Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Makabaton Akog Kaisog nga Malahi?

“Usahay ang pamugos sa isigkaingon motukmod nako sa pagbuhat sa gibati ko nga sayop, apan sanglit malahi ra ako kaayo kon dili mobuhat niana, ako moingon na lamang oo.”​—John.

“ANG pagpamugos sa isigkaingon nagatandog sa tanang bahin sa atong kinabuhi.” Matud pa sa magsusulat nga si Lesley Jane Nonkin. Ang mga isigkaingon mosulay sa pagdiktar sa imong paagi sa pagpamiste. Sila ang mohatag ug mga lagda sa paagi sa imong paglakaw, pagsulti, ug pagsudlay sa imong buhok. Ang pagpalahi dili itugot. Uyon​—o antoson ang pagkainayran!

Ang Kristohanong mga batan-on, hinoon, dili mga ulipon sa pagpauyon. Nagsunod sa lagda ni Jesus nga mabasa sa Juan 15:19, sila “dili bahin sa kalibotan” sa di-diyosnong mga tawo.a Hinuon, ang pagkaanaa sa kalibotan apan dili bahin niana maoy usa ka hagit. Sama kag namugsay sa baloron nga dagat. Ikaw anaa sa tubig ug gilibotag tubig, apan aron mabuhi paningkamotan nimo kutob sa mahimo nga dili masudlan ang imong bangka ug tubig! Sa susama, ang mga batan-on taliwala sa mga Saksi ni Jehova nanlimbasog nga dili makasuhop sa ilang mga kinabuhi ang pagkadili-diyosnon sa kalibotan.

Dili kini kanunay masayon, hinuon. Tagda ang usa ka batan-ong Saksi sa Hapon nga ginganlag Eiichiro. Ang pamugos sa pag-uyon kusganon kaayo diha nianang yutaa, tali sa mga batan-on ug sa mga hamtong usab. Si Eiichiro nahinumdom: “Diha sa eskuylahan dili motugot ang akong konsensiya sa pag-apil sa mga seremonyas nga nalangkit ang mga simbolo sa nasod ug mga alawiton. Dugang pa, dili ako mahimong magtuon sa mga martial arts, kay supak man kini sa mga prinsipyo sa Bibliya.” (Tan-awa ang Exodo 20:4, 5 ug Lucas 4:8; Isaias 2:4 ug Lucas 10:27.) Kini ang nakapahimo kang Eiichiro nga lahi​—tingali makauulaw pa—​sa tunga sa iyang isigkaingon.

Ang mga batan-ong Saksi sa tibuok kalibotan nagaatubang ug samang mga kahimtang. “Ang mga piyesta opisyal maoy kinalisdan,” matud pa sa usa ka Kristohanong batan-on. “Ang tanang mga batan-on mangutana, ‘Nganong wala ka man moapil?’” Alang sa usa ka tin-edyer nga babaye ang labing lisod nga isyu maoy “kon kaha makig-deyt sa mga lalaki.” Apan laing Kristohanong tin-edyer nagreklamo sa mga pamugos sa pakighugoyhugoy. Siya miingon: “Kanunay kang pangutan-on sa mga tawo, ‘Dili ka ba moadto sa parti?’” Laing batan-ong Saksi gibiaybiay tungod sa pagdumili sa pagligoy sa klase o sa pagpangopya sa mga eksamin. Nan, daling masabtan, nga ang pagkahimong lahi nagkinahanglag igo-igong kaisog, ug dili tanang batan-on mibati nga sila may kaisog.

Usa ka batan-on nagsulat: “Ako nagkinabuhi ug duha ka kinabuhi​—usa sa eskuylahan ug usa sa balay. Sa eskuylahan nakighugoyhugoy ako uban sa kalibotanong mga batan-on. Apan kining mga batan-ona mamalikas sa matag panahong ablihon nila ang ilang baba, ug ako natakdan nila. Unsa may akong buhaton?” Ang tubag tin-aw: Pagbatog kaisog nga malahi! Apan sa unsang paagi?

Ang Tinubdan sa Tinuod nga Kaisog

Ang kaisog maoy mental ug moral nga kalig-on sa pagsagubang sa katalagman, kahadlok, o kalisod. Dili tanan nakabaton niana, bisan pa kana mabatonan. “Kay kita wala hatagi sa Diyos ug espiritu sa katalaw,” miingon si apostol Pablo, “kondili sa espiritu sa gahom ug sa gugma ug maayong salabotan.” (2 Timoteo 1:7) Oo, ang Diyos makahatag kanimog gikinahanglang kusog sa pagsukol sa imong mga isigkaingon.​—Filipos 4:13.

