tanang molupyo nianang lugara. Dayon ilang gidala kang Jesus ang mga masakiton nga naghigda sa mga teheras. 56 Bisan asa siya mosulod nga baryo o siyudad, ilang dad-on sa mga merkado ang mga masakiton, ug magpakiluoy nga makahikap lang unta sila bisan sa bitaybitay sa sidsid sa iyang besti.+ Ug ang tanang nakahikap niini nangaayo.

7 Karon ang mga Pariseo ug pipila ka eskriba nga gikan sa Jerusalem nag-alirong kang Jesus.+ 2 Nakita nila nga ang pipila sa iyang mga tinun-an nangaon nga hugaw ang mga kamot, sa ato pa, wala manghunaw.* 3 (Ang mga Pariseo ug ang tanang Hudiyo dili mokaon kon dili una manghunaw kutob sa siko, kay estrikto nilang gisunod ang tradisyon sa ilang katigulangan. 4 Inig-uli nila gikan sa merkado, dili sila mokaon kon dili una manghinlo sa ilang kaugalingon. Daghan pang tradisyon ang ilang gisunod pag-ayo. Pananglitan, sa dili pa nila gamiton ang mga kopa, pitsil, ug tumbaga* nga sudlanan, ila una kining ituslob sa tubig.)+ 5 Busa ang mga Pariseo ug eskriba nangutana: “Nganong ang imong mga tinun-an wala man mosunod sa tradisyon sa atong katigulangan, ug sila mokaon nga hugaw ang mga kamot?”+ 6 Siya miingon kanila: “Mga salingkapaw, husto gyod ang gitagna ni Isaias bahin kaninyo, nga nahisulat, ‘Kining mga tawhana nagpasidungog kanako pinaagi sa ilang mga ngabil, apan ang ilang kasingkasing layo kanako.+ 7 Walay pulos ang ilang pagsimba kanako, kay ang mga sugo sa mga tawo gitudlo nila ingong doktrina.’+ 8 Inyong gisalikway ang sugo sa Diyos ug gisunod pag-ayo ang tradisyon sa mga tawo.”+

9 Siya usab miingon kanila: “Maayo kaayo mong mangitag paagi nga dili masunod ang sugo sa Diyos aron magpabilin ang inyong tradisyon.+ 10 Pananglitan, si Moises miingon, ‘Pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan,’+ ug, ‘Siya nga magsultig daotan batok* sa iyang amahan o inahan pagapatyon.’+ 11 Apan kamo nag-ingon, ‘Ang usa ka tawo mahimong moingon sa iyang amahan o inahan: “Ang tanan nakong nabatonan nga makatabang unta kaninyo dili nako mahatag kay korban kini (sa ato pa, gasa nga gipahinungod na sa Diyos).”’ 12 Wala na ninyo siya obligaha nga mobuhat ug bisan unsa para sa iyang amahan o inahan.+ 13 Busa gihimo ninyong walay pulos ang pulong sa Diyos tungod sa tradisyon nga inyong gipasa.+ Ug daghan pa mog gihimo nga sama niini.”+ 14 Unya iyang gitawag pag-usab ang mga tawo, ug siya miingon kanila: “Paminaw mong tanan, ug sabta ang kahulogan niini.+ 15 Ang makapahugaw sa tawo dili kanang mosulod sa iyang baba, kondili kanang mogula niini.”+ 16 *⁠—

17 Karon si Jesus misulod sa usa ka balay nga layo sa panon sa mga tawo, ug ang iyang mga tinun-an nangutana kaniya bahin sa ilustrasyon.+ 18 Busa siya miingon kanila: “Wala ba sab mo makasabot sama nila? Wala ba mo masayod nga bisan unsa nga mosulod sa baba sa tawo dili makapahugaw kaniya? 19 Kay dili kini mosulod sa iyang kasingkasing, kondili sa iyang tiyan, ug mogawas kini sa iyang lawas.” Sa ingon gipahayag ni Jesus nga hinlo ang tanang pagkaon. 20 Siya midugang: “Ang mogula sa baba sa tawo maoy makapahugaw kaniya.+ 21 Kay gikan sa kasingkasing sa tawo+ mogula ang makadaot nga mga pangatarongan: seksuwal nga imoralidad,* pagpangawat, pagpatay, 22 pagpanapaw, kahakog, pagkadaotan, panglimbong, walay kaulaw nga paggawi,* kasina, pagpasipala, pagkamapahitas-on, ug pagkadili-makataronganon. 23 Kining daotang mga butang naggikan sa kasingkasing ug maoy makapahugaw sa tawo.”

24 Gikan didto siya miadto sa rehiyon sa Tiro ug Sidon.+ Misulod siya sa usa ka balay ug dili niya gustong may mahibalo niini. Apan namatikdan gihapon siya sa mga tawo. 25 Nabalitaan kini sa usa ka babaye nga dunay batang anak nga babaye nga gisudlag daotang* espiritu. Siya miadto dayon kang Jesus ug mihapa sa iyang tiilan.+ 26 Ang babaye usa ka Grego, nga Sirofenicianhon ang nasyonalidad. Nagsige siyag hangyo kang Jesus nga palayason ang demonyo gikan sa iyang anak. 27 Apan si Jesus miingon kaniya: “Hulata una nga mabusog ang mga bata, kay dili husto nga kuhaon ang tinapay sa mga bata ug iitsa kini sa mga itoy.”+ 28 Apan siya miingon kaniya: “Oo senyor, apan bisan ang mga itoy ilalom sa lamesa mokaon sa mumho sa mga bata.” 29 Niana si Jesus miingon kaniya: “Tungod sa imong gisulti, makapauli na ka; ang demonyo migula na sa imong anak.”+ 30 Busa mipauli siya sa iyang balay ug nakita niya ang bata nga naghigda sa katre, ug ang demonyo migula na.+

31 Pagbiya ni Jesus sa rehiyon sa Tiro, miagi siya sa Sidon paingon sa Dagat sa Galilea, latas sa rehiyon sa Decapolis.*+ 32 Dinhi ilang gidala kaniya ang usa ka tawong bungol nga maglisod pagsulti,+ ug sila nagpakiluoy nga itapion* ni Jesus ang iyang kamot diha kaniya. 33 Ug iyang gidala siya sa unahan nga layo sa katawhan. Unya gihikap niya ang mga dalunggan sa tawo, ug human makaluwa, gihikap niya ang dila niini.+ 34 Dayon siya mihangad sa langit ug miginhawag lawom ug miingon kaniya: “Efʹfa·tha,” nga nagpasabot, “Mabuksan ka.” 35 Niana nabuksan ang iyang pandungog,+ ug naayo ang iyang problema sa pagsulti, ug makasulti na siyag tarong. 36 Ug iyang gidid-an sila sa pagsulti niini kang bisan kinsa.+ Balikbalik niya silang gidid-an, apan mas gipanulti na hinuon nila kini.+ 37 Sila nahingangha pag-ayo+ ug miingon: “Makapahibulong gayod ang tanan niyang gibuhat. Gihimo pa gani niya nga makadungog ang bungol ug makasulti ang amang.”+

8 Niadtong panahona may dakong panon na sab sa mga tawo nga nagtapok, ug wala silay makaon. Busa gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug giingnan sila: 2 “Naluoy ko sa mga tawo,+ kay tulo ka adlaw na silang nag-uban nako ug wala na silay pagkaon.+ 3 Kon papaulion nako sila nga gigutom, basig makuyapan sila sa dalan, ug ang uban nila layo pag ulian.” 4 Apan ang iyang mga tinun-an mitubag: “Asa man ta makakuhag igong tinapay nga ipakaon nila, nga hilit man ning dapita?” 5 Unya siya nangutana: “Pila ka buok ang inyong tinapay?” Sila mitubag: “Pito.”+ 6 Gipalingkod niya sa yuta ang mga tawo ug gikuha niya ang pito ka tinapay ug nagpasalamat sa Diyos. Dayon gipikaspikas niya kini ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron idalit kini, ug gidalit nila kini sa katawhan.+ 7 Duna sab silay pipila ka gagmayng isda, ug human kini pasalamati, gisugo niya sila nga idalit sab kini. 8 Ang tanan nangaon ug nangabusog. Paghipos nila sa sobra, miabot kinig pito ka bukag.+ 9 Mga 4,000 ka lalaki ang tua didto. Unya iyang gipalakaw sila.

10 Dihadiha siya misakay sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an ug miadto sa rehiyon sa Dalmanuta.*+ 11 May mga Pariseo nga nangabot didto ug nakiglantugi niya, nga nangayo kaniyag ilhanan gikan sa langit aron sulayan siya.+ 12 Busa siya nanghupaw ug miingon: “Nganong nangayog ilhanan kining kaliwatana?+ Sa pagkatinuod sultihan mo nako, walay ilhanan nga ihatag niining kaliwatana.”+ 13 Unya siya mibiya ug misakay na sab sa sakayan paingon sa pikas baybayon.

