Gi-hijack Paingon sa Malta—Apan Naluwas Ako
Sa mga alas 8 s.g. sa miaging Nobyembre 23, miabot ako sa Athens International Airport kuyog sa usa ka kauban, si George Vendouris. Moadtoay kami sa Dubai, sa United Arab Emirates, sa pag-inspeksiyon sa usa sa mga barko sa kompaniya nga akong gitrabahoan. Dugay na nga pangulong inhenyero ako sa among kompaniya, ug kaabag ko si George niining trabahoa.
Nagpaingon kami sa Dubai agi sa Cairo sakay sa EgyptAir Flight 648. Human nga nakaagi sa nagkalainlaing mga checkpoints, miabot kami sa ayroplano, usa ka Boeing 737. Sanglit usa ra man ang among bagahi, sayo kami nga nakasulod sa ayroplano. Kon wala ako makalimot, naglingkod kami sa ikapitong lumbay, sa lingkoranang A ug B.
Sa kataposan, dihang nakasakay na ang tanan, milupad kami sumala sa iskedyol pasado sa alas 9:00 s.g. Dili kaayo puno ang ayroplano, wala makaabot ug usa ka gatos ang mga pasahero. Wala magdugay tapos nakalupad nangdalit ang mga flight attendant ug mga pabugnaw. Tingali nakalupad na kamig mga 25 minutos o kapin pa dihang mibutho ang usa ka tawo sa atubangan sa pultahan sa piloto. Dunay posil ang iyang usa ka kamot ug berdeng granada sa pikas, ug misinggit siya sa sinultihang Arabiko. Grego ako ug wala makasabot sa Arabiko, apan nasabtan ko nga hijack kadto.
Busa among gisunod ang kisaw sa mga pasahero ug nagpaisa sa among mga kamot sa ibabaw sa among mga ulo. Samtang nagmandar, daw may gipang-it ang hijacker sa granada. Apan, naglisod siya busa iyang gibalik ang granada sa iyang bulsa sa iyang saliko. Apan, wala diay mag-inusara ang hijacker, ug gimandaran kadtong nanglingkod sa atubangan sa pagbalhin ug lingkod sa likod.
Dayon iyang gipanguha ang among mga kurbata. Sunod, tagsatagsang gipaadto sa mga hijacker ang mga tawo sa atubangan, gikuha ang iyang pasaporte, girekisa siya, ug dayon gipalingkod sa usa sa bakanteng lingkoranan sa atubangan.
Dihang mibalhin sa likod kadtong anaa sa mga lingkoranan sa atubangan, mitapad kanako ang usa ka Ehiptohanon. Akong nahibaloan sa ulahi nga siya ang hepe sa mga security guard. Dihang gipatawag siya sa atubangan, gikuha sa hijacker ang iyang pasaporte, gipahapa, ug gigapos ang iyang kamot sa kurbata. Sa wala pa kini, gigapos na ang mga kamot sa hepe sa mga flight attendant.
Sa miabot ang akong turno, nga nagsunod sa security guard nga Ehiptohanon, gikuha lamang sa hijacker ang akong pasaporte ug wala ako rekisaha ug gisinyasan ako sa paglingkod. Iyang gitudlo ang tuong dapit, sa mga ikatulong lumbay.
Pinosilay sa Sulod sa Ayroplano
Sa milabay ang pipila ka minuto, dihay mibutong posil sa akong likod. Dihadiha, mihapa kaming tanan. Dayag nga na-depressurized ang kabin tungod sa mga bala, kay nangahulog ang mga maskara alang sa oksihino gikan sa kisame. Gitaod kini sa mga pasahero, apan gibati ko nga wala ako magkinahanglag oksihino. Nagtuo ako nga gipaubos na sa pagpalupad sa kapitan ang ayroplano.
