Pagpayuhot—Dangan sa Uropa sa Katuigang 1990

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA ALEMANYA

Usa ka matuling barko ang naglawig gikan sa baybayon sa Amihanang Aprika, paingon sa Gibraltar; usa ka giatpang karomata nga de-motor ang migikan sa Polandia, nga naglakbay pakasadpan; usa ka trak gikan sa Bulgaria ang nagpadulong sa amihanang Uropa; usa ka ayroplano naglupad gikan sa Moscow paingon sa Munich. Unsay kasamahan niini nga mga sakyanan? Ang matag usa gigamit para sa pagpayuhot.

ANG pagpayuhot maoy sekretong pagdala sa mga manggad paingon o pagawas sa usa ka nasod o rehiyon, aron molikay sa mga awtoridad tungod kay gidili ang mga manggad o aron molikay sa pagbayad ug mga buhis niini. Ang pagpayuhot​—usahay nailhan ingong ilegal nga pagnegosyo o pagdalag kontrabando​—gibuhat diha sa Uropa labing menos sukad sa ika-14ng siglo. Kining supak sa balaod nga kalihokan kaylap kaayo mao nga ang sugilambong sa daghang kayutaan karon naglakip ug romantikong mga sugilanon maylabot sa mga tigpayuhot, nga ang pipila kanila nahimong iladong mga bayani.

Ang pagpayuhot ilegal ug kasagarang makadaot​—bisan pag usahay kini nakahatag ug kaayohan. Pananglitan, sa ika-16 nga siglo, ang mga kopya sa hubad ni William Tyndale sa mga bahin sa Bibliya gipayuhot ngadto sa Inglaterra, diin kini gidili. Dugang pa, sa dihang ang mga tropa sa Alemanya miokupar sa Pransiya sa 1940, ang mga tigpayuhot​—uban ang ilang direktang kasinatian sa paggamit sa mga agianan ug mga dalandalan sa Normandy​—“mao ang labing maayong mga tigplano sa gubat sa [Pranses nga] grupo sa mga rebelde,” nagtaho ang GEO.

Karon, 50 ka tuig sa ulahi, ang pagpayuhot nagauswag​—apan ingong usa ka dangan inay usa ka kabulahanan. Ang Uropa nahimong usa nga gitawag sa Aleman nga mantalaang Süddeutsche Zeitung nga “usa ka paraiso sa mga tigpayuhot.” Unsay nakaingon niini nga hitabo?

Usa ka katarongan mao nga miusbaw ang Uropanhon nga Unyon, nga nagdugang ang gidaghanon sa membro nga mga estado gikan sa 6 ngadto sa 15 sulod sa 40 ka tuig.a Ang pagkaluag sa mga paglimite sa bisa naghimo sa internasyonal nga pagpanaw nga mas sayon. Ang usa ka Uropanhon nga pumoluyo nakamatikod: “Katloan ka tuig kanhi susihon sa mga opisyales ang imong mga papeles sa kada utlanan. Karong panahona, makabiyahe ka latas sa mao gihapong mga utlanan nga dili na gani mohunong.”

Dugang pa, giablihan sa Sidlakang Uropa ang mga utlanan niini. Ang ubang mga utlanan, sama sa usa nga milungtad kanhi tali sa duha ka bahin sa Alemanya, wala na maglungtad. Kining tanan nagpasabot nga mas sayon na ang pamatigayon tabok sa mga utlanan. Apan maingon usab sa pagpayuhot. Ug ang organisadong krimen daling nagpahimulos sa bag-ong kahimtang. Ang mga gang sa mga kriminal nag-espesyalisar sa nagkadaiyang kontrabandong mga butang.

Mga Bahandi sa Arte Gipayuhot Sumala sa Giorder

Sa daghang katuigan adiser giablihan sa Sidlakang Uropa ang mga utlanan niini, ang mga bahandi sa arte sa Rusya dili mabatonan sa mga kolektor sa Kasadpan. Apan, karon ang maong mga bahandi “gikawat sa talagsaong panagkombuya sa mga institusyon sa arte sa kasadpang Uropa ug sa mamumunong mga gang sa Rusong mga tigpayuhot,” nagtaho ang The European. Sa pagkatinuod, “ang pagpayuhot sa kinawat nga mga bahandi sa arte [sa Uropa] gituohan sa kapolisan nga nahimong ikatulo sa dako kaayog kitang kriminal nga kalihokan sunod sa pagpayuhot ug droga ug sa ilegal nga pamatigayon sa mga hinagiban.”

