Unom ka Kaayohan Gikan sa Usa ka Bukas nga Hunahuna
TALIWALA sa daghang bentaha sa usa ka bukas nga hunahuna, buot namong hisgotan ang unom. Palandonga kon ikaw ba mahimong makapahimulos ug dako o sa pagkalipay sa kinabuhi pinaagi sa pag-ugmad ug usa ka bukas nga hunahuna niini o niana nga bahin.
1 Makapatugob sa Kinabuhi
Makahinumdom ka ba sa bata ka pa? Unsa ka kulbahinam sa kinabuhi! Unsa ka makawiwili ang pagsusi sa tanang bag-ong butang nga moabot. Ikaw—sama sa kadaghanang bata sa normal—bukas ug hunahuna, madinawaton sa bag-ong kahibalo. Wala ka mahibalo kon unsay kahulogan sa pagpihig.
Apan nahibilin ba diha kanimo kining bukas ug hunahunang tinamdan bahin sa bag-ong mga butang? O nahisama ka ba sa usa ka langyawng nagreklamong wala siyay makitang pagkaon nga maoy iyang naandang ginakaon sa balay? Matuod, hinungdanong mag-amping sa panglawas may labot sa pagkaon ug ilimnon kon magbiyahi. Pananglitan, maalamong binotelyang tubig lamang ang imnon ug, ilabina diha sa tropiko, sa paglikay sa pagkaon ug hilawng mga utanon ug mga ensalada. Apan, gawas niana, unsay nakapugong kanimo sa pagtilaw sa ubang lokal nga linuto? Kinaham kini sa mga netibo sa dugay nang katuigan. Hayan dili nimo madiskobrehan kon unsay nakulang kanimo!
Unsay imong pagbati sa langyawng mga kustombre? Tingali katingalahan kini sumala sa imong panglantaw. Apan bisag “katingalahan” wala magpasabot nga “menos” kini. Ang siradong hunahuna moinsister nga “mas maayo ang among paagi sa pagbuhat sa mga butang.” Busa bisag mas gusto kang mogamit sa kutsilyo ug tinidor kay sa mga chopstick, makapatugob sa imong kinabuhi kon makakat-on ka sa pakigsalo sa pagkaon uban kanila.
Nganong did-an nimo ang imong kaugalingon sa pagpakig-uban sa laing rasa tungod lamang kay lahi ang ilang paagi sa kinabuhi? Ang usa ka Aleman nga graduwado sa Watchtower Bible School of Gilead nakahinumdom nga wala pa siya sukad nakatagamtam ug suod nga kontak sa ubang mga tawo nga gikan ubang kanasoran hangtod sa mitungha siya niining tunghaan sa misyonero sa 1962. “Bahin ako sa usa ka lawas sa mga estudyanteng gilangkoban sa mga estudyante nga gikan sa 50 ka nagkalainlaing mga nasod,” siya nanumdom, “gikan sa halagyong mga dapit sama sa Japan, Papua New Guinea, sa Congo, Argentina ug India. Sa sinugdan lainlain ang akong pagbati kanila, apan sa milabay ang panahon, human nga nakaila kanila, nakakat-on ako sa paghigugma kanila. Usa kadto sa eksperyensiya nga nakapatugob ug dako sa akong kinabuhi ug nakalapad sa akong panabot.” Ang imong kinabuhi, usab, mahimong mas makahuloganon kon magpalapad ka sa pagpahimulos sa tumang panaglainlain nga makita taliwala sa tawhanong pamilya.
2 Makatabang sa Maayong panglawas
Ang bug-os ug malungtarong tambal sa sakit dili arang makab-ot sa tawo, bisag sa presente ug sa umaabot. Apan haduol na ang balaanong tabang. Ang bag-ong sistema sa Diyos maoy mopuli sa katilingban sa karon nga masakiton sa pisikal ug sa moral. Dayon, “wala na unyay pumoluyong moingon: ‘Masakiton ako.’”—Isaias 33:24.
Kasamtangan mangita kitag temporaryong kahupayan sa pisikal nga mga balatian. Adunay daghang tambal nga kapilian. Sanglit adunay bukas nga hunahuna, dili nato hukman ang bisan unsa kanila tungod lamang sa ilang pagkahimong tagsaon o wala maandi. Atong ilhon usab nga kon unsay epektibo diha sa usa ka tawo hayan dili-epektibo sa uban. Busa, bisag magpakita kitag pag-amping, ang usa ka bukas nga hunahuna mobukas ug mas halapad nga paagi sa pagtambal nga kapilian kay sa itugot sa usa ka siradong hunahuna.
Ang usa ka bukas nga hunahuna makatabang kanato nga makahupot ug malipayong tinamdan. Ang usa ka siradong hunahuna nahiloan sa pagpihig ug pagdumot. Dili kini mahigugmaon ug busa makadaot sa panglawas. Sumala sa gipahayag sa usa ka sikyatrista: “Mas sayon ang pagdumot, apan mas makapahimsog ang paghigugma.” Oo, nadiskobrehan sa modernong medisina ang kamatuoran sa Bibliya nga ang “usa ka malinawong hunahuna maoy kinabuhi sa unod” ug nga ang “usa ka malipayong kasingkasing maoy usa ka maayong tambal.”—Proverbio 14:30; 17:22, Revised Standard Version.
3 Makapalambo sa Kaisipan
Gibanabana nga ang imong utok may katakos sa paghinumdom ug 10,000 ka pilong materyal sama sa natala sa Encyclopædia Britannica! Nganong pugngan kining katingalahang kapasidad pinaagi sa pagtugot sa siradong hunahuna sa paglimiti sa imong pagdawat ug kahibalo?
