‘Ang Tanan Iyang Sala!’—Kalinaw Bisan pa sa mga Kabingkilan

“AW, KON ikaw magtarong ug imong buhaton kon unsay angay nimong buhaton,” misingka si Sherry, “nan akong buhaton ang butang angay kong pagabuhaton.” Ang iyang bana, si Allen, wala ra motingog. Apan sa iyang hunahuna iyang gibati nga kadto maoy balit-ad. Silang duha nasayod sa giingon sa Bibliya, apan gibati sa matag usa nga ang pikas wala magpadapat niana.

Ang mga magtiayon kadaghanan mahidangat sa maong pagkatabla, kay nagtuo nga ang ilang mga problema sa panguna maoy sala sa pikas. Kay kombinsidong sala kadto ni Allen ug siya dili magbag-o, si Sherry mipahawa. “Akong gibati nga dili magpulos ang akong pagsulay,” matud niya. “Maorag walay paglaom ang kahimtang.” Ikaw ba sukad mibati sa ingon? Maayo na lamang, nakaplagan sa maong magtiayon ang usa ka kasulbaran nga nagluwas sa kaminyoon.

Sala ba sa Usa Lamang ka Tawo?

Samtang nagtambong sa usa ka tigom sa mga Saksi ni Jehova, nadunggan ni Sherry ang butang nakatandog sa iyang kasingkasing. Ang usa ka ministro miingong ang pagkamapaubsanon hinungdanon sa pag-ugmad sa komunikasyon sa panagtiayon. Si Sherry mapaubsanong misugod sa pagsusi sa iyang kaugalingon, sa pagsuta kon siya nakaamot ba sa ilang mga problema.

Sa pagkamatuod, kitang tanan daling magpahigawas sa atong kaugalingon sa sala. “Ang tawong unang magabutang sa iyang suliran atubangan sa maghuhukom daw matarong; apan unya moabot ang iyang silingan ug magabutang sa iyang suliran sa matuod nianang kahayag.” (Proverbio 18:17, The Bible in Basic English) Ang pagbasol sa usa ka kapikas motaganag mabaw nga katarongan ug molikay sa masakit nga pagsusi sa imong kaugalingon alang sa posibleng mga hinungdan sa suliran. Sumala sa Bibliya, ikaw mahimong ‘maglig-on’ kun ‘maglumpag’ sa inyong kaminyoon pinaagi sa imong “kaugalingong mga kamot.” (Proverbio 14:1) Ang pagtan-aw sa atong kaugalingon sa “tinuod nga kahayag” kadaghanan mopadayag sa bahin nga pauswagon.

Ang maong pagsusi sa kaugalingon mao ang sinugdan sa kasulbaran alang kang Sherry. Naamgohan niyang lagmit dili niya mabag-o ang tinuod nga mahariharion niyang bana sa paagi sa iyang paggawi. Apan iyang mabag-o ang kaugalingon niyang sanong ug ang paagi sa iyang pagpakigsulti kaniya. Kana basin makaimpluwensiya kaniya sa pag-uswag. Busa siya mipauli, nga sa maong panahon determinado sa pagbantay sa iyang sinultihan. Positibo ang mga sangpotanan.

Ang Gahom sa Dila

Ang “dila nga nagasulting malinawon maoy usa ka kahoy kansang bunga nagahatag ug kinabuhi,” nagaingon ang Bibliya, apan ang “dila nga wala mapanton makagun-ob sa mga kasingkasing.” (Proverbio 15:4, The Holy Bible, ni Ronald A. Knox) Ang dili-mahunahunaon, “wala mapanton” nga sinultihan kadaghanan mopatunghag kasuko ug kayugot. “Ako kaniadto kanunayng mohulbaw kaniya nga siya nangasawa lamang kanako aron may mag-atiman sa iyang balay ug sa mga anak,” miangkon si Sherry. “Siya mapungot ug mosugod sa pagsinggit. Aw, wala ko na kadto isulti. Ako mihunong sa pagkahimong kutihan ug hinawayon. Inay tamayon siya atubangan sa mga bata, ako mohulat sa hustong panahon sa pagpakighisgot sa mga butang dili ko magustohan. Gisulayan ko ang dugang pagpatalinghog ug pagdayeg kaniya kon ako makahimo niana.”