Dihang natapos ang pinosilay, milingi ako ug nakita ang hijacker nga morag mao ang lider nga nagtikubo. Daw patay na siya. Dihay laing tawo nga nagbuy-od, ug daghang mga flight attendant ug mga pasahero ang nasamdan.
Daw gipangayo sa hijacker ang pasaporte sa tawo. Nadiskobrehan nga security guard diay siya, ug imbes itunol ang iyang pasaporte, iyang gihulbot ang iyang posil ug giposil ang hijacker. Apan ang guwardiya naposilan sa laing hijacker sa likod sa ayroplano.
Ang posil sa natumbang security guard mitugpa sa akong tiil, nakahunahuna ako sa pagpunit niadto. Apan sa maalamon akong gisalikway ang ideya—dili man usab akong makamaong mogamit niadto.
Miabri ang pultahan sa piloto ug usa ka taas nga tawong nagmaskara migula nga may dalang granada ug posil sa usa ka kamot. Nagsultihay sila sa hijacker sa akong likod, ug dayon gitotokan ako, gisinyasan pinaagi sa iyang posil sa pagtindog. May gisulti siya, apan sumala sa iyang mga pangompas ang nasabtan ko lang nga gusto niyang guroyon ko ang natumbang hijacker duol sa lugar sa piloto.
Sa akong gihimo kana, misinyas ang hijacker sa pagbali sa tawo. Kay wala man ako makadaog, nanawag ug laing tawo ang hijacker sa pagtabang kanako, ug si Demetris Voulgaris ang miduol. Dugay na akong nakaila kang Demetris tungod kay nagtrabaho siya sa among kompaniya. Gikuptan ni Demetris ang batiis sa tawo; abaga ang akoa, ug among gibali siya. Gisugo nila kami niini aron ilang makuha ang granada gikan sa bulsa sa iyang saliko.
Human nga nakuha sa usa sa mga hijacker ang granada, nananghid kami sa paghatag ug tubig sa natumbang hijacker, apan gisinyasan kami nga dili. Tingali ilang natan-awan nga dili na siya matabang pa. Busa among gipalingkod siya duol sa pultahan, ug gisugo kami sa pagguyod sa security guard sa atubangan. Ning yugtoa, nakita sa hijacker ang mga posil diha sa salog ug gipunit kadto.
Samtang among giguyod ang security guard paingon sa atubangan, naghunahuna kami sa paghukas sa iyang sapot ug sa pagtambal kaniya. Apan sa napaduol ang iyang ulo sa unang lumbay sa mga lingkoranan, gipahunong kami sa hijacker. Gisugo ako sa pagyabo sa duha ka bandeha sa pagkaon—sa salog. Ang hijacker miingon sa pagbutang sa mga bandeha sa unang lingkoranan ug misinyas nga akong kuptan ang ulo sa guwardiya diha mismo sa mga bandeha.
Nasabtan nako nga may plano siya sa pagpatay sa tawong nasamdan, busa misinggit ako, “Ayaw!” Ug gitabonan ang akong nawong sa akong kamot, miatubang ako sa mga pasahero, nga nag-ingon, “Gusto niyang patyon siya!” Sa katingalahan, wala ako hilabti sa hijacker. Iyang gikuptan ang ulo sa security guard, apan wala niya siya posila. Dayon milingkod siya sa unang lumbay tapad nako.
Wala ako makaantos sa paglingkod didto, busa akong giisa ang akong kamot ug mibalhin sa likod, ug nakakitag lingkoranan sa mga ikalima o ikaunom nga lumbay. Ang akong batan-ong kaabag, si George Vendouris, miduol ug milingkod sa akong tapad.
Ang hepe sa flight attendant, nga nakabadbad sa higot, mitawag sa usa sa mga flight attendant nga gisugo sa pagtigom sa mga pasaporte. Hapit na kaming molandig. Apan sa wala pa kadto, gisugo ang mga flight attendant sa pagtindog ug sa pagpahiluna sa hijacker, nga patay na o kaha himalatyon.