14 Apan nakalimot sila sa pagdalag tinapay, ug usa ra ka tinapay ang naa sa sakayan.+ 15 Unya siya klarong nagpasidaan kanila: “Bukha kanunay ang inyong mga mata; pagbantay sa lebadura* sa mga Pariseo ug sa lebadura ni Herodes.”+ 16 Busa sila naglalis kay walay nakadala kanilag tinapay. 17 Kay nakamatikod niini, giingnan sila ni Jesus: “Nganong naglalis man mo tungod sa tinapay? Wala ba diay ninyo masabti ang akong gipasabot? Dili pa ba ni tin-aw sa inyo? 18 ‘Naa moy mata, pero wala mo makakita; naa moy dalunggan, pero wala mo makadungog.’ Wala ba mo mahinumdom 19 dihang gipikaspikas nako ang lima ka tinapay+ para sa 5,000 ka lalaki? Pila man ka basket sa sobrang tinapay ang inyong nahipos?” Sila mitubag: “Dose.”+ 20 “Dihang gipikaspikas nako ang pito ka tinapay para sa 4,000 ka lalaki, pila ka bukag ang sobrang tinapay nga inyong nahipos?” Sila mitubag: “Pito.”+ 21 Niana siya miingon kanila: “Wala ba gihapon mo makasabot?”

22 Pag-abot nila sa Betsaida, gidala sa mga tawo kang Jesus ang usa ka tawong buta, ug mihangyo sila nga ayohon siya.+ 23 Ug gigunitan niya sa kamot ang tawong buta ug gidala sa gawas sa baryo. Human luwai ang iyang mga mata,+ gitapion* niya ang iyang mga kamot kaniya ug gipangutana siya: “Duna ka bay nakita?” 24 Ang tawo mihangad ug miingon: “Nakakita kog mga tawo, pero mora silag mga kahoy nga naglakawlakaw.” 25 Unya gihikap niya pag-usab ang mga mata sa tawo, ug kini naayo. Mitin-aw na ang iyang panan-aw. 26 Unya iyang gipapauli siya ug giingnan: “Ayawg agi sa baryo.”

27 Karon si Jesus ug ang iyang mga tinun-an nagpaingon sa mga baryo sa Cesarea Filipos. Samtang naglakaw, gipangutana niya ang iyang mga tinun-an: “Sumala sa mga tawo, kinsa man ko?”+ 28 Sila mitubag: “Si Juan nga Tigbawtismo,+ apan matod sa uban ikaw si Elias.+ Miingon sab ang uban nga ikaw usa sa mga propeta.” 29 Ug siya nangutana kanila: “Apan para ninyo, kinsa man ko?” Si Pedro mitubag: “Ikaw mao ang Kristo.”+ 30 Niana iyang gidid-an sila sa pagsulti kang bisan kinsa bahin kaniya.+ 31 Giingnan sab niya sila nga ang Anak sa tawo kinahanglang makaagom ug daghang pag-antos ug isalikway sa mga ansiyano, sa pangulong mga saserdote, ug sa mga eskriba. Siya patyon,+ ug sa ikatulong adlaw banhawon.+ 32 Prangka niya kining gisulti kanila. Apan gidala siya ni Pedro sa daplin ug gibadlong siya.+ 33 Si Jesus mitalikod kaniya ug mitan-aw sa iyang mga tinun-an. Unya gibadlong niya si Pedro: “Palikod nako, Satanas! kay ang imong hunahuna, hunahuna sa tawo, dili sa Diyos.”+

34 Karon iyang gitawag ang panon sa katawhan ug ang iyang mga tinun-an, ug miingon: “Kon dunay buot mosunod kanako, angay niyang dumilian ang iyang kaugalingon ug pas-anon ang iyang estaka sa pagsakit* ug padayong mosunod kanako.+ 35 Kay kadtong buot magluwas sa iyang kinabuhi mawad-an niini, apan kadtong mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako ug sa maayong balita magluwas niini.+ 36 Sa pagkatinuod, unsay kapuslanan kon maangkon sa usa ka tawo ang tibuok kalibotan apan mawad-an siyag kinabuhi?+ 37 Unsa may ikahatag sa tawo baylo sa iyang kinabuhi?+ 38 Kay kon ako ug ang akong mga pulong ikaulaw sa usa niining maluibon* sa Diyos ug makasasala nga kaliwatan, ikaulaw sab siya sa Anak sa tawo+ inig-abot niya sa himaya sa iyang Amahan uban sa balaang mga anghel.”+

9 Dugang pa, siya miingon kanila: “Sa pagkatinuod sultihan mo nako nga ang pipila dinhi makakita sa pag-abot sa Gingharian sa Diyos uban ang dakong gahom sa dili pa sila mamatay.”+ 2 Unom ka adlaw sa ulahi gikuyog ni Jesus si Pedro, Santiago, ug Juan ngadto sa habog nga bukid nga silasila ra. Ug sa ilang atubangan nausab ang iyang panagway,+ 3 ug ang iyang mga besti misidlak, nga mas puti pa kay sa besti nga gipaputi ni bisan kinsang tawo. 4 Mitungha sab si Elias ug Moises, ug sila nakig-estorya kang Jesus. 5 Unya si Pedro miingon kang Jesus: “Rabbi, nalipay mi nga ania mi dinhi. Maghimo mig tulo ka tolda, usa para nimo, usa para kang Moises, ug usa para kang Elias.” 6 Sa pagkatinuod, wala mahibalo si Pedro kon unsay iyang isulti, kay nahadlok sila pag-ayo. 7 Ug dihay panganod nga mitabon kanila, ug may tingog+ nga nadungog gikan sa panganod: “Kini mao ang akong Anak, ang akong gihigugma.+ Pamati kamo kaniya.”+ 8 Dihadiha sila mitan-aw sa palibot, apan wala na silay laing nakita gawas kang Jesus.

9 Samtang nanglugsong sila sa bukid, iyang gidid-an sila sa pagsulti kang bisan kinsa sa ilang nakita+ hangtod nga mabanhaw na ang Anak sa tawo.+ 10 Gisunod gyod nila kini,* apan naghisgot sila kon unsay gipasabot sa iyang giingon nga pagkabanhaw. 11 Ug ilang gipangutana siya: “Nganong nag-ingon man ang mga eskriba nga kinahanglang moabot una si Elias?”+ 12 Siya miingon kanila: “Si Elias una gayod nga moabot ug ipasig-uli niya ang tanang butang.+ Apan nganong gisulat man nga ang Anak sa tawo kinahanglang makaagom ug daghang pag-antos+ ug tratahon ingong way bili?+ 13 Sa pagkatinuod sultihan mo nako nga si Elias+ miabot na, ug gibuhat nila ang gusto nilang buhaton kaniya, sumala sa nahisulat.”+

14 Samtang nagpaingon sila sa ubang tinun-an, nakita nila nga daghan kaayong tawo ang nag-alirong kanila ug ang mga eskriba nakiglalis kanila.+ 15 Apan pagkakita sa mga tawo kang Jesus, sila nakurat ug nanagan aron sugaton siya. 16 Dayon siya nangutana kanila: “Unsay inyong gilalisan?” 17 May tawo diha sa panon nga mitubag: “Magtutudlo, gidala nako ang akong anak nga lalaki aron ipaayo kanimo. Gisudlan siyag demonyo mao nga siya naamang.+ 18 Dihang sakiton na gani siya, ilamba siya niini sa yuta. Unya magbulabula ang iyang baba ug mangagot ang iyang mga ngipon ug maluya siya. Gihangyo nako ang imong mga tinun-an nga palayason kini, apan wala sila makahimo.” 19 Si Jesus miingon kanila: “Oh walay pagtuo nga kaliwatan,+ hangtod kanus-a ko makig-uban ninyo? Hangtod kanus-a ko magpailob ninyo? Dad-a siya kanako.”+ 20 Busa ilang gidala siya kaniya. Apan sa pagkakita sa demonyo kaniya, gipakirig dayon niini ang bata. Ug human matumba sa yuta, siya nagligidligid, nga nagbulabula ang baba. 21 Gipangutana ni Jesus ang amahan: “Unsa ka dugay na siyang naingon niini?” Siya mitubag: “Sukad sa gamay pa siya, 22 ug kadaghan na siyang gilamba niini sa kalayo ug sa tubig aron patyon siya. Apan kon duna kay mahimo, kaluy-i intawon mi ug tabangi mi.” 23 Si Jesus miingon kaniya: “Nganong miingon man ka, ‘kon duna kay mahimo’? Ang tanang butang posible kon ang usa may pagtuo.”+ 24 Dihadiha ang amahan sa bata miingon sa kusog nga tingog: “Naa koy pagtuo! Tabangi ko nga molig-on pa ang akong pagtuo!”+

25 Pagkamatikod ni Jesus nga ang mga tawo nanagan paingon kanila, iyang gibadlong ang daotang* espiritu: “Ikaw nga espiritu nga naghimo kaniyang amang ug bungol, ako magsugo kanimo, gula ug ayaw na pagsulod kaniya!”+ 26 Human misinggit ug mikirig sa makadaghan ang bata, migula ang demonyo. Ug ang bata daw patay na, mao nga ang kadaghanan sa mga tawo miingon: “Patay na siya!” 27 Apan gigunitan siya ni Jesus sa kamot ug gibangon siya, ug siya mitindog. 28 Pagsulod niya sa usa ka balay, ang iyang mga tinun-an nangutana kaniya nga silasila ra: “Nganong wala man namo kadto mapalayas?”+ 29 Siya mitubag: “Kadtong matanga sa demonyo mapagula lang pinaagi sa pag-ampo.”