Ang pagpayuhot ug mga buhat sa arte dakong negosyo sa Rusya ug sa uban pang dapit. Sa Italya, sulod sa duha ka tuig, gikawat ang mga buhat sa arte nga mobilig kapin sa $500 ka milyon. Saysenta porsiyento sa kinawat nga mga buhat sa arte sa Uropa modangat sa kataposan sa London, diin makaplagan ang mga komprador demalapi. Sa pagkatinuod, daghang butang gani ang “gikawat sumala sa giorder sa way-prinsipyong pribadong kolektor.” Dili ikatingala nga ang gidaghanon sa nauli maoy gamay rang 15 porsiyento.

Mga Hilo​—Lahing Matang sa Pagpayuhot

Maylabot sa arte, ang mga kriminal gibayran aron sa pagpayuhot ug mga butang pasulod sa usa ka nasod, samtang sa ubang mga kabtangan, sila gibayran aron pagawason ang mga butang. Ang usa ka pananglitan mao ang makahilong biya. Ngano pa mang maningkamot sa pagpayuhot sa makahilong biya pagawas sa usa ka nasod? Tungod kay nahimong gastoso kaayo ang legal nga paglabay sa makahilong butang sa daghang nasod. Kini uban sa hulga sa mas estriktong mga pagkontrolar sa kalikopan naghimo niini nga makadaning tanyag nga bayran ang mga tigpayuhot nga ilabay ang makahilong biya sa industriya sa gawas sa nasod.

Asa man ilabay kining mga hiloa? Ang mga pagsusi sa German Federal Crime Bureau nagpakita nga ang mga gang magpayuhot ug makahilong biya nga mga butang​—sama sa daang mga baterya sa sakyanan, pangtunaw nga kemikal, pintal, pamatay sa dangan, ug makahilong mga metal​—gikan sa Kasadpan ug ihan-ok kini sa kayutaan sama sa Polandia, Romania, ug sa kanhing Unyon Sobyet. Kining mga butanga maghulga sa panglawas sa populasyon nianang mga nasora sa umaabot nga katuigan.

Kontrabandong mga Sigarilyo

Ang ubang mga grupo sa mga kriminal nag-espesyalisar sa pagpalakat ug kontrabandong mga sigarilyo. Pananglitan, ang mga sigarilyo gidala gikan sa Amihanang Aprika paingon sa Iberian Peninsula sakay sa matuling mga barko o gikan sa Polandia paingon sa Alemanya sakay sa mga kotse. Ang kantidad sa salapi nga nalambigit dako kaayo. Ang ilegal nga pamatigayon sa wala-buhisi nga mga sigarilyo magpaalkanse sa Aleman nga Estado ug mga usa ka libo ka milyong mark ($674 milyon, T.B.) kada tuig sa nawalang mga resibo sa buhis.

Sumala sa Die Welt, sa kadalanan sa Berlin, mga 10,000 ka tigbaligya​—usahay gitawag ug mga pusher​—nagtanyag ug kontrabando, baratong mga sigarilyo.

Pagnegosyog mga Tawo

Ang usa pa ka linaing kalaki sa organisadong krimen​—usa nga ilabinang daotan​—mao ang pagnegosyog mga tawo. Ang bili alang sa usa ka tawo nga ipayuhot pasulod sa Kasadpang Uropa​—tingali sakay sa trak sama sa usa nga gihisgotan sa sinugdanan sa artikulo​—labihan ka mahal. Sa pagkamatuod, ang International Centre for Migration Policy Development, sa Vienna, nagbanabana nga kining pagnegosyog mga tawo mokitag kapin sa $1.1 bilyon kada tuig.