Miabot sa Malta
Kon mao ba kadto ang destinasyon sa mga hijacker o dili, mitugpa kami sa Malta tapos sa mga duha ka oras sa paglupad. Wala magdugay sa mitugpa ang ayroplano, mibukas ang pultahan ug misulod sa ayroplano ang doktor. Gipakita kaniya ang walay kinabuhing hijacker ug gisugo sa pagsusi kaniya. Gihimo kini sa doktor, miyangoyango sa iyang ulo, ug misinyas nga mopadayon siya sa lawas sa security guard. Apan wala mosugot ang hijacker.
Ang tanang mga Grego gisultihan sa paglingkod sa tuong kilid sa ayroplano nga akong nahimutangan. Dihay 17 ka Grego, nga sa ulahi 5 lamang ang nabuhi kanila.
Gipahayag sa attendant diha sa trompa nga ang tanang mga babayeng Pilipino sa sulod sa ayroplano sa pag-adto sa atubangan. Gidapit usab ang ubang mga babaye sa pagduol sa atubangan, ug tanantanan 11 ka babaye ang gitugotan sa paggawas sa ayroplano uban sa doktor.
Nagsugod ang Pagpamatay
Gitawag sa flight attendant ang mga babayeng Israelinhon. Nagtuong buhian usab sila, usa ka batan-ong babaye mitindog dayon. Apan sa pag-abot niya sa atubangan, gibira siya sa nagmaskarang hijacker. Gitulod siya sa pultahan ngadto sa hagdanan, busa wala ako makakita kon unsa nay nahitabo. Apan dihay mibuto, dungan nga mihapa kaming tanan, ug dayon dihay mihagsa. Ang babaye, among nadunggan sa ulahi, milingi sa kataposang minuto, busa mitapsing lamang kaniya ang bala. Nahulog siya sa hagdanan, mitago sa ilalom sa ayroplano, ug sa ulahi nakaikyas.
Ang mga hijacker, among nahibaloan sa ulahi, nanghulga nga magpadayon sa pagposil ug mga pasahero gawas kon tubilan ang ayroplano. Sa milabay ang pipila ka minuto, gipatawag ang ikaduhang babayeng Israelinhon, apan wala siya mitindog. Miabot ang flight attendant nga nagbitbit sa pasaporte sa babaye, nailhan siya, ug gisugo sa pagtindog, apan wala siya mitindog. Busa nagpadala ang hijacker ug duha ka pasahero nga iyang gihimong mga kaabag tungod kay makamao silang mosulti ug Arabiko, ug gipugos siya sa pag-adto sa atubangan. Nianang yugtoa kaming tanan misugod sa pagbatig kakurat.
Naghilak ang babaye. Natumba ug wala mobangon. Dihang migula ang hijacker sa pagpakigsulti sa piloto, iyang gipatiran siya ug gitulod sa gawas. Dihay mibuto na usab, ug mihagsa ug siya nahulog nga patay. Sa pagkakaron pasado na sa alas dose.
Tapos niana, may gitawag na usab nga tulo ka tawo, usa ka batan-ong lalaki ug duha ka babaye. Sumala sa ilang mga ngalan, nakatag-an kami nga sila mga Amerikano. Gidala sila sa hijacker sa atubangan ug gigapos ang ilang mga kamot sa mga kurbata sa iyang duha ka katabang. Gisultihan sila sa paglingkod sa lingkoranan sa atubangan.
Milabay ang usa ka oras. Dayon gipatawag sa hijacker ang Amerikano. Makaingon ako nga nakadayeg ako sa pagkakalma sa batan-ong lalaki. Mibarog siya ug mipaingon sa hijacker ingon nga daw may dawatong ganti o butang—kalmado kaayo. Sa makausa pa dihay mibuto, may mihagsa, ug misira ang pultahan. Bisag wala ako makakita niadto, nahulog ang batan-ong lalaki sa hagdanan. Ug, sa katingalahan, sama sa unang babayeng Israelinhon, siya, usab, natapsingan lamang sa bala ug naluwas.