30 Sila mibiya didto ug miagi sa Galilea, apan dili niya gustong mahibalo niini ang mga tawo. 31 Kay siya nagtudlo sa iyang mga tinun-an ug nag-ingon: “Ang Anak sa tawo itugyan* ngadto sa mga tawo ug patyon. Apan bisan pag siya patyon,+ siya banhawon sa ikatulong adlaw.”+ 32 Apan wala sila makasabot sa iyang gisulti, ug nahadlok silang mangutana kaniya.

33 Sa ulahi, sila miabot sa Capernaum. Sa nakasulod na sila sa balay, siya nangutana kanila: “Unsay inyong gilalisan sa dalan?”+ 34 Wala sila motubag, kay sa dalan naglalis sila kon kinsay labaw kanila. 35 Busa siya milingkod ug gitawag ang Dose ug giingnan sila: “Kon ang usa gusto nga mahimong labaw sa tanan, siya kinahanglang mahimong kinaubsan ug alagad sa tanan.”+ 36 Unya nagkuha siyag usa ka bata ug gipatindog kini sa ilang atubangan. Giagbayan niya kini ug miingon kanila: 37 “Si bisan kinsa nga magadawat sa usa nga sama niining bataa+ tungod sa akong ngalan nagadawat kanako. Ug si bisan kinsa nga nagadawat kanako, nagadawat usab Kaniya nga nagpadala kanako.”+

38 Si Juan miingon kaniya: “Magtutudlo, nakakita mig tawo nga nagpalayas ug mga demonyo pinaagi sa imong ngalan, ug gipugngan namo siya kay dili nato siya kauban.”+ 39 Apan si Jesus miingon: “Ayaw ninyo siyag pugngi, kay walay bisan kinsa nga maghimog milagro pinaagi sa akong ngalan ang mosulti dayon ug daotan batok kanako. 40 Kay siya nga dili batok kanato dapig kanato.+ 41 Ug si bisan kinsa nga magahatag kaninyog usa ka kopa nga tubig aron imnon tungod kay kamo iya sa Kristo,+ sa pagkatinuod sultihan mo nako, siya makadawat gayod sa iyang ganti.+ 42 Apan si bisan kinsa nga makapandol* sa usa niining ubos nga mga tawo nga may pagtuo, mas maayo pang higtan ang iyang liog ug dakong galingan nga bato* ug itambog sa dagat.+

43 “Kon makasala* ka tungod sa imong kamot, putla kini. Mas maayo pa nga pungkol ka apan makadawat ug kinabuhi kay sa duhay imong kamot apan mahiadto ka sa Gehenna,* sa kalayo nga dili mapalong.+ 44* —— 45 Ug kon makasala* ka tungod sa imong tiil, putla kini. Mas maayo pa nga usa ray imong tiil apan makadawat ug kinabuhi kay sa duhay imong tiil apan itambog ka sa Gehenna.*+ 46* —— 47 Ug kon makasala* ka tungod sa imong mata, isalibay kini.+ Mas maayo pa nga usa ray imong mata apan makasulod ka sa Gingharian sa Diyos kay sa duhay imong mata apan itambog ka sa Gehenna,*+ 48 diin ang mga ulod dili mamatay ug ang kalayo dili mapalong.+

49 “Kay ang matag usa* kinahanglang buboan ug kalayo, sama sa pagbubo ug asin.+ 50 Ang asin maayo, apan kon ang asin mawad-an sa kaparat, unsaon man nimo pagpabalik sa kaparat niini?+ Pagbaton kamog asin sa inyong kaugalingon,+ ug pagdinaitay kamo sa usag usa.”+

10 Gikan didto si Jesus miadto sa mga utlanan sa Judea tabok sa Jordan, ug midugok na sab kaniya ang daghang tawo. Ug sama sa iyang naandan, siya nanudlo kanila.+ 2 Karon ang mga Pariseo miduol aron sulayan siya. Sila nangutana kaniya kon gitugot ba sa balaod nga ang lalaki makigdiborsiyo sa iyang asawa.+ 3 Siya miingon: “Unsay gisugo ni Moises kaninyo?” 4 Sila miingon: “Si Moises mitugot sa pagsulat ug dokumento sa pagdiborsiyo aron makadiborsiyo sa asawa.”+ 5 Niana si Jesus miingon kanila: “Gihatag niya kanang sugoa+ tungod sa katig-a sa inyong kasingkasing.+ 6 Apan sa sinugdan sa paglalang, ‘Siya nagbuhat kanila nga lalaki ug babaye.+ 7 Tungod niini ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan,+ 8 ug silang duha mahimong usa ka unod,’+ mao nga dili na sila duha, kondili usa ka unod. 9 Busa kon unsay gihiusa* sa Diyos dili angayng bulagon sa tawo.”+ 10 Sa didto na sab sila sa balay, ang mga tinun-an nangutana niya bahin niini. 11 Iyang giingnan sila: “Si bisan kinsa nga makigdiborsiyo sa iyang asawa ug magminyog lain nanapaw+ batok kaniya, 12 ug kon ang usa ka babaye makigdiborsiyo sa iyang bana ug magminyog lain, siya nanapaw.”+

13 Karon ang mga tawo nagdala kaniyag mga bata aron iyang panalanginan sila,* apan gibadlong sila sa mga tinun-an.+ 14 Kay wala makauyon niini, giingnan sila ni Jesus: “Pasagdi ang mga bata nga moduol nako. Ayaw silag pugngi, kay ang Gingharian sa Diyos alang niadtong sama kanila.+ 15 Sa pagkatinuod sultihan mo nako, si bisan kinsa nga dili modawat sa Gingharian sa Diyos sama sa pagdawat sa usa ka bata dili gayod makasulod niini.”+ 16 Dayon iyang gikugos ang mga bata ug gipanalanginan sila, nga gipatong ang iyang kamot kanila.+

17 Samtang diha siya sa dalan, may tawo nga midagan ug miluhod kaniya ug nangutana: “Maayong Magtutudlo, unsay kinahanglan nakong himoon aron makapanunod ug kinabuhing walay kataposan?”+ 18 Si Jesus mitubag: “Nganong gitawag ko nimo nga maayo? Walay laing maayo gawas sa Diyos.+ 19 Nahibalo ka sa mga sugo: ‘Ayaw pagpatay,+ ayawg panapaw,+ ayawg pangawat,+ ayaw pagtestigo ug bakak,+ ayaw panglimbong,+ pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan.’”+ 20 Ang tawo miingon: “Magtutudlo, gituman nako ning tanan sukad pa sa akong pagkabata.” 21 Si Jesus mitan-aw kaniya ug mibatig gugma kaniya ug miingon: “Duna pa kay kinahanglang himoon: Lakaw, ibaligya ang tanan nimong kabtangan ug ihatag sa mga kabos ang kuwarta, ug makabaton kag bahandi sa langit; unya kuyog nako ug mahimong akong sumusunod.”+ 22 Apan naguol siya sa gisulti ni Jesus ug milakaw nga naguol, kay daghan man siyag kabtangan.+

23 Si Jesus mitan-aw sa palibot ug miingon sa iyang mga tinun-an: “Lisod gayod alang sa mga dato nga makasulod sa Gingharian sa Diyos!”+ 24 Apan ang mga tinun-an nahibulong sa iyang gisulti. Ug si Jesus miingon pag-usab: “Mga anak, lisod gayod ang pagsulod sa Gingharian sa Diyos! 25 Mas sayon pa alang sa kamelyo nga makalusot sa mata sa dagom kay sa tawong dato nga makasulod sa Gingharian sa Diyos.”+ 26 Misamot silag kahibulong ug miingon kaniya:* “Kon mao, kinsa pa may maluwas?”+ 27 Mitan-aw kanila si Jesus ug miingon: “Sa mga tawo imposible kini, apan sa Diyos ang tanang butang posible.”+ 28 Si Pedro miingon kaniya: “Gibiyaan namo ang tanan ug misunod mi kanimo.”+ 29 Si Jesus miingon: “Sa pagkatinuod sultihan mo nako, kadtong mibiya sa iyang balay o mga igsoon o inahan o amahan o mga anak o kaumahan tungod kanako ug sa maayong balita,+ 30 makabaton karon ug 100 ka pilo niini​—⁠mga balay, igsoon, inahan, anak, ug kaumahan, uban ang mga paglutos+⁠—​ug sa umaabot nga sistema sa mga butang,* kinabuhing walay kataposan. 31 Apan daghang nauna ang maulahi, ug ang naulahi mauna.”+

32 Samtang nanungas sila paingon sa Jerusalem, si Jesus nag-una kanila ug ang iyang mga tinun-an natingala, apan ang uban nga nagsunod kanila nangahadlok. Sa makausa pa, gitawag niya ang Dose ug gisultihan sila sa mga butang nga hapit nang mahitabo kaniya:+ 33 “Kita nagpaingon sa Jerusalem, ug ang Anak sa tawo itugyan ngadto sa pangulong mga saserdote ug sa mga eskriba. Ilang hukman siyag kamatayon ug itugyan ngadto sa mga tawo sa kanasoran. 34 Siya ilang bugalbugalan, luwaan, lapdosan, ug patyon. Apan human sa tulo ka adlaw, siya banhawon.”+

