Pagpaniid sa Kalibotan

Elektronikong Iskandalo sa Iglesya

Ang ebanghelisador sa telebisyon niadto si Jim Bakker ug ang iyang asawang si Tammy nakadawat ug $4.8 milyones nga suweldo, mga bunos ug ubang kabayaran gikan sa ilang ministeryo sa TV gikan sa Enero 1984 ug hangtod sa Marso 1987, mitaho ang The Charlotte Observer, mantalaan sa North Carolina sa Tinipong Bansa. Miluwat si Bakker ingong ulo sa PTL (Praise the Lord) nga ministeryo sa telebisyon sa Marso tapos midawat nga “nakahimog seksuwal nga relasyon” sa 1980 uban sa dalagang sekretarya sa iglesya. Sa wala pa siya moadmiter, mibutyag ang iyang asawa nga siya nagiyan sa giresitang mga droga. Laing ebanghelisador sa TV, si Jimmy Swaggart, mikomento sa iskandalo nga naglibot kang Bakker miingon: “Ang Ebanghelyo ni Jesu-Kristo wala sukad mius-os sama sa nahitabo karon.” Unsa gayod ang mius-os—ang ebanghelyo o ang mga ebanghelisador sa TV?

Pasidaan Batok sa Aluminum

“Usa ka nangunang pundok sa mga siyentipikong taga Britanya mipasidaan batok sa paggamit ug mga kaserolang aluminum ug sa may aluminum nga mga pagkaon,” miingon ang The Sunday Times sa London. “Ang mga siyentipiko nga gikan sa neuroendocrinology unit sa Medical Research Council sa Newcastle sa Tyne nagtuo nga ang paghugaw sa aluminum diha sa pagkaon ug tubig mahimong hinungdan sa Alzheimer’s disease, ang labing komung porma sa senile dementia o pagkaango-ango.’ Bisan pa nga gituohan niadto nga ang gidaghanon sa aluminum nga mosuhop gikan sa mga kaserola gamay ra kaayo, ang dili pa dugayng pagtuon nagpakita ug dramatikong pag-uswag sa aluminum nga mapagawas tungod sa kemikal nga reaksiyon sa fluoride nga anaa sa tubig nga igluluto dihang maglutog aslomong mga pagkaon sama sa tamates ug repolyo. Ang diskoberiya nakabangon ug mga pangutana bahin sa polisa sa daghang mga dapit sa pagbutang ug fluoride diha sa mga suplay sa tubig aron sa paglig-on sa ngipon sa mga bata.

Pagtapilaw sa Udto

Normal ang panginahanglan sa pagtagpilaw, miingon ang mga tigdukiduki. Sa mga ala 1:00 ug alas 4:00 s.h., ang kadaghanang mga tawo nakaagig kal-ang gikan sa ilang kaigmat, ug mous-os ang pagkamabungahon sa trabaho. Ang hinungdan niining katingad-anan, dili tungod sa pagkaon ug sa kultura, nga maoy gituohan niadto, kondili sa pagbag-o sa tawhanon biolohikal nga orasan. Nianang yugtoa, makatulog ang mga tawo sa pipila ka minuto. Samtang ang kaigmat ug trabaho dili mouswag alang niadtong mihunong aron makatagpilaw sa udto, kini nakahatag kanilag maayong disposisyon. Ang mga bata mas maayog buut tapos nakapahulay, bisag wala gayod sila sa aktuwal makatulog.

Kapeligrohan sa Pagkaon sa Masuso

Ang mga masuso nga may sakit sa bato ug ang mga bata nga natawo nga sayo sa panahon ang ilabinang nameligro sa mga lama sa aluminum nga nakita sa pipila ka pagkaon alang sa masuso, matud pa sa surbi sa Trading Standards Department, Warwickshire, Inglaterra. Apan gipasiugda nga ang gidaghanong nakita dili peligroso sa himsog nga mga masuso. Ang dili pa dugayng pagdukiduki sa Inglaterra ug sa Tinipong Bansa nagsugyot nga peligroso ang aluminum alang sa mga masuso nga may depektosong mga bato, o sa mga masusong natawo nga sayo sa panahon nga dunay wala pa kaayo maugmad nga mga organo. Tungod kini kay ang bata dili makapagawas sa aluminum, nga nakatugot sa metal nga modaghan diha sa utok.

