Usa ka Masulob-ong “Semana Santa” sa Popayán

Sinulat sa koresponsal sa “Pagmata!” sa Colombia

ANG kasiglohan-ug-edad nga pagsaulog nagsugod sa Dominggo de Ramos sa Kakristiyanohan. Nangabot ang kaliboang turista—bisan gikan sa ubang kanasoran—sa pag-atender sa tinuig nga pagsaulog sa “Semana Santa” sa Popayán, Colombia. Sa maong una sa kada gabii nagkalainlaing mga prosisyon nga sinugaan sa sulo, ang mga pari, nga sundan sa iladong mga tawo sa lungsod ug mga batang estudyante, naghulagway sa madaogon nga pagsulod ni Kristo nga nagsakay sa asno ngadto sa Jerusalem sa pagpresentar sa iyang kaugalingon nga Hari. Ang sunod nga mga prosisyon sa magabii naghawas sa ubang mga hitabo sa kataposang mga adlaw sa kinabuhi, kamatayon ug pagkabanhaw ni Kristo.

Samtang giagi ang dagkong mga imahen ni Jesus, Maria ug ubang katawhang gihisgotan sa Bibliya nga pinas-an nga solemne, ang mga panon sa katawhan nga walay timik naglinya sa duruha ka daplin sa hiktin nga mga dalan ubay sa 20-bloke nga ruta diin nahimutang ang tanang importanteng mga simbahan sa siyudad. Pana-panahon ang cargueros nanghunong ug nagbutang sa bug-at nga mga plataporma nga binuhat sa oaks nga niana gitaod ang mga imahen, nga naghatag ug temporaryong pahulay sa ilang nanghubag nga mga abaga ug nanakit nga mga bukton ug bukobuko.

Walay mausa ang naghunahuna nga katunga sa “Semana Santa” ang dako kaayong atop nga lingin sa kasiglohag-edad nga katedral mahugno, nga magpatay sa mga 50 ka magsisimba sa sayo sa buntag; ni ang ginatos pang katawhan kalit mamatay dihang 60 porsiento sa makasaysayanhong bahin sa maong 446-tuig-edad nga siyudad literal malumpag nga mahimong abogong kagun-oban.

Ang Sinugdanan sa Pangilin

Ang Popayán, nga nahiluna sa mabungahong walog sa habog nga Kabukirang Andes sa habagatan-kasadpang Colombia, natukod sa 1537. Nahiuyon sa Katolikong batasan, ang magtutukod si Sebastian de Belalcazar nagdedikar sa Popayán ngadto sa Nuestra Señora del Reposo (Atong Birhin sa Reposo) ingong patron nga “santa.” Sukad sa sinugdanan, ang inadomohang mga imahen ug mga estatwa sa relihiyosong mga bayani gigama ug gibutang sa mga templo ug mga simbahan. Sa espesyal nga mga okasyon, ilabina panahon sa Easter, sila gigawas ug gipas-an agi sa kadalanan diha sa masadyaong mga prosisyon, samtang ang mga pari ang nanguna ug ang mga tawo sa lungsod nagsunod. Ingon ka sayo sa 1558, ang Popayán, sa pagsundog sa susamang mga seremonyas sa Uropa sa Edad Media, nag-ugmad sa ilang kaugalingong mga prosisyon nga sinugaan sa sulo ug sa mga saulog sa “Semana Santa.”

Sa nag-uswag sa gidak-on ug bahandi ang siyudad, ang mga simbahan ug kapelya midaghan ug mas maartihon. Gidugang ang mas daghang imahen ug mga estatwa sa koleksiyon—ang pipila binuhat nga lokal, ang uban pinalit sa Espanya, Italya ug Peru. Ang “Semana Santa” nga mga saulog ug mga prosisyon sa Popayán, usa ka importanteng lingkoranan sa Katsilang Korona, nabantog. Ang iyang mga simbahan, mga templo ug musiyo nahimong mga depositohan sa mahal nga mga butang sa arte. Ang usa ka biyahe ngadto sa matahom nga Popayán nahimong kinahanglanon alang sa ika-20ng-siglong bisita ngadto sa habagatan-kasadpang Colombia.

“Ang Kataposan sa Kalibotan!”