35 Si Santiago ug Juan, nga mga anak ni Zebedeo,+ miduol kaniya ug miingon: “Magtutudlo, unta imong ihatag kanamo kon unsay among pangayoon kanimo.”+ 36 Siya miingon kanila: “Unsay gusto ninyong buhaton nako alang kaninyo?” 37 Sila mitubag: “Palingkora mi uban nimo inigmando nimo sa imong Gingharian, ang usa sa imong tuo ug ang usa sa imong wala.”+ 38 Apan si Jesus miingon: “Wala mo mahibalo sa inyong gihangyo. Makahimo ba mo sa pag-inom sa kopa nga akong pagaimnan o sa pagpabawtismo sa paagi nga ako bawtismohan?”*+ 39 Sila mitubag: “Oo, makahimo mi.” Niana si Jesus miingon: “Kamo moinom sa kopa nga akong ginaimnan, ug kamo bawtismohan sa paagi nga ako ginabawtismohan.+ 40 Apan dili akoy mopili kon kinsay molingkod sa akong tuo o sa akong wala, kondili ang Diyos maoy magbuot niini.”

41 Pagkahibalo niini sa 10 ka apostoles, sila naglagot kang Santiago ug Juan.+ 42 Apan gitawag sila ni Jesus ug giingnan: “Kamo nahibalo nga kadtong nagamando sa kanasoran nagharihari kanila ug ang ilang kadagkoan naggamit sa ilang awtoridad sa pagdominar kanila.+ 43 Dili ingon niana ang angay ninyong himoon; kadtong buot mahimong labaw kaninyo kinahanglang mag-alagad kaninyo,+ 44 ug kadtong buot mahimong una kaninyo kinahanglang magpaulipon sa tanan. 45 Kay bisan ang Anak sa tawo mianhi, dili aron alagaran, kondili aron sa pag-alagad+ ug sa paghatag sa iyang kinabuhi ingong lukat baylo sa daghan.”+

46 Unya sila miabot sa Jerico. Apan samtang siya ug ang iyang mga tinun-an ug ang panon sa katawhan nanggawas sa Jerico, dihay buta nga makililimos nga naglingkod daplin sa dalan.+ Siya si Bartimeo (ang anak ni Timeo). 47 Pagkadungog niya nga naa si Jesus nga Nasaretnon, siya misinggit: “Anak ni David,+ Jesus, kaluy-i ko!”+ 48 Gibadlong siya sa daghan ug gipahilom, apan misinggit pa hinuon siyag kusog: “Anak ni David, kaluy-i ko!” 49 Busa si Jesus mihunong ug miingon: “Tawga siya.” Ug ilang gitawag ang tawong buta ug giingnan siya: “Ayawg kahadlok! Tindog; gitawag ka niya.” 50 Gisalibay niya ang iyang panggawas nga besti, mitindog dayon, ug miadto kang Jesus. 51 Ug si Jesus miingon: “Unsay gusto nimo nga akong buhaton kanimo?” Ang tawong buta mitubag: “Rab·boʹni,* gusto kong makakita pag-usab.” 52 Si Jesus miingon kaniya: “Lakaw, ang imong pagtuo nakapaayo kanimo.”+ Dihadiha siya nakakita pag-usab,+ ug siya misunod kaniya.

11 Karon sa nagkaduol na sila sa Jerusalem, sa Betfage ug Betania+ sa Bukid sa mga Olibo, gisugo niya ang duha sa iyang mga tinun-an:+ 2 “Pangadto mo sa unahan nga baryo. Pag-abot ninyo didto, makakita mog gihikot nga nating asno nga wala pa sukad masakyi ug tawo. Badbari kini ug dad-a dinhi. 3 Kon may mangutana ninyo, ‘Nganong inyo kanang gibadbaran?’ ingna siya, ‘Gikinahanglan kini sa Ginoo, ug iuli ra dayon kini.’” 4 Busa sila milakaw ug nakakitag nating asno nga gihikot sa pultahan nga duol sa dalan, ug gibadbaran nila kini.+ 5 Apan ang pipila niadtong nagtindog didto nangutana kanila: “Nganong gibadbaran ninyo ang nating asno?” 6 Ilang gisulti kanila ang giingon ni Jesus, ug gipalakaw sila sa mga tawo.

7 Gidala nila ang nating asno+ kang Jesus ug gihapinan nila kini sa ilang panggawas nga besti, ug siya misakay niini.+ 8 Daghang tawo usab ang nagbuklad sa ilang panggawas nga besti diha sa dalan, ug ang uban nagdalag mga palwa sa palma gikan sa kapatagan.+ 9 Kadtong nag-una ug nagsunod kang Jesus nagsigeg singgit: “Kami nag-ampo, luwasa siya!+ Bulahan siya nga mianhi sa ngalan ni Jehova!*+ 10 Bulahan ang umaabot nga Gingharian sa atong amahan nga si David!+ Luwasa siya, kami nag-ampo sa kahitas-an!” 11 Pag-abot niya sa Jerusalem, siya misulod sa templo ug mitan-aw sa palibot. Apan kay hapon na kaayo, siya miadto sa Betania uban sa Dose.+

12 Pagkasunod adlaw, samtang naglakaw sila gikan sa Betania, siya gigutom.+ 13 Sa unahan nakakita siyag kahoyng igos, ug iya kining giduol aron tan-awon kon may bunga kini. Apan pagduol niya, mga dahon lang ang iyang nakita kay dili pa man tingbunga sa mga igos. 14 Busa iya kining giingnan: “Sukad karon wala nay makakaon ug bunga gikan kanimo.”+ Ug nadungog kini sa iyang mga tinun-an.

15 Pag-abot nila sa Jerusalem, si Jesus misulod sa templo ug gipang-abog kadtong namaligya ug namalit diha sa templo. Gipanglintuwad niya ang mga lamesa sa mga tig-ilis ug kuwarta ug ang mga lingkoranan sa mga namaligyag salampati.+ 16 Ug wala siya motugot nga may moagi sa templo nga magdalag galamiton. 17 Siya nanudlo ug miingon: “Dili ba nahisulat kini, ‘Ang akong balay tawgong balay nga ampoanan sa tanang kanasoran’?+ Apan gihimo ninyo kini nga langob sa mga tulisan.”+ 18 Nahibaloan kini sa pangulong mga saserdote ug mga eskriba, ug nangita silag paagi sa pagpatay kaniya.+ Nahadlok man god sila kay ang mga tawo nahingangha sa iyang pagpanudlo.+

19 Dihang mikilumkilom na, sila migawas sa siyudad. 20 Apan pagkaugma sayo sa buntag, nalabyan nila ang kahoyng igos ug nakita nila nga nalaya na kini hangtod sa mga gamot niini.+ 21 Si Pedro, kay nahinumdom niini, miingon kaniya: “Rabbi, tan-awa! nalaya ang kahoyng igos nga imong gitunglo.”+ 22 Si Jesus miingon kanila: “Pagbaton ug pagtuo sa Diyos. 23 Sa pagkatinuod sultihan mo nako nga si bisan kinsa nga mosulti niining bukira, ‘Maalsa ka ug matambog sa dagat,’ ug dili magduhaduha apan motuo gayod nga mahitabo ang iyang gisulti, kana mahitabo.+ 24 Mao nga sultihan mo nako, pagbaton ug pagtuo nga madawat ninyo ang tanang butang nga inyong ginaampo, ug mabatonan ninyo kini.+ 25 Ug dihang mag-ampo mo, pasayloa ninyo ang bisan unsang sala nga nahimo sa uban batok kaninyo. Sa ingon, ang inyong Amahan sa langit magpasaylo usab sa inyong kalapasan.”+ 26 *⁠——

27 Sila namalik sa Jerusalem. Samtang naglakaw siya sa templo, ang pangulong mga saserdote, mga eskriba, ug ang mga ansiyano miduol 28 ug miingon kaniya: “Unsay imong katungod sa pagbuhat niining mga butanga? Kinsay naghatag nimog awtoridad sa pagbuhat niini?”+ 29 Si Jesus miingon: “Mangutana ko ninyo. Tubaga ko, ug sultihan mo nako kon kinsay naghatag nakog awtoridad sa pagbuhat niining mga butanga. 30 Diin gikan ang awtoridad ni Juan sa pagpamawtismo,+ sa langit o sa mga tawo? Tubaga ko ninyo.”+ 31 Sila nag-estoryahay: “Kon moingon ta, ‘Gikan sa langit,’ moingon siya, ‘Nan, nganong wala man mo motuo niya?’ 32 Apan mangahas ba ta sa pag-ingon, ‘Gikan sa mga tawo’?” Nahadlok sila sa pag-ingon niini, kay ang mga tawo nagtuo man nga si Juan usa gayod ka propeta.+ 33 Busa sila mitubag kang Jesus: “Wala mi mahibalo.” Si Jesus miingon kanila: “Dili sab mo nako sultihan kon kinsay naghatag nakog awtoridad sa pagbuhat niining mga butanga.”