Ang ilang kaminyoon nagmalipayon samtang misanong si Allen. Ang imo bang mga pulong nagapatugob sa inyong kaminyoon o nagapahinabog kasakit, ‘nga makagun-ob sa kasingkasing’ sa imong kapikas? Ginasunod mo ba ang sugo sa Bibliya sa pagpakitag ‘pagkamabination ug pagkamaluluy-on’?—1 Pedro 3:8.

Pananglitan, ang laing magtiayon, si Larry ug Michele, naghisgot kon unsang panam-is ang lutoon alang sa usa ka salusalo. “Himoang yano lamang. Palit ug keyk,” miawhag si Larry. Si Michele mipugos sa paglutog makuti nga keyk. Segurado gayod, sa dayon nang pangabot sa mga bisita, nadungog ni Larry ang usa ka tiyabaw gikan sa kusina. Natumpag ang wala mahulmang mga hut-ong sa keyk. “Wala ba ako mag-ingon kanimong hinungog ang pagsulay sa pagluto niana nga keyk?” matud ni Larry, nga bug-os insensitibo sa iyang kasakit. “Karon unsa may imong idulot nga panam-is?”

“Hapit nakong ikalabay ang tibuok nagubang keyk sa iyang nawong,” misugid si Michele. Ang pag-abot sa mga bisita maoy nakapugong sa kapintasan. Sila wala magtingganay sa daghang adlaw tapos niadto. Apan si Larry makaangkon ba nga kadto sala lamang sa iyang asawa? Sa kaatbang, ang iyang dili-mahunahunaong komento ‘milagbas sama sa usa ka espada,’ nga mipatunghag mainitong sanong. (Proverbio 12:18) Pagkamakapalig-on pa unta kon iyang gipahayag ang simpatiya ug misugyot ug laing panam-is!

Apan, komosta man kon ang imong kapikas maglagot tungod sa usa ka mapait personal nga suliran o kapakyasan? Tinuod, imong naamgohang dili gayod ikaw ang tumong. Apan bisan pa niana, unsaon nimo pagsanong dihang, tungod sa pagbati sa kapakyasan, siya mangasaba kanimo?

Nagasakripisyo-sa-Kaugalingong Gugma

Inay mosibog, ang Bibliya nagatambag: “Ipadayon ninyo ang pagpas-an sa mga palas-anon sa usag usa, ug sa ingon inyong matuman ang kasugoan ni Kristo.” (Galacia 6:2) Sanglit lisod ang paghatag ug pagpaluyo dihang masuko ang kapikas, hinungdanon kaayo ang pagpadapat sa “kasugoan ni Kristo.”

Gisugo ni Jesus ang nagasakripisyo-sa-kaugalingong gugma. (Juan 13:34, 35) Kini nga gugma “dili mangita sa iyang kaugalingong kaayohan.” (1 Corinto 13:5) Bisan pag ikaw dunay angayang “hinungdan sa pagmulo,” kini nga gugma mopalihok kanimo sa pagpasaylo ug pagkalimot niana. (Colosas 3:13) Ang pagsakripisyo-sa-kaugalingon nagkinahanglan sa ‘pagpanguna’ sa pagpakitag pasidungog ug sa pagbalos ug maayo sa daotan.—Roma 12:10, 17-21.

Bisan pa niana, ang pagkahimong nagasakripisyo-sa-kaugalingon wala magpasabot sa absolutong pagbuhat sa bisan unsa sa pagpahimuot sa usa ka kapikas. Ang Bibliya nagahisgot kang Sara, kinsa mapinasakopon ug nagsakripisyo sa kaugalingon. Bisan pa niana, wala siya magpanuko sa pagpahayag kon unsay iyang hunahuna sa prangka ngadto sa iyang bana sa gikinahanglan kadto sa kahimtang. Iyang gibutang nga una ang dugayg-tagal nga mga kaayohan sa pamilya labaw kay sa dihadihang pagkawala sa kalinaw.—Genesis 16:1-6; 21:8-11.

Busa, kon subayon sa imong kapikas ang daotang dalan, “labi pang maayo ang gipadayag nga pagbadlong kay sa tinago nga gugma.” (Proverbio 27:5) Apan pilia ang hustong gutlo—nga halayo sa mga anak ug sa uban. Hangyoa ang imong kapikas, nga tabangan siya sa pagsabot sa kaalam sa pagbag-o.

