Dowsing​—Siyentipikanhon ba o Okulto?

“KATINGALAHAN!” matud pa sa usa ka manggagatas sa Tungang-kasadpan sa Tinipong Bansa. Usa ka gamayng sanga nga pinutol gikan sa kahoyng peach kusog nga miulpot-ulpot ug mikirigkirig sa iyang mga kamot. Iyang gitusok ang iyang mga kuko sa panit sa kahoy aron dili makalihok ang sanga, apan ang butad sa ubos kusog kaayo. “Nagbilin pa gani kinig mga piraso sa panit sa sanga diha sa akong mga palad,” siya nahingangha, puno sa kakurat. Labi pa siyang natingala sa ulahi dihang nakakita siyag tubig pinaagi sa pagkalot sa eksaktong luna nga maoy gitudlo sa sanga. Unsa bay nahitabo dinhi?

Ang gihimo sa manggagatas mao kanang kasagarang gitawag dowsing, pagtagnag tubig. Sagad, magkapot ang dowser o mananag-an ug tubig ug nagsangang mga lipak sa iyang mga kamot ug molakaw, nagpalandong sa iyang pagpangitag tubig. Sa kalit, ang iyang lipak nga motag-an sa tubig milihok nga dili-kapugngan. Ang ubang mga lipak mibawog paubos, ang uban milabtik pataas, naigo pa gani ang nawong ug dughan sa dowser, samtang ang uban milihok lamag gamay. Sa bisan hain niini nga kaso, mobati ang dowser nga adunay tubig sa ilalom. Ang dowsing gipraktis sa tibuok kalibotan. Sumala sa usa ka pamanabana, mga 25,000 ka dowser ang nagapraktis sa ilang trabaho sa Tinipong Bansa lamang.

Siyentipikanhon ba Kini?

Duna bay siyentipikanhong prinsipyo nga nagpasaler sa dowsing? Dugay nang gilalisan ang maong gumonhap. Kapin sa 70 ka tuig sa miagi, ang magasing Watchtower nangatarongan niining paagiha: “Kami walay kaisipan nga mosalikway sa bisan unsang mga balaod sa kinaiya, apan katingalahan gayod kaayo nga ang usa ka gamayng tulo sa tubig nga singko ug sayis metros sa ilalom sa yuta adunay magnetikong gahom nga igong makapabawog sa sanga sa willow withe samtang ang dakong sapa nga punog tubig dili man makaapekto ug sama diha sa lipak. . . . Busa aduna gayoy usa ka butang nga naglihok gawas sa paglihok sa mga balaod sa kinaiya.”

Sa gihapon, moinsister ang kadaghanang dowser nga usa ka siyensiya ang dowsing. Gani, ang American Society of Dowsers nagtawag niana nga “usa ka walay-ganansiya, edukasyonal ug siyentipikanhong Sosyedad.” Sa katuigang nanglabay, daghang siyentipiko ang nangangkon ingong awtoridad sa pipila ka bag-ong sanga sa siyensiya aron ipatin-aw ang dowsing. Sa mga tuig sa 1700 ilang gipatin-aw kini ingong “mga pagbuga” gikan sa mga artikulo sa atomo nga maoy nagpasaler sa dowsing. Sa mga tuig sa 1800 kadto maoy elektrisidad. Sa atong siglo kini nahimong bisan unsa gikan sa radioactivity ngadto sa electromagnetismo ngadto sa tawhanong sikolohiya.

Dili pa dugay, sa 1979, ang iladong magasin nga New Scientist mipatik ug daw katuohang mga teoriya sa dowsing. Usa ka eksperto sa enerhiya ug geologo mibanabana nga ang lawas sa tawo tingali sensitibo kaayo sa gamayng mga kausaban sa elektrisidad, magnetiko, o elektromagnetikong mga natad nga gipahinabo sa tubig o sa mineral sa ilalom sa yuta.a

