Sa Dihang ang Isla Mobalik
“WALAY tawo ang mahimong magpalain sama sa isla,” misulat ang ika-17ng siglo nga magbabalak nga si John Donne. Tinuod gayod; gani, bisan ang mga isla dili magpabilin sa tanang panahon nga mga isla. Ang karaang siyudad sa Tiro mao ang usa ka dakong pananglitan. Gituman ni Alejandrong Bantogan ang talagsaong tagna sa Bibliya pinaagi sa pagtukod ug pinaibabawng dalan paingon sa maong isla ug gilumpag ang magarbohong siyudad niini. Sa nanglabay ang mga siglo, ang pinaibabawng dalan natabonan sa binanlas nga balas; ang isla nahimong usa ka peninsula.
Sa Pransiya ang isla sa Mont-Saint-Michel nameligro usab nga mawad-an sa iyang pagkahimong usa ka isla. Diha sa utlanan sa tunga sa duha ka Pranses nga probinsiya sa Brittany ug Normandy, ang Mont-Saint-Michel maoy usa ka gamay batoon nga bungtod nga adunay baryo sa tiilan niini ug samag-kota nga monasteryo sa ibabaw niini. Nagbantaaw samag piramide gikan sa halapad, sangkad nga patag diha sa balorong baybayon, kini nakadanig daghang mga bisita sa daghang kasiglohan. Sukad nga gipatuo sa usa ka obispo nga nakakita siyag panan-awon ni “San” Miguel didto sayo sa ikawalong siglo K.P., daghang mga peregrino ang nagpanon ngadto sa simbahan ug sa ulahi ngadto sa monasteryo nga gitukod diha sa luna. Ang panahon dili malulot kanunay sa maong dapit. Sa milabay ang mga siglo kini nakaagi ug mga sunog, gihugpaan sa mga gubat, gisira sa panahon sa Pranses nga Rebolusyon, gigamit ingong prisohan, ug sa ulahi gipasig-uli sulod sa kataposang siglo, sa dihang gitukoran kinig torre ug panting.
Ang dagat ang giisip nga daw mao ang dugay labing peligrosong kaaway. Ang Bungtod usahay gitawag nga Saint-Michel-nga-Ginahampak-sa-Balod. Sa daghang kasiglohan, kini maabot sa mga peregrino pinaagi sa pagbaktas tabok gikan sa kinadak-ang yuta kon hunas, magbantay pag-ayo sa malimbongong mga huyonghuyong. Ang kusog nga pagtaob maoy laing kapeligrohan—moingon ang mga tawo niadto nga ang taob mobul-og sa gikusgon sa pagdagan sa kabayo!
Apan, ang labing dakong kaaway sa Mont-Saint-Michel diay, mao ang yuta, dili ang dagat. Niadtong mga tuig sa 1870 gitukod ang 900 ka metros nga pinaibabawng dalan nga sa kataposan nasumpay niini ang isla diha sa kontinente. Sukad niadto, dili na makabanlas ang taob sa baybayon sama sa gihimo niini niadto, ug ang balas natigom diha sa palibot sa Bungtod. Karong adlawa ang maabot na lamang sa labing dakong taob mao ang batoong mga kota. Dakong trabaho ang ginahimo aron mapugngan kining katingalahang hitabo aron ang iladong Bungtod dili masangpot nga mahimong peninsula sama sa Tiro—o usa ka yanong batong bantilis nga mituybo diha sa halapad, uga nga baybayon.