Unsay Nahitabo sa mga Dinosaur?

ANG paleontolohiya mao ang pagtuon sa mga fossil, ug ang mga fossil mao ang salin sa kinabuhi sa nangaging kapanahonan.” Apan sumala sa giingon sa usa ka paleontologo, kini “mapangagpason ug madapigon kaayong siyensiya.” Dayag kini mahitungod sa mga dinosaur. Sa paglista sa pila ka pangagpas bahin sa kon unsay nahitabo kanila, ang siyentipiko sa Princeton si G. L. Jepson miingon:

“Ang mga awtor nga nagkadaiyag katakos nagsugyot nga ang mga dinosaur nangahanaw kay ang klima nadaot . . . o ang diyeta. . . . Ang ubang magsusulat nagpasangil sa sakit, mga parasito, . . . kausaban sa presyon o komposisyon sa atmospera, mga makahilong gas, abog sa bolkan, sobrang oksiheno gikan sa mga tanom, mga bulalakaw, mga kometa, pagkatiti sa kahugpongan sa gene pinaagi sa gagmay tigkaog-itlog nga mga mamal, . . . radyasyong kosmiko, pagkausob sa nagabiyong mga polo sa Yuta, mga baha, pagkaanod sa kontinente, . . . pagkahubas sa katunggan ug mga palibot sa lanaw, sunspots.”​—The Riddle of the Dinosaur.

Dayag gikan sa maong mga pangagpas nga ang mga siyentipiko dili makatubag nga tino sa pangutana: Unsay nahitabo sa mga dinosaur?

Teoriya sa Kalit nga Pagkapuo

Ang usa ka bag-ong teoriya gipatungha sa usa ka amahan-ug-anak nga tem, si Luis ug Walter Alvarez. Nakaplagan ni Walter Alvarez, sa gawas sa lungsod sa Gubbio sa sentral nga Italya, ang katingad-ang nipis, pulang hut-ong sa yutang-kolonon nga gitung-an sa duha ka hut-ong sa apog sa kahan-ayan sa bato. Ang ubos nga hut-ong sa apogong bato nagpadayag sa daghang fossil. Ang ibabawng hut-ong halos walay fossil, nga miagak sa mga geologo sa paghinapos nga ang kinabuhi kalit nahanaw ug ang nipis, pulang hut-ong sa yutang-kolonon nalangkit sa pagkapuo.

Ang analisis nagpadayag nga ang yutang-kolonon tugob sa iridium (usa ka metal), 30 ka pilong mas tugob kay sa konsentrasyon nga kasagarang hikaplagan diha sa kabatoan. Nasayod sila nga ang maong dagkong konsentrasyon nianang talagsaong elemento magagikan lang sa uyok sa yuta o sa mga tinubdan gawas sa yuta. Mihinapos sila nga ang iridium nadeposito sa usa ka dako kaayong asteroid nga nakaigo sa yuta, nga nagpahinabog kalit nga pagkapuo sa mga dinosaur.

Tapos madiskobrehi ang tugob-iridium nga yutang-kolonon sa Gubbio, ang susamang mga deposito nakaplagan sa ubang bahin sa kalibotan. Gipamatud-an ba niini ang teoriya bahin sa asteroid? Ang pila ka siyentipiko nagapabiling maduhaduhaon. Apan sumala sa giila sa librong The Riddle of the Dinosaur, ang teoriyang Alvarez nakadugang ug “bag-ong tigpatubo sa pagtuon sa pagkapuo ug sa ebolusyon.” Ug ang paleontologo nga si Stephen Jay Gould miangkon nga kana makapakunhod sa “kahinungdanon sa panag-indig tali sa mga espisye.”

Sa pagkomento bahin niining bag-ong teoriya ug ang dayag kalit nga pagkapuo sa mga dinosaur, usa ka magsusulat sa siyensiya miangkon: “Kini makatarog sa mga patukoranan sa ebolusyonaryong biyolohiya ug magalalis sa presenteng ideya bahin sa kinaiyanhong pagpili.”

Ang siyentipiko sa University of Arizona si David Jablonski mihinapos nga ‘alang sa daghang tanom ug mga hayop, ang pagkapuo kalit ug linain. Ang pakyaw nga mga pagkapuo dili lamang natigom nga mga epekto sa inanayng pagkamatay. May butang talagsaon nga nahitabo.’ Matuod usab kana sa mga dinosaur. Ang ilang kalit nga pagtungha ug pagkawala nagasupak sa kasagarang gidawat nga pagtuo sa hinay nga ebolusyon.

Ang Pagpetsa sa mga Dinosaur

Ang mga bukog sa dinosaur regular nga hikaplagan diha sa ubos nga mga hut-ong sa yuta kay sa mga bukog sa tawo, nga miagak sa daghan sa paghinapos nga sila sakop sa unaunang yugto sa panahon. Gitawag sa mga geologo kining panahona ang yugtong Mesozoic ug nagabahin niini ngadto sa Cretaceous, Jurassic, ug Triassic nga mga yugto. Ang mga limitasyon sa panahong gigamit alang niining mga yugtoa maoy tinagpulo ka milyong katuigan. Apan natino ba kini?

