Ang Bibliya Napreserbar Bisan pa sa Pagsulay sa Pag-usab sa Mensahe Niini

ANG PROBLEMA: Bisan pa sa mga pagsupak ug sa kapeligrohang madunot, ang Bibliya napreserbar. Apan ang ubang magkokopya ug maghuhubad misulay sa pag-usab sa mensahe sa Bibliya. May mga higayon nga ilang gipahaom ang Bibliya sa ilang doktrina imbes ipahaom ang ilang doktrina diha sa Bibliya. Tagda ang pipila ka pananglitan:

• Dapit sa pagsimba: Sa tungatunga sa ikaupat ug ikaduhang siglo B.C.E., ang mga magsusulat sa Samaritan Pentateuch nagdugang human sa Exodo 20:17 ug mga pulong nga “sa Aargaareezem. Ug didto maghimo ka ug halaran.” Gusto sa mga Samarianhon nga mapamatud-an nga base sa Kasulatan ang ilang pagtukod ug templo didto sa “Aargaareezem,” o Bukid sa Gerizim.

• Doktrina nga Trinidad: Wala pay 300 ka tuig human makompleto ang Bibliya, usa ka magsusulat nga nagtuo ug Trinidad nagdugang diha sa 1 Juan 5:7 ug mga pulong nga “sa langit, ang Amahan, ang Pulong, ug ang Espiritu Santo: ug kining tulo usa.” Kanang mga pulonga dili makita sa orihinal nga sinulat. “Sukad sa ikaunom nga siglo,” matod sa eskolar sa Bibliya nga si Bruce Metzger, ang maong mga pulong “sagad nang makita diha sa mga manuskrito sa Karaang Latin ug sa [Latin] Vulgate.”

• Balaang ngalan: Agig pagsunod sa patuotuo sa mga Hudiyo, gitangtang sa daghang maghuhubad sa Bibliya ang balaang ngalan diha sa Kasulatan. Ila kanang giilisag mga titulo sama sa “Diyos” ug “Ginoo,” mga titulo nga gigamit sa Bibliya dili lang para sa Maglalalang kondili para usab sa mga tawo, mga butang nga gisimba, ug bisan sa Yawa.​—Juan 10:34, 35; 1 Corinto 8:5, 6; 2 Corinto 4:4.a

KON SA UNSANG PAAGI NAPRESERBAR ANG BIBLIYA: Una, bisag ang ubang magkokopya sa Bibliya dili maampingon o dili matinud-anon, mas daghan ang eksperto ug maampingon. Sa tungatunga sa ikaunom ug ikanapulong siglo C.E., gikopya sa mga Masorete ang Hebreohanong Kasulatan ug nailhan kana ingong Masoretic text. Ilang giihap ang mga pulong ug mga letra sa pagseguro nga walay makalusot nga sayop. Kon sila magduda nga may sayop diha sa ilang gibasehang kopya, ila kining isulat sa margin. Wala gayod usba sa mga Masorete ang teksto sa Bibliya. “Para nila, dako kaayong sala ang tinuyo nga pag-usab niini,” misulat si Propesor Moshe Goshen-Gottstein.

Ikaduha, ang mga manuskrito karon nga hilabihan ka daghan nakatabang sa mga eskolar sa Bibliya nga makita ang mga sayop. Pananglitan, sulod sa daghang siglo, ang mga lider sa relihiyon nagtudlo nga ang ilang Latin nga bersiyon naundan sa orihinal nga mensahe sa Bibliya. Busa, sa nahisgotan na sa nag-unang mga parapo, sila nagdugang diha sa 1 Juan 5:7 ug mga pulong nga wala sa orihinal. Kini nga sayop nakalusot pa gani diha sa iladong Iningles nga King James Version! Apan dihang nadiskobrehan ang ubang manuskrito, unsay napamatud-an? Si Bruce Metzger misulat: “Ang maong mga pulong [sa 1 Juan 5:7] dili makita diha sa manuskrito sa tanang karaang bersiyon (Syriac, Coptic, Armenian, Ethiopic, Arabic, Slavonic), gawas sa Latin.” Busa ang maong sayop gitangtang diha sa bag-ong mga edisyon sa King James Version ug sa ubang Bibliya.

Napamatud-an ba diha sa karaang mga manuskrito nga ang mensahe sa Bibliya wala mausab? Sa 1947, nadiskobrehan ang Mga Linukot nga Basahon sa Patayng Dagat nga mas unang nasulat kapig usa ka libo ka tuig kay sa Masoretic text. Busa ang gikopya sa mga Masorete nga Hebreohanong Kasulatan makomparar na sa mga eskolar nianang sa mga linukot nga basahon sa Bibliya. Usa ka membro sa editorial team sa Mga Linukot nga Basahon sa Patayng Dagat miingon nga ang usa ka linukot “igo nang ebidensiya nga ang pagkakopya sa orihinal nga mga sinulat sa Bibliya sulod sa kapig usa ka libo ka tuig pinaagi sa Hudiyong mga magkokopya maoy husto ug maampingon.”

Ang Chester Beatty Library sa Dublin, Ireland, dunay koleksiyon sa mga papiro sa halos tanang basahon sa Kristohanon Gregong Kasulatan, lakip na sa mga manuskrito nga sukad pa sa ikaduhang siglo C.E.​—mga 100 ka tuig lang human makompleto ang Bibliya. “Bisag ang mga Papiro dunay daghan kaayong bag-ong impormasyon bahin sa orihinal nga mga pulong,” matod sa The Anchor Bible Dictionary, “kini nagpakita usab nga wala gayod mausab ang mensahe sa Bibliya sa tibuok panahon nga kini gikopya.”

ANG RESULTA: Imbes makausab sa mensahe sa Bibliya, ang kadugay ug kadaghan sa manuskrito sa Bibliya nakatabang hinuon. “Walay laing karaang libro ang dunay ingon niana kadugay ug kadaghan nga pamatuod sa mensahe niini,” misulat si Sir Frederic Kenyon bahin sa Kristohanon Gregong Kasulatan, “ug walay eskolar nga bukas ug hunahuna ang molimod nga ang mensahe nga atong nabatonan karon tukma.” Ug kon bahin sa Hebreohanong Kasulatan, ang eskolar nga si William Henry Green miingon: “Ikaingon nga wala gayoy laing karaang basahon ang tukma kaayong pagkakopya.”