12 Ug siya misulti kanila pinaagig mga ilustrasyon: “May usa ka tawo nga nagtanom sa iyang ubasan+ ug gikoralan kini. Nagkalot siyag pug-anag bino ug nagtukod ug torre.+ Dayon iya kining gipaatiman sa mga mag-uuma, ug siya milangyaw.+ 2 Sa tingpamupo na, gipaadto niya ang usa ka ulipon ngadto sa mga mag-uuma aron kuhaon ang iyang bahin sa abot sa ubasan. 3 Apan ilang gikuha siya, gibun-og, ug gipalakaw nga walay dala. 4 Gipaadto sab niya ang laing ulipon ngadto kanila, apan ila kining gibunalan sa ulo ug gipakaulawan.+ 5 Lain na sab ang iyang gipaadto, apan ila kining gipatay. Gani daghan pa ang iyang gipaadto, apan ila kining gipangbun-og ug ang uban gipamatay. 6 Sa kataposan, gipaadto niya ang iyang pinanggang anak nga lalaki+ kay siya naghunahuna, ‘Tahoron nila ang akong anak.’ 7 Apan ang mga mag-uuma nagsultihanay, ‘Mao kini ang manununod.+ Dali, patyon nato siya aron maatoa ang panulondon.’ 8 Busa ilang gikuptan siya, gipatay, ug giguyod pagawas sa ubasan.+ 9 Unsay buhaton sa tag-iya sa ubasan? Siya moadto ug pamatyon ang mga mag-uuma, ug ipaatiman niya sa uban ang ubasan.+ 10 Wala ba mo makabasa sa giingon niini nga kasulatan? ‘Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod, kini nahimong pangunang bato nga pamag-ang.*+ 11 Kini naggikan kang Jehova,* ug kahibulongan kini alang kanato.’”+

12 Kay nahibalo nga silay gitumong niya sa ilustrasyon, gusto nila siyang dakpon. Apan nahadlok sila sa mga tawo, busa ilang gibiyaan siya.+

13 Unya ilang gipaadto kaniya ang pipila ka Pariseo ug tigpaluyo ni Herodes aron ilang mabitik siya sa iyang isulti.+ 14 Pag-abot nila, sila miingon kaniya: “Magtutudlo, nahibalo mi nga matinud-anon ka ug wala magtinguha sa pabor ni bisan kinsa, kay wala ka magtan-aw sa kahimtang sa tawo. Gani nagtudlo ka sa dalan sa Diyos subay sa kamatuoran. Angay ba tang* mobayad ug buhis sa Cesar* o dili?” 15 Kay nakamatikod sa ilang daotang motibo, siya mitubag: “Nganong inyo kong gisulayan? Hatagi kog usa ka denario* kay duna koy tan-awon.” 16 Ilang gitunolan siyag usa ka denario, ug siya miingon kanila: “Kang kinsa kining dagway ug ngalan?” Sila mitubag: “Sa Cesar.” 17 Unya si Jesus miingon: “Ibayad ninyo sa Cesar ang iya sa Cesar,+ apan ngadto sa Diyos ang iya sa Diyos.”+ Ug sila nahingangha sa iyang gisulti.

18 Karon ang mga Saduseo, nga dili motuog pagkabanhaw,+ miduol kaniya ug nangutana:+ 19 “Magtutudlo, gisulat ni Moises nga kon ang usa dunay igsoong lalaki nga namatay apan walay anak, kinahanglang minyoan niya ang asawa niini aron makapatungha silag anak alang sa iyang namatay nga igsoon.+ 20 May pito ka magsoong lalaki. Ang kinamagulangan nangasawa, apan namatay nga walay anak. 21 Gipangasawa sa ikaduha ang biyuda, apan namatay gihapon nga walay anak. Ug mao usab ang ikatulo. 22 Ug ang pito wala makabaton ug anak. Sa ulahi, ang babaye namatay usab. 23 Sa pagkabanhaw, kinsa man kanila ang mahimo niyang bana, nga nahimo man siyang asawa sa pito?” 24 Giingnan sila ni Jesus: “Sayop ang inyong gihunahuna, kay wala mo mahibalo sa Balaang Kasulatan ug sa gahom sa Diyos.+ 25 Kay inigkabanhaw nila, ang mga lalaki ug babaye dili na magminyo. Mahisama sila sa mga anghel sa langit.+ 26 Apan bahin sa pagkabanhaw sa mga patay, wala ba mo makabasa sa basahon ni Moises, sa asoy bahin sa tunokong tanom, dihang ang Diyos nag-ingon kaniya: ‘Ako ang Diyos ni Abraham, ang Diyos ni Isaac, ug ang Diyos ni Jacob’?+ 27 Diyos siya sa mga buhi, dili sa mga patay. Sayop gayod kamo.”+

28 Usa sa mga eskriba nga miadto didto ang nakadungog kanila nga naglantugi. Kay nahibalo nga maayo ang pagkatubag ni Jesus kanila, siya nangutana kaniya: “Unsa nga sugo ang labing importante sa tanan?”+ 29 Si Jesus mitubag: “Ang una mao kini, ‘Paminaw, Oh Israel, si Jehova* ang atong Diyos; usa lang gyod si Jehova,* 30 ug higugmaa si Jehova* nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing, sa tibuok mong kalag,* sa tibuok mong hunahuna, ug sa tibuok mong kusog.’+ 31 Ang ikaduha, ‘Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.’+ Walay laing sugo nga mas labaw pa niini.” 32 Ang eskriba miingon kaniya: “Magtutudlo, maayo ang imong tubag ug subay sa kamatuoran, ‘Usa ray Diyos, ug wala nay lain gawas Kaniya.’+ 33 Ug ang paghigugma kaniya sa tibuok kasingkasing, sa tibuok hunahuna,* ug sa tibuok kusog, ug ang paghigugma sa isigkatawo sama sa kaugalingon labaw pa kaayog bili kay sa tanang tibuok halad nga sinunog ug uban pang halad.”+ 34 Kay maalamon ang tubag sa eskriba, si Jesus miingon kaniya: “Ikaw dili halayo sa Gingharian sa Diyos.” Ug wala nay nangahas sa pagpangutana kaniya.+

35 Apan samtang nanudlo sa templo, si Jesus miingon: “Nganong miingon man ang mga eskriba nga ang Kristo anak ni David?+ 36 Pinaagi sa balaang espiritu,+ si David miingon, ‘Si Jehova* miingon sa akong Ginoo: “Lingkod sa akong tuong kamot hangtod nga ibutang nako ang imong mga kaaway ilalom sa imong mga tiil.”’+ 37 Si David mismo nagtawag kaniya nga Ginoo, busa sa unsang paagi nga siya nahimong anak ni David?”+

Ug ang dakong panon sa katawhan nalipay sa pagpaminaw kaniya. 38 Sa iyang pagpanudlo siya miingon: “Pagbantay sa mga eskriba nga ganahang maglakawlakaw nga magsul-ob ug tag-as nga besti ug gustong magpatahod diha sa mga merkado+ 39 ug ganahang molingkod sa atubangang* mga lingkoranan sa mga sinagoga ug sa mga lingkoranan nga para sa prominenteng mga bisita sa mga kombira.+ 40 Ilang gipanguha ang kabtangan* sa mga babayeng balo, ug nag-ampog tag-as nga mga pag-ampo aron lang makita sa mga tawo. Kini sila makadawat ug mas bug-at nga paghukom.”

41 Si Jesus naglingkod diin makita ang mga panudlanag bahandi,+ ug naniid siya sa mga tawo nga naghulog ug salapi niini. Daghang dato ang naghulog ug daghang sensilyo.+ 42 Karon usa ka kabos nga babayeng balo ang miabot ug naghulog ug duha ka gagmayng sensilyo nga ubos kaayog bili.*+ 43 Busa gitawag niya ang iyang mga tinun-an ug giingnan sila: “Sa pagkatinuod sultihan mo nako, kining kabos nga babayeng balo naghulog ug labaw pa kay sa tanang naghulog ug salapi sa mga panudlanag bahandi.+ 44 Kay silang tanan naghulog sa ilang sobra, apan siya, bisan pa sa iyang kakabos, naghulog sa tanan niyang nabatonan, ang tibuok niyang panginabuhian.”+

13 Paggawas ni Jesus sa templo, usa sa iyang mga tinun-an miingon: “Magtutudlo, tan-awa! Pagkadagko ug pagkanindot sa mga bato ug mga tinukod!”+ 2 Si Jesus miingon kaniya: “Nakita ninyo nga nindot ug dagko kaayo kini nga mga tinukod. Apan wala unyay bato dinhi nga magpabiling nagpatong sa laing bato kay kining tanan pagalumpagon.”+