Ang Hinungdanong Kabalaka

Hinuon, may panahong ang kapikas daw dili magbag-o. Tingali imong isugyot ang pagduol sa usa ka may-katakos nga magtatambag alang sa tabang. Sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova, adunay mga magtatan-aw nga may katakos sa espirituwal nga paagi nga andam sa pagtabang. (Santiago 5:14, 15) Tingali ang maong pagtabang mopalihok sa kapikas sa pagpadapat sa tambag sa Bibliya, ilabina kon iyang gipabilhan ang maayong relasyon uban sa Diyos.

Apan komosta man kon walay pagpabili ang imong kapikas? Nan ang gugma sa mga kasugoan sa Diyos kinahanglang mao ang labaw nimong kabalak-an. Ang salmista, kinsa sa maong panahon nailalom sa labihang mental nga kalisod, misulat: “Akong gipili ang dalan sa pagkamatinumanon. . . . Ako modalagan sa dalan mismo sa imong mga sugo, tungod kay imong gitugot sa akong kasingkasing ang luna.” (Salmo 119:11, 30, 32) Ang salmista, kinsa nagmahal sa mga kasugoan sa Diyos, wala lamang magpauswag sa kahibalo sa Diyos sulod sa iyang kasingkasing kondili nag-ugmad usab ug mas dakong pagsalig sa katakos sa Diyos sa paglig-on. Busa gitabangan siya sa Diyos sa pagbaton ug “luna” diha sa iyang kasingkasing sa pag-agwanta sa maong emosyonal nga kasakitan.

Si Jehova sa ingon may katakos sa pagtabang kanimo sa paghatag usab ug luna diha sa imong kasingkasing sa pagdawat bisan sa dili-mokooperar nga kapikas. Ang pagkasayod nga ikaw nagapahimuot sa Diyos pinaagi sa pagbantay sa iyang mga sugo nagahatag ug kalinaw sa kahiladman.

Kini Moobra Gayod!

Ikalipay, sulod sa duolag napulo na ka tuig, si Sherry ug Allen nagkahiusa na usab gikan sa ilang panagbulag. Ang duruha, bisan pag dili hingpit, nanlimbasog sa pagpadapat sa tambag gikan sa Bibliya. “Usahay ako makabalik sa akong karaang mga paagi sa panlihok,” miangkon si Allen. “Apan ako nagapadayon sa pagsulay sa pagbag-o.”

Bisan pa niana, si Sherry nagasulay nga dili magpasobra sa pagsanong. “Kinahanglang makatuon ka sa pagdawat sa pila ka butang bahin sa usa ka tawo,” matud ni Sherry. “Kana mao siya. Dili ka makausab sa tanan bahin kaniya—sama rang dili ako makausab sa tanan kong pagkadili-hingpit.” Sa prangka, nakab-ot ni Sherry ang hinungdanong konklusyon: ang panginahanglan sa pagpasaylo sa ginagmayng mga sayop. (Mateo 18:21, 22) “Sukad akong nakita ang pagsanong ni Allen ngadto sa akong nausab nga tinamdan,” misugid si Sherry samtang iyang gipalandong ang dili-mahigalaong pito ka tuig nga pagkaminyo una sa panagbulag, “Ako naghunahuna, ‘Nganong wala ko kini buhata sa nangagi?’ Kadtong mga tuiga mahimo untang labi pang sayon.”

Busa ayaw dahoma ang hapit kahingpitan gikan sa usa ka kapikas. Ang kaminyoon, bisan sa labing maayong mga kapikas, mopatungha gihapon sa ‘kasakitan sa unod.’ (1 Corinto 7:28) Atubangang deretso ang mga suliran, inay mopahilayo niana pinaagi sa dinalidali nga panagbulag o diborsiyo.a Lig-ona ang imong personal nga hukom sa pagbantay sa mga kasugoan sa Diyos, ug masinati nimo ang kamatuoran sa Salmo 119:165: “Ang dakong kalinaw iya niadtong nahigugma sa kasugoan [sa Diyos], ug alang kanila walay kapandolanan.”

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 12]

“Diha lamang sa tagsaon kaayong kahimtang, sama sa dihang, nga wala masayri sa kapikas sa panahon sa pagminyo, ang usa ka kapikas alkoholiko o masakiton sa utok, nga ang kinalabwang mabasol sa makaguol nga kaminyoon mao ang usa sa mga kapikas inay ang duha.” Kini ang konklusyong nakab-ot ni Gary Birchler sa University of California Medical School, tapos sa paghimog dakong panukiduki sa natad sa kaminyoon.

[Letrato sa panid 11]

Kon modako ang tensiyon, ang imong mga pulong ba mopaarang-arang o mopagrabe sa kahimtang?