Apan kining mga teoriyaha wala dawata sa ubang mga siyentipiko. Gani, diha sa The Encyclopedia Americana, ang mga siyentipiko sa Harvard University nga si E. Z. Vogt ug L. K. Barrett kinsa dili motuo sa dowsing miingon: “Ang mga pagsulay sa natad ug sa laboratoryo wala makatukod ug kalig-onan sa dowsing, ug kon hukman sumala sa mga sukdanan sa siyensiya ang praktis wala gayoy pasikaranan.” Niadtong Nobyembre 1990, gisusi ang mga dowser sa 720 ka eksperimento sa Kassel, Alemanya. Bisag nalipay sila sa mga kahimtang sa mga eksperimento ug masaligon nga molampos, ang mga dowser napakyas; sulagma lamang nga nakakita sila ug tubig ug mga metal sa ilalom sa yuta. Ang binulang magasin nga Naturwissenschaftliche Rundschau mihinapos nga kon hukman sa paagi sa siyensiya, ang dowsing “dili kasaligan sama sa kara-krus.” Ang ubang mga eksperimento sama usab ug gisangpotan.

Ipatin-aw sa mga dowser ang maong mga kapakyasan sa katingalahang mga termino. Ang uban nagreklamo, pananglitan, nga ang mga pagsulay nagpatungha kanilag pagduhaduha sa ilang mga abilidad o nag-agak kanila sa pagsusi sa mga motibo nga dili husto o may igong kaugdang. Kining mga butanga, matud pa nila, temporaryong nakapawala sa ilang mga gahom. Gani, nakita sa daghang dowser nga human sa tibuok-kinabuhi nga malamposong pagkakitag tubig, niining panahona nga ila gayod nga gikinahanglan aron mapamatud-an ang ilang kaugalingon nga kalit lang mawala ang ilang mga gahom​—o motudlo kanila sa sayop. Sa ingon ang uban moingon nga ang gahom sa likod sa dowsing adunay hiwi nga paagi sa pagpasiaw.

Siyensiya ba kining pamation alang kanimo? Gawas pa, ang mga gahom sa kinaiya (mga kinaiya nga masukod pinaagi sa mga metodo nga nahibaloan sa siyensiya) walay pasiaw, hiwi man o dili; ni kapritsoso kini. Kini walay kabalhinan. Kini dili mobalhin-balhin sumala sa buot, hunahuna, o mga motibo sa mga tawong nagsulay o nagsukod kanila. Busa, alang sa kadaghanang mga siyentipiko ang dowsing maoy usa ka patuotuo​—wala nay lain. Gani, bisan ang iladong mga dowser miuyon nga walay gahom nga nahibaloan sa siyensiya ang makabatbat sa dowsing.

Mini ba Kini?

Apan kini bang kawalay katin-awan sa siyensiya nagkahulogan nga ang tanang gitahong mga kaso sa malamposong pagkaplag ug tubig maoy talagsaong mga pagkaatol lamang o mga mini? Unsay ikasulti bahin sa eksperyensiya sa manggagatas nga gihisgotan sa sinugdan​—kadto ba maoy sulagma lamang, usa ka linain nga kaso?

Sa aktuwal, ang natad sa dowsing nakamugna ug daghan kaayong mga sugilanon nga napamatud-an. Pananglitan, mitawag ang usa ka babaye sa Vermont ug dowser sa dihang nahutdan siya ug suplay sa tubig. Dayag ang taas nga tubo nga gikan sa halayong tubod ngadto sa balay nag-agas. Ang babaye wala mahibalo kon diin nahimutang ang tubo​—kadto nalubong 30 ka tuig nang miagi—​ilabina kon diin ang liki sa tubo. Apan gipangutana sa dowser sa hunahuna ang iyang lipak, ug kini milihok sa usa ka luna. Kinse sentimetros gikan didto, ang nagtulo nga tubo nakit-an.

Tingali ang labing iladong sugilanon nalangkit sa iladong dowser sa Amerika nga si Henry Gross. Ang mga geologo kombinsido nga wala gayoy makitang tab-ang nga tubig sa ilalom sa yuta sa Bermuda. Ang The Saturday Evening Post mitaho: “Gibukhad ni Gross ang usa ka mapa sa Bermuda sa balay sa magsusulat ug nobela nga si Kenneth Roberts sa Kennebunkport, Maine, ug gipaagi ang iyang lipak sa pagtag-an ibabaw niini, gimarkahan ang tulo ka dapit nga niini makaplagan ang tab-ang nga tubig . . . Aron masusi ang iyang mga kaplag, si Gross ug Roberts miadto sa Bermuda, mihangyo sa kagamhanan sa pagtaganag kasangkapan sa pagkalot, ug kini misaler. Sa milabay ang pipila ka bulan, sa Abril 1950, ang tanang tulo ka atabay nagtubod ug tubig sumala sa giingon ni Gross.”