Makapatayng Dugo

Ang artistang si Danny Kaye namatay ning miaging Marso. Apan, “ang labing dakong bahin sa iyang kamatayon wala mahibaloi sa kadaghanan,” misulat ang kolumnistang si Ray Kerrison. “Namatay ang komedyante sa panuigong 74 tungod kay nakadawat siya niadto ug mga pag-abuno sa hugawng dugo.” Ang iyang doktor mibutyag nga natakdan si Kaye sa non-A ug non-B hepatitis gikan sa mga pagdugang sa dugo nga iyang nadawat sa miaging upat ka tuig dihang ilalom sa quadruple bypass surgery. “Busa ang operasyon nga gihimo aron sa pagluwas sa kinabuhi ni Danny Kaye nahimo hinoong sentensiya sa kamatayon,” miingon si Kerrison. “Sa pagkatinuod, gibanabanang mga 12 ka tawo (kadaghanan kanila hemophiliacs) nangamatay kada adlaw sa T.B. sa sakit nga napasa sa hugawng dugo.” Ngano? Bisan pag daghang sakit ang madala sa dugo, duha lamang ka sakit ang gituki niini—hepatitis B ug antibody sa AIDS—sanglit mahal ang kantidad sa pagtuki alang sa dugang pang sakit.

Sa samang panahon, ang pornograpikong artista niadto si Linda Lovelace gihimoan ug transplant atay. Unsay nakadaot sa iyang atay? Nagtuo ang mga doktor nga hepatitis usab kadto, nga nakuha gikan sa pag-abuno sa dugo nga gihatag kaniya tapos sa usa ka aksidente sa awto sa 1970.

“Mas Maayo pa ba ang Tambok”?

Ang nagauswag nga gidaghanon sa mga eksperto bahin sa katambok miingon nga “daghan, kon dili man kadaghanan, sa mga tawong may seryosong problema sa timbang dili mabasol sa ilang tambok nga porma,” mitaho ang The New York Times. “Labing menos katunga sa tambok nga mga tawo—kadtong kapin sa 30 porsiento nga sobra sa timbang—nga naningkamot sa pagdiyeta aron makab-ot ang ‘maayong’ timbang nga gilista sa mga talaan sa gitas-on-timbang nag-antos sa medikal, pisikal ug sikolohikal nga paagi ingong resulta, ug mas maayo pa kon magpabilin na lang tambok,” miingon si Dr. George Blackburn, espesyalista sa pagkatambok sa Harvard Medical School, sumala sa artikulo. Sa gihapon, si Dr. Theodore B. Van Itallie, sa St. Luke’s-Roosevelt Hospital Center sa New York City, miingon: “Ang pagkatambok sa lawas moreaksiyon sa mga kahimtang sa palibot. Ingong membro sa walay-buhat ug abunda sa pagkaong katilingban, ang mga tawong daling motambok nga nagatinguha sa pagkontrolar sa ilang timbang kinahanglang magtuon sa paghimog daghang pisikal nga kalihokan ug sa pagkaon ug diyutay.”