3 Samtang naglingkod siya sa Bukid sa mga Olibo diin malantaw ra ang templo, si Pedro, Santiago, Juan, ug Andres nangutana kaniya nga silasila ra: 4 “Sultihi kami, kanus-a kini mahitabo, ug unsa man unyay ilhanan nga hapit nang matapos kining mga butanga?”+ 5 Busa giingnan sila ni Jesus: “Pagbantay nga walay magpahisalaag kaninyo.+ 6 Daghan unya ang manungha nga mogamit sa akong ngalan, nga magaingon, ‘Ako mao siya,’ ug daghan silag mapahisalaag. 7 Dugang pa, dihang makadungog mog mga gubat sa lainlaing dapit, ayaw mog kahadlok kay kining mga butanga kinahanglang mahitabo, apan dili pa kini ang kataposan.+

8 “Kay ang nasod makiggubat batok sa nasod ug ang gingharian batok sa gingharian.+ Duna unyay mga linog sa lainlaing dapit, ug mga kanihit sa pagkaon.+ Kini maoy sinugdanan sa mga kaul-ol sa kasakit.+

9 “Pagbantay mo, kay itugyan mo sa mga tawo ngadto sa mga korte+ ug lapdosan diha sa mga sinagoga.+ Pabarogon mo atubangan sa mga gobernador ug sa mga hari tungod kanako, aron makahatag mog pamatuod kanila.+ 10 Dugang pa, ang maayong balita kinahanglang iwali una sa tanang kanasoran.+ 11 Ug dihang dad-on mo nila sa mga korte, ayawg kabalaka kon unsay inyong isulti. Apan kon unsay ihatag kaninyo nianang taknaa, isulti kini, kay dili kamo ang magasulti kondili ang balaang espiritu.+ 12 Gawas pa, ang igsoon mopapatay sa iyang igsoon, ug ang amahan sa anak. Ang mga anak mobatok sa mga ginikanan ug mopapatay kanila.+ 13 Ug dumtan mo sa tanang katawhan tungod sa akong ngalan.+ Apan siya nga makalahutay hangtod sa kataposan+ maluwas.+

14 “Apan inigkakita ninyo sa dulumtanang butang nga magpahinabog kalaglagan+ nga nagbarog sa dapit diin dili kini angay (ang magbabasa nagkinahanglag pagsabot aron masabtan kini), kadtong anaa sa Judea kinahanglang moikyas ngadto sa kabukiran.+ 15 Kadtong anaa sa atop kinahanglang dili na mosulod sa iyang balay aron magkuhag bisan unsang butang; 16 ug kadtong anaa sa uma kinahanglang dili na mouli aron magkuhag panggawas nga besti. 17 Alaot ang mga mabdos ug ang dunay masuso nianang panahona!+ 18 Padayon sa pag-ampo nga dili unta kini mahitabo sa tingtugnaw, 19 kay kini maoy mga adlaw sa kasakitan+ nga wala pa mahitabo sukad sa paglalang sa Diyos sa kalibotan hangtod nianang panahona, ug dili na mahitabo pag-usab.+ 20 Sa pagkatinuod, walay tawo nga maluwas gawas kon pamub-on ni Jehova* kanang mga adlawa. Apan tungod sa iyang mga pinili, pamub-on niya ang mga adlaw.+

21 “Ug kon dunay moingon ninyo, ‘Tan-awa! Ania ang Kristo,’ o ‘Tan-awa! Atua siya didto,’ ayaw kanag tuohi.+ 22 Kay motungha ang bakak nga mga Kristo ug bakak nga mga propeta+ ug maghimo silag mga milagro aron sa pagpahisalaag, kon mahimo, sa mga pinili. 23 Busa pagbantay mo.+ Kining tanan abante nakong gisulti kaninyo.

24 “Apan nianang mga adlawa, human sa maong kasakitan, ang adlaw mongitngit, ug ang bulan dili modan-ag.+ 25 Ang mga bituon mangahulog gikan sa langit ug ang mga gahom sa kalangitan mangatay-og. 26 Ug makita nila ang Anak sa tawo+ diha sa mga panganod nga moabot uban ang dakong gahom ug himaya.+ 27 Unya iyang ipadala ang mga anghel ug tigomon ang iyang mga pinili gikan sa upat ka hangin, gikan sa kinatumyan sa yuta hangtod sa kinatumyan sa langit.+

28 “Karon tagda ninyo kini nga ilustrasyon bahin sa kahoyng igos: Dihang ang linghod nga mga sanga niini mangudlot na, mahibalo mo nga duol na ang ting-init.+ 29 Sa susama, dihang makita ninyo nga nagakahitabo na kining mga butanga, makaseguro mo nga duol na siya, gani anaa na siya sa mga pultahan.+ 30 Sa pagkatinuod sultihan mo nako nga kining kaliwatana dili gayod mahanaw hangtod nga mahitabo kining tanan.+ 31 Ang langit ug yuta mahanaw,+ apan ang akong mga pulong dili gayod mahanaw.+

32 “Bahin nianang adlawa o orasa walay nahibalo, bisan ang mga anghel sa langit o ang Anak, apan ang Amahan lang.+ 33 Padayon sa pagbantay, padayon sa pagtukaw,+ kay wala mo mahibalo sa gitakdang panahon.+ 34 Sama kini sa usa ka tawo nga milangyaw. Gipadumala niya ang iyang balay sa iyang mga ulipon,+ nga naghatag sa matag usa ug buluhaton, ug nagsugo sa magbalantay sa pultahan nga padayong magbantay.+ 35 Busa padayon sa pagbantay, kay wala mo mahibalo kon kanus-a moabot ang agalon sa balay,+ kon sa gabii ba, tungang gabii, sa dili pa mobanagbanag,* o sayo sa buntag.+ 36 Aron kon kalit siyang moabot, dili mo niya maabtan nga nangatulog.+ 37 Ang akong ginasulti kaninyo, ginasulti nako sa tanan: Padayon sa pagbantay.”+

14 Duha na lang ka adlaw,+ saulogon na ang Paskuwa+ ug ang Pista sa Tinapay nga Walay Pangpatubo.*+ Ang pangulong mga saserdote ug mga eskriba nangitag paagi sa pagdakop kaniya pinaagig lansis ug sa pagpatay kaniya.+ 2 Apan sila miingon: “Dili nato iatol sa pista kay basig magkagubot ang mga tawo.”

3 Ug samtang didto si Jesus sa Betania nga nagkaon* sa balay ni Simon nga sanlahon, miabot ang usa ka babaye nga nagdalag sudlanang alabastro nga may humot nga lana. Kini mahal kaayo kay kini lunsay nga nardo.* Giablihan niya ang sudlanan ug gibuboag lana ang ulo ni Jesus.+ 4 Apan dihay pipila nga nangasuko ug miingon: “Nganong giusikan lang niya ang humot nga lana? 5 Kay kini nga humot nga lana ikabaligya pa untag kapin sa 300 ka denario* ug ang halin ikahatag sa mga kabos!” Sila naglagot pag-ayo sa* babaye. 6 Apan si Jesus miingon: “Pasagdi lang siya. Nganong samokon ninyo siya? Maayo ang iyang gibuhat kanako.+ 7 Kay ang mga kabos kanunay ninyong makauban,+ ug bisan kanus-a nga buot ninyo, makabuhat mog maayo kanila. Apan ako dili ninyo kanunayng makauban.+ 8 Gihimo niya ang iyang maarangan. Gibuboan niya daan ug humot nga lana ang akong lawas alang sa akong lubong.+ 9 Sa pagkatinuod sultihan mo nako, bisan asa sa kalibotan nga isangyaw ang maayong balita,+ ang gibuhat niining bayhana iasoy usab agig paghandom kaniya.”+

10 Ug si Judas Iskariote, nga usa sa Dose, miadto sa pangulong mga saserdote aron itugyan* siya ngadto kanila.+ 11 Pagkadungog niini, sila nalipay ug misaad sa paghatag kaniyag salaping plata.*+ Busa nangita siyag higayon sa pagbudhi kaniya.

12 Karon sa unang adlaw sa Pista sa Tinapay+ nga Walay Pangpatubo, naandan nila nga maghalad sa Paskuwa.+ Ang iyang mga tinun-an nangutana niya: “Asa man mi nimo gustong paadtoon aron mangandam sa panihapon alang sa Paskuwa?”+ 13 Busa gisugo niya ang duha sa iyang mga tinun-an: “Pangadto mo sa siyudad, ug may tawo nga motagbo ninyo nga magdalag banga sa tubig. Kuyog mo niya.+ 14 Kon asa siya mosulod, sultihi ang tag-iya sa balay, ‘Ang Magtutudlo nag-ingon: “Asa ang lawak diin ako manihapon sa Paskuwa uban sa akong mga tinun-an?”’ 15 Ug iyang ipakita kaninyo ang dakong lawak sa itaas nga may mga galamiton. Andama didto ang panihapon.” 16 Busa milakaw ang mga tinun-an ug misulod sa siyudad. Ug nahitabo gayod ang giingon ni Jesus kanila, ug sila nangandam sa Paskuwa.

