Ang Mangil-ad nga Bahin sa Industriyal nga mga Kemikal

MAO pay pagkatapos sa tungang-gabii sa mabugnawng gabii sa Disyembre sa 1984 nga nahitabo ang labing grabeng industriyal nga aksidente sa kasaysayan. Usa ka kalibotang kalay-on gikan sa Republika sa India, diyutang tawo lamang ang pamilyar sa ngalang Bhopal, usa ka industriyal nga siyudad nga may populasyong kapin sa 800,000, nga nahimutang duol sa sentro sa nasod. Ang nangatulog nga mga molupyo walay kalibotan sa makamatayng mga hitabo nga dili ra layo.

Diha sa planta sa U.S. Union Carbide, sa Bhopal, usa ka tangke nga nasudlan ug 45 ka toniladang methyl isocyanate (MIC), usa ka makamatayng kemikal nga gigamit sa paghimog mga pamatay sa dangan, sa pagkapeligroso mitaas ang presyon. Sa kalit, gikan sa usa ka daot nga balbula, ang panganod sa makahilong gas misugod sa pagpakaylap ug kamatayon ug kasakit ibabaw sa hilom nga siyudad. Gipatay niini ang mga kinabuhi sa kapin sa 2,500 ka lalaki, mga babaye, ug mga bata. Nakasamad kinig kapin sa usa ka gatos ka libo pang mga tawo.

Ang kamatayon sa libolibong mga hayop—kabaw, baka, ug mga iro—gipasaran ang nasod ug patayng mga lawas nga nakababag sa mga dalan ug sa mga karsada sa siyudad. Ang Bhopal nahimong higanteng sunoganan sa patay, nga nagsunog sa mga patay sa tibuok adlaw ug gabii. Kapitoan ka mga sunogan sa patay, nga may gipatongpatong nga patayng mga lawas nga 25 ka taas, milamoy sa mga patay. Ang uban gilubong sa dinalidaling pagkakalot nga mga lubnganan alang sa kadaghanan—hugpong-hugpong sa mga lawas sa usa ka higayon.

Dili pa dugay laing katalagman ang miigo sa Uropa ug gitawag kadto nga “Bhopal Diha sa Rhine.” Ang pag-awas sa kemikal nga gikan sa usa ka industriyal nga planta sa ibabaw sa Basel, Switzerland, miyabo ug 40 ka toniladang makahilong mga hugaw ngadto sa Rhine. Nakapatay kinig ginatos ka libong mga isda ug mga ubod sa dihang “gipadpad kini ubay sa utlanan sa Alemanya ug Pransiya, sa Rhineland ug dayon sa Netherlands ngadto sa North Sea.” Ang usa ka mantalaan miingon: “Gilantaw niadto ang Swiss nga mahinlo, ang ilang industriya luwas, ug lakip niana ang kemikal nga industriya. Niadto pa kana.”

Ang mga molupyo sa Bhopal ug ang mga komunidad sa daplin sa Rhine River nangabiktima sa teknolohikal nga panahon nga nagpasigarbo nga nakahimog kapin sa 66,000 ka kemikal nga mga sambog. Daghan ang gihimo aron mapasayon ang kinabuhi sa tawo, apan, sa kabaliskaran, ang kadaghanan hilabihan ka makahilo ug mopahinabog makamatay ug malaglagong mga epekto, sa mga tawo ug sa bug-os biyolohikal nga sistema. Giklasipar sa usa ka eksperto kining mga kemikala nga “biocides.”

Adunay daghang mga kemikal nga taas ug mga ngalan nga pipila lamang ka tawo ang makalitok ug alang sa kasayon nagdala sa mga letra sama sa PCB, DDT, PCDD, PCDF, TCDD. Kining mga letrang sabaw sa makahilong mga kemikal makamatay sa mga tawo ug sa kahinguhaan sa yuta nga niini nagadepende ang tawo aron mabuhi. “Libolibong mga pagbuga sa makahilong mga substansiya ngadto sa palibot” ang nahitabo kada tuig, miingon ang usa ka tigpamaba sa U.S. Environmental Protection Agency. Kining maong mga pagbuga nahimong hulga sa kalidad sa hangin, sa tubig sa ibabaw, ug sa mga tuboran sa tubig nga mainom sa ilalom sa yuta, ug nagahilo sa yuta sa katuigang umaabot.

Gibanabana sa U.S. Environmental Protection Agency nga sa Tinipong Bansa lamang, 1.5 ka trilyon ka galon sa makadaot nga kemikal nga hugaw makalusot ngadto sa mga sistema sa tubig sa ilalom sa yuta matag tuig.a Nahibalo nga ang usa lamang ka galon sa pangtunaw mohugaw ug 20 ka milyong galon sa tubig sa ilalom sa yuta nga molabaw sa luwas nga sukod, makurat ang hunahuna sa pagkuwenta sa pagkadakong kadaot ang mahimo sa 1.5 ka trilyong galon sa makahilong mga kemikal.

Tungod sa makadaot nga mga kemikal ug mga hugaw ug ang pagpatakag labay niini, ang mga suba ug mga linaw nahugawan. Nagakamatay ang mga isda. Sa dihang moagos ang mga suba ug mga linaw sa dagat, mayabo uban kanila ang makamatayng mga kemikal, ug diha sa ubang mga lugar nga diin daghan kaayo niadto ang kinabuhi sa dagat, karon, sumala sa gibantog nga tigdukiduki sa dagat si Jacques Costeau, wala nay makitang isda.

Ang mga langgam ug ang mga hayop nameligro usab nga mahugawan. Bisan ang mga dangpanan sa mga ihalas nga mananap dili na dalangpanan. “Ang napulo ka dalangpanan sa ihalas nga mga mananap nahugawan sa makahilong mga kemikal ug laing 74 ang nameligro. . . . Ang ulan mopaagos ug selenium ug ubang mga kemikal nga gikan sa uma nga nakapatay ug daghang mga mananap nga nabuhi sa tubig diha sa dalangpanan,” mitaho ang The New York Times sa Pebrero 4, 1986.

Ang mga eksperto sa kalibotan walay maayong hulagway sa umaabot. Ang kalit nga pagkunhod sa mga kahinguhaan sa yuta dili matapos sa pagkawala sa yuta ug sa polusyon sa hangin ug tubig. Komusta ang dagkong tropikal nga mga lasang nga sa libolibong katuigan mipataas sa ilang daghang dahon nga mga kamot nga ginatos ka piye ngadto sa panganod? Kini ba usab nameligro nga mosunod sa ubang mga kahinguhaan nga nagakawala sa atong panan-aw? Nahibalo kita niini o wala, ang atong mga kinabuhi apektado niining lanubong mga buhat ni Jehova, sumala sa ipakita sa sunod nga artikulo.

[Mga footnote]

Ang sunogan sa mga patay, nga may gipatongpatong nga patayng mga lawas nga 25 ka taas, milamoy sa mga patay

Sa Tinipong Bansa lamang, 1.5 ka trilyong galon sa makadaot nga mga hugaw nga kemikal nagahugaw sa mga tuboran sa tubig sa ilalom sa yuta matag tuig