Mga Batan-on Nangutana . . .

Ang Pag-inom ba Tinuod nga Makapagiyan Kanako?

NAGSUGOD kanang tanan sa dihang si Jerome siyam pa lamang ka tuig. “Gitilawan nako ang nabiling mga ilimnon sa salosalo nga gihikay sa balay, ako nahubog, ug nakaangay sa akong paminaw,” saysay niya. Ang pagpalit, pagtago, ug pag-inom sa alkoholikong ilimnon sa wala madugay nahimo nga adlaw-adlawng buluhaton ni Jerome. Bisan pa, siya miangkon: “Ako wala masayod nga ako adunay suliran hangtod pag-edad nako ug 17. Sa dihang ang uban namahaw, ako nag-inom ug un-kuwarto litro nga vodka!”

Ang paggamit ug pag-abuso sa alkohol nagatubo sa makuyawng gikusgon taliwala sa mga batan-on sa tibuok kalibotan. Sa Tinipong Bansa lamang, kapin sa napulo ka milyon​—katunga—​sa nagpangedarog 13 hangtod 18 nga mga estudyante sa Amerika sa labing menos nakainom ug usa ka alkoholikong ilimnon sa miaging tuig. Mga walo ka milyon ang nagainom matag semana. Sa pagkamatuod, ang mga tin-edyer sa T.B. nagainom ug kapin sa usa ka bilyong lata sa serbesa ug kapin sa 300 milyong botelya sa wine cooler, usa ka may karbonatong alak nga ilimnon, sa usa ka tuig!

Ang Bibliya nag-ingon mahitungod sa pag-inom sa alkoholikong ilimnon: “Si bisan kinsa nga mapahisalaag tungod niini dili manggialamon.” (Proverbio 20:1) Bisan pa, minilyon sa mga batan-on, sama ni Jerome, ang gipasalaag sa alkoholikong ilimnon. Unsa ang mga peligro sa pag-abuso sa alkohol? Sa unsang paagi ka masayod nga ikaw nagiyan?

Alkohol ug Alkoholismo

Sa dihang giimpake ingong usa ka sinag ug kolor nga wine cooler o nagbula nga serbesa, ang alkohol morag dili makadaot. Hinuon, ang lami ug mga dagway makailad. Ang alkohol usa ka droga​—nga isog.

Ang mga doktor miingon nga ang alkohol usa ka depressant nga nagaapektar sa utok, nga nagalihok sa sentral nga sistema nerbiyos. Kon imnon sa kasarangang gidaghanon sa usa ka hamtong, mahimo kanang makapahinabog dili makadaot, makalipayng epekto. “Ang bino . . . makalipay sa kasingkasing sa tawo,” matud sa Salmo 104:15. Ugaling, ang hinobrang gidaghanon sa alkohol makahubog​—usa ka kahimtang nga ang pisikal ug mental nga pagkontrol mamatikdang nadaot. Sama kang Jerome, ang usa ka tawo mahimong magiyan, nga mohimog peligrosong lakang gikan sa gustong moinom ngadto sa kinahanglan o nangitag mainom. Nganong mahitabo kini? Ang lawas makaugmad ug pagpauyon sa alkohol kon sobra na ang gamit. Ang tig-inom kinahanglan nang moinom ug mas daghan aron masinatian ang iyang mga epekto. Ugaling, una pa siya makaamgo niana, siya nagiyan na. Sa dihang ang usa ka tawo nagiyan, ang iyang kinabuhi makaluluoy na. Hapit lima ka milyong batan-on sa T.B. ang may suliran sa pag-inom.

Nganong Moinom Sila

Sa katuigang 1930 ang aberids nga tin-edyer sa T.B. nagtilaw sa iyang unang alkoholikong ilimnon sa nagpangedaron ug mga 18. Karong adlawa, siya nag-inom sa wala pay 13. Ang pila misugod gani sa mas bata pa. “Ako unom ka tuig, . . . ug ako milad-ok ug diyutayng serbesa gikan sa baso sa akong apohan. . . . Gaan kaayo ang akong ulo!” Maoy hinumdom ni Carlotta​—usa ka hapit nang maulian nga alkoholiko. Kon mas sayo ka mosugod, mas dako kag purohan nga magiyan.

