Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Akong Mapatagbaw ang Akong mga Ginikanan?

NAGTUO ang inahan ni Wally nga kinahanglang mogugol pa siyag panahon sa iyang homwork. Apan, si Wally, miingon: “Nagtuon ako pag-ayo sa eskuylahan ug gusto kong makapahulay ug diyutay sa pag-abot sa balay. Mobista sa mga higala, ug uban pa. Apan siya moingon, ‘Dili ka makagawas ning balaya.’”

‘Tinguhaa nga ikapasigarbo ko ikaw!’ ‘Paningkamot!’ ‘Kab-ota ang kalamposan!’ Pamilyar nga mga pag-awhag kini sa mga ginikanan. Ug samtang ang ubang mga batan-on madasig o mapalihok niining pulonga, tingali maglagot ka niini. Dili buot ingnon nga gusto kang dili na lang tagdon sa imong mga ginikanan, apan usahay imong bation nga daw sobra ra ang ilang pagtagad. ‘Sa unsang paagi akong mapatagbaw sila?’ mahibulog ka.

Kon Nganong Dako ang Ginahandom sa mga Ginikanan

Una, atong dawaton ang importanteng kamatuoran: Gibati sa maayong mga ginikanan ang responsabilidad diha sa ilang mga anak. Ug sama sa gipamulong sa Proverbio 10:​1, “Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan, apan ang usa ka anak nga buangbuang maoy kaguol sa iyang inahan.” Busa natural na lamang nga magtinguha ang imong inahan nga maayo kag lakaw. Ikaw maoy larawan kanila. Apan, labing hinungdanon, gimahal ka gayod nila. Nag-ingon si Dr. Joan Lipsitz, “Kasagaran, ang mga paghandom sa mga ginikanan gipasukad sa tinguha sa pagpalibre sa bata sa pagsinati sa samang mga butang nga naagian sa mga ginikanan sa sama pa sila kanilag panuigon.”

Busa kon moingon ang imong Papa ug Mama sa dili paglakaw sa balay ug sa pagtapos sa imong homwork, sila dili maingon nga dili sila makataronganon. Sila nasayod nga aron makasugakod ka ingong hamtong kinahanglang imong ugmaron ang pipila ka katakos ug mga abilidad, mga katakos nga mabatonan lamang pinaagi sa bug-os nga pagkugi. Ug kon sila mga Kristohanon, buot usab nila nga imong makab-ot ang bug-os espirituwal nga katakos. (Itandi sa Efeso 4:​13.) Oo, luyo sa pagdasig sa imong mga ginikanan sa pagkuhag dakong grado o sa ilang sugo nga motambong ka sa Kristohanong mga tigom, ug uban pa, anaa ang dako nga gugma. Sama sa gipahayag sa batan-ong lalaking si Gary: “Tinuod, hataas nga mga tumong ang gihatag kanako sa akong mga ginikanan. Gawas pa, ilang mahigugmaong gisakripisyo ang ilang panahon ug salapi diha kanako. Ako mao ang ilang ‘bililhon’ nga kabtangan.”

Tugotan ta, manobra tinuod ang ubang mga ginikanan, nagtinguha sila nga makabaton ang ilang mga anak ug dakong suweldong mga trabaho, maayong pagkabutang sa kinabuhi, o dungog pa ngani. Ang mama ug papa ni Billy, pananglitan, naghandom nga mahimo siyang iladong magdudula. Human sa klase bansayon siya sa iyang amahan sa lay-ups diha sa dulaanan sa basketball. Apan, dili gayod linya ni Billy ang pagkamagdudula.

