Ang Pagkaylap sa Pundamentalismo
PUNDAMENTALISMO—sa pipila ka dekadang miagi, kini usa lamang ka gamayng kalihokan sulod sa Protestantismo. Pagkadako sa kausaban sa mga butang! Si Bruce B. Lawrence, usa ka komentarista sa relihiyon, misulat nga 30 ka tuig kanhi, pipila lamang ang nagapanglantaw nga sa kataposan sa ika-20ng siglo, ang pundamentalismoa mahimong ingon niana ka hinungdanon ug subsob kaayong gihisgotan diha sa mga palaumagian sa balita ug sa panukiduki sa unibersidad.
Bisan pa, kana ang nahitabo. Ang mga taho sa mantalaan bahin sa mapintas nga mga demonstrasyon sa dalan, mga pagpatay, batok-aborsiyon nga mga kalihokan, politikanhong pagmaniobra sa nagapamit-os nga mga grupo sa relihiyon, ug publikong mga daob sa gisunog nga mga libro nga giisip nga pasipala maoy mga pahinumdom kanunay sa mga buhat sa mga pundamentalista. Ang pinansiyal nga senemanang Mondo Economico sa Italya miingon nga halos bisan asa ang pundamentalismo “nagaatake sa ngalan sa Diyos.”
Ang mga pundamentalista sa subsob gilarawan ingong tigpasulabi ug panatiko, nga nagmugnag mga panagkunsabo ug nagahimog teroristang mga pag-atake. Ang mga tawo nabalaka sa pagdaghan sa maong mga grupo sama sa Comunione e Liberazione sa Romanong Katolisismo, Gush Emunim sa Judaismo, ug sa Christian Coalition sa Protestantismo sa Amerika del Norte. Nganong nagakaylap ang pundamentalismo? Unsay nagpasibot niini? Mao ba kaha kini “ang panimalos sa Diyos,” ingon sa gipaila sa sosyologong Pranses nga si Gilles Kepel?
[Footnote]
a Ang usa ka pundamentalista maoy usa kinsa estriktong nagsunod sa tradisyonal, konserbatibong relihiyosong mga prinsipyo. Ang kahulogan sa “pundamentalismo” pagahisgotan pa sa bug-os sa sunod nga artikulo.
[Picture Credit Line sa panid 3]
Nina Berman/Sipa Press