Mga Batan-on Nangutana . . .

Nganong Mapihigon ang Akong Magtutudlo?

ANG katorse-anyos nga si Vicky nagapahayag alang sa daghang batan-on sa miingon siya, “Dili ako makaagwantag mapihigong magtutudlo.” Gani, sa 1981 nga surbi sa 160,000 ka Amerikanong batan-on, 76 porsiento sa mga batan-on nga gisurbi miakusar sa ilang mga magtutudlo nga may ginadapigan!—The Private Life of the American Teenager.

Masabot, masuko ang mga batan-on kon makakuha silag mubong mga grado kon ilang gibating takos sila sa taas nga grado. Masuko sila kon daw sobra ra ang disiplina, wala kinahanglana, o naagda tungod sa pagpihig. “Kas-a nanghuy-ab ako ug gipagawas ako sa klase tungod kay Itom ako,” miingon ang 12-anyos nga Ivan.

Lain pa, masuko ang mga batan-on kon hatagan ug espesyal nga pagtagad o palabihon ang mga paborito sa magtutudlo. Misumbong ang trese-anyos nga si Diane: “Ilang pinangga ang mga hawod, o mga guwapa.” Nan, dili ikahibulong, sumala sa gihisgotan sa ibabaw nga surbi, gilantaw sa mga batan-on ang pagkamaangayon sa magtutudlo nga mas importante kay sa iyang kahibalo sa subject nga iyang itudlo!

Mga Tawo Usab ang mga Magtutudlo

Masayop usab ang mga magtutudlo. May mga problema sila, may lahi nga kinaiya, ug, oo, mga pagpihig. Usahay madala sila sa ilang emosyon sa paagi sa ilang paghukom. Nakita kini sa batan-ong ginganlag Freddy sa iyang namatikdan nga “naninghag sa tanan” ang iyang magtutudlo. Mataktikahong giduol ni Freddy ang magtutudlo ug nakadiskobre sa hinungdan sa iyang pagkawala sa maayong buut. “Nagkaproblema ako sa akong sakyanan ganihang buntag,” miingon ang magtutudlo. “Miinit kini sa pagpaingon sa eskuylahan ug maoy hinungdan nga naatrasar ako sa trabaho.”

Tingali ikaw usab—sa walay katarongan—madakdakan sa kasuko sa magtutudlo. Bisan pa, ang Bibliya nagapasidaan: “Dili nimo pagadalidalion ang imong espiritu sa pagkasuko.” (Ecclesiates 7:9) Oo, angay bang ikasuko nimo kining mga butanga? Lumalabay ba lamang kini nga pagsilaob sa kasuko nga makalimtan ra sa ulahi? Malantaw mo ba siya nga dili sad-an? Ang tinun-ang Santiago miingon: “Kitang tanan mangasayop. Kon ugaling adunay dili masayop sa iyang pagpanulti, nan hingpit na kining tawhana, nga makapugong sa iyang tibuok lawas.”—Santiago 3:2.

Mga Magtutudlo ug Ilang mga Paborito

Hinunoa, ang makalagot mao ang espesyal nga mga pabor nga ihatag sa mga paborito sa magtutudlo. Miasoy ang 13-anyos nga Caroline: “Ang pinangga sa mga magtutudlo mao ang paboritong mga bata—mga estudyante nga ilang gusto kay sa uban. Sa kasagaran ang mga paborito sa magtutudlo mao ang hawod kaayo sa tunghaan, ug panagsa rang magkaproblema.”

Ang usa ka surbi sa mga magtutudlo sa elementarya nagpadayag nga mokiling ang mga magtutudlo sa pagpalabi sa “mga makiangayon ug sa mga estudyante nga may labaw sa aberids nga katakos, ilabina sa hawod, masinugtanong mga babaye.” Ang usa ka propesor sa unibersidad nga gikutlo sa magasing Seventeen dugang nga miingon: “Makakuha sa pagtagad ang estudyante ilabina kon hawod siya sa usa ka butang nga hinungdanon nianang magtutudloa.” Bisan unsa pay katarongan, kon magpakitag tagsaong mga pabor o pagtagad sa estudyante, makapukaw siya ug kasuko. Miingon si Caroline: “Nagtuo akong dili kini makatarongan alang sa uban nga dili mga paborito sa magtutudlo.”