Hinunoa, matikdi kon unsay giingon ni Jesus, sa dihang ang inahan sa duha sa iyang mga apostoles misulay sa pagpahigayon ug dungganong mga posisyon alang sa iyang mga anak sa Gingharian ni Kristo​—‘ang usa sa iyang tuong kamot ug ang usa sa iyang wala.’ Maayo ang iyang tinguha nga makaalagad sa uban ang iyang mga anak uban kang Jesus. Apan tingali adunay tuno sa sayop nga motibo sa iyang hangyo. Bisan pa, gitul-id ni Jesus ang iyang tinguha ug sa iyang mga anak bahin sa ilang ‘pagbaton ug awtoridad ingong dagkong mga tawo.’ Ang pagpaningkamot nga mahimong numero uno dili maoy paagi sa mga Kristohanon. (Mateo 20:​21-26) Maingon man karon, ang bililhon mao ang imong relasyon sa Diyos. (1 Corinto 1:​31) Ang mainit nga kompetisyon ug ang pangagpas nga makatigom ug materyal nga bahandi maoy kakawangan nga ‘paghakop ug hangin.’​—Ecclesiastes 4:​4; tan-awa usab ang Galacia 5:​26 ug 1 Juan 2:16.

Apan, mapakyas ang ubang mga ginikanan sa pagpabili niini. Tingali ilang pugson ang ilang mga anak nga manghawod​—bisan saylo na sa ilang mga katakos. Unsay moresulta? Miingon ang usa ka awtoridad: “Ang imposibleng mga paghandom sa mga ginikanan, sa mga magtutudlo ug sa isigkaingon tingali maoy hinungdan sa mga problema may labot sa tensiyon taliwala sa mga batan-on kay sa bisan unsa pang tuboran.”

Hinuon, diyutay ra ang sobra ka ambisyoso ug sobra ka pugosong mga ginikanan. Busa ang mga kinahanglanon nga ihatag sa imong mga ginikanan tingali makataronganon. Apan adunay daghang butang nga imong mahimo​—ug pagtuon​—sa paghimo sa ilang mga paghandom nga mahimong imong kaayohan!

Pagtuon sa Pagbuhat sa Labing Maayo!

“Nasuko ako, nawad-ag kasibot, ug nahadlok,” nanumdom ang 16-anyos nga babaye diin gihangyo siya sa iyang nga ginikanan sa pagpabilin sa klase alang sa abanseng mga estudyante. “Sa akong hunahuna, dili kaayo ako hawod.” Apan sobra ra ba ang gihangyo sa iyang mga ginikanan sa pagsugyot nga maningkamot pa siya ug dugang? Dili. Nakatapos siya nga nakakuhag dakong mga grado ug karon naglantaw sa bug-os nga eksperyensiya ingong “kadaogan kanako.”​—Teen magasin.

Usahay ipakamenos sa mga batan-on ang ilang mga katakos. Busa kon dasigon ka sa imong mga ginikanan sa pagpauswag sa usa ka dapit​—mga grado, pananglitan​—walay maalakansi kanimo sa pagpalandong sa ilang punto de bista. “Pamati sa imong amahan nga maoy hinungdan sa imong paghimugso,” miingon ang Proverbio 23:​22, “ug ayaw pagtamaya ang imong inahan kon siya matigulang na.” Ang ilang kasinatian sa kinabuhi nakatabang kanila sa pagtimbangtimbang sa imong mga abilidad nga mas realistikanhon. Diha sa iyang librong Childstress! si Mary Susan Miller misulat: “Buot ko lamang ipasiugda ang kamatuoran nga ang mga ginikanan ug mga magtutudlo kinahanglang adunay mga paghandom sa mga bata. . . . Kon wala kini, mawad-ag pagsalig sa kaugalingon ang mga bata nga maoy resulta kon ang mga hamtong dili motuo kanila.”

Dayon, sulayi, sa pagkab-ot sa makataronganon nga mga paghandom sa imong mga ginikanan.

Pakigkomunikar! Pakigkomunikar!

Nan, komusta, kon imong bation nga nakahatag kanimog sobrang kapit-osan ang mga kinahanglanon sa imong mga ginikanan? O komusta kon ang ilang mga tumong lahi sa imong mga tinguha? Ang panginahanglan sa pakigkomunikar​—sa matukoron, sa maluluton​—maoy balikbalik nga tema nga madungog gikan sa mga batan-on kinsa malamposong nakaatubang niining situwasyona. Si Veronica, pananglitan, miingon: “Lingkod uban sa imong mga ginikanan kon walay nasuko kaninyo ug ipaila ang imong kaugalingon kanila sumala sa pag-ila nimo sa imong kaugalingon.” Si David midugang: “Kon sayo pa lang unta sa kinabuhi akong nakasugod sa pakigsulti sa mga kapit-osan nga akong gibati, mas masayon unta dili lamang kanako kondili sa akong mga ginikanan usab.”