Ang mga dowser nangangkon nga nakakitag tubig alang sa mga atabay sa linibo. Ang mga reporter nga nakauban sa mga dowser, nakakita sa mga lipak nga kusog kaayong mikurog nga nangapaslot ang mga kamot sa dowser, ug nakadungog ug mga dowser nga nanag-an bisan sa giladmon sa tubig sa ilalom. Ilang nakita ang mga atabay nga gikalot ug ang mga panag-an napamatud-an. Samtang ang siyensiya walay ikahatag nga katuohang mga katarongan kon nganong misaler kini nga katingad-anan, kini mosaler gayod​—labing menos sa pipila ka tawo, usahay. Ngano?

Usa ka Madayganon nga Kasaysayan

Ang kasaysayan sa dowsing madayganon kaayo niining bahina. Ang maong praktis tingali naglungtad na sa libolibong katuigan. Apan sa dihang ang ika-16 nga siglong mananambal nga si Georgius Agricola misulat sa iyang iladong basahon bahin sa pagmina, De Re Metallica, narekord ang unang detalyadong paghubit sa dowsing. Gigamit sa mga minerong Aleman kining praktis sa pagkaplag ug mga ugat sa metal nga ore. Apan bisan pa niadto gilalisan na ang dowsing kon kini ba maoy usa ka katingad-anan sa kinaiyahan o usa ka okulto. Si Agricola miingon nga ang uban misupak sa praktis, sanglit “ang mga sanga [mga lipak sa pagkaplag ug tubig] dili molihok sa tanan, kondili sa mga tawo lamang nga nagagamit ug mga yamyam ug kalaki.” Samtang mikaylap ang dowsing sa Uropa, ang kontrobersiya mikaylap uban niana. Gitunglo kini ni Martin Luther, ug ang ubang mga lider sa iglesya miduyog. Aron maalam-alaman ang mga klero, gipabunyagan sa ubang mga dowser ang ilang mga lipak, ug sangpiton ang ilang Trinidadnong Diyos dihang mangitag tubig.

Alang sa kadaghanang mga dowser, ang pagpangitag depositong tubig ug minerales dili pa igo. Nakakita silag dugang ug dugang kagamitan sa lipak. Sa ika-17ng siglo sa Pransiya, si Jacques Aymar misugod sa paggamit sa lipak sa pagpangita sa mga kriminal! Sumala sa taho, siya nangita ug tubig usa ka adlaw sa dihang kusog nga miulpot ang iyang lipak diha sa lubong sa usa ka babayeng gipatay. Unya miwitik ang lipak paingon sa bana sa babaye, kinsa mieskapo dayon. Gigamit ni Aymar​—ug daghang mga mini—​ang mga lipak sa dowsing sa pagladlad sa mga kriminal sa tibuok Uropa. Gipatabang sa mga panatikong Katoliko si Aymar ug ang iyang lipak sa dowsing sa pagpangitag mga Protestante aron pamatyon.

Ang Nalangkit nga Okulto

Dili ikatingala, bisan sa panahon ni Aymar dihay “mga eksperto” nga nagtuo nga sila makabatbat sa maong mga kalaki sa siyentipikanhong paagi. Maoy ilang teoriya nga ang lipak sa dowsing ni Aymar nakakuhag misteryosong “mga pagbuga” nga iya sa mga mamumuno, diin ilang gianggaan kini ug “mamumunong butang.” Matin-aw, hinunoa, nga ang mga kalaki ni Aymar wala gayoy kalabotan sa siyensiya. Ang gahom sa likod sa gihimo ni Aymar may salabotan. Kini makatudlo ug mga kriminal, makaila sa Protestante ug Katoliko, ug makakita usab ug tubig ug mga mineral.