Nganong molihok ug ingon niini ang ubang magtutudlo? Buweno, hunahunaa nga ginaatubang sa magtutudlo ang tagsaong mga hangyo ug mga pagpiit. Ang librong Being Adolescent nagbatbat sa mga magtutudlo nga nahimutang sa “seryosong kahimtang,” nga nagaingon: “Atubangon nila ang kawhaan ug kapin pang mga tin-edyer kansang mga hunahuna atua sa laing butang. Ang ilang trabaho mao ang paghatag sa mga estudyante ug impormasyon . . . nga walay kalabotan sa personal nga mga kinabuhi sa estudyante, ug, dugang pa, malisod nilang makat-onan. Anaa sa ilang atubangan ang usa ka grupo nga lainlaig buut, daling malinga nga mga tin-edyer, nga sa katibuk-an wala maanad sa pagpalandong ug mga butang nga kapin sa 15 minutos.” Sa walay duhaduha mouyon ka nga tinuod kini.

Nan, ikatingala ba kon palabihon sa magtutudlo ang usa ka estudyante nga ‘maayo sa tunghaan ug dili malangkit sa mga problema’? Gawas pa, kinaiyahan na sa tawo nga madani sa usa ka butang nga makapasayon sa atong kinabuhi. Tinuod, gihukman sa Bibliya ang “pagpakitag pagpihig.” (Santiago 3:17) Ug tingali mapikal ka kon ang nagapalanalana ang makadawat sa pagtagad kay kanimo. Apan daotan ba kini?

Morag ingon niana. Apan hinumdomi nga gisultihan kita sa Bibliya nga labawng gimahal ni Jacob ang iyang anak nga si Jose kay sa uban niyang mga anak. Ngano? Ang ubang anak ni Jacob nakahatag kagul-anan kang Jacob. Apan, walay ikasaway ang kinaiya ni Jose. Lain pa, anak si Jose sa minahal nga asawa ni Jacob si Raquel. Nagpasabot ba kini nga walay pagmahal si Jacob sa uban niyang mga anak? Dili. Sa usa ka okasyon gipadala gani ni Jacob si Jose sa pagsusi kon “maayo ba ug luwas sa peligro” ang uban niyang mga anak. Ug diha sa iyang higdaan sa kamatayon mihatag ug panalangin si Jacob, siya makataronganon ug dili-mapihigon sa tanan niyang mga anak.—Genesis 34:30; 35:22, 37:2, 3, 14; 49:1-33.

Busa nganong masuko o mangigi kon may kugihang estudyante nga paborito sa magtutudlo kon wala pasagdi ang imong edukasyonal nga panginahanglan? Gawas pa, dili daotang ideya kon magkugi usab ikaw.

Panag-away Diha sa Lawak-tunghaan

Nan, unsay ikasulti bahin sa magtutudlo nga tinuod nga masuk-anon sa iyang mga estudyante? Miingon ang usa ka estudyante bahin sa iyang magtutudlo: “Nagtuo siya nga nakig-away kaming tanan kaniya ug mihukom nga unhan niya kami. Sobra kaayo siya ka maduhaduhaon.” Apan, gibati sa daghang magtutudlo nga may katarongan sila nga mahimong “maduhaduhaon.”

Mipahayag ang usa ka batan-on sa reporter sa Pagmata!: “Sa akong tunghaan, mahadlok ang mga magtutudlo sa mga estudyante.” Oo, sumala sa gitagna sa Bibliya, mao na kini ang “kritikal nga panahon nga malisod sagubangon.” Ang mga batan-on sa kasagaran “walay pagpugong sa kaugalingon, mabangis, walay gugma sa pagkamaayo.” (2 Timoteo 3:1-3) Miingon ang U.S.News & World Report: “Ang mga magtutudlo diha sa kadaghanang mga distrito sa mga tunghaan sa siyudad nagapuyo sa kahadlok sa kabangisan.”

