Kasuko—Unsay Dapit Niini Diha sa Kinabuhi sa mga Alagad sa Diyos?

SA Bibliya daghang lainlaing Hebreohanon ug Gregong mga pulong ang gigamit nga nagpasabot ug kasuko. Ang labing komon nga Hebreohanong pulong alang sa kasuko maoy ’aph, nga sa panguna nagkahulogang “ilong; buho sa ilong” apan kasagarang gigamit nga mahulagwayon alang sa “kasuko” tungod sa paghangos o pagpangusmo sa usa ka tawong nasuko. (Itandi ang Salmo 18:7; Ezekiel 38:18.) Kaamgid sa ’aph mao ang ’a·naphʹ, nga nagkahulogang “maglagot.” Ang kasuko sagad usab nga gilangkit sa Hebreohanong Kasulatan sa kainit ug busa gikaingon nga nagdilaab. Ang ubang Hebreohanong mga pulong gihubad nga “kaligutgot,” “kapungot,” ug “kalagot.” Sa Kristohanong Gregong Kasulatan ang or·geʹ kasagarang gihubad nga “dakong kapungot,” samtang ang thy·mosʹ subsob nga gihubad nga “kasuko.”

Ang kasuko mahimong makataronganon o dili makataronganon. Sa bahin sa Diyos, ang iyang kasuko kanunayng makataronganon, kay gipasikad sa prinsipyo nga gidiktar sa iyang katungod sa bug-os nga debosyon ug sa iyang pagkamakanunayon sa pagtuboy sa kamatuoran; kini gimandoan sa iyang gugma alang sa pagkamatarong ug alang niadtong naghimo sa pagkamatarong. Ang diyosnong kasuko dili magsumikad sa daklit nga kapritso, nga pagabasolan sa ulahi. Si Jehova nakakita sa tanang isyu nga nalangkit sa usa ka butang ug adunay bug-os nga kahibalo sa usa ka kahimtang. (Hebreohanon 4:13) Mabasa niya ang kasingkasing; iyang mamatikdan ang sukod sa kawalay-alamag, pagpasagad, o tinuyong pagpakasala; ug siya molihok nga walay-pinalabi.​—Deuteronomio 10:​17, 18; 1 Samuel 16:7; Buhat 10:​34, 35.

Ang pagpahayag sa tawo sa kasuko mahimong angay kon kini gipasikad sa prinsipyo. Ang usa tingali makataronganong magpahayag sa matarong nga kalagot. Kita gisugo nga ‘kasilagan kon unsa ang tuman-kadaotan.’ (Roma 12:9) Ang Bibliya nagtagana ug daghang pananglitan sa matarong nga kalagot.​—Exodo 11:8; 32:19; Numeros 16:​12-15; 1 Samuel 20:34; Nehemias 5:6; Esdras 7:7; tan-awa usab ang 2 Samuel 12:​1-6.

Ugaling, ang kasuko sa tawo kasagaran kaayong dili-makataronganon ug daghang higayon nga dili-pinugngan. Sagad kining gipasikad sa dili-igong hinungdan ug gipahayag nga walay paghunahuna sa mga sangpotanan. Human luwasa ni Jehova ang Nineve, si Jonas wala mahimuot, “ug siya nanginit sa kasuko.” Si Jonas nakulangan sa kaluoy ug kinahanglang tul-iron ni Jehova. (Jonas 4:​1-11) Si Haring Uzzias sa Juda nasuko sa dihang gibadlong sa mga saserdote ni Jehova ug mipadayon sa iyang mapangahasong dalan, nga niana siya gisilotan. (2 Cronicas 26:​16-21) Ang kamapahitas-on ni Naaman tungod sa dili-maayong tambag nakapalagot ug nakapaaligutgot kaniya, nga hapit mosangpot sa pagkahanaw sa panalangin gikan sa Diyos.​—2 Hari 5:​10-14.