Ang komunikasyon nagkinahanglag pagpamati ug pagsulti. Tingalig tin-aw ang gihangyo sa imong mga ginikanan. Apan nasayod ka ba gayod kon ngano nga gihangyo nila kana? Hinumdomi, “Binuang o kaulawan ang pagtubag sa pangutana [o hangyo] nga wala pa nimo madunggi.” (Proverbio 18:​13, The New English Bible) “Ang komunikasyon,” miingon si Tom Kennon, tigpakigpulong sa departamento sa sikyatriya sa University of California, “mao ang yawi. . . . Usa ka bag-ong pagkamatikod ang motungha sa tin-edyer​—maingon man sa mga ginikanan.” Duha ka butang ang makatabang sa maong komunikasyon.

Kooperar: “Akong nakita nga importante nga mas masugtanon,” miingon si Gary. Siya miadmiter nga kini “dili sayon sa tanang panahon.” Sayon o dili, gipakita sa Bibliya nga husto kini: “Sunda ang inyong mga ginikanan, kay matarong kini nga imong buhaton.” (Efeso 6:​1, NE) Ang pagsukol kanila magpahilayo kanimo gikan kanila. Si Veronica, nga gihisgotan ganiha, midugang nga ang maong kooperasyon “makahimo kanimong mas maayong tawo sa ulahi.”

Pakitag pagtahod: Ang pagtahod makapauswag sa imong relasyon sa pamilya. Makahimo kini kanimo sa pagpadayag sa imong mga pagbati nga walay masilo. Busa kon imong gibati nga ang imong mga ginikanan naghangyo ug sobra kay sa imong maarangan, ipakita ang imong mga hunahuna sa maluluton ug sa lalom nga pagtahod.​—Itandi sa 1 Pedro 3:15.

Pananglitan, ang usa ka Kristohanong batan-on nga ginganglag Edward nagkasungi uban sa iyang mga ginikanan bahin sa iyang gitinguhang karera. Giunsa niya sa pagtagbaw sila ning delikadong situwasyon? Si Edward miingon, “Maayong resulta ang akong nabatonan sa akong gipatin-aw sa matinahuron nga paagi kon nganong nagtinguha ako sa pagpadayon sa Kristohanong ministeryo imbes sa karera nga ilang gipili alang kanako. Nagpaabot ako ug dakong away, ilabina kang Mama, apan dihay kalma nga tubag.”

Makaikag, sa milabay ang katuigan nahimong usa sa mga membro si Edward diha sa hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova sa tibuok nga kalibotan. Dili pa dugay ang iyang inahan misulat: “Tinuod nga nasuko kami sa mihukom ka sa pag-anha [dinha]. Apan, among gidawat kini ug gibati nga tingali mao kini ang labing maayong desisyon alang kanimo. Daw malipayon ka dinha ug mao kana ang bililhon. Dili kami makadawat sa paagi sa imong relihiyosong panghunahuna, apan wala kana makapahimong sayop o daotan.”

Busa imbes masuko sa mga pag-awhag sa imong mga ginikanan, nganong dili nimo lantawon ang mga paghandom sa imong ginikanan kanimo ingong kapahayagan sa ilang pagsalig kanimo? Ug kon ang ilang o imong mga paghandom nagkinahanglag pagpasibo, ipakita ang imong pagtahod matag hisgot nimo niana.

[Blurb sa panid 15]

“Lingkod uban sa imong mga ginikanan kon walay nasuko kaninyo ug ipaila ang imong kaugalingon kanila sumala sa pag-ila nimo sa imong kaugalingon,” mirekomendar ang usa ka batan-on

[Mga Letrato sa panid 16]

Gibati ba nimo nga nakahatag tensiyon ang imong mga ginikanan kanimo tungod sa ilang pagplano sa imong kinabuhi?