Panukiduki Diha sa Kahayopan—Timbang nga Hunahuna
BISAN pag ang bili nga gibayad gilantugian, ang kadaghanang tawo nagtuo nga ang panukiduki diha sa kahayopan misangpot sa tuman ka dakong kaayohan alang sa katawhan. Bisan kadtong nagapasiugdag kabangisan batok sa paggamit sa hayop diha sa pagsulay maoy mga benepisyaryo sa bag-ong medikal nga kahibalo ug mga paagi sa operasyon ingon man sa mga droga nga mopukgo sa sakit.
Si Martin Stephens sa Humane Society of the United States miingon: “Kita kinahanglang magmatinud-anon ug moila nga may pila ka benepisyo sa panukiduki diha sa kahayopan. Apan ang atong kinalabwang tumong mao ang bug-os nga pagpuli sa mga hayop.” (Parade Magazine, Oktubre 9, 1988) “Akong angkonon,” matud ni Vicki Miller, presidente sa Toronto Humane Society, “nga napahimuslag maayo ang mga hayop sa pagsugod sa siglo. Ang pagkontrolar sa diabetes nabatonan gikan sa panukiduki diha sa kahayopan. Apan kini dili na kinahanglanon karon sa dihang nabatonan nato ang tanang matang sa kapuling mga teknolohiya.”—The Sunday Star, Toronto, Canada.
Kining samang kritiko gisukna kon unsaon niya pagtubag kadtong mopatungha sa argumento: Kon ang usa ka ilaga kinahanglang mamatay aron maluwas ang kinabuhi sa usa ka masuso, kini takos. Kon ang mga hayop dili gamiton diha sa panukiduki, ang mga masuso mamatay aron maluwas ang mga ilaga. Ang iyang tubag ngadto sa Toronto Globe and Mail mao: “Kini emosyonal kaayong isyu, ug gikan sa maong punto de vista kini halos imposibleng mapildi . . . Anaa ang ilaga-o-ang-masuso nga butang ug ikaw mapildi sa matag panahon.”
Ang pangutana gisukna sa nag-unang artikulo: “Kon ang panukiduki diha sa usa ka hayop makaluwas nimo o sa usa ka minahal gikan sa masakit nga sakit o kamatayon, dumilian ba nimo kana?” Si John Kaplan, propesor sa balaod sa Stanford University, California, misulat sa usa ka tubag diha sa Nobyembre 1988 nga isyu sa Science nga magasin: “Kadtong supak sa panukiduki pinaagi sa mga hayop talagsa rang mobarog sa prinsipyo ug magsulti sa ilang mga doktor nga dili mogamit sa mga resulta sa biomedikal nga panukiduki diha sa mga hayop sa dihang kini makabenepisyo sa ilang mga minahal o sa ilang kaugalingon. Ni sila andam nga mosalikway alang sa ilang kaugalingon sa mga kaayohan sa umaabot nga mga kauswagan gikan sa panukiduki diha sa mga hayop. Makadayeg kita sa mga prinsipyo nga nagatukmod sa mga Saksi ni Jehova sa pagdumili sa mga abuno sa dugo . . . ug kadtong nagasupak sa pagpangayam sa mga hayop nga bagag balhibo nga dili mosul-ob sa mga kupong balhibo. Apan kinahanglang makusganon natong pakigbisogan ang ideolohiya nga motultol niadtong supak sa panukiduki diha sa mga hayop sa pagpangagpas sa ilang kawsa dili pinaagig panig-ingnan kondili pinaagi hinuon sa pagpakigbisog pinaagig malimbongong mga argumento aron sa paghikaw sa matag usa sa mga kaayohan.”
“Ang publiko kinahanglang pahibaloon,” misulat ang editor sa Science nga magasin sa Marso 10, 1989, “nga ang panukiduki diha sa mga hayop makabenepisyo usab sa ubang mga hayop. Sa pagkamatuod, ang usa ka bakuna sa rinderpest, usa ka virus nga nagapatay sa minilyong baka nga inanay ug sa masakit nga paagi, naugmad pinaagi sa mga eksperimento diha sa mga hayop; ang bakuna karon gigamit sa World Health Organization diha sa minilyong baka sa Aprika.”
