Diborsiyo—Iyang Mapait nga Bunga

DILI mga abogado ni mga higala ni balitaanan ni “mga eksperto” ang magaantos sa sangpotanan sa diborsiyo. Ang nagdiborsiyong mga magtiayon​—ug ilang mga anak​—ang magaantos sa sangpotanan.a Ang diborsiyo, nga halayo sa pagka nagahatag-kagawasang kasinatian, tingali mosangpot sa dako kaayong kapildihan.

Sa The Case Against Divorce, si Diane Medved miangkon nga sa sinugdan maoy iyang tuyo ang pagsulat ug usa ka libro nga “neyutral sa moral” bahin sa diborsiyo. Hinuon, gibati niya nga napugos sa pagbag-o sa iyang hunahuna. Ngano? Nagsulat siya: “Sa yano, akong nadiskobrehan sa akong panukiduki nga ang palakaw ug sangpotanan sa diborsiyo makadaot kaayo​—sa lawas, hunahuna, ug espiritu​—nga sa daghan kaayong kaso, ang ‘tambal’ nga dala niini grabe pa gayod kay sa ‘sakit’ sa kaminyoon.’”

Si Ann, nga gihisgotan sa miaging artikulo, miuyon: “Abi ko niadto nga ang diborsiyo maoy paglingkawas. Abi kog sa dihang makalingkawas ako sa maong kaminyoon, unya ako OK na. Apan una pa sa diborsiyo, sa labing menos ang akong kasakitan mipabati nako nga ako buhi. Tapos ako makakuhag diborsiyo, wala na gani ako mobating buhi. May tumang kahaw-ang nga gibati kong dili na ako buhi. Pagkadaotan gayod niadto. Dili nako ikabatbat ang tumang kahaw-ang nga akong gibati.” Tapos sa diborsiyo, ang hanap nga mga panaad bahin sa kagawasan ug paukyab nahanaw na tungod sa makapasubo nga mga katinuoran sa matag-adlaw nga pamuyo ug pagkinabuhi.

Ang pait nga kamatuoran mao, bisan pag dunay angay nga mga hinungdan sa diborsiyo, ang mga bunga niini makapaguol ug malungtaron. Busa si bisan kinsang nagahunahuna nianang mapintas nga lakang magmaalamon sa pagpamati una sa tambag ni Jesus: ‘Ipha ang bili.’ (Lucas 14:28) Sa ispisipiko, unsa ang pila sa mga bili, ang pila sa mga makapaguol nga bunga sa diborsiyo?

Emosyonal ug Moral nga mga Epekto

Usa ka bag-o pang pagtuon nga nahipatik diha sa Journal of Marriage and the Family nagpaila nga ang diborsiyo nalangkit sa kagul-anan ug depresyon. Ang diborsiyado lagmit kaayo nga magmagul-anon, ug kadtong nadiborsiyo nga dili lang kas-a lagmit magmagul-anon sa mas subsob. Ang sosyologong si Lenore Weitzman, diha sa iyang librong The Divorce Revolution, miingon nga ang diborsiyado ug separadong mga tawo may labing daghang pagpaospital sa mga mental nga ospital; nagaantos usab silag mas daghang sakit, ahat nga pagkamatay, ug paghikog.

Sa pagtuon niya sa mga 200 ka tawo, nakaplagan ni Medved nga tungod sa diborsiyo ang mga lalaki ug mga babaye madaot sa emosyon sulod sa aberids nga pito ka tuig, ang uban tinagpulo ka tuig. Ang usa ka butang wala maapektahi sa diborsiyo, iyang nakaplagan, mao ang daotang sumbanan sa kagawian nga mitultol sa magtiayon sa pagdiborsiyo sa unang bahin. Nan, dili katingad-ang ang ikaduhang mga kaminyoon lagmit gayong mapakyas kay sa unang mga kaminyoon!

Halayo sa pagpauswag sa kagawian, ang diborsiyo sagad dunay negatibo kaayong epekto sa moralidad. Nakaplagan sa mga tigdukiduki nga tapos sa diborsiyo, ang kadaghanang lalaki ug babaye daklit mosulod sa usa ka matang sa ikaduhang pagkabatan-on. Ilang matagamtam ang ilang bag-ong-kaplag nga kagawasan pinaagi sa pagpangagpas sa bag-ong panaghigugmaay aron sa pagpausbaw sa nagkaunlod nga pagtamod-sa-kaugalingon o aron sa paghupay sa kamingaw. Apan ang pagpakigdeyt tungod nianang nagatagbaw-sa-kaugalingong mga hinungdan basin motultol ngadto sa seksuwal nga imoralidad, nga may kaugalingong taas nga listahan sa makapasubo nga sangpotanan. Ug kini ilabinang makapasakit sa mental ug emosyon ug makadaot sa mga bata nga makita ang ilang mga ginikanan nga nagalihok sa ingon.