Siyempre, ang mga kaedad sa subsob mopit-os kanimo pag-ayo nianang paagiha. Apan usahay ang mga ginikanan mabasol usab. Ang uban mipatuyang sa ilang kaugalingon, nga migamit sa alkohol ingong palig-on sa pagbati, o ngani manghambog kon unsa ka daghan ang ilang mainom. Usa ka basahon mahitungod sa alkoholismo nag-ingon: “Ang mga bata nga nahimong responsableng hamtong nga mga manginginom morag gikan sa mga pamilya nga nagtagad sa alkohol nga yano ug walay pagbati . . . , diin ang pag-inom may hustong dapit.”a

Ang telebisyon maoy laing kusganong impluwensiya sa mga bata. Sa pag-edad ug 18 ang aberids nga Amerikanhong batan-on nakakita nag 75,000 nga mga esena sa pag-inom sa TV​—11 kada adlaw. Ang madanihong mga anunsiyo, nga giandam ug maayo aron himoon ang pag-inom nga morag pultahan sa kalipay ug romansa, naghulagway sa seksi nga mga modelo nga nag-inom diha sa samok nga mga piging. Ang alkoholikong mga ilimnon gibutangan ug lami sa prutas ug makapatagad nga mga ngalan sa produkto. Ang anunsiyo nakalampos sa iyang tuyo. Kada hinapos-semana, 454,000 ka batan-on sa Tinipong Bansa ang maghuboghubog, nga mitukmod sa siruhano heneral sa T.B. sa pag-ingon nga daghan kanila maoy “mga alkoholiko na, ug ang nabilin hapit na.”

Hinuon, ang pila ka mga batan-on napugos sa pag-inom tungod sa samok nga mga pagbati sa ilang kaugalingon. Si Kim mitug-an nganong siya miyarok ug serbesa: “Akong gigamit kana [alkohol] aron mawala ang akong sapot ug mobatig maayo mahitungod sa akong kaugalingon.” Kon ang usa ka batan-on maulawon o may mubong pagtamod sa kaugalingon, ang pag-inom morag maayong sulbad. Apan ang uban moinom aron kalimtan ang pila ka mapait nga kamatuoran sa kinabuhi, sama sa pag-abuso o pagpasagad sa ginikanan. Nganong si Ana misugod ug inom? “Wala gayod nako mabatoni ang gikinahanglan nako nga pagpangga.”

Bisag unsang katarongan sa pagsugod, sa dili madugay ang usa ka batan-on makadiskobre nga mas malisdan siya sa pagkontrol sa iyang pag-inom. Nianang panahona basin hikaplagan niya ang iyang kaugalingon nga may suliran sa alkoholismo. Nagsugod ka na ba ug inom? Nan pagkuhag mubong pasulit nga may ulohang “Sukad sa Imong Pagsugod ug Inom.” Imong makaplagan ang mga resulta nga mapadayganon.

Alkohol​—Peligroso Alang sa mga Batan-on!

“Kadtong magapabilin sa pag-inom-inom ug bino” gipasidan-an sa Bibliya nga “sa iyang kataposan kini . . . magapagula ug lala sama sa halas.” (Proverbio 23:29-32) Ang lala nga ipahit sa malala nga halas sa hinayhinay makasakit o makapatay sa usa ka tawo. (Itandi ang Buhat 28:3, 6.) Sa susama, ang dugay ug grabeng pag-abuso sa alkohol sa inanay makapatay kanimo. Kana makasamad o makadaot sa bug-os sa hinungdanong mga organo, sama sa imong atay, pancreas, utok, ug kasingkasing. Ang nagalipang nga batan-ong mga lawas ug mga hunahuna maoy ilabinang daling maapektohan sa maong kadaot, nga usahay dili na maayom.

Ang pag-abuso sa alkohol mas makadaot ngani sa imong mga pagbati kay sa imong lawas. Ang inom tingali mopalig-on sa imong pagsalig sa makadiyot. Apan ang pagsalig nga ihatag niana kanimo maoy dili tinuod​—ug ang mga epekto sagad nga dili magdugay. Sa kasamtangan imong gipugngan ang imong emosyonal ug mental nga pagtubo. Inay mahuwasan sa kahubog ug atubangon ang kamatuoran, atua ka na usab nangitag ilimnon. Apan tapos sa 11 ka bulan nga wala mahubog, ang 18-anyos nga si Peter miingon: “Kinahanglan kong tun-an nga atubangon ang akong mga pagbati ug mangitag bag-ong mga paagi sa pagsagubang sa mga kahimtang nga kaniadto akong nasagubang pinaagi sa alkohol. Akong gibanabana nga ako mga trese anyos lamang sa akong emosyonal ug sosyal nga kahimtang.”

Unya adunay mga kapeligrohan sa pag-inom ug pagmaneho. Ang nalangkit-sa-alkohol nga kamatayon sa kalsada maoy numero uno nga tigpatay sa mga batan-on sa Tinipong Bansa. Ang pag-inom usab may kalabotan sa pagbuno, paghikog, ug mga pagkalumos​—ang ubang pangunang mga hinungdan sa kamatayon sa mga batan-on.

