Diborsiyo May mga Biktima

KON imong tuohan ang tanang butang nga gisulat sa “mga eksperto” mahitungod sa diborsiyo sa miaging pipila ka dekada, ikaw makaingon nga sa modernong diborsiyo, walay sad-an ug walay masakitan.

Daghang mga ginikanan nahupayan gikan sa diborsiyo pinaagi sa kaylap nga pagkamantalang mga panultihon, sama sa: Ang diborsiyo mas maayo alang sa mga anak kay sa usa ka dili-malipayong kaminyoon; hulat usa hangtod ang mga anak makadangat sa ‘hustong edad,’ aron dili sila masakitan; ang mga bata maulian gikan sa masakit nga kasinatian sa pipila lamang ka tuig.

Gipaluyohan sa uban kining malaomong mga ideya. Pananglitan, ang mga awtor nga si Susan Gettleman ug Janet Markowitz walay pagtuo “sa sugilambong mahitungod sa nadaot nga anak.” Sila nangangkon nga ang diborsiyo dili kinahanglang masakit nga kasinatian alang sa mga anak basta ‘dumalahon kini sa hamtong nga paagi’ sa mga ginikanan. Sila nangatarongan pa gani nga ang diborsiyo sa ginikanan basig makatabang sa mga anak sa pagsagubang sa ilang kaugalingong mga diborsiyo sa umaabot! Sila nangangkon: “Ang angay nga bag-ohon mao ang relasyon sa kaminyoon ug ang sugilambong sa panimalay mismo.”​—The Courage to Divorce.

Apan ang mao bang mapangahasong mga pangangkon matuod? Diha sa usa ka kalibotan nga nagauswag ang gidaghanon sa diborsiyo, unsa man gayod ang tinuod nga bili sa diborsiyo diha sa mga anak? Tinuod ba nga walay masakitan?

Usa ka Makalilisang nga Kapildihan

Niadtong 1971, gisugdan sa mga tigdukiduki sa U.S. nga si Judith Wallerstein ug Joan Berlin Kelly ang dakong pagtuon sa taas-ug-abot nga mga epekto sa diborsiyo diha sa mga pamilya. Mipili sila ug 60 ka pamilya nga nag-antos sa kasakit sa diborsiyo. Tanan-tanan, kining mga pamilyaha adunay 131 ka anak tali sa 2 ug 18 anyos ang edad. Sa kahibulong sa mga tigdukiduki, ilang nakita nga ang diborsiyo wala gayod makahatag kahupayan sa mga anak. Matuod kini bisag dili-malipayon ang kaminyoon sa ilang mga ginikanan. Apan, ang diborsiyo nakapatugaw hinoon sa hunahuna sa mga anak.

Ang mga epekto ba maoy yanong mubog-abot masakit nga kasinatian? Makapasubo, dili. Sa paglabay sa lima ka tuig, 37 porsiento sa mga anak maoy sa kasarangan o sobra nga nasubo. Ang kadaghanan kanila naglaom gihapon nga magkauli ang ilang mga ginikanan​—bisan pag sila naminyo na pag-usab! Human sa 10 o bisan 15 ka tuig, halos katunga sa mga anak nga gitun-an “nakadangat sa hamtong nga edad nga sama ka mabalak-on, menos ug kahimoan, ubos ug pagtan-aw sa kaugalingon, ug usahay suko nga mga lalaki ug mga babaye.”

Ang maong mga resulta sukwahi kaayo sa naandang kaalam. Sumala sa gisulat ni Wallerstein: “Ang among nakaplagan lahi gayod kaayo sa among ginalaoman. Dili kini maayong balita alang sa daghang mga tawo, ug kami nakadawat ug sukong mga sulat gikan sa mga therapist, mga ginikanan, ug mga abogado nga nag-ingon nga kami sa tino nasayop.”

Apan, ang mga bata wala mamakak; ang ubang mga pagtuon naglig-on sa hukom ni Wallerstein ug Kelly. Ang Journal of Social Issues miingon nga ang kadaghanang mga propesyonal, sama sa mga siyentipiko nga nagtuon sa tawhanong batasan, “nagtuo nga ang pagbulag sa mga ginikanan ug pagbungkag sa kaminyoon adunay lalom negatibong epekto sa mga anak ug sa nagkahinghod nga mga bata.” Ang basahon midugang nga ang maong mga pagtuo “sa dakong bahin, napamatud-an,” mikutlo sa mga kaplag nga sama niini: Ang mga anak sa nagbidorsiyo adunay mas taas nga gidaghanon sa delingkuwensiya ug batok-katilingban nga batasan kay sa mga anak nga gikan sa mga pamilya nga wala mabungkag; ang gidaghanon sa mga anak nga gipasulod sa mga ospital sa sikyatriya duha ka pilo nga mas taas kay sa mga anak sa mga pamilya nga wala mabungkag; ang diborsiyo tingali mao ang pangunang hinungdan sa depresyon sa bata.

Komosta ang Gulang-gulang nga mga Anak?

Mas maayong moatubang ang gulang-gulang nga mga anak sa diborsiyo kay sa mga gagmay pa. Kon ang mga bata makakita sa diborsiyo sa ilang mga ginikanan, tingali ilang antoson ang lalom nga pagkalugda nga makadaot sa ilang paglantaw sa kaminyoon ug sa ubang mga institusyon, sama sa eskuylahan. Ang uban mohinapos nga ang tanang relasyon dili-kasaligan, hinukman nga mabungkag ra sa dili madugay tungod sa pagbudhi ug pagluib.