Panginahanglan sa Pagpugong

Ang dili-makataronganon ug walay-pugong nga kasuko mitultol sa daghang tawo sa grabeng pagpakasala, mga buhat pa gani sa kapintasan. “Si Cain nanginit gumikan sa hilabihang kasuko” ug gipatay si Abel. (Genesis 4:​5, 8) Buot patyon ni Esau si Jacob, kinsa nakadawat sa panalangin sa ilang amahan. (Genesis 27:​41-45) Sa iyang kaligutgot, si Saul nagbangkaw kang David ug Jonathan. (1 Samuel 18:11; 19:10; 20:​30-34) Kadtong nanambong sa sinagoga sa Nazaret, nga napukaw sa kasuko gumikan sa pagwali ni Jesus, naningkamot sa paghulog kaniya gikan sa ngilit sa bukid. (Lucas 4:​28, 29) Ang nasukong relihiyosong mga lider “nagkausa nga mihasmag [kang Esteban]” ug nagbato kaniya hangtod sa kamatayon.​—Buhat 7:​54-60.

Ang kasuko, bisan pag makataronganon, kon dili pinugngan, mahimong peligroso, nga magpatunghag daotang mga resulta. Si Simeon ug Levi may katarongan nga maglagot kang Sichem tungod sa paglugos sa ilang igsoong babaye nga si Dina, bisan tuod nga sa bahin sad-an siya. Apan ang walay-kukaluoy nga pagpamatay sa mga Sichemhanon maoy grabeng silot nga ipahamtang. Mao nga ang ilang amahang si Jacob nagsaway sa ilang walay-pugong nga kasuko, nga nagtunglo niana. (Genesis 34:​1-31; 49:​5-7) Sa dihang nailalom sa hilabihang paghagit sa kasuko ang usa ka tawo kinahanglang magpugong sa iyang kasuko. Ang pagreklamo ug pagkarebelyoso sa mga Israelinhon naghagit kang Moises, ang labing aghop nga tawo sa yuta, nga mohimo ug walay-pugong nga buhat sa kasuko diin napakyas siya sa pagbalaan kang Jehova, ug tungod niana siya gisilotan.​—Numeros 12:3; 20:​10-12; Salmo 106:​32, 33.

Ang mga pagsilaob sa kasuko gilista kauban sa ubang dulumtanang mga buhat sa unod, sama sa luag nga panggawi, pagsimbag mga diyosdiyos, espiritismo, ug paghuboghubog. Ang maong mga buhat magpugong sa usa sa pagpanunod sa Gingharian sa Diyos. (Galacia 5:​19-21) Ang masuk-anong sinultihan kinahanglang wagtangon diha sa kongregasyon. Ang mga lalaki nga naghawas sa kongregasyon diha sa pag-ampo kinahanglang walay kasuko ug pagdumot. (1 Timoteo 2:8) Ang mga Kristohanon gisugo nga magmahinay sa kapungot, nga gisultian nga ang kapungot sa tawo dili magpahinabo ug pagkamatarong nga iya sa Diyos. (Santiago 1:​19, 20) Sila gitambagan nga ‘hatagag dapit ang kapungot’ ug pasagdang si Jehova ang manimalos. (Roma 12:19) Ang usa ka tawo dili mahimong gamiton ingong magtatan-aw sa kongregasyon sa Diyos kon siya mapungtanon.​—Tito 1:7.

Bisan tuod ang usa ka tawo masuko usahay ug may katarongan pa, kinahanglang dili niya tugotan nga makasala siya pinaagi sa paghambin niana o pagpabilin diha sa suko nga kahimtang. Kinahanglang dili niya pasagdang mosalop ang adlaw nga anaa siya sa maong kahimtang, kay sa ingon iyang gihatagan ug luna ang Yawa nga mopahimulos kaniya. (Efeso 4:​26, 27) Ilabina kon kini usa ka kaso sa kasuko tali sa Kristohanong mga igsoon, kinahanglang mohimo siyag tukmang mga lakang sa pagpakigdinaitay o paghusay sa suliran diha sa gitagana-sa-Diyos nga paagi. (Levitico 19:​17, 18; Mateo 5:​23, 24; 18:15; Lucas 17:​3, 4) Ang Kasulatan nagtambag nga kinahanglang magbantay kita sa atong kaubanan niining bahina, nga dili makig-uban kang bisan kinsa nga maligutgoton, sa ingon maglikay sa lit-ag sa atong mga kalag.​—Proverbio 22:​24, 25.