Apan sa unsang paagi nimo mabatonan kining gahoma? Ang usa ka paagi mao ang yanong pagpangayo niana. “Pangayo ug kamo makadawat,” saad pa ni Jesus diha sa Juan 16:24. Ilabina sa dihang ikaw magaatubang ug pagsulay sa pagkompromiso nga kinahanglan nga mag-ampo ka. “Ako miampo kang Jehova nga mapugngan ko ang akong hunahuna ug kasingkasing,” matud sa usa ka Kristohanong batan-on.

Maisogong mga Batan-on sa Unang Panahon

Ang pagbasa ug pagpamalandong sa mga asoy sa Bibliya nga nagsugid mahitungod sa maisogong mga alagad sa Diyos maoy laing paagi sa pagtabang kanimo nga maugmad ang kawalay-kahadlok. Pananglitan, ikaw ba maulaw sa pagpahibalo sa uban nga ikaw usa sa mga Saksi ni Jehova? Nan tun-i ang asoy sa 2 Hari 5:1-5. Giasoy niana ang bahin sa usa ka gibihag nga dalagitang Israelinhon nga maisogong mipahayag sa iyang pagtuo sa atubangan sa uban. Laing makapaukyab nga asoy natala diha sa Buhat 4:20. Didto ang mga apostoles maisogong misulti sa mga magsusupak: “Kami dili makapugong sa pagsulti mahitungod sa among nakita ug nadungog.” Ang pagtuon niining mga asoya hayan mopadasig kanimo sa pagpasundayag sa samang kaisog sa pagsulti.

Laing maukyabong estorya mao ang kang Daniel ug sa iyang tulo ka tin-edyer nga mga kauban, si Shadrach, Meshack, ug Abednego. Kining mga batan-ona nahiuban sa ubay-ubayng hamiling batan-ong mga Hudiyo nga gibihag ug gidala sa Babilonya. Ang hari sa Babilonya naghunahuna sa pagbansay niining mga batan-ona alang sa responsableng mga kaakohan sa kagamhanan. Aron matabangan silang makapahiuyon sa Babilonyanhong paagi sa kinabuhi, ang mga batan-on gihukasan sa Hudiyong mga ngalan ug gitudloan sa pinulongan ug sa mga paagi sa mga Babilonyanhon. Ang ilang magbibihag sa dugang misulay sa pagpalayo kanila gikan sa Hudiyong batasan pinaagi sa pagpakaon kanila sa “mga lamiang kalan-on sa hari.”​—Daniel 1:7, 8.

Sa panghunahuna sa Babilonyanhon, ang maong mga pagkaon maoy kalipay sa tawong maluho sa pagkaon. Alang sa mahadlokon-sa-Diyos nga mga Hudiyo, ang pagkaon sa Babilonya maoy supak sa relihiyon. Bisan pa, ang kadaghanan sa nabihag nga mga batan-on dayag nga nahulog sa tintasyon​—tanan gawas kang Daniel ug ang iyang mga kauban. Hunahunaa ang pamugos nga lagmit ilang naagoman gikan sa ilang Hudiyong isigkaingon! Unsay reaksiyon niining mga batan-ona sa maong mga pamugos? Basaha sa imong kaugalingon ang makapalig-on-sa pagtuo nga asoy diha sa Daniel kapitulo 1. Tingali makatabang kana kanimo nga makabaton ug kaisog sa pagdumili sa dihang may motanyag kanimo ug ilegal nga mga droga o alkohol!

“Magmaisogon”

Dili paigo ang yanong pagbasa mahitungod sa kaisog. Aron maugmad ang kaisog nga motabang kanimo sa pagsagubang sa pamugos sa isigkaingon, kinahanglan sundon nimo adlaw-adlaw ang tambag ni Pablo nga gihatag sa mga lalaki ug babaye sa kongregasyon sa Corinto: “Barog kamo nga malig-on sa pagtuo; magmaisogon ug magmakusganon kamo.”​—1 Corinto 16:13, The Jerusalem Bible.