Sanglit kasagaran sa ilegal nga mga lalin naggikan sa kabos nga mga nasod, gamay ra ang makabayad ug abante sa mga tigpayuhot. Busa, pagkaabot sa Uropa, mapugos silang bayran ang utang pinaagig pagtrabaho para sa mga tigpayuhot ug sa ilang kriminal nga mga gang. Busa makaplagan sa makaluluoyng mga lalin ang ilang kaugalingon nga magapos diha sa walay kataposang modernong-adlaw nga pagkaulipon, nga kanunayng mag-antos sa pag-abuso, pagpugos, pagtulis, ug paglugos. Ang uban mahidangat sa pagtrabaho para sa gihubit sa Die Welt nga mafia sa sigarilyo; ang uban mosangko sa prostitusyon.

Ang bili diha sa bag-ong pinuy-anang nasod wala sukda binase sa nawalang mga buhis lamang. Ang magkaribal nga mga gang makiglanggikit sa pakiggubat nga gihubit sa Süddeutsche Zeitung ingong “dili mahanduraw nga kabangis.” Ang mga numero mismo ang nagpamatuod: Sa kanhing Sidlakang Alemanya, ang mga gang nakabuhat ug 74 ka pagbuno sulod sa upat ka tuig.

Ang Labing Makalilisang sa Tanan

“Sa tanang wala damhang mga sangpotanan sa pagkahugno sa Unyon Sobyet,” misulat ang usa ka magasin sa balita, “tingalig walay labawng makalilisang kay sa pamatigayon sa nukleyar nga materyales diha sa dili-legal nga baligyaan.” Gituohang gipayuhot ang radyoaktibong butang gikan sa Rusya paingon sa Alemanya, nga naghimo niining makahahadlok nga pagpalusot nga “suliran sa kalibotan, ug suliran ilabina sa Alemanya.”

Tagda, pananglitan, ang biyahe sa ayroplano gikan sa Moscow nga gihisgotan sa sinugdanan sa artikulo. Pagkatugpa sa Munich, nakaplagan ang usa ka pasahero nga nagdalag plutonium, usa ka radyoaktibong elemento, sulod sa iyang kartera. Sanglit ang plutonium makahilo kaayo ug makapatunghag kanser, ang hugaw nakapadaot gayod sa Munich ug sa mga pumoluyo niini.

Sa sayong bahin sa 1996, usa ka Rusong pisiko ang giaresto ug gikiha tungod sa pagpayuhot pagawas sa nasod ug kapin sa usa ka kilo sa radyoaktibong materyal nga, sumala sa Süddeutsche Zeitung, gikaingon nga “igong igama ug nukleyar nga bomba.” Ang mga nasod sa kasadpan dunay katarongang mabalaka. Sa usa ka komperensiya sa Moscow, ang mga politiko gikan sa nanguna sa industriya nga mga nasod nagkauyon sa plano nga sulayan nga “pugngan ang pagpayuhot ug materyales sa nukleyar nga mga hinagiban pagawas sa Unyon Sobyet ngadto sa mga terorista o ‘lampingasang mga estado,’” misulat ang The Times sa London.

Kay naghunahuna sa maong mga kapeligrohan, daghang tawo ang nagsukna sa ilang kaugalingon: Mapugngan kaha sa internasyonal nga mga kasabotan ang pagpayuhot? Ang mga kagamhanan, bisan pag sila matinud-anon ug maayog katuyoan, makasanta kaha sa organisadong krimen? Mouswag kaha ang pagpayuhot gikan sa pagkadangan sa katuigang 1990 ngadto sa pagkahimong hampak sa bag-ong milenyo? O aduna kahay katarongan sa paglaom nga ang mga tigpayuhot hapit nang mawala?

Pagpayuhot​—Negosyong May Hamubong Kaugmaon

Dunay lig-ong mga katarongan sa pagtuo nga ang pagpayuhot hapit nang mahimong butang sa kagahapon. Kini tungod kay ang mga kahimtang nga naghimo sa pagpayuhot nga posible ug, alang sa pila ka tawo, makadani pagawad-on na. Unsang matanga sa mga kahimtang?