Sa susama, kinsa pa may lain gawas sa usa ka may salabotang gahom ang nagpaluyo sa dowsing pinaagig mapa, diin ang lipak motudlo sa mga tuboran sa tubig diha sa yanong mapa sa usa ka halayong dapit? Ang ubang mga dowser nakakaplag ug nawalang mga pitaka, mga pasport, alahas, ug bisan mga tawo pinaagi sa usa ka pendulum ibabaw sa usa ka mapa. Bantayan sa uban ang instrumento sa dowsing alang sa tubag nga oo o dili sa mga pangutana. Sa mga tuig sa 1960 gigamit sa pila ka U.S. Marines ang mga lipak sa dowsing aron makita ang mga tunel, mga bomba sa yuta, ug mga lit-ag diha sa Vietnam. Karon, ang lipak sa dowsing dugang nga nagkapopular ingong gamit sa pagpanag-an. Kini gigamit sa pagtag-an sa umaabot, sa pagpangita sa ‘mga multo,’ ug sa pagsusi sa ‘nangaging mga kinabuhi sa tawo.’

Ang awtor nga si Ben G. Hester sa sinugdan nagtuo nga ang dowsing maoy usa ka yano “wala-pa-masabti nga pisikal nga katingad-anan.” Apan human sa walo ka tuig nga pagtuki sa ulohan, iyang gisulat ang librong Dowsing​—an Exposé of Hidden Occult Forces. Diha niana gipakasama niya ang lipak sa dowsing sa mga gamit sama sa mga Ouija board. Iyang nasusi nga ang ubang mga dowser nangangkon nga may abilidad nga makaayo sa mga tawo​—o makahatag kanilag sakit—​pinaagi sa lipak sa dowsing! Sa susama, ang dowser nga si Robert H. Leftwich misulat diha sa iyang librong Dowsing​—The Ancient Art of Rhabdomancy: “Ang mga gahom nga gikuhaan tingali iya sa mga gahom . . . nga suod nga nalangkit niadtong nagapraktis ug diwata. Sa ingon ang pagpatakag eksperimento delikado.”

Alang sa tinuod nga mga Kristohanon, dili-maayong pamation ang nauna. Tinuod man o mini, ang dowsing niining mga kasoha sama sa gipahayag sa ibabaw klaro nga dili siyensiya; mopatim-aw nga okulto kini. Sumala sa pagkapahayag niana sa mga siyentipikong si Evon Z. Vogt ug Ray Hyman diha sa Water Witching U.S.A.: “Busa maoy among paghinapos nga ang pagdiwatag tubig maoy klarong mahikong pagpanag-an.”

Angay Bang Magpalangkit ang Usa ka Kristohanon sa Dowsing?

Siyempre, kon ang dowsing maoy usa gayod ka buhat sa pagdiwata, ang tinuod nga Kristohanon dili gayod makiglabot niana. Ang katawhan sa Diyos gisugo, sama sa atong mabasa diha sa Deuteronomio 18:10: “Kinahanglang walay makaplagan diha kaninyo . . . nga nagagamit sa pagtagna, usa nga nagabatasan sa madyik o nagapangitag mga tilimad-on o diwatahan.” Ang manalagnang si Oseas nasubo sa kapakyasan sa mga Israelinhon sa pagsunod niining tambaga, nga nagsulat: “Ang akong katawhan nagapakitambag sa ilang tuod sa kahoy, usa ka lipak nga nagatubag sa ilang mga pangutana.”​—Oseas 4:12, The Jerusalem Bible.

Ang uban mosupak, hinoon, nga gihimo lamang nila ang labing yanong porma sa dowsing: sa pagpangitag tubig. Apan ang dowsing ba sa tubig hinlo sa tanang kalangkitan sa okulto? Makaiikag nga masayran nga kasagarang tudloan sa mga instruktor sa dowsing ang ilang mga estudyante sa pagsulti direkta sa lipak kon unsay ilang ginapangita, nga samag usa kini ka may salabotan nga persona. Gihangyo pa gani sa usa ka instruktor sa dowsing ang iyang mga estudyante sa pagngalan sa lipak ug tawgon kini sa ngalan niini! Ang mga dowser sagad mangutana sa ilang mga lipak sa dowsing kon unsa ka layoa ang tuboran sa tubig. Ang lipak mosugod sa pag-ulpot, ug iphon sa dowser and gidaghanon sa pag-ulpot niini. Ang kataposang ihap mao ang giladmon, sa metros, sa tuboran sa tubig! Dili ba kini nagsugyot nga usa ka tagong may salabotan ang nagalihok?