Usa ka paaging gigamit sa pagsukod sa edad sa mga fossil mao ang gitawag radiocarbon dating. Kini nga paagi sa pagpetsa nagasukod sa gikusgon sa pagkadunot sa radyoaktibong karbon gikan sa pagkamatay sa organismo. “Inigkamatay sa organismo, kini dili na mosuhop ug bag-ong carbon dioxide gikan sa palibot niini, ug ang proporsiyon sa isotope magkaus-os sa paglabay sa panahon samtang masinati niini ang radyoaktibong pagkadunot,” nagaingon ang Science and Technology Illustrated.

Bisan pa niana, adunay seryosong mga suliran sa sistema. Nahauna, sa dihang ang fossil giisip nga mga 50,000 ka tuig sa edad, ang lebel sa radyoaktibidad mius-os na kaayo nga kini matiktikan uban ang dakong kalisdanan. Ikaduha, bisan sa mas bag-ong mga espesimen, ang maong lebel mius-os na kaayo nga lisod sa labihan ang pagsukod nga tukma. Ikatulo, ang mga siyentipiko makasukod sa proporsiyon karon sa radyoaktibong karbon nga katigoman apan walay paagi sa pagsukod sa mga konsentrasyon sa karbon sa nangagi.

Busa kon kaha gigamit nila ang radyokarbon nga paagi sa pagpetsa sa mga fossil, o ubang paagi, sama sa paggamit sa radyoaktibong potassium, uranium, o thorium, sa pagpetsa sa kabatoan, ang mga siyentipiko wala makatino sa orihinal nga mga lebel sa maong mga elemento latas sa kapanahonan. Busa, ang propesor sa metallurgy si Melvin A. Cook miingon: “Ang usa makapanaghap lamang sa maong mga konsentrasyon [sa radyoaktibong materyales], ug ang mga resulta sa edad nga nabatonan sa maong paagi sama ra sa maong panaghap.” Kana matuod ilabina sa dihang atong palandongon nga ang Baha sa adlaw ni Noe sa kapin sa 4,300 ka tuig kanhi nagpatunghag dagko kaayong kausaban sa atmospera ug sa yuta.

Ang mga geologo sa Dartmouth College nga si Charles Officer ug Charles Drake midugang sa pagduhaduha sa katukma sa radyoaktibong pagpetsa. Sila nag-ingon: “Kami mihinapos nga ang iridium ug ubang nalangkit nga mga elemento wala ideposito nga dihadiha . . . apan hinunoa may kusog ug lainlaing pagsulod sa maong mga sangkap sulod sa mubong geolohikanhong interbalo sa panahong sama sa 10,000 ngadto 100,000 ka tuig.” Miergo sila nga ang pagkabungkag ug paglihok sa mga kontinente nakagubot sa tibuok globo, nga nagpahinabog mga pagbuto sa bolkan, pagbabag sa kahayag sa adlaw ug pagpabaho sa atmospera. Tino, ang maong makapagubot nga mga hitabo makausob sa mga lebel sa radyoaktibidad, sa ingon magtuis sa mga resulta gikan sa modernong-adlawng radyoaktibong mga orasan.

Ang Asoy sa Genesis ug mga Dinosaur

Bisan tuod ang radyoaktibong pagpetsa maoy moderno, kini gihapon gipasukad sa pangagpas ug banabana. Sa kasukwahi, ang asoy sa Bibliya diha sa unang kapitulo sa Genesis yanong nagapahayag sa katibuk-ang han-ay sa paglalang. Nagatugot kini sa lagmit linibong milyon nga katuigan sa pagkahulma sa yuta ug daghang milenyo sa unom ka yugto sa paglalang, o “mga adlaw,” sa pag-andam sa yuta aron kapuy-an sa tawo.

Ang pila ka dinosaur (ug pterosaurs) mahimong tinuod nga nalalang sa ikalimang yugto nga nahitala sa Genesis, sa dihang ang Bibliya nagaingon nga gibuhat sa Diyos ang “nagalupad nga mga linalang” ug “dagkong kahayopan sa dagat.” Tingali ang ubang matang sa mga dinosaur nalalang sa ikaunom nga yugto. Ang daghan kaayong lainlaing dinosaur uban sa dagko kaayo nilang gana nahiangay kon tagdon ang dagayang talamnon nga lagmit naglungtad sa ilang panahon.​—Genesis 1:20-24.

Sa dihang natuman sa mga dinosaur ang ilang katuyoan, gitapos sa Diyos ang ilang kinabuhi. Apan ang Bibliya walay ginasulti kon giunsa niya pagbuhat kadto o kon kanus-a. Makatino kita nga ang mga dinosaur gilalang ni Jehova alang sa usa ka katuyoan, bisan pag wala nato bug-os masabti kanang katuyoana karon. Sila dili sayop, dili produkto sa ebolusyon. Nga sila kalit mitungha diha sa rekord fossil nga dili konektado sa bisan unsang fossil nga gigikanan, ug nahanaw usab nga wala magbilin ug mga fossil nga koneksiyon, maoy ebidensiya batok sa pagtuo nga ang maong kahayopan inanayng miagi sa ebolusyon latas sa minilyong katuigan. Busa, ang rekord fossil wala magsuportar sa teoriya sa ebolusyon. Hinunoa, kini nahiuyon sa hunahuna sa Bibliya bahin sa mga paglalang sa Diyos.

[Blurb sa panid 10]

Ang rekord fossil sa mga dinosaur nagasuportar dili sa ebolusyon apan sa paglalang