Milabay ang laing usa ka oras o kapin pa, ug gitawag sa hijacker ang usa sa mga Amerikana. Mibarog siya, ug nasobli ang mao gihapong sugilanon—may mibuto ug mihagsa sa nahulog siya. Sa pagkakaron tingali mga alas tres o alas kuwatro na sa buntag. Mibundak ang ulan, nga nakadugang sa makahahadlok nga kahimtang sa gabii. Walay lihoklihok ang mga pasahero sa ilang mga lingkoranan tungod sa kahadlok.
Hilom kaayo kadto—walay paghilak, walay pagsinggit, o ubang mga kasaba. Apan akong madunggan ang hagawhawng mga tingog: “Tan-awa, iyang napatay ang babayeng Israelinhon,” “Luoya sa babaye,” o, “Karon napatay na niya ang Amerikano.” Lain pa, ang hinagawhawng mga pangutana: “Unsa kini?” “Nganong makapadayon kining ingon niini?” “Unsa na usab kahay iyang buhaton karon?”
Alang kanako, sa yugto sa matag pagpatay miampo ako kang Jehova. Mihangyo ako nga kon iyang kabubut-on kadto, iyang hinumdoman ang indibiduwal sa pagkabanhaw, aron kadtong tawhana may higayon sa pagkinabuhi sa bag-ong sistema sa Diyos.
Kasamtangan, misugod na sa pagsubang ang adlaw. Miabri ang pultahan, ug ang duha nga kaabag sa mga hijacker miadto sa gawas ug nagdalag mga sandwiches. Ang uban mikaon, ang uban wala. Gihatagan usab nila kami ug tubig.
Samtang nagpadayon ang pagpamatay, nagtuo kami nga dako ra kaayo ang mga gipangayo sa mga hijacker nga kadtong anaa sa gawas dili mosugot niana. Ug naghunahuna kami nga ang bisan kinsa kanamo maoy mosunod nga patyon. Apan dihang milabay ang mga oras human nga gipatay ang Amerikana, naghunahuna kami nga gihimo pa ang mga kasabotan.
Sa mga udto, mibukas ang pultahan sa ayroplano, ug gipatawag ang laing Amerikana ug giposil. Dihang nahitabo kini, ang matag usa nahadlok nga basig siya na ang sunod nga mapiling patyon. Apan sa milabay ang hapon ug miabot ang gabii, ug walay gipatawag, kami nahibulong kon may naabot na ba silang kasabotan.
“Kalmado Ka ra Kaayo!”
Sa tibuok adlaw naghunahuna ako, ‘Dominggo karon ug pakigpulong sa publiko sa among kongregasyon sa Piraeus.’ Hilom akong miampo ingon nga daw nagtambong ako sa tigom. Dayon, sa pagtuo ko nga tapos na ang pakigpulong publiko, akong gikuha ang akong magasing Bantayanang Torre ug naghanduraw nga anaa ako sa among pagtuon sa kongregasyon. Ang teksto sa Salmo 118:6 misantop sa akong hunahuna. Kini nag-ingon nga kon anaa sa atong kiliran si Jehova, nganong mahadlok sa tawo?
Ang akong batan-ong kaubang si George Vendouris, nga naglingkod sa akong luyo, miingon: “Boss, nasayod ako nga kalmado ka, apan kalmado ka ra kaayo!”
“Tan-awa ra, anak,” mitubag ako, “dinhi simple lamang ang atong problema. Mahimong mabuhi kita o mamatay kita. Ang problema dili atoa. Sumalig ka sa Diyos, ug kon tugotan niya kitang mamatay, kini ang iyang gitugot. Busa ayawg kabalaka.”
“Nganong dili mo ako hatagag mabasa?” siya mihangyo, ug akong gihatagan siya ug Ang Bantayanang Torre.
