Maayong Panglawas ug ang Palibot
Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Nigeria
Matag tuig sa tibuok kalibotan, 49 milyones ka tawo ang mangamatay. Halos 75 porsiento niining mga kamatayona maoy ahat, ang hinungdan nalangkit sa dili maayong palibot ug estilo sa kinabuhi, sumala sa usa ka taho sa World Health Organization (WHO). Tagda ang pipila ka pananglitan:
◼ Ang kanser nagapatay ug lima ka milyon kada tuig. Ang dakong bahin niini, nagtaho ang WHO, “direktang ikapasangil sa kusog nga pag-uswag sa pagtabakog sigarilyo sa nanglabayng 30 ka tuig.”
◼ Ang mga sakit nga kalibang, nga nagapatay ug kapin sa tulo ka milyong kabataan kada tuig, sagad gipahinabo sa nahugawang pagkaon ug tubig, ingon man sa di-hustong sanitasyon.
◼ Ang tesis, nga mamumuno sa tulo ka milyon kada tuig, modaghan diha sa mga kahimtang sa kakabos ug pagdasok sa mga tawo, ilabina sa mga dapit nga dili maayo ang sanitasyon.
◼ Ang mga impeksiyon sa respiratoryo, ilabina ang pulmonya, nagapatayg tulo ug tunga ka milyong kabataan ubos sa singko anyos kada tuig. Ang kadaghanan maoy mga molupyo sa siyudad nga naladlad sa hugaw kaayong hangin.
Gawas pa niining mga nangamatay, kada tuig mga duha ug tunga ka bilyon—halos katunga sa populasyon sa kalibotan—nag-antos gikan sa mga sakit nga nagagikan sa kakulang o sa nahugawang tubig ug dili maayong sanitasyon. Dugang pa, kining bag-ong nga suliran sama sa ulan nga asido, nagkanipis nga ozone layer, ug ang pag-init sa tibuok yuta gilangkit sa WHO sa pagkunhod sa maayong panglawas sa daghan. Tanantanan, ang taho sa WHO nag-ingon, kapin sa duha ka bilyong tawo ang nagpuyo diha sa mga palibot nga peligroso sa kinabuhi o peligroso sa maayong panglawas.
Si Dr. Hiroshi Nakajima, direktor-heneral sa WHO, nagpasidaan: “Kon kita dili molihok karon, ang krisis sa Yuta ug sa mga molupyo niini mograbe na unya kaayo, uban sa usa ka palibot nga dili na makapatunhayg kinabuhi.”
Ang Bibliya nagsaad nga moabot ang panahon sa dihang “walay molupyo ang moingon: ‘Ako masakiton.’” (Isaias 33:24) Kini pagatumanon, dili sa mga paningkamot sa tawo, kondili pinaagi sa Gingharian sa Diyos, nga magwagtang sa mga sakit ug sa hinungdan niini.—Pinadayag 21:3, 4.
[Picture Credit Line sa panid 24]
Godo-Foto