Kon Unsaon Pagtan-aw sa Katahom sa Atong Palibot

“Sa tanang pinulongan, usa sa kinasayohang mga kapahayagan mao ang ‘tan-awon daw nato!’”​—William White, Jr.

ANG gamayng bata nga nagtan-aw sa nagalupadlupad nga alibangbang, ang edarang magtiayon nga nagsud-ong sa mahimayaong pagtunod sa adlaw, ang ginang nga nakadayeg sa iyang giareglar nga mga rosas​—silang tanan sa makadiyot nagtumong sa ilang pagtagad sa katahom.

Sanglit ang katahom sa kalalangan sa Diyos anaa sa tanang dapit, dili na kinahanglang mobiyaheg gatosan ka kilometros aron motan-aw niana. Mahimong layo kaayo ang makapahinganghang mga talan-awon, apan ang talagsaong arte mahimong makaplagan diha sa inyong silinganan kon imo kanang pangitaon ug​—labing mahinungdanon​—kon nasayod ka nga mangita niana.

Kasagaran nga gipahayag nga “ang katahom nagdepende sa tumatan-aw.” Hinunoa, bisan pag dunay katahom, dili tanan ang makakita niana. Hayan kinahanglan pa ug usa ka dibuho o letrato aron mapukaw ang atong interes. Sa pagkamatuod, daghang tawo sa arte nagtuo nga ang ilang kalamposan nagdependeg dako sa ilang katakos sa pag-obserbar inay sa pagdibuho. Ang librong The Painter’s Eye, ni Maurice Grosser, nagpahayag nga “ang dibuhista nagadibuho pinaagi sa iyang mga mata, dili pinaagi sa iyang mga kamot. Bisag unsay iyang makita, kon maklaro niya kini, iya kining masundog. . . . Ang makakitag klaro maoy butang nga mahinungdanon.”

Mga tawo man kita sa arte o dili, mahimo kitang makakat-on nga makakita ug mas klaro, aron mamatikdan ang katahom sa atong palibot. Sa laing pagkasulti, kinahanglang moguwa kita ug motan-aw sa mga butang sa usa ka bag-ong anggulo.

Niining bahina si John Barrett, usa ka magsusulat sa kinaiyanhong kasaysayan, nagpasiugda sa bili sa personal nga kalangkitan. “Walay makahulip sa kahimtang nga sa personal ikaw makakita, makahikap, makasingo ug makapaminaw sa buhing mga hayop ug mga tanom diha sa kinaiyanhong dapit nga ilang gisanayan,” matod niya. “Tugoti nga dulot nga masilsil ang katahom . . . Bisag diin tingali ang usa, tan-aw una, pagkalingaw ug tan-aw pag-usab.”

Apan unsay angay natong tan-awon? Sugdan nato pinaagi sa pagkat-on nga makamatikod sa upat ka paninugdang elemento sa katahom. Kining maong mga elemento makita diha sa halos tanang dagway sa kalalangan ni Jehova. Kon mas subsob kitang mohunong sa pag-obserbar kanila, mas labaw kitang malingaw sa iyang arte.

Pag-ila sa mga Elemento sa Katahom

Mga Porma ug mga Hularan. Kita nagpuyo sa usa ka kalibotan nga daghang porma. Ang pila tanos sama sa hut-ong sa mga bulos sa kawayan o hiyometriko sama sa balayan sa lawa, samtang ang uban walay korte sama sa usa ka panganod nga kanunayng mausab. Daghang porma ang madanihon, mahimong kini usa ka talagsaong orkid, mga bayanan sa kinhason, o bisan mga sanga sa usa ka kahoy nga walay dahon.

Sa dihang sun-on ang samang porma, makamugna kini ug desinyo nga mahimong nindot usab nga tan-awon. Pananglitan, handurawa ang lumbay sa mga punoan sa kahoy sa lasang. Ang ilang mga porma​—matag usa lahi, apan susama​—nakamugnag makapalipayng desinyo. Apan aron makita ang mga porma ug desinyo nga ilang namugna, kinahanglang dunay kahayag.