Sa hunahuna kong matapos na ang pagtuon sa Piraeus, diin nag-alagad ako ingong Kristohanong ansiano, miampo na usab ako, gitugyan ko ang akong kaugalingon sa mga kamot ni Jehova ug mipahayag kaniya nga andam ako sa pagdawat sa bisan unsa nga iyang itugot nga mahitabo.
Nakahunahuna ako sa pagsulat ug mubong sulat sa akong asawa: ‘Katie ug mga anak, magkita ra kita sa Gingharian.’ Apan sa ipagawas na unta nako ang akong pluma, nagpalandong ako, ‘Unsay imong gibuhat dinhi? Nagpakamaghuhukom? Wala ka ba mag-ingon niadto nga ang maong butang anaa na sa mga kamot ni Jehova?’ Napalandong ko nga wala akoy katungod sa pagbilin ug nota sa pag-ingon nga mamatay ako. Busa akong gibutang ug balik ang pluma sa iyang lugar ug walay gisulat.
Kaluwasan ug Kagawasan
Sa kalit lamang, sa mga 8:30 s.g., mirakrak ang masinggan, dayag nga gikan sa gawas. Apan dihay mibuto usab sa likod sa ayroplano, tingali gikan sa mga hijacker. Natumba kami sa salog. Gisundan kini ug pagbuto, ug napalong ang tanang mga suga.
‘Sanglit wala may suga,’ matud pa sa akong kaugalingon, ‘Makalihok na ako karon.’ Mitindog ako, apan sa mitindog ako, mibati akog kainit. Daw usa ka matang sa gas kadto, busa gipugngan ko ang akong ginhawa. Akong nadunggan si George nga nag-ingon, “Hala, ila kitang sunogon.” Dili ako makasulti, ug giseguro kong diyutay lang ang akong maginhawa aron ako mabuhi.
Sa direksiyon nga akong gitan-aw, ngitngit ang tanan. Apan nakadungog akog tingog, “Sa pikas kilid.” Ug milingi ako ug nakita ko ang sidlak sa kahayag ug mipaingon niadtong direksiyona. Sa pipila ka gutlo, miabot ako sa bukas nga dapit. Tingali agianan kadto sa emerhensiya sa dapit sa pako. Kon miambak ba ako sa duol sa pako o nahulog, wala akoy mahinumdoman.
Ang akong nahinumdoman lamang nga naghigda ako ug may nagbarog sa akong atubangan, nga naghawid sa akong ulo. Akong naamgohan nga gawas na ako sa ayroplano ug kini sila tingali ang miluwas kanamo.
Misugod ako sa pagginhawa. Apan bisag may preskong hangin, akong gibati nga daw nagginhawa gihapon akog gas. Ug ingon niana ang akong gibati sa daghang adlaw tapos niadto. Ang uban nangatumba sa akong luyo, ug nanlimbasog kami sa pagtindog, apan wala kami tugoti. Busa mikamang kami sa likod sa mga kahon. Samtang didto, girekisa kami. Dayon gipasakay kami sa sakyanan ug gidala sa ospital.
Sa ulahi among nahibaloan nga ang kadaghanan sa 60 ka tawo nga nangamatay sa pagsulay sa pagluwas nangamatay tungod sa aso sa mga bomba sa mga komandong mga Ehiptohanon nga misulong sa ayroplano. Makasubo, ang akong kauban si George Vendouris lakip niadtong nangamatay.
Diha sa Ospital
Dihang miabot kami sa ospital—sa St. Luke’s Hospital kadto—nakadungog akog pulong “Emerhensiya!” Gipahiluna kami sa mga istretser, ug miduol ang usa ka doktor sa pagsusi kon unsay nahitabo. Gihukasan ako ug karsonsilyo ray gibilin. Dayon gidala ako sa usa sa mga lawak. Gibati ko ang kasakit, ug gisamok ako sa akong mga mata. Una wala na akoy makita, busa nagpanawag akog doktor ug miabot ang doktor. May gibutang siya sa akong mga mata.