Mawad-ag panimbang niining bahina, ang ubang mga tin-edyer mokiling sa hingaping mga batasan kon magdiborsiyo ang ilang mga ginikanan. Ang uban modangop sa mga droga, ang uban makig-ipon kang bisan kinsa, ang uban mokagiw sa balay. Ang uban daw sa sinugdan wala maapektohi sa diborsiyo, apan moagi ug ulahi nga reaksiyon. Tingali dili sulagma nga, sama sa gipahayag sa magasing The Washingtonian, ang pagdaghan sa mga diborsiyo nakakita usab ug samang pagdaghan sa dili normal nga sumbanan sa pagkaon sa mga tin-edyer ug paghikog pa gani.

Busa ang mga ginikanan nga maghulat sa ilang panahon, magpaabot hangtod ang ilang mga anak anaa na sa ‘hustong edad’ sa dili pa sugdan ang diborsiyo, tingali maghulat ug dugay. Mopatim-aw nga walay samag madyik nga ‘hustong edad’ diin ang mga anak moagi sa diborsiyo nga walay mga epekto.a Ang sosyologong si Norval D. Glenn misugyot pa gani diha sa magasing Psychology Today nga tingali antuson sa mga anak ang negatibong mga epekto sa diborsiyo nga “dili mahupayan sa tibuok nga kinabuhi.” Siya mihinapos: “Kinahanglang seryosong palandongon sa usa ang makatugaw nga pangagpas nga ang pagdaghan sa mga anak sa nagdiborsiyo motultol sa usa ka mahinay apan anam-anam nga pagkadaot sa katibuk-ang sukod sa maayong panimuyo sa populasyon.”

Apan kining mga nakaplagan, mga pagtuon, ug mga kaihapan, bisan tuod makapakitbi, wala magpasabot nga ang matag bata sa nagdiborsiyo gihukman na nga motultol sa usa ka magubot nga kinabuhi. Sila, hinunoa, nagpakita nga ang diborsiyo nagtanyag ug tinuod kaayo nga kapeligrohan sa mga anak. Ang pangutana mao: Sa unsang paagi mapanalipdan ang mga bata gikan sa mga epekto sa diborsiyo?

Unsay Paglaom Alang sa mga Anak?

Walay maayong panalipod nga sama sa panagana. Sumala sa pagkapahayag niana ni Dr. Diane Medved diha sa iyang librong The Case Against Divorce: “Kinahanglang mohunong na kita sa pagtugot sa paghimo sa hakog nga mga kabalaka nga mao lamay atong bugtong sukdanan alang sa katukma sa diborsiyo.” Dili ikaduhaduha nga ang nagahunahuna lang sa kaugalingon, ako-una nga tinamdan nga kaylap sa modernong katilingban maoy nakadaot sa dili-maisip nga mga kaminyoon. Sa unsang paagi ang minyong mga magtiayon makasukol niini nga impluwensiya ug himoong malamposon ang ilang kaminyoon?

Ang Bibliya nag-angkon nga ang Awtor niini mao ang Tagmugna sa kaminyoon. Sa paglig-on niini nga pangangkon, ang tambag sa Bibliya mahitungod sa kaminyoon sa pagkamatuod mosaler. Kini nakatabang sa minilyong mga lalaki ug mga babaye sa pagpauswag sa kalidad sa ilang panimalaynong kinabuhi. Ang Bibliya nakaagaw sa dili-maihap nga mga kaminyoon gikan sa mga baba sa diborsiyo. Kini mosaler usab kanimo.b

Makapasubo, hinunoa, ang diborsiyo dili gayod malikayan o mapugngan. Kini maoy usa ka kamatuoran sa modernong kalibotan. Ang ubang mga ginikanan nakakat-on sa mga sukdanan sa Diyos sa kaminyoon human nga sila nakadiborsiyo na. Sa gihapon ang uban maunongong nagkinabuhi sa maong mga sukdanan, nga pagabudhian lamang sa usa ka hakog, imoral nga kapikas. Ang Bibliya mismo midawat nga adunay pipila ka hingaping mga sirkumstansiya nga gitugot ang diborsiyo. (Mateo 19:9) Apan sama sa gitudlo ni Jesus, imposible ang paghimog bisan unsang maalamong desisyon nga dili una ‘mag-ihap sa bili.’​—Lucas 14:28.

Kon nahimo ang diborsiyo nga usa ka kamatuoran, siyempre dili kini panahon nga magpadala sa kabug-at sa pagbating sad-an o mga pagbasol. Kini mao ang panahon sa paghupay sa kagul-anan sa mga anak. Kini mahimo! Si Dr. Florence Bienenfeld, usa ka ilado kaayong magtatambag ug tigpataliwala sa diborsiyo, nagpasalig sa diborsiyadong mga ginikanan: “Dili kinahanglang mahimo ang diborsiyo nga usa ka Gregong sugilanon sa trahedya diin ang tanan mamatay. Ang tanan mabuhi, ug sa ulahi maulian, maalim ug malampos ra.”​—Helping Your Child Succeed After Divorce.

Apan sa unsang paagi? Unsay mahimo sa mga ginikanan, mga paryente, ug mga higala sa pagtabang sa mga anak sa nagdiborsiyo?

[Mga footnote]