Nakakita Ka na ba Sukad ug Isda nga Naglakaw?
PAGKATALAGSAONG TALAN-AWON! Nagbarog ako sa daplin sa katunggan, nga naglantaw sa akong gihunahuna nga bakanteng hunasan. Apan, kini dili diay bakante. Usa ka talagsaong grupo sa mga sirkador ang nagapasundayag. Talagsaon sa unsang paagi? Ang matag usa maoy hangtod sa 15 sentimetros ang gitas-on. Sila maoy mga isda.
Bisan pag ang paghunahuna sa isda nga naglakaw ug naglukso daw sama ra ka imposible sa mga elepante nga naglupad, mao gayod kini ang akong nakita. Apan sa unsang paagi ang isda makalakaw, makakatkat, ug makalukso—oo, makaginhawa pa gani—samtang wala sa tubig?
Ang isda nga akong nakita gitawag ug mga tambasakan. Apil sa talagsaong bahin niini mao ang mga mata niini, nga mobudlat ug dayon mouk-ok. Ang laing bahin mao ang mga kapay sa dughan niini, nga gamiton sa tambasakan sa pagduso sa iyang kaugalingon ibabaw sa lapok—sama gayod sa tawo nga makagamit sa mga kratses sa paglakawlakaw. Apan sa unsang paagi ang tambasakan molukso? Kining talagsaong isda moulpot nga paabante ginamit ang ikog niini, nga mosulpot hangtod sa 60 sentimetros paitaas. Ang mga tambasakan batid usab nga mga inhenyero, nga naggamit sa mga kapay niini ingong mga pala sa paghimog mga lungag diha sa lapok.
Ang tambasakan adunay daladala nga tangke sa oksiheno—ang baba ug mga lawak sa hasang niini, nga kanunayng puno ug tubig sa dihang kini “nagasalom” sa yuta. Sa dihang ang oksiheno diha sa “tangke” niini mahurot na, mokaratil kini ngadto sa lim-aw diha sa lapok aron mapuno pag-usab.
Kon makaadto ka sa mga hunasan sa Aprika o Asia ug kon ikaw makaagwanta sa mga lamok ug sa tropikanhong adlaw, nganong dili sulayan ang pagpangita sa tambasakan? Unya ikaw usab makaingon nga ikaw nakakita ug isda nga naglakaw!—Tinampo.
[Picture Credit Lines sa panid 31]
Paluyo: Jane Burton/Bruce Coleman Inc.
Gisal-ot nga mga hulagway: Giletratohan ni Richard Mleczko