Ang usa ka siradong hunahuna makapugong sa pagtubo sa kaisipan. Delikado kini tungod kay ang siradong hunahuna dili makatul-id sa dili-tukma o sayop nga mga ideya ug mga panglantaw. Ang bukas nga hunahuna, sa laing bahin, motultol sa pagkahamtong ug mas dakong pagkatimbang sa hunahuna. Makatabang kini kanato sa pagpalapad sa pundasyon nga diha niini nato ipasukad ang atong mga panglantaw ug sa paghimo sa atong mga desisyon. Busa, mas dako ang posibilidad nga makahimo kitag hustong mga desisyon.
4 Makatabang sa Pagsulbad sa mga Suliran
Aron malamposong masulbad ang mga suliran kinahanglang andam kita sa pagdawat sa maalamong tambag. Ang Proverbio 15:22 nag-ingon: “Mangapakyas ang mga piano kon walay pagtambag, apan adunay kalamposan diha sa panon sa mga magtatambag.” Ang usa ka bukas nga hunahuna makatabang kanato sa pagdawat sa tambag niadtong anaa sa atong palibot, sa isigkaempliyado, sa kaubanan sa balay ug sa mga higala. Moresulta kinig kalamposan.
Ang usa ka bukas nga hunahuna makatabang kanato sa pagdawat sa pagtambag pinaagi sa panig-ingnan, bisag ang usa nga naghatag niini wala mahibalo nianang kamatuorana. Gipakita kini sumala sa isulti sa usa ka Kristohanong asawa sa misyonero sa iyang bana kon masuko siya sa paagi sa mga tawo sa pagbuhat sa mga butang. “Hinumdomi,” iyang pahinumdoman siya, “makakat-on kag usa ka butang gikan sa tanan—kon kini mao ang paagi sa dili pagbuhat sa usa ka butang.”
Oo, dako ang atong mapahimuslan pinaagi sa dili pagsira sa atong mga hunahuna bahin sa kaisipan ug sa pamatasan sa uban. Pinaagi sa bukas nga hunahunang pagpalandong sa “gisangpotan sa ilang paggawi,” kita makahimo sa pagsundog o sa paglikay sa ilang paagi, sumala sa kahimtang.—Itandi sa Hebreohanon 13:7.
5 Makapauswag sa Maayong Relasyon
Nakasulay ka ba sa paghimog konklusyon nga sa ulahi sayop diay? Pagkamakaulaw. Apan mas grabe pa, unsa ka sakit kon nakahatag kinig kadaot sa imong kaminyoon o sa bililhong panaghigala. Ang usa ka bukas nga hunahuna makapugong kanimo sa paghimog desisyon bahin sa butang hangtod matigom ang tanang ebidensiya. Kini, sa baylo, makapugong kanimo sa hinanaling pagsulti. Ang maalamong obserbasyon sa Bibliya bahin niini diha sa Proverbio 18:13 mao: “Kadtong magahatag ug tubag sa wala pa niya madungog, maoy usa ka binuang ug kaulawan alang kaniya.”
Tinuod gayod nga malisod ang pagbaton ug maayong relasyon uban sa tawong mapig-ot-ug-pangisip kinsa magalantaw lamang sa tanang butang sumala sa ilang panan-aw, nga dili maghatag luna alang sa lainlaing mga opinyon, kagustohan o kiling. Ug unsay kalainan sa mapig-ot-ug-pangisip sa siradong hunahuna?
Siempre, ang usa ka bukas nga hunahuna dili kinahanglang sobra kaayo ka bukas o sangkad nga mawad-an na hinuon kini sa panan-aw sa moral nga mga prinsipyo ug modawat sa mga panglantawng “bisan unsa puwede.” Apan pinaagi sa bukas nga hunahuna nga pagsabot sa tawo, wala nato paluyohi ang iyang daotang mga buhat. Atong gitino lamang kon nganong mao kanay iyang panghunahuna o lihok. Aduna bay mga sirkumstansiya nga makaabsuwelto kaniya? Tungod ba kaha kini sa paagi sa pagmatuto kaniya, sa iyang kagikan o sa palibot? Tungod ba sa kakulang ug kahibalo?
Ang pagbaton ug bukas nga hunahuna may kalabotan sa mga kasaypanan ug kahuyangon sa uban mopasayon kanato sa pagpakitag empatiya kanila. Dili lisod silang abton pinaagi sa Kristohanong gugma, sa pagtabang kanila sa pag-usab sa daotang mga buhat ug mga tinamdan. Mohatag kinig makahuloganong mga relasyon.
6 Ang Labing Importanteng Bentaha
Ang ika-unom nga bentaha sa usa ka bukas nga hunahuna hinungdanon kaayo nga nagkinahanglan kinig dugang detalyadong pagtagad. Kini, usab, may kalabotan sa atong relasyon sa uban, niining higayona sa atong Maglalalang, si Jehova nga Diyos, ug sa iyang Anak ug atong Manunubos, si Kristo Jesus.
Ang atong relasyon uban sa atong isigkatawo, bisag hinungdanon, sa kinalabwan mahimong magkahulogan lamang sa kalainan sa kalipay ug kaguol. Ang atong relasyon kang Jehova nga Diyos ug kang Kristo Jesus magkahulogan sa kalainan tali sa kinabuhi ug kamatayon! Tan-awa ang sunod nga artikulo alang sa mga detalye.