Ang Iglesya Katolika sa Espanya—Ang mga Panagsumpaki

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Espanya

“Ang mga kahimtang talagsaon rang mamao sumala sa mopatim-aw.” Kining pahayaga ni Sir William Gilbert haom nagbatbat sa templo sa Sagrada Familia sa Barcelona (nga gihulagway sa panid 10). Ang harianong mga torre niini nagatago sa walay-sulod nga interyor​—tapos sa usa ka gatos ka tuig nga pagtukod, ang templo usa ra gihapon ka kabhang. Ang Katsilang Katolisismo usab maoy katingad-ang panagsagol sa kusog ug kawalay-sulod, sumala sa gipadayag sa mga komento sa mosunod nga mga Katsila:

“Juan XXIII? Ang ngalan morag sinati. Usa ba siya ka hari?” matud ni Cristina, usa ka Katsilang tin-edyer, nga wala gayod makadungog sa maong popular nga papa.

Ang drayber ug taksi sa Madrid si José Luis ug iyang asawa, si Isabel, sa talagsaon mitungha sa simbahan sa parokya aron pabunyagan ang ilang anak lalaki. “Nganong gusto ninyong pabunyagan ang inyong anak?” sila gisukna. “Kay Katoliko man kami,” mitubag ang amahan. Ugaling lang, sa gipugos, iyang giadmitar nga ang pangunang katarongan maoy sa paglikay sa mga suliran batok sa pamilya.

ANG usa ka tawo nga mobisita sa Espanya panahon sa Semana Santa tingali mahingangha sa mga prosisyong ginahimo sa mga siyudad sa tibuok nga nasod. Apan ang pila ka Espanyol​—ilabina ang mga batan-on​—tingali diyutay rag nasayran, kon duna man, bahin sa relihiyon nga ilang ginaangkon.

Ang relihiyosong kawaykabangkaagan kasagarang giubanan sa relihiyosong kawalay-pagtagad. Bisan pag ang kadaghanang Espanyol gibunyagan, gikasal, ug gilubong sa simbahan​—ug sa pagkamatuod nagaisip sa ilang kaugalingon nga mga Katoliko​—ang pagsunod sa mga lagda sa Roma maoy laing butang.

Ang mga ginikanan tingali magpabunyag sa ilang mga anak apan talagsa rang mobati nga obligado sa pagtudlo kanila sa Katolikong doktrina. Ang mga magtiayon lagmit nanumpa sa mga panumpa sa kaminyoon pinaagi sa simbahan apan talagsa rang mobati nga obligado sa pagsunod sa pagtulon-an sa simbahan bahin sa mga butang maylabot sa kaminyoon. Ug 10 porsiento niadtong nagaingon nga sila mga Katoliko dili gani motuo sa usa ka personal nga Diyos.

Ang kahimtang dili bug-os katingad-anan, sa pag-ila sa malahutayon apan nagkasumpakiayng relasyon sa Espanya uban sa simbahan. Nga gibatbat ingong kanhi “ang kahayag [sa konsilyo] sa Trent, ang martilyo sa mga erehes ug ang espada sa Roma” gipatungha usab sa Espanya ang “labing dugoong paglutos nga naagoman sa Iglesya Katolika sa tibuok nga kalungtaran niini,” matud sa usa ka propesor sa kontemporaryong kasaysayan sa Unibersidad sa Deusto, Vizcaya.

Sa ika-16ng siglo, ang Katsilang salapi ug Katsilang kasundalohan nagdepensa sa Uropanhong Katolisismo batok sa Protestanteng pagsulong, apan niadtong 1527 ang Roma ug Batikano mismo sa waykaluoy gitulisan sa kasundalohan sa Katsilang hari ug emperador sa Balaang Roma nga si Charles V.a Si Charles, sama sa ubang Katsilang magmamando, sa kadaotan wala magpakabana sa mga lagda sa Batikano nga wala niya kagustohi.

Gipasangil sa independente pero linaing matang sa Katolisismo sa Espanya ang maong mga panagkasumpaki ngadto sa linaing Iglesya-Estadong relasyon, nga naporma sa dihang ang duruha diha sa pungkay sa ilang gahom.

[Footnote]