Sa panahon sa maong “Semana Santa” sa 1983, ang Martesug Miyerkoles-sa-gabii nga mga prosisyon nagpadayon sumala sa eskedyul. Ang “Huwebes Santo,” usa ka opisyal nga relihiyosong pangilin sa Colombia, namanagbanag nga ang pila ka sayong namangon nangadto sa katedral alang sa selebrasyon sa Misa. Kadto mga 8:10 s.b.

Dayon, sunod sa ngulob ilalom sa yuta, misugod pagtuyatuya ang yuta nga makapalipong. Ang mga tawo, kay nalisang, nanggawas sa kadalanan, nga ang pipila nagsul-ob pa sa ilang sinina sa katulog. Ang ngulob nahimong dahunog nga sama sa ayroplanong jet, samtang mianam pagkusog ang pag-uyog ug pagtuyatuya. Nanghilak ang mga tawo, nga daghan nangluhod nga misangpit sa mga ngalan sa paborito nga “mga santos.”

Sa kalit, may ubay-ubay kusog nga pag-uyog ug pagtay-og. “Abi namog kataposan na kadto sa kalibotan!” matud sa pipila sa ulahi. Ang hilabihan ka dagkong mga estatwa ni Pedro ug Pablo, nga didto sa itaas sa atubang sa katedral, mitabyogtabyog ug nahapla sa pagkahulog—nga nadugmok sa semento sa parke sa ubos. Ang habog lingin nga mga atop sa katedral mihagsa sa yuta, nga gibilin lamang ang kabhang sa usa sa labing karaang mga katedral sa kanasoran sa Amerika.

Sa 35 ka relihiyosong mga templo sa Popayán, gitaho nga katunga ang naguba o nadaot pag-ayo nga kinahanglang gubon sila. Sa Sementeryo Sentral, ang mga paril sa mga lawak lubnganan nangatumba pagawas, ug ang mga lungon, nga nahilabay sa gawas ug nabuksan, nagpadayag sa ilang makahahadlok nga mga patayng lawas sa kadaghanan, susama sa ginatala sa Bibliya sa Mateo 27:51, 52. Sa 18 lamang ka segundo, 446 ka tuig sa kasaysayan maorag natapos.

Popayán Naguba

Sa Cali, 85 ka milya (137 km) paamihanan, hinay ra ang uyog niadtong buntag sa Huwebes nga pangilin. Apan sa taudtaod ang makapakurat nga balita gianunsiyo nga ang dakong bahin sa Popayán naguba. Ang among mga hunahuna miliso dayon ngadto sa kongregasyon sa duolag usa ka gatos nga Saksi ni Jehova nianang siyudara. Bisan pag ang Pan-Amerikanhong Dalan gisirhan sa tanan gawas sa opisyal nga sakyanan, duha ka sakyanan sa mga Saksi nga nagdalag medikal nga mga doktor ug usa ka inhenyero sibil—uban ang mga abiyo sa first-aid ug mga sudlanang may tubig—nakaagi sa mga babag sa karsada ug mga checkpoint ug nakaabot sa Popayán.

Ang kalumpagan kaamgid sa usa ka siyudad nga napayhag tungod sa sunodsunod nga mga pagbomba panahon sa ikaduhang gubat sa kalibotan. Ang mga tinukod nangahibat, nga maorag gipugngan sa kamot nga dili makita. Ang pila ka balay samag hitsura sa dagkong mga balay sa monyeka. Ang ilang mga bungbong sa atubang nahugno pagawas nganha sa yuta, nga nagpadayag sa ilang mga kasangkapan sa sulod. Ang mga tawo sa lungsod nangalot sa kagun-oban ug kadalanan nga nakatagan sa mga guba alang sa posibleng mga naluwas o sa mga kabtangan sa pamilya. Ginatos ka tawo, nga natangaan, nanglingkod sa gawas taliwala sa mga kasangkapan sa balay nga ilang naluwas.

Makapagun-ob sa kasingkasing mao ang talan-awon sa sementeryo. Usa ka otso-anyos batang lalaki sa usa ka paagi nagdalag mga lungon nga nasudlan sa iyang inahan, amahan ug duha ka igsoong lalaki nga ilubong. Ginatos ang nagtrabaho nga todotodo sa paglubong pag-usab sa mga patay nga nahisalibay sa linog ug pag-atiman sa mga nakalabang nga nagdala niadtong bag-ong nangamatay—ang uban sulod pa sa mga plastik nga puyo—aron ilubong. Ang baho sa patay dili maantos!