Kon dili man atakehon sa pisikal, nakita sa mga magtutudlo nga ginaatake ang ilang dignidad. Misulat ang kanhing magtutudlo si Roland W. Betts: “Giisip sa mga batan-on nga ilang kinaiyanhong responsabilidad ang . . . [mahulagwayon] paghagit ug pagpasuko kanila ug tan-awon kon asa kutob ang ilang pailob sa dili pa sa kataposan mosinghag . . . Kon mamatikdan sa mga bata nga hapit nang maupos ang pailob sa ilang bag-ong magtutudlo, dugang nga pasuk-on pa nila siya.” Nakaapil ka ba o ang imong mgakasaring sa makapikal nga mga tinonto? Nan ayaw kahibulong sa reaksiyon sa imong magtutudlo.

Ang Bibliya nag-ingon: “Ang pagpanlupig makapabuang sa tawong manggialamon.” (Ecclesiastes 7:7) Diha sa palibot sa kahadlok ug pagkawalay pagtahod nga nagalungtad sa ubang tunghaan, masabot ang sobrang reaksiyon sa magtutudlo ug mahimong mabangis nga tigdisiplina. Daghan ang nawad-an ug kasibot ug nangundang sa propesyon sa pagtudlo. Busa, ikaw ba, may empatiya sa mga magtutudlo nga naningkamot sa pagbuntog sa malisod nga mga situwasyon?

Disiplina—Nganong Gikinahanglan?

Hinunoa, malisod nga mahimong masinabuton, kon malangkit ang usa ka butang nga hinungdanon sama sa imong mga grado. Ang onse-anyos nga si Stefan, pananglitan, mireklamo: “Dili husto nga manimalos ang magtutudlo sa bata pinaagi sa iyang grado. Pananglitan, gihimo kana sa usa sa akong magtutudlo. Kon may masakpang bata nga manglabayg mga putos sa karmelitos sa desk, kuhaan ug 1 1/2 ka punto ang report kard.”

Sa pagkatinuod, ang paghulga sa mga estudyante nga hatagan ug ubos nga daw grado dili makataronganon. Apan tinuod bang dili makataronganon—o inistrikto lamang? Ang magtutudlo may responsabilidad sa pagpatunhay sa kahusay, ug usahay paagi kana sa pagpadapat sa disiplina. Apan, ang tambag sa Bibliya mao: “Hawiri gayod ang pahamangno; ayaw kini pagbulagi. Bantayi kini, kay kini mao ang imong kinabuhi.” (Proverbio 4:13) Hinumdomi, kon walay disiplina madaot ang paagi sa pagkakat-on. Sumala sa giadmiter sa usa ka batan-on: “Wala kay makat-onan sa mahuyag nga mga magtutudlo nga imong mabugalbugalan.”

Apan nagtungha ikaw aron makakat-on. Ug kon magkahulogan kana sa hilom nga pagdawat sa wala kaayo matunong nga disiplina, o sa kasuko sa magtutudlo, nan dawata kana. Ang katakos sa pag-atubang sa matinahuron niadtong anaa sa awtoridad maoy usa ka katakos nga mohatag kalainan sa umaabot nga adlaw kanimo tali sa pagbaton ug trabaho ug sa pagkawalay trabaho. Siempre, sumala sa makita sa umaabot nga mga artikulo, dili bug-os nga wala kay mahimo atubangan sa inhustisya sa tunghaan. Apan sa karon, pakitai ug diyutayng empatiya ang imong mga magtutudlo. Hayan imong makita nga ang pipila kanila dili kay dimakataronganon sumala sa imong paghunahuna.

[Letrato sa panid 23]

Ang pagtagad nga ihatag sa mga paborito sa magtutudlo mopukaw usahay ug kasuko

[Letrato sa panid 24]

Ang pag-uswag sa kabangisan sa tunghaan nakahatag kalisdanan sa trabaho sa magtutudlo