Ang mga Walay-Balay—May Paglaom Ba?
“ANG puy-anan maoy usa ka panginahanglan sa tawo nga panguna sama sa pagkaon ug sa tubig ug ang usa ka balay maoy usa ka kinahanglanong kondisyon sa sibilisadong pagkinabuhi. Sa dihang hisabtan kining mga kamatuorana, ang pagkawalay-balay maila kon unsa kini: usa ka pasipala sa dignidad sa tawo ug paghikaw sa paninugdang katungod sa tawo.”—Lord Scarman, presidente sa United Kingdom nga Konseho sa Internasyonal nga Tuig sa Puy-anan Alang sa mga Walay-Balay.
Ang mga pahayag nga sama niini tin-awng nagapakita nga ang opisyales ug mga gobyerno nasayod kaayo sa panginahanglan sa dugang ug sa mas maayong puy-anan, ug ang paningkamot gitumong sa pagtagana nianang panginahanglana. Ugaling, ang pangutana mao: Unsa ka epektibo kining paningkamota? Tagdon nato ang pila ka panig-ingnan.
Pagsurbi sa mga Paningkamot Karon
Aron itagana ang panginahanglan sa nagatubong populasyon sa Bombay, nagtaho ang The Times of India, kinahanglanon kada adlaw ang 125 ka bag-ong puy-anan. Bisan tuod kini daw dili dakong numero, kini motumbas sa kapin sa 45,000 ka yunit sa usa ka tuig, ug kana maoy kon walay pag-uswag. Komosta ang kapin sa 800,000 ubos-sa-sukdanan, hugawng mga payag sa timawang bahin sa siyudad? Aron kapulihan kana sa 20 anyos, ang laing 110 ka yunit kinahanglang tukoron kada adlaw. Kana moabot sa total nga kapin sa 85,000 ka yunit sa usa ka tuig. Sa pagbuhat niana, “ang proporsiyon sa atong produksiyon kinahanglang moluksog upat ka pilo,” matud sa taho. Sa susama, tali sa 1961 ug sa 1981, ang New Delhi, ang kaulohan sa India, nakakab-ot sa kubos sa ikapulong bahin sa tumong niini nga tukoron ang 450,000 ka yunit sa puy-anan.
Sa Aprika ang mga gobyerno gilisdan sa krisis sa puy-anan tungod sa paghugop sa mga taga banika nganha sa mga siyudad. Sa pila ka nasod, “ang mga taga siyudad nga walay trabaho yanong gipadala ngadto sa kabanikanhan,” nagtaho ang The Star, usa ka mantalaan sa Johannesburg, South Africa. Sa uban, ang establisado lamang nga mga molupyo sa siyudad ang tugotang motrabaho didto. Bisan pa sa internasyonal nga pagpatugbaw nga dunay pagkamadapigon, ilabina kon nalangkit ang mga hinungdan sa rasa, milampos ba ang maong pakusog nga mga lakang? “Ang suliran sa pagtaganag mga trabaho ug mga balay alang sa mga taga banika nameligrong dili na makontrolar sa kinadak-ang bahin sa Aprika—ug, sa pagkamatuod, sa tibuok Ikatulong Kalibotan,” matud sa taho. “Gitagnang atubangon sa dagkong mga siyudad sa Aprika ang pagkalusno sa ilang sosyal ug edukasyonal nga mga sistema ug sa ilang mga serbisyo sa tubig, koryente ug paghipos sa hugaw.”
Sa Britanya ang puy-anan sa kabos ug pagremodel o pagpuli sa nagkadaot nga mga puy-anan maoy duha ka dagkong suliran nga kinahanglang tagdon sa madali. “Apan sa samang panahon kami gisultihang ingong usa ka nasod kami ‘dili makaabot’ sa paggastog dugang salapi sa pagsagubang niining makalilisang nga mga suliran, wala ing restriksiyon sa hinabang nga among ginabayad sa mga tawong nagapalit sa ilang mga balay,” matud sa Catholic Herald. Tungod sa pagkunhod sa pondo alang sa baratong mga puy-anan, ang pagpanukod mius-os ngadto sa walay ikalimang bahin sa gidaghanon sa napulo ka tuig nga miagi. Nahidugang niana, “kami usab may dagko kaayong bayranan sa pag-ayo, sa publiko ug pribadong balay, nga gibanabanang £50 milyon,” matud sa taho. Dili tin-aw kon unsaon sa gobyerno sa pagsagubang niining mga galastohan.
“Ang suliran sa pagkawalay-balay sa Amerika labaw pa kay sa suliran sa pagtaganag puy-anan sa walay-paglaom ug walay-mahimo,” matud sa usa ka editoryal sa New York Post. Pananglitan, ang siyudad sa New York nagabayad sa aberids nga $1,800 sa usa ka bulan sa pagpapuyo sa usa ka walay-balayng pamilya diha sa usa ka hotel alang sa hinabangon, ug ang tinuig nga bayranan sa maong serbisyo moabot ug $125 milyon. Dugang pa, kini nagagugol ug $250 milyon sa usa ka tuig aron dumalahon ang 28 ka publikong silonganan. Bisan pa niana, ang gidaghanon sa mga tawong walay balay sa siyudad nagapadayon sa pagtubo. Ngano? “Walay nahibalo kon unsaon sa pagpasabot sa labing maayo sa mga walay-balay,” mihinapos ang usa ka espesyal nga artikulo bahin sa walay-balay diha sa U.S.News & World Report. “Ang mas maayong puy-anan, mas daghang trabaho ug pagkamas daling mabatonan sa mga prangkiyo alang sa pagkaon dili makatabang niadtong masakiton sa utok o nagiyan sa droga o alkohol.”