17 Pagkakilumkilom na, siya miabot uban sa Dose.+ 18 Samtang nanglingkod* sila libot sa lamesa ug nangaon, si Jesus miingon: “Sa pagkatinuod sultihan mo nako, usa ninyo nga nagkaon uban nako ang magbudhi kanako.”+ 19 Sila naguol ug ang matag usa miingon: “Dili ako, dili ba?” 20 Siya miingon: “Usa siya sa Dose, ang usa nga nagatuslob diha sa panaksan uban kanako.+ 21 Ang Anak sa tawo mobiya sumala sa nahisulat bahin kaniya, apan alaot siya nga magbudhi sa Anak sa tawo!+ Mas maayo pa nga wala siya matawo.”+

22 Samtang padayon silang nangaon, siya nagkuhag tinapay, nagpasalamat, nagpikaspikas niini, ug nagpasa niini kanila, nga nag-ingon: “Pagkuha mo; kini nagkahulogan sa akong lawas.”+ 23 Dayon siya nagkuhag kopa, nagpasalamat, ug nagpasa niini kanila, ug silang tanan miinom niini.+ 24 Ug siya miingon: “Kini nagkahulogan sa akong ‘dugo+ sa pakigsaad’+ nga igabubo alang sa daghan.+ 25 Sa pagkatinuod sultihan mo nako, dili na gyod ko moinom ug bino hangtod sa adlaw nga moinom kog bag-ong bino didto sa Gingharian sa Diyos.” 26 Sa kataposan, human makaawit ug mga pagdayeg,* sila nangadto sa Bukid sa mga Olibo.+

27 Si Jesus miingon kanila: “Kamong tanan mobiya kanako,* kay kini nahisulat: ‘Akong patyon ang magbalantay,+ ug magkatibulaag ang mga karnero.’+ 28 Apan inigkabanhaw nako, mouna ko ninyo didto sa Galilea.”+ 29 Apan si Pedro miingon: “Bisan pag biyaan ka sa tanan, dili ko mobiya nimo.”*+ 30 Si Jesus miingon kaniya: “Sa pagkatinuod sultihan ti ka nga karong adlawa, niini mismong gabhiona, sa dili pa motuktugaok ang usa ka sunoy sa makaduha, ilimod ko nimo sa tulo ka higayon.”+ 31 Apan siya miinsistir: “Bisan pag mamatay ko uban nimo, dili gyod ka nako ilimod.” Kini sab ang gisulti sa ubang tinun-an.+

32 Pag-abot nila sa dapit nga ginganlag Getsemane, siya miingon sa iyang mga tinun-an: “Panglingkod mo dinhi samtang mag-ampo ko.”+ 33 Iyang gikuyog si Pedro, Santiago, ug Juan,+ ug siya naguol ug nabalaka pag-ayo. 34 Iyang giingnan sila: “Naguol kaayo ko,+ nga mora kog mamatay. Pabilin mo dinhi ug padayon sa pagbantay.”+ 35 Dayon miadto siya sa unahan ug mihapa ug nag-ampo nga kon mahimo, ilikay siya niining taknaa. 36 Ug siya miingon: “Abba,* Amahan,+ ang tanang butang posible kanimo. Kuhaa kining kopa gikan kanako. Apan dili sumala sa akong gusto, kondili sa imong gusto.”+ 37 Pagbalik niya, nakita niya nga nangatulog sila, ug iyang giingnan si Pedro: “Simon, nganong nangatulog man mo? Dili na ba mo makapadayon sa pagbantay bisag usa ka oras?+ 38 Padayon mo sa pagbantay ug sa pag-ampo, aron dili mo madaog sa tentasyon.+ Hinuon, andam* ang espiritu, apan luya ang unod.”+ 39 Siya milakaw pag-usab ug nag-ampo sa mao gihapong butang.+ 40 Pagbalik niya, nakita na sab niya sila nga nangatulog kay giduka pag-ayo, ug wala sila mahibalo kon unsay itubag kaniya. 41 Sa ikatulong higayon siya mibalik ug miingon kanila: “Dili kini ang panahon nga kamo mangatulog ug mamahulay! Igo na kana! Miabot na ang oras+ nga ang Anak sa tawo itugyan* ngadto sa mga makasasala. 42 Bangon mo, manglakaw na ta. Nagpaingon na dinhi ang akong magbubudhi.”+

43 Samtang nagsulti pa siya, miabot si Judas nga usa sa Dose, ug duna siyay daghang kauban nga nagdalag mga espada ug puspos. Gisugo sila sa pangulong mga saserdote, mga eskriba, ug sa mga ansiyano.+ 44 Ang iyang magbubudhi naghatag na kanilag ilhanan, nga nag-ingon: “Ang akong halokan, mao kana siya. Dakpa ninyo siya ug bantayi pag-ayo.” 45 Ug siya miduol dayon kaniya ug miingon: “Rabbi!” ug siya mabinationg mihalok kaniya. 46 Busa ilang gigunitan siya ug gidakop. 47 Karon usa sa mga nagtindog sa duol mihulbot sa iyang espada ug gitigbas ang ulipon sa hataas nga saserdote, ug naputol ang dalunggan niini.+ 48 Apan si Jesus miingon kanila: “Tulisan ba ko nga nagdala man mog mga espada ug puspos sa pagdakop nako?+ 49 Adlaw-adlaw ko ninyong nakita sa templo nga nanudlo,+ apan wala ko ninyo dakpa. Hinuon kinahanglan kining mahitabo aron matuman ang Balaang Kasulatan.”+

50 Ug ang tanang tinun-an mibiya kaniya ug mikalagiw.+ 51 Apan misunod kaniya ang usa ka batan-ong lalaki, nga nagbesti lamang ug maayong klase nga lino. Ila siyang gidakop, 52 apan besti lamang niya ang ilang nagunitan ug nakaikyas siya nga halos hubo.*

53 Gidala nila si Jesus sa hataas nga saserdote.+ Dayon nagtigom ang tanang pangulong saserdote, mga ansiyano, ug eskriba.+ 54 Apan si Pedro misunod kaniya, nga nagpalayo lag diyutay. Nakaabot siya hangtod sa hawanan sa hataas nga saserdote. Siya milingkod uban sa mga sulugoon sa balay ug nagpainit sa iyang kaugalingon duol sa kalayo.+ 55 Karon ang pangulong mga saserdote ug ang tibuok Sanhedrin nangitag ikasumbong batok kang Jesus aron ipapatay siya, apan wala silay nakita.+ 56 Sa pagkatinuod, daghan ang naghatag ug bakak nga pamatuod batok kaniya,+ apan ang ilang mga testimonya wala magkauyon. 57 May pipila usab nga mibarog ug misultig bakak batok kaniya, nga nag-ingon: 58 “Nadunggan namo siya nga miingon, ‘Gub-on nako kining temploha nga hinimog tawo, ug sa tulo ka adlaw tukoron nako ang lain nga dili hinimog tawo.’”+ 59 Apan bahin niini, wala gihapon magkauyon ang ilang pamatuod.

60 Dayon ang hataas nga saserdote mitindog ug nangutana kang Jesus: “Wala ba kay ikatubag? Unsa may imong ikaingon sa ilang akusasyon batok kanimo?”+ 61 Apan naghilom lang siya ug wala gayod motubag.+ Gipangutana na usab siya sa hataas nga saserdote: “Ikaw ba ang Kristo, ang Anak sa Balaang Diyos?” 62 Unya si Jesus mitubag: “Oo ako, ug makita unya ninyo ang Anak sa tawo+ nga maglingkod sa tuong kamot+ sa Labing Gamhanan* ug moabot uban sa mga panganod sa langit.”+ 63 Niini gigisi sa hataas nga saserdote ang iyang besti ug miingon: “Nagkinahanglan pa ba tag dugang mga saksi?+ 64 Nadungog ninyo ang iyang pagpasipala. Unsay inyong desisyon?”* Silang tanan mihukom nga siya takos sa kamatayon.+ 65 Ug ang uban miluwa kaniya+ ug ilang gitabonan ang iyang nawong. Dayon ilang gisumbag siya ug miingon: “Tagnaa kon kinsay midapat nimo!” Ug siya gisagpa ug gidala sa mga guwardiya.+

66 Samtang didto si Pedro sa ubos, didto sa hawanan, miabot ang usa sa mga sulugoong babaye sa hataas nga saserdote.+ 67 Pagkakita niya kang Pedro nga nagtindog duol sa kalayo, siya mitutok kaniya ug miingon: “Ikaw usab kauban niining Jesus nga Nasaretnon.” 68 Apan si Pedro milimod: “Wala ko makaila niya ug wala ko mahibalo sa imong gipanulti.” Ug siya miadto duol sa ganghaan.* 69 Nakita na sab siya sa sulugoong babaye ug miingon sa mga nagtindog didto: “Kining tawhana kauban nila.” 70 Milimod na sab si Pedro. Pagkataudtaod, kadtong mga nagtindog miingon kaniya: “Seguradong kauban ka nila, kay Galileanhon man ka.” 71 Unya siya milimod* ug nanumpa: “Wala ko makaila nianang tawhana nga giingon ninyo!” 72 Dihadiha mituktugaok ang usa ka sunoy sa ikaduhang higayon.+ Ug si Pedro nahinumdom sa gisulti ni Jesus kaniya: “Sa dili pa motuktugaok ang usa ka sunoy sa makaduha, ilimod ko nimo sa tulo ka higayon.”+ Ug siya naguol pag-ayo ug mihilak.

