Unsay Panglawas?

ANG usa ba ka tawo tinuod nga maayog panglawas tungod lang kay siya wala mobating masakiton? Aw, ka pila ka makadungog bahin sa mga tawo nga daw lig-on kaayog lawas apan sa kalit namatay tungod sa wala-dahoma nga hinungdan? Gipakita sa mga taho nga halos ikalimang bahin niadtong mamatay sa sakit sa kasingkasing kada tuig wala magpakitag labing gamayng ilhanan nga sila may sakit. Tin-aw, ang maayong pagbati dili garantiya nga ang usa maayog lawas.

Pananglitan, tagda ang usa ka 22-anyos nga magdudulag basketbol sa kolehiyo. Sumala sa tanang naandang mga sukdanan, siya maisip nga tawong maayog lawas nga anaa sa iyang kabatan-on. Apan usa ka gabii siya namatay—nga kalit. Gibutyag sa mga pagsusi nga ang hinungdan sa kamatayon mao ang pagkasobra sa droga. Bisan pag siya maayo kaayog lawas, ang iyang kinabuhi ba makapahimsog? Dili.

Nan, sa pagkamatuod ang maayong panglawas dili lamang kay pagkadili masakiton. Siyempre, ang panulondon ug silinganan dunay ilang mga bahin, apan ubos sa naandang mga kahimtang, ang atong pagkinabuhi tingali mao ang bugtong labing hinungdanong butang nagagahom sa atong panglawas. Ang atong ginakaon ug ginainom, unsa kita ka aktibo, unsa ka daghang pahulay ang atong nabatonan, kon unsay atong reaksiyon sa kapit-osan, ug ang ubay-ubayng ubang batasang personal mopausbaw sa atong maayong panglawas o makadaot niana. Busa, sa dakong sukod, ang atong panglawas mao kon unsay gusto natong mahimo kana. Ang prinsipyo sa Bibliya, “Bisan kon unsay ginapugas sa usa ka tawo, kini usab ang iyang pagaanihon,” mapadapat usab sa atong pisikal nga panglawas.—Galacia 6:7.

Panglawas ug Paagi sa Kinabuhi

Pananglitan, ilado nga sa daghang dagkong kompaniyang Hapones, ginahimo sa mga empliyado ang hagong mga ehersisyo kada adlaw. Ang sangpotanan? “Adunay dakong hugpong sa ebidensiyang estadistikal nga mopaluyo sa pagtuo nga ang Hapones nga mga trabahante mao ang labing himsog sa kalibotan,” matud sa magasin sa balita nga Asiaweek. Sa laing bahin, ang taho mipunting nga sa Hapon “ang kanser mao ang hinungdan sa usa ka kamatayon sa upat; ang atake sa kasingkasing ug strokes sa matag usa sa lima, ug ang sakit sa baga usa sa dose. Usa ka lalaki sa matag 52 nagahikog (alang sa mga babaye, ang paghikog maoy usa sa 70).”

Ang mao bang mga pamulong daw sukwahi o nahasumpaki? Dili gayod, kon atong susihon ang mga kamatuoran. Tungod sa 40 porsiento sa tanang hamtong nga nagapabulhot sa 300 libo ka milyong sigarilyo sa usa ka tuig, ang Hapon segunda sa tibuok kalibotan (sunod gayod sa Gresya) sa mahurot nga sigarilyo sa matag pundok sa mga tawo. Dugang pa, sa kada tuig ang mga Hapones nga lalaki nagainom ug 8 libong milyong botelya sa serbesa ug [1.5 libo ka milyong litros] nga sake. Kini katumbas sa pag-inom sa halos [0.5 litrong] purong alkohol sa matag lalaki sa matag semana. Tinuod nga katingad-an kon ang maong makadaot nga mga bisyo walay iladong epekto sa panglawas sa mga tawo.

Bisan pag ipangatarongan nga ang mga Hapones may kinatas-ang kinabuhi kay sa bisan unsang katawhan ug ang ilang mga proporsiyon sa mahurot nga tabako ug alkohol mas ubos kay sa uban nga pipila, ang maong mga pagtandi sa bug-os walay hinungdan. Ang kamatuoran mao nga ang mga tawo nagakamatay nga ahat ug dili angay. Sila mopatim-aw nga mas maayog lawas kay sa uban, apan sila tinuod bang maayog lawas?

Nan, tin-aw nga ang atong panglawas nagapasibaw sa kabug-osan sa atong paagi sa kinabuhi ug atong adlaw-adlawng mga batasan. Nalangkit sa maayong panglawas ang timbang nga paagi sa kinabuhi nga mosangpot sa atong lawasnon, mental, emosyonal, ug sosyal nga pagkamaayo, nga makapaarang nato sa pagsagubang sa atong silinganan ug makabaton sa igong kalipay ug katagbawan gikan sa atong inadlawng mga buluhaton. Unsay atong mahimo sa pagkab-ot niana?

[Blurb sa panid 6]

Ang panagway sa pagkamaayog lawas basin malimbongon

Ang panulondon ug silinganan dunay ilang mga bahin, apan ang atong paagi sa kinabuhi tingali mao ang bugtong labing hinungdanong butang nga nagagahom sa atong panglawas