Dugang pa, ang pag-abuso sa alkohol may grabeng mga epekto sa imong kinabuhing pamilya, mga panaghigala, pag-eskuyla, ug espirituwalidad. Ania ang giingon sa Bibliya: “Pakit-a akog tawo nga kusog kaayong moinom, . . . ug ipakita ko kanimo ang usa ka tawong makaluluoy ug naluoy sa iyang kaugalingon, kanunay naghimog kasamok ug kanunay nagbugulbol. Namula pag-ayo ang iyang mga mata, ug may mga pangos siya nga mahimo untang kalikayan. . . . Bation mo nga mao ra kag tua sa lawom nga dagat, didto sa palo gidagat ka diha sa usa ka barko nga gituyatuya sa mga balod.” (Proverbio 23:29-34, Today’s English Version) Kini maoy usa ka dagway sa pag-inom nga wala gayod ipasundayag diha sa madanihong mga anunsiyo sa TV.

Nganong Mosugod Man?

Busa daghang mga nasod ang nagdili sa mga batan-on sa pag-inom ug alkoholikong ilimnon. Kon ikaw usa ka Kristohanon, ikaw adunay tinuod nga katarongan sa pagsunod niining mga balaora, kay ang Diyos nagsugo nga ikaw “magpasakop sa superyor nga mga awtoridad.” (Roma 13:1, 2) Bisan pag ang paggamit sa alkoholikong ilimnon taliwala sa mga batan-on dili supak sa balaod sumala sa lokal nga kultura, alang ba gayod sa imong kinamaayohang interes ang pagsugod ug inom niining yugtoa sa imong kinabuhi? Sama sa giingon sa 1 Corinto 6:12, “ang tanang mga butang ikatugot . . . ; apan dili ang tanang mga butang makaayo.” Ikaw ba sa tinuod andam sa pagdumala sa alkoholikong mga ilimnon?

Tinuod, sa dihang ang mga kaedad motanyag kanimo sa mabulokong wine cooler, morag maayo nga sulayan kon unsay iyang lami. Hinuon, ilha nga ikaw gitanyagan ug usa ka makagiyang droga. Ang diyosnong mga batan-on sa mga panahon sa Bibliya, sama kang Daniel, Shadrach, Meshach, ug Abednego, adunay kaisog sa pag-atubang sa Babilonyanhong mga awtoridad ug pagbalibad sa makahugaw nga mga pagkaon ug bino nga gitagana alang kanila sa paganong hari sa Babilonya. Ikaw usab makabaton ug kaisog sa pagbalibad!​—Daniel 1:3-17.

Sa nahaigong panahon mahamtong ka ra​—sa legal, mental, emosyonal, ug pisikal—​aron moinom ug alkoholikong ilimnon kon kana maoy imong gusto. Bisan pa, magmaalamon ka sa pagkahimong makasaranganon ug likayan nga magiyan. Daghang batan-on ang nagiyan na, ug usa ka artikulo sa umaabot ang mohisgot kon unsay ilang mahimo aron maulian.

[Footnote]

[Kahon sa panid 24]

SUKAD SA IMONG PAGSUGOD UG INOM:

◻ Ikaw ba may lain o pipila na lang ka higala?

◻ Ang kinabuhi ba sa balay mas lisod?

◻ Maglisod ka bag katulog, o gibatig kaluya o kabalaka?

◻ Kinahanglan ka bang moinom aron mawala ang kaikog sa uban?

◻ Masulob-on ka ba o nahiubos sa imong kaugalingon tapos sa pag-inom?

◻ Molimod ka ba o imong tagoon ang kamatuoran nga ikaw nagainom?

◻ Maulaw ka ba o masuko sa dihang may mohisgot sa imong mga pag-inom?

◻ Aduna bay mitambag kanimo o nagkomedya mahitungod sa imong paggamit ug alkoholikong ilimnon?

◻ Nagtuo ka ba nga ang mga wine cooler ug serbesa OK lang imnon alang kanimo kay dili man kana isog nga alak?

◻ Nawad-an ka ba ug kaikag o gibiyaan nimo ang mga kalingawan ug mga isport nga kaniadto imong gikalipayan?

Kon mitubag ka ug oo sa kapin ug duha ka pangutana, kana mahimong magpaila nga may seryoso kang suliran sa pag-inom. Kon mao, magmaalamon ka sa pagpangita dayon ug tabang.

Tinubdan: THE REGENT HOSPITAL, New York, NY.

[Hulagway sa panid 23]

Daghang alkoholiko ang nakaugmad ug mga suliran sa pag-inom sa sayong pangedaron