Ila akong gibendahian ug gipakaon pinaagi sa ugat. Gilimpiyohan ako sa towalya ug gihatagan ug mga indyeksiyon sa paghupay sa sakit. Sa akong limitadong Iningles, akong gisultihan sila nga dili ako magpadugang ug dugo tungod kay usa ako sa mga Saksi ni Jehova. May usa nga nagpahibalo kanako nga dunay usa ka Saksi nga nagtrabaho sa ambulansiya nga miadto sa tugpahanan, usa ka Saksi nga taga Malta. Dihang miduol siya kanako sa pagpakigsulti, siya miingon, “Ayaw ug kabalaka, dili sila mogamit ug dugo.”
Sa kataposan, miabot ang doktor. Matinahuron kaayo siya. Dili ko siya makita, apan mahinumdoman ko ang iyang tingog. Akong gihangyo siya kon makatawag ba siya sa telepono sa akong pamilya ug sa pagpahibalo kanila nga buhi ako. Nabalaka ako kanila.
May miabot kinsa, kon wala ako makalimot, direktor siya sa ospital. Iyang gihawiran ang akong kamot ug nangutana, “Kinsay imong ngalan?” ug akong gitubag siya. Sa ulahi akong nahibaloan nga ang mga Saksi gikan sa sangang opisina sa Watch Tower Society sa Gresya nagtawag sa telepono ug anaa pa sa linya nga naghulat ug tubag. Ug gitan-aw ako mismo sa direktor sa ospital sa pagseguro nga buhi ako aron makasulti siya kanila. Nahitabo kini sa sayong kabuntagan sa Lunes.
Sa Martes ang akong asawa ug anak nga lalaki miabot sa Malta. Dihang akong nabati ang iyang kamot nga naghawid sa akong kamot, nasayod ako nga sa akong asawa kadto. Akong gigakos siya ug mihatag pasalamat kang Jehova. Miabot usab ang akong anak nga lalaki, maingon man sa manedyer sa kompaniya nga akong gitrabahoan.
Ning panahona gihatagan akog oksihino aron makaginhawa ako. Dugang pa, may misulod usab nga nars, gipaubo ako, ug gipukpok ako aron mapagawas ang mga plema. Dihang nakakita akog balik, akong nakita nga itom ang plema. Tingali mga gas kadto. Sa Miyerkoles gitangtang ang akong mga bendahi, apan gisulawan ako.
Dihang miabot ang daghang mga reporter niadtong adlawa, gipagawas sila sa doktor. Kasamtangan, miabot ang mga polis ug gisultihan ako sa paghatag ug testimoniya. Sa ulahi ila akong gisultihan, “Daghan ka kaayog nahibaloang mga detalye, makasulat kag libro.” Tapos niadto, ang hawas sa konsulado ug tigdemanda miabot nga may dalang teyp rekorder ug gikuha ang akong testimoniya, pinaggi sa usa ka maghuhubad.
Dihang natapos ang tanan, ang akong asawa ug anak migawas sa ospital. Miestar sila sa ubang mga Saksi nga taga Malta hangtod nga may igo na akong kabaskog sa pagbiyahe ug dungang makagikan sa Malta. Mapasalamaton kaayo ako nga nahimong usa sa diyutay nga naluwas sa makalilisang nga pag-hijack sa EgyptAir Flight 648.—Sumala sa giasoy ni Elias Rousseas.
[Blurb sa panid 6]
Iyang gihulbot ang iyang posil ug giposil ang hijacker
[Blurb sa panid 8]
Gitawag ang laing Amerikana ug giposil
[Letrato sa panid 9]
Nabuta ako ug sakit kaayo ang tibuok kong lawas
[Credit Line]
Reuters
[Letrato sa panid 10]
Ang akong asawa ug anak nga miduaw kanako sa ospital
[Credit Line]
Reuters