Sagad kaayo, hinunoa, ang nagdiborsiyong mga magtiayon uyon na ug nagapaluyo sa propaganda sa kalibotan nga ang ilang kaugalingong mga panginahanglan ug mga intereses maoy mauna. Busa, sila nakubalan na kon bahin sa kasakitan nga ipahinabo nila diha sa mga kinabuhi alirong nila​—sa ilang mga anak, sa ilang mga ginikanan, sa ilang mga higala. Malimot ang pipila nga ang Diyos usab masakit sa iyang kasingkasing sa dihang dili nato pakabanaon ang iyang mga sukdanan. (Itandi ang Salmo 78:​40, 41; Malakias 2:16.) Ang diborsiyo mahimo usab nga mapintason kaayong kalihokan, ilabina sa dihang kini mous-os ngadto sa legal nga mga panag-away mahitungod sa pagkamag-aatiman sa kabataan ug sa kabtangan.

Kalisdanan sa Salapi

Si Lenore Weitzman dugang mihinapos nga ang diborsiyo usa usab ka “kalisdanan sa salapi” alang sa kababayen-an sa Tinipong Bansa. Sa aberids, makunhorag katunga ang ilang salapi alang sa mga kinahanglanon sama sa pagkaon, balay, ug enerhiya. Ang ilang sukdanan sa pangabuhi, iyang nadiskobrehan, mius-os ug makalilisang nga 73 porsiento tapos sa diborsiyo!

Siya nagdahom sa pagdiskobre nga ang moderno, “nalamdagang” mga balaod sa diborsiyo magsilbing panalipod alang sa kababayen-an. Sa kapulihay, iyang nakaplagan nga ang kababayen-an mitaho nga gibati sa kawalay-paglaom ug katimawa tapos sa diborsiyo. Sila naghisgot bahin sa kalit nga pagkakinahanglan nga modangop sa mga programa sa hinabang, sa mga selyo sa pagkaon, mga silonganan sa gobyerno, ug mga kusina sa sabaw. Bug-os 70 porsiento sa kababayen-an nga iyang giinterbiyo mitaho nga sila kanunayng nabalaka bahin sa pagbatog igong salapi alang sa ilang mga bayranan. Gibati sa pipila ang kalisang, kapakyasan, ug pagkanapig-otan kay anaa na lang sa balay kauban sa ilang mga anak, nga wala nay panahon alang sa ilang kaugalingon.

Usa ka ulitawo nga tawgon natong Tom, kansang mga ginikanan nagdiborsiyo sa dihang siya otso anyos pa, nahinumdom: “Sa panahong mibiya si Papa, oo, kami sa kanunay may pagkaon, apan sa kalit lang, ang usa ka lata sa soda nahimong kaluhoan. Dili na kami makapalit ug bag-ong mga sinina. Kinahanglang si Mama magtahi sa tanan namong polo. Kon motan-aw ako sa mga letrato namong mga bata niadto, kini makapasubo nga hulagway sa mga tawong masakiton ug dagway.”

Sanglit kadaghanan sa mga babaye makabaton sa katungod sa pag-atiman sa mga bata ug daghang amahan mapakyas sa paghatag suportar sa bata sumala sa gimando sa korte​—nga kasagaran hinuon menos pa sa minimo​—ang diborsiyo mas lagmit makapapobre sa mga babaye kay sa mga lalaki. Bisan pa, ang diborsiyo dili pod makapadato sa mga lalaki. Ang librong Divorced Fathers nagpahayag nga ang gasto lamang sa kaso makahurot sa katunga sa limpiyong tinuig nga kinitaan sa lalaki. Ang diborsiyo makapadaot usab sa emosyon sa mga bana ug mga amahan. Daghan maguol mahitungod sa pagkahimong mga bisita lamang diha sa mga kinabuhi sa ilang mga anak.

Bantayi ang Imong Kaminyoon!

Nan, dili katingad-an nga masayran nga sa usa ka pagtuon sa mga tawo nga nagdiborsiyo sulod sa usa ka tuig, 81 porsiento sa mga bana/amahan ug 97 porsiento sa mga asawa/inahan miangkon nga ang diborsiyo tingali usa ka sayop ug angay nga mas manlimbasog sila sa pagpalampos sa ilang kaminyoon. Dugang ug dugang “mga eksperto” usab mabalak-on nga nagaatras gikan sa maisogong mga tinamdan bahin sa kaminyoon nga sa nangagi ilang giduso. Ang Los Angeles Times karong bag-o nagpahayag: “Tungod sa kapig 25 ka tuig nga pagpaniid sa mga sangpotanan, daghang terapista . . . mas naningkamot sa pagluwas sa mga kaminyoon.”