Pagtambal sa mga Simtoma
Tin-aw, ang pagsulbad sa mga suliran karon sa puy-anan ug pagtagana sa panginahanglan sa puy-anan ugma maoy labihan ka dakong buluhaton alang sa mga gobyerno sa tibuok kalibotan. Ngano? Kay ang suliran sa kanihit sa puy-anan ug pagkawalay-balay dili usa ka nahilaing isyu. Kini dulot nalambiggit sa ubang sama ka dagko kaayong mga suliran, sama sa pagdaghan sa populasyon, kakabos, kawalay-trabaho, ug implasyon. Kon dili masagubang nga malamposon kining ubang suliran, lagmit walay dakong paglaom sa puy-anan. Apan may usa ka nasod ba karong adlawa sa yuta nga nahigawas sa bisan hain sa mga sulirang gihisgotan? Sa pagkamatuod, may gobyerno bang tinuod malamposon sa pagsagubang niining mga sulirana? Wala, wala gayod.
Sa kahayag niini, ang paningkamot nga ginahimo sa pagsulbad sa mga suliran sa walay-balay ikapanig-ingon sa paningkamot sa pagtapak sa mga liki ug mga buslot sa balay nga hapit nang malumpag. Bisan pag dungganon ang mga tuyo, ang epekto mao lamay pagtambal sa mga simtoma. Ang gikinahanglan mao ang pagguba sa dunot nga balay ug pagtukod ug bag-ong balay gikan sa pundasyon pataas.
Kining hunahunaa tinong dili bag-o. Gitudlo kini 19 ka siglo nga miagi, ug kadto abante kaayo sa iyang panahon nga gilisdan sa pagtuo ang mga lider nga nagsunod sa mga tradisyon niadtong mga adlawa. “Walay magtapak ug bag-ong panapton sa karaang sinina, kay ang bag-ong tinapak mokulo ug labi pang modako ang gisi sa sinina,” matud ni Jesu-Kristo. (Mateo 9:16, Today’s English Version) Unsay diha sa iyang hunahuna?
Ang Permanenteng Solusyon
Inay tambalan ang mga simtoma, giatubang ni Jesus ang hinungdan. Gitudloan niya ang iyang mga tinun-an sa pagsalig sa Gingharian sa Diyos alang sa permanenteng solusyon dili lamang sa mga suliran sa puy-anan kondili sa tanan usab nga sakit nga nagasakit sa katawhan karong adlawa. “Umanhi ang imong gingharian. Matuman unta ang imong kabubut-on sa yuta maingon nga natuman sa langit,” giawhag niya sila sa pag-ampo. (Mateo 6:10) Kanang Ginghariana, nga maoy magtuman sa katuyoan sa Diyos sa yuta, dili lamang magtapak sa daan ug dunot nga sistema karon sa mga butang. Kini mopuli niini.
Unsay kahulogan niining tanan alang kaninyo? Pamati sa giingon ubos sa inspirasyon sa karaang Hebreohanong propeta si Isaias: “Sila magatukod ug mga balay ug magapuyo kanila, sila magatanom ug kaparrasan ug magakaon sa ilang bunga. Sila dili magatukod aron puy-an sa lain, o magatanom aron ang uban makakaon. Kay ang akong katawhan magkinabuhi sama sa gidugayon sa mga kahoy, ug ang akong mga pinili magapahimulos sa buhat sa ilang mga kamot.”—Isaias 65:21, 22, The Jerusalem Bible.
Namatikdan ba nimong ang pasiugda dili diha sa pagtukod lamag dugang mga balay? Hinunoa, kini diha sa pagkamakiangayon, ekuwalidad, ug hustisya. Dili ba nimo gustong mopuyo ilalom nianang kagamhanana? Dili lamang makaarang ka sa pagtukod sa imong kaugalingong balay, nga labaw pa kay sa malaomang mabatonan sa kadaghanang tawo karong adlawa, kondili makapuyo ka usab sa malinawong palibot, uban ang daghang pagkaon, hinlong hangin ug tubig, ug maayong mga silingan. Kining tanan, ug labaw pa, mao ang mga butang himoon sa matarong nga administrasyon sa Gingharian sa Diyos.
Sa pagkamasinugtanon sa sugo ni Jesus, ang mga Saksi ni Jehova karong adlawa nagasugilon sa mga tawo sa bisan diin bahin “niining maayong balita sa gingharian.” (Mateo 24:14) Pinaagi sa mga panid niining magasina ug sa kauban niini, Ang Bantayanang Torre, ingon man pinaagig personal nga mga pagduaw, sila nagapanlimbasog sa pagdala sa inyong pagtagad sa kahibulongang mga kalaoman nga anaa sa unahan lamang. Nagaawhag kami kaninyo sa paggahin ug panahon sa pagsusi kon sa unsang paagi ikaw mahiapil niadtong mopuyo ilalom nianang matarong nga kagamhanan nga magpasig-uli sa tibuok yuta aron mahimong Paraisong puy-anan sa walay kataposan sa katawhan.
[Blurb sa panid 12]
“Sila magatukod ug mga balay ug magapuyo kanila.”—Isaias 65:21, JB