Pananglitan, sa dihang layo ka sa panan-aw sa imong mga ginikanan ug sa mga sakop sa Kristohanong kongregasyon, ilisdan ba nimo ang imong sinina o estilo sa buhok aron moangay uban sa kalibotanong mga batan-on? O ikaw ba sa walay pagkompromiso maunongon sa Kristohanong mga sukdanan? “Wala ako mosunod sa matag estilo nga mogawas,” miingon ang usa ka maisogong Kristohanong dalagita.

Laing pangutana: Ikaw ba may igong kaisog sa pagpahibalo sa imong mga kasaring nga ikaw usa sa mga Saksi ni Jehova? Kon ang imong tunghaan motugot kanimo niana, ginadala ba nimo ang imong Bibliya ug literatura sa Bibliya? Kon mobangon ang mga isyu bahin sa ebolusyon, patriotikong mga seremonyas, o pag-abuno ug dugo diha sa klase, ikaw ba “naghatag tubag sa atubangan ni bisan kinsa nga mangutana sa hinungdan sa paglaom nga anaa kanimo”? (1 Pedro 3:15) O ikaw ba mabalak-ong maghilom diha sa imong lingkoranan? Si Jesu-Kristo nag-ingon: ‘Kon igakaulaw ako ni bisan kinsa ug ang akong mga pulong, igakaulaw ko usab siya.’​—Marcos 8:38.

Halayo nga maulaw, ang maisogong Kristohanon nagapasigarbo sa iyang pinasikad-sa-Bibliya nga paglaom! (Itandi ang Hebreohanon 3:6.) Si Eiichiro, ang Hapones nga batan-on nga gikutlo sa sinugdan, nakakat-on sa pagbuhat niana. Siya kanunayng pangutan-on kon nganong dili siya moapil sa patriotikong mga seremonyas o sa martial arts. Siya ba nadisbentahaan tungod sa pagkalahi? “Wala,” siya nag-ingon, “Nakakat-on ako sa paglantaw niining tanan ingong usa ka hagit. Abi gud nimo, nangandam gayod ako sa mga tubag aron mapanalipdan ang akong mga lihok ug misalig sa tabang ni Jehova. Busa sa ulahi, ang mga disbentaha nahimong mga bentaha.”

Pagtuon usab sa pagsulti sa dihang makaatubang ka ug pagsulay. Ang Proverbio 1:10-15 nag-ingon: “Anak ko, kon tintalon ka sa mga makasasala, ayaw padaog kanila. Kon sila kanunay moingon kanimo: ‘Sigi uban kanamo . . .’ anak ko, ayaw paglakat sa dalan uban kanila. Ilikay ang imong tiil gikan sa ilang alagianan.” Siyempre, kini wala magkahulogan nga naghatag kag sermon. Diha sa iyang libro How to Say No and Keep Your Friends, ang mananambag nga si Sharon Scott miingon nga may panahon tingali nga ikaw gusto na lamang molakaw, balibaran ang imbitasyon​—o kaha dili na lang kana balibalihon. Apan may mga panahon, tingali nga ikaw wala kaayoy kapilian gawas sa pagsulti ug sa pagpahibalo sa uban kon nganong dili ka mahimong mokuyog kanila. Ang mananambag nga si Scott misugyot nga magmalig-on ka: “Ipakita nga seryoso ka . . . Ayawg ilingiw ang imong panan-aw . . . Sulti sa malig-on ug dili-maduhaduhaong tingog.”

Ikaw tingali sungogon o biaybiayon gihapon tungod sa imong baroganan. Bisan pa, daghan ang mapugos sa pagdayeg kanimo. Si Mike, laing tin-edyer, nag-ingon: “Daghang mga batan-on nahibalo nga ako usa ka Saksi, ug gitahod nila ako. Kon mag-estoryahay sila ug mangil-ad nga mga butang, sila moingon, ‘Mike, gusto na kaming mag-estoryahay, busa kon gusto kang molakaw, nan lakaw na.’” Dili tanang batan-on mohatag kanimo sa maong pagtahod. Apan ang Diyos malipay gayod sa imong ginahimo. (1 Pedro 4:3-6) Mao nga ang usa ka Kristohanong batan-on nakaingon: “Ayawg kabalaka kon unsay hunahunaon sa ubang mga batan-on kanimo!” Ang hunahuna sa Diyos mao ang bililhon. Ug siya magapanalangin kanimo tungod sa pagbaton ug kaisog nga malahi.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 16]

Sa dihang mobangon ang mga higayon sa pagpatin-aw sa imong pagtuo, ikaw ba mosulti?