Kahayag. Ang sabwag sa kahayag maghatag ug linaing kalidad sa mga porma nga atong nakaplagang madanihon. Ipalutaw niini ang mga detalye, dunay kolor ang nawong, ug makamugnag kahimtang sa buot. Ang kahayag lainlain depende sa takna sa adlaw, sa yugto sa tuig, sa klima, ug gani sa dapit nga atong gipuy-an. Ang mangiob nga adlaw uban sa lubog nga kahayag niini maoy tilinguhaon alang sa pagtan-aw sa pughawong mga bulok sa banikanhong-bulak o mga dahon sa tingdagdag, samtang ang mga kabatoan ug mga tayuktok sa katay sa kabukiran magpasiatab sa ilang kulbahinam nga mga porma sa dihang kortehan sa pagsubang o pagtunod sa adlaw. Ang dili-suwaw, bugnaw nga sinag sa adlaw sa Amihanang Hemispera makapukaw sa pagbati alang sa banikanhong talan-awon. Sa laing bahin, ang masilaw nga adlaw sa Tropiko maghimo sa mabaw nga dagat ingong usa ka tin-awng kalibotan alang sa mga naga-esnorkel.

Apan aduna pay kulang nga hinungdanong elemento.

Kolor. Naghatag kinig kinabuhi sa lainlaing mga butang nga atong makita sa atong palibot. Samtang ang ilang porma mahimong magpalahi kanila, ang ilang kolor magpalutaw sa ilang pagkatalagsaon. Dugang pa, ang pagkanat sa kolor sa paaging nagkaharmoniya magmugnag kaugalingon niining katahom. Mahimo kining buhi nga kolor sama sa pula o orens nga magatawag sa atong pagtagad, o usa ka makaparepreskong kolor sama sa asul o berde.

Handurawa ang usa ka luna sa dalag nga mga bulak diha sa usa ka hawan sa lasang. Maig-an sa bidlisiw ang dalag nga mga bulak, nga daw mogilaw sa kahanginan sa buntag, samtang ang lugom nga mga punoan nga giborlasan sa adlaw sa buntag magpormag usa ka hingpit nga tabil sa luyo. Karon duna na kitay hulagway. Ang gikinahanglan na lamang nato mao ang “pagkuwadro” niini, diin moentra ang komposisyon.

Komposisyon. Ang paagi sa pagsagol sa tulo ka paninugdang mga elemento​—porma, kahayag, ug kolor—​nagtino sa komposisyon. Ug dinhi kita, ingong mga tig-obserbar, dunay hinungdanong papel nga gidula. Sa pagsibog lamang ug diyutay paabante, paatras, sa kiliran, pataas, o paubos, kita mahimong makapasibo sa mga elemento o sa kahayag diha sa atong dibuho. Mahimong limitahan nato ang hulagway aron ang mga elemento lamang nga gusto nato ang malakip.

Subsob, awtomatiko natong makomposo ang dibuho sa dihang makakita kita ug nindot nga talan-awon nga gilibotan sa duol nga mga kahoy o mga tanom. Apan daghang nindot nga mga hulagway, sa mas gamayng sukod, ang mahimong atong gitumban.

Pagmatikod sa Gagmay ug sa Dagko

Ang binuhat sa Diyos nga dagko ug gagmay maoy nindot, ug pilopilo ang kalipay kon mahibalo na kitang motan-aw sa mga detalye, nga maayo usab nga pagkakombinasyon. Sila napormang gamitoyng mga dibuho nga nagkatag sa dakong kanbas sa kinaiyahan. Sa pag-apresyar kanila, ang buhaton lamang nato mao ang pagduko ug pagtan-awg maayo.