Si Jesu-Kristo, sa dihang tawo dinhi sa yuta, naghatag kanato ug hingpit nga panig-ingnan. Ang mga talaan sa iyang kinabuhi wala mag-asoy ug usa ka higayon sa dihang siya misilaob sa walay-pugong nga kasuko o sa dihang iyang gitugotan ang kamalapason, karebelyoso, ug pagpanghasi sa mga kaaway sa Diyos nga magpalagot kaniya ug magpahinabo nga iyang ipabanaag kana ngadto sa iyang mga sumusunod o sa uban. Sa usa ka higayon siya “bug-os nga naguol” sa kakubalan sa kasingkasing sa mga Fariseo ug naglagot kanila. Ang sunod niyang gibuhat mao ang pagpang-ayo. (Marcos 3:5) Sa dihang siya, sa laing higayon, nagpapahawa niadtong nanaghugaw sa templo sa Diyos maingon man nanagsupak sa Kasugoan ni Moises pinaagi sa paghimo sa balay ni Jehova nga usa ka balay nga negosyohanan, kadto dili pinaagi sa walay-pugong, dili-makataronganong pagsilaob sa kasuko. Hinunoa, ang Kasulatan nagpakita nga kadto maoy tukmang kasibot alang sa balay ni Jehova.​—Juan 2:​13-17.

Paglikay sa Makadaot nga mga Epekto

Dili lang kay ang kasuko adunay dili-maayong epekto sa atong espirituwal nga panglawas kondili magpatungha kini ug grabeng mga epekto sa pisikal nga lawas. Mopahinabo kini ug pagtaas sa presyon sa dugo, kausaban sa kaugatan, suliran sa pagginhawa, kadaot sa atay, kausaban sa paghimo ug apdo, mga epekto diha sa hagorila. Ang kasuko ug kaligutgot, ingong kusganong mga pagbati, gilista sa mga doktor nga moamot, mopasamot, o mopahinabo pa gani ug mga sakit sama sa hubak, mga sakit sa mata, mga sakit sa panit, nukanuka, hubaghubag, ug mga suliran sa ngipon ug sa paghilis. Ang kaligutgot ug kapungot makapausab sa mga paagi sa paghunahuna maong ang usa dili makahimo ug lohikong mga konklusyon o makahatag ug maayong pagpanghukom. Ang sangpotanan sa pagsilaob sa kaligutgot kasagaran mao ang yugto sa hilabihang mental nga depresyon. Busa maalamon nga dili lamang sa relihiyosong diwa kondili sa pisikal nga diwa nga pugngan ang kasuko ug tinguhaon ang kalinaw ug gugma.​—Proverbio 14:​29, 30; Roma 14:19; Santiago 3:17; 1 Pedro 3:11.

Sumala sa Kasulatan, ang panahon sa kataposan maoy panahon sa kaligutgot ug kapungot, nga ang mga nasod mangasuko sa pagpuli ni Jehova sa pagmando, ug ang Yawa gitambog sa yuta, “nga adunay dakong kasuko, kay nahibalo nga siya may mubo nga yugto sa panahon.” (Pinadayag 11:​17, 18; 12:​10-12) Tungod sa maong lisod nga mga kahimtang, makaayo sa usa ka Kristohanon nga magpugong sa iyang espiritu, nga maglikay sa makadaot nga pagbati sa kasuko.​—Proverbio 14:29; Ecclesiastes 7:9.