Una, ang malupigon ug dili-matarong nga ekonomikanhong mga sistema karong adlawa miresulta sa mapihigong pag-apod-apod sa bahandi. Samtang ang katawhan sa pipila ka kayutaan nagtagamtam ug kauswagan, ang katawhan tabok lamang sa utlanan mahimong nagpuyo sa kakabos o tingalig nag-antos ug mga kanihit. Mao kini ang mga kahimtang nga naghimo sa pagpayuhot nga dakog-kita. Apan ang atong Maglalalang nagsaad diha sa Balaang Kasulatan nga hapit na niyang ipailaila ang usa ka sistema sa mga butang diin “magapuyo ang pagkamatarong.” Ang malupigon ug dili-matarong nga ekonomikanhong mga sistema pagahanawon.​—2 Pedro 3:13.

Dugang pa, ang nasodnong mga utlanan pagawad-on, kay ilalom sa kagamhanan sa langitnong Hari, si Jesu-Kristo, ang katawhan mamahimo nang usa ka katilingban. Kay ang maong internasyonal nga panag-igsoonay maoy magpuyo sa tibuok kalibotan, wala na unyay ilegal nga mga lalin. Ug sanglit wala nay makiggubat, ang kapeligrohan sa radyoaktibong paghugaw gumikan sa nukleyar nga gubat dili na unya maglungtad. Sa bag-ong sistema sa mga butang, ang katawhan makakat-on na sa pagtahod sa kalikopan.​—Salmo 46:​8, 9.

Ang pangunang mga panukmod sa modernong-adlaw nga pagpayuhot maoy kadalo, pagkadi-matinud-anon, ug kakulang ug gugma alang sa uban. Ang kamatuoran nga daghang tawo ang nagpasundayag sa maong mga kinaiya karong panahona nagpadayag nga nagkinabuhi kita sa kon unsay gihubit sa Bibliya ingong “kataposang mga adlaw.” (2 Timoteo 3:​1-5) Ang matarong bag-ong sistema nga himoon ni Jehova haduol na. Kitang tanan adunay katarongan sa pagtan-aw sa umaabot nga may pagsalig, dili sa tawhanong kagamhanan o ekonomikanhong mga sistema, apan sa bag-ong sistema ni Jehova.

[Footnote]

[Kahon sa panid 13]

Uban Pang Kontrabandong mga Butang

Talagsaong mga hayop: Usa ka tawo ang nadakpang nagdalag talagsaong mga pawikan gikan sa Serbia paingon sa Alemanya. Siya mitug-an nga nagpayuhot ug 3,000 sa maong mga hayop sulod sa lima ka tuig, nga mikitag tunga sa milyon ka mark ($300,000, T.B.). Ang pamatigayon sa talagsaong mga hayop kasagarang anaa sa mga kamot sa propesyonal nga mga kriminal ug nagauswag. “Nagdagsang ang dili-legal nga pamaligya,” nagkomento ang usa ka opisyal sa aduwana. “Ang ubang kolektor mobayad ug dagkong kantidad sa salapi.”

Mini-ug-markang mga produkto: Sulod sa unom ka bulan, ang opisyales sa aduwana sa erport sa Frankfurt, sa Alemanya, nagkompiskar ug kapin 50,000 ka butang nga may iladong mga marka. Ang mga butang​—sama sa mga relo, software sa kompiyuter, kagamitan sa esport, ug mga antiyohos​—lunlon mga imitasyon.

Mga awto: Usa ka nangunang nagpaabang-ug-kotse nga kompaniya sa Uropa nagtaho ug 130-porsiyento nga pagdaghan sa pagpangawat ug sakyanan sulod sa lima ka tuig. Ang usa ka mantalaan naghubit sa pamaagi sa “modernong mga tulisan sa haywey.” Moabang silag mga kotse, magtaho niini nga gikawat, ug dayon ipayuhot ang mga sakyanan pagawas sa nasod.

Bililhong mga metal: Ang cobalt, nikel, tumbaga, ruthenium, ug germanium mabatonan tanan​—sa ubos nga mga presyo​—sa Estonia, nga nahimong usa sa mga kaulohan sa pagpayuhot sa kalibotan.

Gasolina ug krudo: Ang mga tigpayuhot nga naggamit ug mga barko aron magdalag kontrabandong gasolina ug krudo tabok sa Suba sa Danube tali sa Romania ug Serbia mikita ug $2,500 sa usa ka gabiing pagtrabaho. Niini nga rehiyon ang aberids sa binulan nga suhol maoy mga $80!