Mga Saksi Luwas

Ang gamay nga grupo sa mga Saksi nagkatigom sa Kingdom Hall. Sa walay duha ka oras tapos sa linog, ilang nakontak ang tanang sakop sa kongregasyon ug mga interesado. Ang tanan luwas, ug sa kadaghanan wala masamdi. Usa ka batang babaye naglingkod na sa may lamesa alang sa pamahaw dihang milinog. Siya nahulog sa ilalom sa lamesa nga maorag giduso, samtang ang bungbong nga adobe nalumpag ibabaw sa lamesa ug sa palibot sa salog. Ang adobe nga bungbong sa balay sa silingan nalumpag ngadto sa atop sa Kingdom Hall, nga mihagsa nga milusot sa mga baldosa ngadto sa salog sa sulod. Ang mga balay sa pipila ka Saksi nadaot pag-ayo ug ang pipila naguba.

Ang mga hinabang gikan sa ilang isigka-Saksi nangabot gikan sa tibuok nasod ug gikan usab sa gawas sa Colombia. Ang pagkaon ug materyales nga igtutukod gipalit ug gihatod sa trak ngadto sa Popayán. Ang mga grupo sa Saksi gikan sa Cali nangabot kada hinapos sa semana sulod sa kapin sa duha ka bulan sa pagtrabahog daghang oras sa pagpangguba ug pagtukod pag-usab alang sa ilang mga igsoong nanginahanglan.

Usa ka semana tapos sa linog, ang mga Saksi ni Jehova nga mitambong sa kaduha-sa-tuig nga asembliya sirkito sa Cali namakpak sa pahibalo nga ang tibuok kongregasyon sa kapin sa gatos sa ilang Kristohanong mga igsoon bag-o pang nangabot gikan sa Popayán sa pagtambong sa asembliya. Sa malipayon, kadtong nanambong miamot aron sa pagpakyaw ug mga bus sa pag-uli sa mga sakop sa kongregasyon sa gabii sa Dominggo tapos sa kataposang sesyon.

Usa ka Laing Estorya nga Gisugid

Samtang ang mga mantalaan sa kanunay nagpasiugda sa kasolemne ug kabalaan sa tinuig nga saulog sa “Semana Santa” sa Popayán, ang mga tawo sa lungsod sa maong panahon may laing estorya nga gisugid. Sa giinterbiyo sa usa ka reporter ang 30 ka tawo tapos sa linog, 25 miingon nga prangka nga ang katalagman maoy silot gikan sa Diyos. Sa 20 ka tigulang, 19 mitubag nga wala magpanuko nga ang pagkaguba sa siyudad maoy silot sa Diyos tungod sa mga pagpatuyang nga gihimo panahon sa “Semana Santa.” “Kita takos niadto,” matud nila. “Kini usa lamang ka dakong karnabal, uban sa mga prosisyon ingong pangunang talan-awon. Ug tapos niana daghan sa cargueros (mga kargador) nangahubog.”

Sumala sa gipunting sa El Tiempo, usa ka mantalaan sa Bogota, daghang pagpatuyang ang nahitabo. Kapin sa gatos nga pampam ang miadto sa Popayán alang sa saulog, nga nadani sa paghugop sa 10,000 ka turista nga naandang moabot sa pagtan-aw sa bantog nga mga prosisyon. Ug ang mga naytklab ug mga bar bukas sa tibuok gabii panahon sa saulog sa “Semana Santa.”

Ang mga linog gitagna nga mahitabo niining panahona sa kasaysayan sa katawhan apan dili ingong silot gikan sa Diyos. Hinunoa, sila maoy usa sa mga ebidensiya nga kita nakaabot sa konklusyon sa presenteng tibuok-kalibotang sistema sa mga butang ug sa dili madugay ang Diyos maghanaw sa tanang pagkadaotan ug kasub-anan ug magpasulod sa usa ka bag-ong sistema sa mga butang sa tibuok yuta. Hangtod niining tuig 1985, ang mga Saksi ni Jehova sa Popayán aktibong nagatabang sa ilang mga silingan sa pagkab-ot nianang paglaoma.—Mateo 24:3, 7, 14; Pinadayag 21:1-5.

[Letrato sa panid 20]

Nahagsa sa yuta ang tag-as linginong mga atop sa katedral, nga ang nabilin mao lamang ang kabhang