Mga Abuno ug Pagpiit sa Isigkaingon
Daghang tawo karong adlawa, apil ang pila ka doktor, nagasalikway sa mga abuno sa dugo. Sa unsang mga hinungdan? Dili tungod sa relihiyosong mga hinungdan, sama sa mga Saksi ni Jehova, apan sa medikal nga mga hinungdan. Ngano man kana? Tungod sa kinaiyanhong mga riyesgo (sama sa hepatitis, AIDS, ug napukgong sistema sa imyunidad) nga ginadala sa kanunay sa dugo sa lain. Bisan pa niana, sa kadaghanang kaso diin ang dugo girekomendar, ang mga higala ug mga kawani sa ospital lagmit magpugos sa pasyente sa pagdawat ug abuno. Apan kasagarang may laing matang sa pagpiit sa trabaho—pagpiit sa isigkaingon diha sa nag-atimang mga doktor.
Ang The Journal of the American Medical Association nagtaho diha sa iyang Hulyo 25, 1990, nga isyu: “Gipakita sa ebidensiya nga ang mga produkto sa dugo, sama sa ubang tambal, kasagarang gigamit nga dili tukma . . . Gihimo namo ang nawong-sa-nawong nga surbi sa 122 ka heneral nga siruhano, mga siruhano sa bukog, ug mga anestesiologo sa tulo ka ospital sa pagtulotimbang sa impluwensiya sa ubay-ubay klinikal ug dili-klinikal nga mga hinungdan sa pagdesisyon labot sa abuno. Nakaplagan namo ang kaylap nga mga kakulang sa kahibalo sa mga doktor sa mga riyesgo ug mga ipasabot sa abuno.”
Unsay ipasabot sa “dili-klinikal nga mga hinungdan”? Ang taho nagtubag sa bahin: “Ang mga desisyon sa mga doktor naimpluwensiyahan sa ilang mga kauban tungod sa propesyonal ug sosyal nga mga sistema. Ang impluwensiya sa pagpiit sa isigkaingon labing bation sa dihang ang ubay-ubayng doktor magkauban sa pagpanambal . . . Sa maong mga kahimtang, ang mga aksiyon usahay basin madasig sa pagdahom sa usa ka superyor o impluwensiyadong isigkaingon, sa tinguha nga magpahiuyon sa mga sukdanan sa grupo, o sa tinguha nga likayan ang pagsaway.”
Ang artikulo mipatin-aw nga “hinuon, 10% lamang ang nag-ingon nga sila nakahatag ug lagmit dili-kinahanglang abuno aron sa paghupay sa usa ka kauban kas-a sa usa ka bulan o labaw pa . . . Ang bug-os 61% sa mga residenteng doktor nagpaila nga sila nakahatag ug mga abuno nga sa ilang hunahuna dili kinahanglan kay gisugyot sa mas senyor nga doktor nga himoon nila kana, labing menos kas-a sa usa ka bulan.” Gawas pa sa maong matang sa propesyonal nga pagpiit sa isigkaingon, unsa pang laing hinungdan ang tingali makadasig sa usa ka doktor nga imando ang abuno?
“Ang pila ka doktor basin mahilig sa pagtagana sa mga tambal tungod sa pagpalabi sa mga sayop sa pagbuhat kontra sa mga sayop sa dili pagbuhat.” Usa ka medikal nga eksperto “misugyot nga ang naandang sugo nga Primum non nocere (‘Ayaw una paghimoa ang kadaot’) kasagarang isuspendir sa pagpabor sa lagdang ‘Unaha nga may buhaton.’ Ang maong kiling sa paglihok tingali usa ka hinungdang magpatin-aw sa dili-angayng batasan sa pag-abuno.”
Ang mga pasyente nasayod ba sa mga riyesgo sa abuno? “Sa aberids, ang mga doktor nag-ingon nga katunga sa mga pasyente nga gimandoan nila nga magpaabuno sa pulang selula sa dugo nagpahayag ug kabalaka bahin sa mga riyesgo sa abuno.”
Sa pagkamatuod, kini nagailustrar nga sa natad sa mga abuno, ang usa ka edukadong doktor ug usa ka edukadong pasyente mas makaarang sa paglikay sa dili-kinahanglanong mga riyesgo. Ang edukadong Kristohanon duna pay mas maayong panalipod—ang mga sugo ni Jehova batok sa sayop nga paggamit sa dugo.—Genesis 9:3, 4; Levitico 17:13-16; Buhat 15:19, 20, 28, 29.