Kining mga hulagwaya sulod sa usa ka hulagway gihubit sa usa ka letratistang si John Shaw diha sa iyang basahong Closeups in Nature: “Wala gayoy kataposan ang akong kahingangha nga ang usa ka suod nga pagtan-aw sa usa ka kinaiyanhong detalye kanunay nga nagadanig mas suod pang pagsusi. . . . Una atong makita ang halapad nga talan-awon, dayon usa ka luna sa kolor diha sa usa ka bahin sa kuwadro. Ang mas suod nga pagtan-aw magpakita sa mga bulak ug, diha sa usa ka bulak, usa ka alibangbang. Ang mga pako niini nagpakita ug lahi nga desinyo, ang desinyo nga gimugna pinaagi sa usa ka hingpit nga paghan-ay sa mga balhibo sa pako, ug ang matag balhibo hingpit diha ug sa kaugalingon niini. Kon sa pagkatinuod atong masabtan ang kahingpitan nga naglangkob nianang usa ka balhibo sa pako sa alibangbang, kita makasabot sa hingpit nga desinyo nga mao ang kinaiyahan.”

Gawas sa kalipay tungod sa katahom nga gihatag niini kanato, ang arte sa kinaiyahan​—dagko ug gagmay​—mas makapaduol kanato ngadto sa atong Maglalalang. “Ihangad ang imong mga mata ug tan-awa,” awhag ni Jehova. Pinaagi sa paghunong aron pagtan-aw, sa pagtutok, ug sa pagkahingangha, bisan kon itumong ang panan-aw sa bituonong kalangitan o bisan unsang ubang kalalangan sa Diyos, kita gipahinumdoman sa Usa “nga naglalang niining mga butanga.”​—Isaias 40:26.

Mga Tawo nga Nakakat-on sa Pagtan-aw

Sa kapanahonan sa Bibliya ang mga alagad sa Diyos dunay talagsaong interes sa kalalangan. Sumala sa 1 Hari 4:​30, 33, “ang kaalam ni Solomon mas dako pa kay sa kaalam sa tanang mga taga-Sidlakan . . . Siya mohisgot bahin sa mga kahoy, gikan sa sedro nga mao ang sa Libano ngadto sa hisopo nga nagatubo gikan sa paril; ug siya mohisgot mahitungod sa mga mananap ug mahitungod sa nagalupad nga mga linalang ug bahin sa mga butang nga nagalihok ug bahin sa mga kaisdaan.”

Tingali ang interes ni Solomon sa kahimayaan sa kalalangan sa bahin maoy tungod sa panig-ingnan sa iyang amahan. Si David, nga migugol sa daghan sa iyang maumolong katuigan ingong usa ka magbalantay sa mga karnero, subsob nga namalandong sa gibuhat sa Diyos. Ang katahom sa kalangitan ilabinang nakapadayeg kaniya. Sa Salmo 19:​1, siya nagsulat: “Ang mga langit nagapahayag sa himaya sa Diyos; ug ang buhat sa iyang mga kamot nagbutyag niini.” (Itandi ang Salmo 139:14.) Dayag, ang iyang pagkontak uban sa kalalangan nagpasuod kaniya ngadto sa iyang Diyos. Mao usab kini ang mahitabo alang kanato.a

Ingon nga nasayran niining diyosnong mga lalaki, ang pag-ila ug pag-apresyar sa binuhatan sa Diyos nakapalipay sa espiritu ug naghatag kahulogan sa atong mga kinabuhi. Sa atong modernong kalibotan nga gihampak sa giandam-daan nga kalingawan nga subsob makauulaw, ang pagmatikod sa kalalangan ni Jehova makahatag ug maayong kalihokan alang sa atong kaugalingon ug sa atong mga pamilya. Alang niadtong nangandoy sa gisaad sa Diyos nga bag-ong kalibotan, kini maoy pasatiempo nga dunay kaugmaon.​—Isaias 35:​1, 2.

Sa dihang dili lamang ang arte sa palibot nato ang atong makita apan nakasabot usab sa mga hiyas sa Sinati-sa-Arte nga naggama niining tanan, sa walay duhaduha matukmod kita sa pagpalanog sa mga pulong ni David: “Walay bisan kinsa nga sama kanimo . . . , Oh Jehova, ni adunay bisan unsang mga buhat sama sa imong mga gibuhat.”​—Salmo 86:8.

[Mga footnote]

[Mga hulagway sa panid 10]

Mga pananglitan sa hularan ug porma, kahayag, kolor, ug komposisyon

[Credit Line]

Godo-​Foto