15 Sa pagbanagbanag, nagsabotsabot ang tibuok Sanhedrin​—⁠ang pangulong mga saserdote, mga ansiyano, ug mga eskriba. Si Jesus ilang gigapos, gidala, ug gitugyan kang Pilato.+ 2 Si Pilato nangutana kaniya: “Ikaw ba ang Hari sa mga Hudiyo?”+ Siya mitubag: “Ikaw mismo ang nag-ingon niana.”+ 3 Apan daghag akusasyon ang pangulong mga saserdote batok kaniya. 4 Nangutana na sab si Pilato kaniya: “Wala ka bay ikasulti?+ Daghan kaayo silag gipasakang sumbong batok nimo.”+ 5 Apan wala na motubag si Jesus mao nga nahibulong si Pilato.+

6 Sa matag Paskuwa, nabatasan niya nga buhian ang usa ka binilanggo nga pangayoon sa mga tawo.+ 7 Niadtong panahona, dihay binilanggo nga ginganlag Barabas. Kauban siya sa mga mirebelde sa pamunoan, ug mipatay panahon sa ilang pag-alsa. 8 Busa ang panon sa katawhan miadto ug mihangyo kang Pilato sumala sa iyang naandan nga himoon alang kanila. 9 Iyang giingnan sila: “Gusto ba ninyong buhian nako ang Hari sa mga Hudiyo?”+ 10 Nahibalo man god si Pilato nga si Jesus gitugyan sa pangulong mga saserdote tungod sa kasina.+ 11 Apan gisulsolan sa pangulong mga saserdote ang katawhan nga si Barabas ang ilang pabuhian.+ 12 Busa si Pilato miingon kanila: “Unsa may akong buhaton niining inyong gitawag nga Hari sa mga Hudiyo?”+ 13 Sila misinggit pag-usab: “Patya siya sa estaka!”+ 14 Si Pilato miingon: “Ngano man? Unsa may iyang gihimong daotan?” Apan misamot hinuon silag singgit: “Patya siya sa estaka!”+ 15 Kay gustong pahimut-an ni Pilato ang katawhan, iyang gibuhian si Barabas. Dayon gipalatigo niya si Jesus+ ug gitugyan ngadto sa mga sundalo aron patyon sa estaka.+

16 Karon ang mga sundalo nagdala kaniya sa hawanan sa puy-anan sa gobernador, ug ilang gitawag ang tanang sundalo.+ 17 Ilang gisul-oban siyag purpura* nga panapton. Dayon nagsalapid silag korona nga sampinit ug gibutang kini sa iyang ulo. 18 Ug ilang giyagayagaan siya: “Mabuhi ang* Hari sa mga Hudiyo!”+ 19 Ila sab siyang gihapak ug tangbo* sa ulo ug giluwaan. Sila nagluhodluhod ug nagyukboyukbo kaniya. 20 Human nila siya bugalbugali, ilang gihukasan siya sa purpurang panapton ug gisul-oban siya sa iyang besti. Ug ilang gidala siya sa gawas aron ilansang sa estaka.+ 21 Karon dihay milabay gikan sa gawas sa siyudad nga ginganlag Simon nga taga-Cirene, ang amahan ni Alejandro ug Rufo. Ilang gipugos siya sa pagpas-an sa estaka sa pagsakit* ni Jesus.+

22 Busa gidala nila si Jesus sa dapit nga gitawag ug Golʹgo·tha, nga kon hubaron nagkahulogang “Dapit sa Kalabera.”+ 23 Dinhi ilang gihatagan siyag bino nga sinagolag mira,*+ apan wala siya moinom niini. 24 Dayon ilang gilansang siya sa estaka ug gibahinbahin ang iyang panggawas nga mga besti pinaagig ripa* aron matino kon unsang bahina ang makuha sa matag usa.+ 25 Mga alas nuybe sa buntag* kadto dihang ilang gilansang siya sa estaka. 26 Ilang gisulat ang sumbong batok kaniya: “Ang Hari sa mga Hudiyo.”+ 27 Ug may duha ka tulisan nga ilang gibutang diha sa mga estaka tapad niya, ang usa sa iyang tuo ug ang usa sa wala.+ 28* —— 29 Ug ang mga nangagi nagbugalbugal kaniya ug naglingolingo,+ nga nag-ingon: “Ikaw man kahay maglumpag sa templo ug magtukod niini sa tulo ka adlaw,+ 30 nan luwasa ang imong kaugalingon ug kanaog sa estaka sa pagsakit.”* 31 Ang pangulong mga saserdote ug mga eskriba nagbugalbugal usab kaniya: “Giluwas niya ang uban apan ang iyang kaugalingon dili niya maluwas!+ 32 Kon siya ang Kristo, ang Hari sa Israel, pakanaoga siya sa estaka sa pagsakit,* aron kita makakita ug motuo kaniya.”+ Bisan kadtong diha sa mga estaka tapad niya nagbugalbugal usab kaniya.+

33 Pag-abot sa mga alas 12 sa udto,* mingitngit ang tibuok yuta hangtod sa mga alas 3 sa hapon.*+ 34 Ug sa mga alas tres sa hapon, si Jesus mituaw: “Eʹli, Eʹli, laʹma sa·bach·thaʹni?” nga kon hubaron: “Diyos ko, Diyos ko, nganong gitalikdan mo ako?”+ 35 Pagkadungog niini, ang pipila niadtong nagtindog sa duol miingon: “Tan-awa! Iyang gitawag si Elias.” 36 Unya dihay midagan ug mikuhag espongha ug gituslob kini sa aslom nga bino. Gibutang niya kini sa tangbo ug gipainom kaniya,+ ug miingon: “Pasagdi siya! Tan-awon nato kon moanhi ba si Elias sa pagluwas kaniya!” 37 Apan si Jesus mituaw sa kusog nga tingog ug namatay.*+ 38 Ug ang kortina sa sangtuwaryo+ nagisi gikan sa itaas paubos.+ 39 Dihang ang opisyal sa kasundalohan nga nagtindog didto nakakita niini nga mga hitabo sa pagkamatay ni Jesus, siya nakaingon: “Kining tawhana mao gayod ang Anak sa Diyos.”+

40 May mga babaye sab sa unahan nga nagtan-aw. Apil kanila si Maria Magdalena, Maria nga inahan ni Santiago nga Ubos ug ni Joses, ug si Salome,+ 41 nga nagkuyogan ug nag-alagad kaniya+ sa didto pa siya sa Galilea. Didto usab ang daghang babaye nga miuban kaniya sa Jerusalem.

42 Hapon na kadto, ug sanglit adlaw kadto sa Pagpangandam, nga mao ang adlaw sa dili pa ang Igpapahulay, 43 si Jose nga taga-Arimatea miabot ug maisogong miatubang kang Pilato ug gipangayo ang lawas ni Jesus. Siya maoy tinamod nga membro sa Konseho,* nga nagpaabot sab sa Gingharian sa Diyos.+ 44 Apan dili segurado si Pilato kon patay na siya, busa iyang gipatawag ang opisyal sa kasundalohan ug gipangutana kini. 45 Dihang natino niya nga patay na si Jesus, iyang gitugtan si Jose nga kuhaon ang lawas. 46 Human makapalit ug maayong klase nga panaptong lino, gikanaog ni Jose ang lawas ni Jesus. Dayon giputos niya kini sa maong panapton ug gipahiluna sa lubnganan*+ nga gibangag sa dakong bato. Unya iyang giligid ang usa ka bato aron sirad-an ang lubnganan.+ 47 Apan si Maria Magdalena ug Maria nga inahan ni Joses nagpadayon sa pagtan-aw sa dapit diin siya gilubong.+

16 Human sa Igpapahulay,+ si Maria Magdalena, si Maria+ nga inahan ni Santiago, ug si Salome mipalit ug humot nga mga yerba aron ihaplas sa lawas ni Jesus.+ 2 Sayo kaayo sa unang adlaw sa semana, pagsubang sa adlaw, sila miabot sa lubnganan.*+ 3 Sila nagpangutan-anay: “Kinsa may atong paligiron sa bato aron maabli ang lubnganan?” 4 Apan pagtan-aw nila, nakita nila nga naligid na ang bato bisag dako kini kaayo.+ 5 Pagsulod nila sa lubnganan, nakakita silag batan-ong lalaki nga naglingkod sa tuo, nga nagsul-ob ug puti nga besti, ug sila natingala. 6 Siya miingon kanila: “Ayaw mog katingala.+ Nahibalo ko nga nangita mo kang Jesus nga Nasaretnon, nga gilansang sa estaka. Wala na siya dinhi, gibanhaw na siya.+ Tan-awa, dinhi siya gipahiluna.+ 7 Panglakaw mo ug sultihi ang iyang mga tinun-an ug si Pedro, ‘Siya mag-una kaninyo sa Galilea.+ Makita ninyo siya didto, sumala sa iyang gisulti kaninyo.’”+ 8 Paggawas nila sa lubnganan, sila nanagan nga nagkurog ug dili nila mahubit ang ilang gibati. Ug wala gayod silay gisultihan kay nahadlok man sila.*+