Ang pag-atras, hinuon, sayon lang alang sa “mga eksperto.” Sa pagkamatuod, ang ila lang buhaton mao ang pag-ingon, “Ay! Sori!” ug sugdan pagmantala ang usa ka bag-ong mensahe. Dili gayod sayon alang sa libolibong tawo nga mingsunod sa ilang tambag. Sa gihapon, ang mga biktima sa diborsiyo makakat-on ug hinungdanong mga pagtulon-an gikan sa ilang pait nga kasinatian, sama sa gipahayag nga pinamubo sa Salmo 146:​3, 4: “Ayaw ibutang ang inyong pagsalig sa mga tawong hamili, ni sa anak sa yutan-on nga tawo, nga kaniya walay kaluwasan. Ang iyang espiritu mogula, siya mobalik sa iyang yuta; nianang adlawa ang iyang mga hunahuna mahanaw.”

Ang mga higala, mga terapista, mga abogado, o mga bantogang tawo sa balitaanan di-hingpit nga mga tawo lamang. Busa sa dihang manginahanglan kitag tambag bahin sa kaminyoon, nganong mosalig lamang kanila? Dili ba mas maalamon nga modangop una kang Jehova nga Diyos, ang Tigdesinyo sa kaminyoon? Ang iyang mga prinsipyo dili mabalhinon duyog sa mabalhinong kahanginan sa “eksperto” nga mga hunahuna. Kana sila napamatud-an na sa mga milenyo, ug kana sila molampos karong adlawa.

Si Andrew ug Ann nakaamgo niini wala madugay tapos sa ilang pagdiborsiyo. Ilang nakita nga ang ilang diborsiyo dakong sayop. Hinuon, talagsaon gayod nga kadto dili pa kaayo ulahi alang kanila. Sila nagkauli ug nagminyo pag-usab. Ug ilang gisugdan ang pag-usab sa ilang panghunahuna. “Ako nakaamgo,” nahinumdom si Andrew, “nga ako hapay sa moral, ug gikinahanglan ko ang tabang. Sa unang panahon sa daghan nga katuigan, ako kanang giampo. Buot nakong buhaton kon unsay matarong; busa kinahanglang hunongon ko ang akong gibuhat ug isalikway ang tanang sukdanan nga akong napunit sa kalibotan. Wala ko na kana kinahanglana.”

Si Ann mipahayag sa sama: “Ang hinungdan nga kami karon magkausa, uban sa makalilisang nga kagahapon sa among luyo, mao nga kaming duha buot gayod nga magmatul-id uban kang Jehova. Ug buot namong kini molampos.” Kana wala magpasabot nga sayon kini sukad niadto. “Kanunay namong bantayan ang among relasyon karon, samag irong guwardiya. Ug kon usa kanamo mobati nga kini nagkabungkag, amo kining estoryahan.”

Si Andrew ug Ann karon nagpadako sa duha ka makapahimuot nga anak. Siya nagaalagad ingong ministeryal nga alagad diha sa usa ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova. Hinuon, ang kahimtang dili bug-os hingpit. Walay kaminyoon ang hingpit niining daang kalibotan. Sa unsang paagi kini mahingpit, sa dihang giusa niini ang duha ka tawong di-hingpit? Kanay hinungdan ang Bibliya nagapasidaan kanato nga sukad sa pagsulod sa sala sa kalibotan, ang kaminyoon nagdalag usa ka sukod sa ‘kasakitan diha sa unod.’ (1 Corinto 7:28) Busa, ang kaminyoon dili sudlan nga walay kaugdang; si bisan kinsang nagahunahuna sa pagminyo maayo nga mogugol ug igong panahon sa pag-ila sa umaabot nga kapikas. Ug sa dihang sudlan kana, ang kaminyoon kasagarang maayo lamang sumala sa paningkamot nga ibutang niana.

Nan, tin-awng ang diborsiyo pagaisipong maugdang. Sa dihang ang diborsiyo gihukom nga kinahanglanon o dili kalikayan, tinong ang Diyos makahatag kanato sa tabang nga atong gikinahanglan sa pag-antos sa lisod nga panahon nga tingali mosunod. Apan kon sundon nato ang kiling sa kalibotan sa pagsagop ug ubos nga pagtahod sa sagradong institusyon sa kaminyoon, kinsay manalipod kanato gikan sa sangpotanan sa maong binuang? Busa bantayi ang inyong kaminyoon. Inay nga maandam sa pagbasura niana sa dihang ang kahimtang dili maayo, itumong ang paningkamot sa pagsulbad sa mga suliran. Sulayi ang pag-ayom-ayom sa mga taytayan inay sunogon kana. Salig sa Pulong sa Diyos alang sa praktikal nga mga tubag sa mga suliran sa kaminyoon.b Anaa ang mga solusyon. Ug sila mosaler.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 10]

Bantayi ang inyong kaminyoon pinaagi sa pagbuhat sa mga butang ingong pamilya