Dugang pa, ang dowsing nalangkit sa laing buhat nga dugay nang mabinantayong gilikayan sa mga Saksi ni Jehova​—ESP (extrasensory perception). Ang The Watchtower mipahayag niana nga kalangkitan balik pa sa 1962. Wala magdugay human niadto, ang American Society of Dowsers misanong pinaagi sa usa ka sulat: “Kami mouyon sa teoriya nga ang dowsing maoy usa ka porma sa ESP ug nga ang pakigbahin sa bisan unsang porma sa ESP motultol sa ‘pagkanasudlan’ o pagkalangkit sa ‘daotang mga gahom sa espiritu’ gawas kon himoon ang maampingong panagana. Kami mosupak, hinunoa, sa inyong dogmatikong tambag sa bug-os nga pagpalayo.”b

Unsay imong hunahuna? Kon bisan ang labing masibotong mga tigpasiugdag dowsing miadmiter nga may riyesgong nalangkit ang daotan espirituhanong gahom o kaha masudlan ug daotang espiritu, dili ba angay magpalayo ang usa ka Kristohanon gikan sa maong buhat?

‘Apan dili ba daghan mang kaayohan ang mahimo sa dowsing?’ mangutana tingali ang uban. ‘Dili ba pamatuod kana nga ang gahom sa likod sa dowsing buotan?’ Makasubo, dili. Hinumdomi, “si Satanas nagatakoban sa iyang kaugalingon ingon nga manulonda sa kahayag.” (2 Corinto 11:14) Bisan sa panahon sa Bibliya ang mga demonyo mosulay usahay sa pagkuha sa pabor ug impluwensiya pinaagi sa pagsultig mga kamatuoran.​—Buhat 16:16-18.

Tugotan ta, dili kita makaangkon sa dogmatikong paagi nga ang tanang kaso sa dowsing (ug ESP usab) dili-mabatbat sa siyensiya ug gipahinabo sa mga demonyo. Sa tino, dunay daghan kaayong butang bahin sa hunahuna sa tawo ug mga gahom sa kinaiyahan nga dili gihapon masabtan sa siyensiya. Ug tino nga daghang dakong mga buhat sa dowsing ug ESP nga ikabatbat ingong yano, kinaraan nga panglimbong. Apan sanglit ang kasaysayan ug ang bag-ong buhat sa dowsing nalangkit man gayod sa okulto, ESP, ug espiritismo, dayag nga peligroso kaayong isipon kini nga usa ka dili-makadaot nga kalaki.

Dili, kon bahin sa dowsing, ang tambag nga “hunong na sa paghikap sa mahugaw nga butang” mopatim-aw nga tukma gihapon.​—2 Corinto 6:17.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 15]

Lipak ba Kini sa Dowsing?

ANG mga lipak sa dowsing karong adlawa dunay daghang porma gawas sa nagsanga nga sanga. Ang pipila ka dowser mogamit ug usa ka parisan sa metal nga mga tungkod nga pormag krus dihang “maniktik” sa gitinguhang materyal. Ang uban mogamit ug kahoy nga gibaliko diha sa ilang mga kamot. Ang uban mogamit ug metal nga mga hanger. Ug ang uban gani wala gayoy gamiton; sila maghulat lamang nga kasukaon o mogilok ang ilang mga kamot. Dunay daghan kaayong high-tech nga mga lipak sa dowsing nga mapalit, nga may mga gunitanan ug mga sudlanan nga kabutangan ug sampol sa materyal nga gipangita. Siyempre, dunay metal nga mga detektor usab. Kini nagkinahanglag tuboran sa puwersa, sama sa mga bateriya, ug busa dali nga mailhan gikan sa mga lipak sa dowsing.

[Picture Credit Line sa panid 12]

Pinutol nga kahoy sa dowser gikan sa De Re Metallica ni Georgius Agricola