Mga Proverbio sa Zulu—Nagahatag Panabot sa Aprika
ANG katawhang Zulu, nga nanagpuyo ubay sa ubos-tropikonhon sidlakang baybayon sa Habagatang Aprika, nakapanunod ug makapahimuot nga mga panultihon nga nagahubit ug mga leksiyon sa kinabuhi sa paaging kinaiyanhon sa Aprika. Sanglit ang gibili nga baka sa mga Zulu nagadula ug hinungdanong bahin sa ilang kinabuhi, dili ikatingala nga kini ihulagway diha sa daghan nilang mga panultihon.
Tagda, pananglitan, sa unsang paagi ang usa ka Zulu mohubit sa sangpotanan sa dihang duha ka mga agalon mosulay sa pagdumala sa usa ka panimalay. Kana mahimong sama ka alaot sa pagbutang ug ‘duha ka torong baka sa usa ka kraal [koral].’ (Akukho zinkunzi zahlala ndawonye).
Ug pagahisgotan ang baka, ang halang nga baho sa sungay nga gisunog diha sa komunal nga daoban labihang dili makapahimuot sa tanan duol nga silingan. Mao nga, bahin sa sapoton ug palaaway nga tawo, ang usa tingali magmulo: “Ayay, tua nagsunog na sab siyag sungay.” (Ushis’ uphondo).
Ang pagpas-an sa kaugalingong lulan sa kinabuhi gilantaw nga usa ka tilinguhaong hiyas sa kadaghanan. Apil ang mga Zulu. Busa, ang maalamong mga tigulang mahimong moingon: “Kinahanglan atubangon gayod nimo ang imong mga responsabilidad, sanglit ‘walay elepante ang gibug-atan sa iyang simod.’” (Akundlovu yasindwa umboko wayo.)—Itandi ang Galacia 6:5.
Kon ang usa makatagbo ug rhino nga nagapandasmag diha sa kasiutang dapit, ang kahoy nga masakaan mahimong labing makatabang. Busa, ang panultihong: “Ayaw pakigsulti sa rhino kon walay kahoy sa duol!” (Ungakhulumi ngobhejane kungekho sihlahla eduze.) Dayag ang pasidaan sa panultihon.
Sa susamang linya sa panghunahuna, ang pagsulay sa pagdumala sa daghan kaayong mga butang sa usa ka higayon dili mabungahon. “Dili ka makagukod ug duha ka antelope sa samang higayon,” matud sa mga Zulu. (Ungexoshe mpalambili.) Bisag kinsa nga nakasulay paghimo niini nahibalo nga samtang imong ibug-os ang imong kusog sa usa, ang lain puliki sa pagkalagiw. Ang leksiyon? Paghimog usa ka butang sa usa ka panahon.
Ang dili makataronganon nga kagahig ulo kasagarang gikusmoran sa kadaghanang tawo. Ang mga Zulu may katingad-ang paagi sa pagsumada sa maong gahig ulo nga tawo sa dihang sila moingon: “Samtang siya giluto, usa ka bato giluto usab, ug ang bato unang naluto.” (Kwaphekwa yena kwaphekw’ itshe, kwavuthw’ itshe kuqala.)
Bisan tuod dili inspirado sa Diyos sama sa mga proverbio nga makita sa Bibliya, daghan niining mga ekspresyon nagasumbalik sa makaayong mga prinsipyo nga makatabang kanato nga molampos sa kinabuhi.—Proverbio 1:5, 6.
[Hulagway sa panid 25]
SUNOD NGA KAHOY 10 KM