Hunahuna sa Bibliya
Tapos sa tibuok-yutang Lunop sa adlaw ni Noe, gihatag ni Jehova nga Diyos kining sugoa kang Noe ug sa iyang mga kaliwat, nga nagaapil sa atong kaliwatan: “Ang tanang nagalihok nga hayop nga buhi mahimong kalan-on alang kaninyo. Ang lunhaw nga talamnon, kining tanan ginahatag ko kaninyo. Ang unod lamang uban sa kalag niini—ang dugo niini—dili ninyo pagakan-on.” (Genesis 9:1, 3, 4) Ang mga panit sa mga hayop magamit usab alang sa sinina. Kini dili maglapas sa gihatag-sa-Diyos nga gahom sa tawo ibabaw sa gingharian sa mga hayop.—Genesis 3:21.
“Kon ang mga hayop mahimong gamiton ingong pagkaon sa pagsustento sa kinabuhi sa mga tawo,” misulat ang magasing Awake! sa Hunyo 22, 1980, “mopatim-aw nga makataronganon ang paggamit kanila diha sa medikal nga mga eksperimento aron sa pagluwas sa mga kinabuhi. Bisan pa niana, kini dili lisensiya sa waypugong ug kasagarang walay-kapuslanan, balikbalik nga mga eksperimento nga naglangkit sa labihang pag-antos.” Sa pagkamatuod, gikan sa punto de vista sa Bibliya, ang waykasingkasing nga pagpamintas sa mga hayop dili mahimong ipakamatarong.—Exodo 23:4, 5, 12; Deuteronomio 25:4; Proverbio 12:10.
Daghang doktor ug siyentipiko nagaadmitar nga may kaayohang misangpot sa radikal nga kalihokan niadtong misupak sa panukiduki diha sa mga hayop. “Ang daghan kaayong punto nga gipahayag sa kahugpongan bahin sa kaayohan sa kahayopan maoy hingapin pero husto,” miadmitar ang usa ka siyentipiko. “Ang mga kinabuhi ug pag-antos sa mga hayop kinahanglang may kapuslanan,” mipahayag ang Amerikanong siyentipiko si Jeremy J. Stone. “Ang pila ka kahibalo mabatonan sa dako kaayong bili,” miuyon ang Britanikong pisiologo si Dr. D. H. Smith. “Uyon kami sa tinguha nga himoon ang panukiduki nga dili kaayo sakit, nga atimanon ug kunhoran ang gidaghanon sa mga hayop nga gieksperimentohan,” matud ni Dr. J. B. Wyngaarden sa U.S. National Institutes of Health. Ug usa ka aktibista sa hayop miangkon: “Kaniadto halos lalakin-ong garbo ang paggamit sa mga hayop ug dili paghunahuna niana. Karong adlawa, ang paghunahuna sa mga kapuli giisip nga butang angay nga himoon.”
Ang “mga kapuli” mao ang yawing pulong. Nagaangkon ang mga siyentipiko nga basin sila dili gayod mahidangat sa punto sa bug-os nga pagwagtang sa mga hayop diha sa panukiduki, apan kon posible sila kanunay nagapangitag mga kapuli. Pananglitan, ang mga koneho wala na gamita sa pagpamatuod sa pagmabdos sa babaye, sanglit ang kemikal nga paagi karon mabatonan. Ang mga guinea pig wala na gamita sa paglain sa tubercle bacillus. Ang mga metodo sa pagkultura karon nagaluwas sa mga kinabuhi niining mga hayop nga mangamatay na unta kon wala kana. Ang ubang mga paagi sa pagkultura sa tisyu nagpuli sa pagsulay diha sa mga minyat. Ug daghang koneho nga gieskedyul alang sa masakit Draize nga pagsulay mahimong maluwas tungod sa kapuling paggamit sa membrane sa itlog-sa-himungaan ingong pasukaran sa pagsusi. Sa pagkamatuod, ang mga tawong sensitibo sa pag-antos sa hayop nagalaom nga may makaplagang dugang pang kapuli, ug sa dili madugay.
Hinuon, ang kinalabwang kapuli sa pagsulay sa kahayopan mao unya kanang dugay-nang-gipaabot nga Paraiso nga giampo sa matuod nga mga Kristohanon. Si Jehova nga Diyos, ang mahigugmaong Maglalalang, nagsaad nga ang tanang sakit ug kamatayon mismo papason sa walay kataposan. Sa gisaad nga bag-ong kalibotan sa Diyos, ang tawo ug mga hayop sa walay kataposan magdaitay sa usag usa, ug walay magahadlok kanila. Ug wala na unyay mga sakit ug sa ingon dili na kinahanglan ang pag-eksperimento diha sa mga hayop. Ang kapintasan mahimo na unyang butang sa kagahapon.—Isaias 25:8; 33:24; 65:25; Mateo 6:9, 10.