Dili Makadakin-as nga Sapatos

Matag tuig nakatambal ang mga ospital sa Britanya ug katunga sa milyong mga nangasamdan tungod sa pagkadakin-as sa yelo. Ang mga medikal nga tigdukiduki nagplano sa pagkunhod niini pinaagi sa pagtuon sa polar bear. Ang mga kuyamoy niini adunay tagsaong kinaiya batok sa pagkadakin-as. Unsa ang sekreto niini? Sumala sa The Sunday Times sa London, ang pagsusi pinaagi sa mikroskopyo nakakita nga “hulpahulpa ug bangagbangagan” ang gahing hapin niini ug ang “sulod humok ug mauntol-untol.” Sanglit ang gahig-suylas nga panit nga sapatos mogahi sa bugnawng panahon, ang bagag-suylas dili-mainat-inat nga botas makakoletag yelo sa ilang pagtaak, ang mga siyentista nagtuo nga ang duha ka sapawng kopya sa mga kuyamoy sa polar bear maayong mohawid sa danlog nga dapit. “Wala ako magtuo nga adunay bisan unsang substansiya nga luwas gikan sa makadakin-as nga dapit sama sa yelo,” mikomento ang hepeng medikal nga opisyal si Dr. Derek Manning sa Ford Motor Company, “apan ang atong sapatos mas luwas sa ilang kahimtang karon.”

Mga Dagkaog Kaon

“Dili maayong mokaon ang mga Italyano,” miingon ang La Repubblica, mantalaan sa Roma, “apan dili kana ilang sayop.” Nganong dili? Kini ug ubang mga pangutana may labot sa mga dagkog kaon sa Italya gihisgotan sa kombensiyon nga gihimo sayo niining tuiga sa Roma sa National Institute of Nutrition. Si Tullio Seppilli, direktor sa University of Perugia, miingon nga ang iladong dagkog kaong Italyano maoy dili-malipayong indibiduwal kansang kinabuhi nabahin “sa duha ka hedonismo—kanang dili makapugong sa pagkaon ug kanang gustong makabaton ug maayong porma sa lawas.” Sa paglig-on niini, gipakita sa bag-ong kaihapan nga samtang 8 ka milyong hamtong nga mga Italyano naningkamot sa pagsulbad sa ilang problema sa timbang, 22 ka milyon nagpabiling wala matagbaw sa ilang diyeta ug naglagot sa ilang kaugalingon apan molamoy ug mga soriso ug mga tsokoleyt. Naguol sa dili maayong pagpili sa mga Italyano ug pagkaon, ang La Repubblica miingon nga ang mga anunsiyo sa TV mao ang dakog tulobagon tungod kay “sila milampos sa pagkombinsir sa mga bata sa pagkaon ug primera klaseng basura.”

Krisis sa Pamuo sa Hapon

Giatubang sa Japan ang labing seryosong krisis sa pamuo sukad sa Gubat sa Kalibotan II. Lakip sa mga hinungdan niini mao ang pagtaas sa prisyo sa mga produkto sa Hapones tungod sa pagtaas sa yen, pag-us-os sa halin sa internasyonal nga tiyanggihan, ug sa kompetisyon sa mga nasod sama sa South Korea. Aron momenos ang gastos sa pamuo ug makabentaha gihapon sa kompetensiya, nag-ilogay ang mga kompaniyang Hapones sa pagbalhin sa paggama sa produkto sa gawas sa nasod—nga nagbilin sa mga mamumuo sa kaugalingong nasod nga walay trabaho. “Ang proporsiyon sa walay mga trabaho sa Japan misaka gikan sa 2.8 ngadto sa 2.9 porsiento sa dili pa dugayng mga bulan,” miingon ang Mainichi Daily News, “ang pinakataas nga sukod sukad nagsugod ang gobyerno sa paghipos sa mga kaihapan sa 1953.” Samtang ubos kining numeroha kon itandi sa ubang mga nasod, lahi ang paagi sa Hapones sa pag-ihap kanila. Ang mga paghunong sa trabaho ug ang mga tawong nagtrabahog kapin sa usa ka oras sa bisan unsang semana, pananglitan, wala ilakip. Ang proporsiyon “modobleg kapin sa 5 porsiento kon iphon sama sa paagi sa T.B.,” miingon ang mantalaan.