Mga Flamingo—“Mga Langgam nga Samag Balhibo”

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa España

SINATI apan misteryoso, bakikaw apan maayog barog, hilitnon apan gustong magpanonpanon​—ang flamingo maoy makalingla nga langgam.

Sinati halos sa tanan, ang iyang tagsaong korte makita sa Ehiptohanong mga hiroglipiko (kana nagsimbolo sa bulok nga pula), sa karaang mga dibuho sa mga langob, ug sa modernong arte. Apan ang mga flamingo may gitagoan pang pila ka misteryo. Ang ilang mga sanayanan tagsaong nahilit, ug ang pipila ka dudagkong mga dapit nadiskobrehan lamang niadtong ulahing 50 ka tuig. Ug ang sunoy ug dumalaga magkaamgid gayod nga ang ekspertong mga ornithologist masayod lamang sa kalainan pinaagi sa paggamit ug optical probe.

Kadtong layog ug niwang nga mga bitiis ug kanang taas nga liog​—nga morag goma nga iyang ilabyog palibot ug isuong ilalom sa iyang mga pako—​nakatabang sa iyang bakikaw nga dagway. Bisan pa, sa dihang maampingong moubog sa mabaw o mosalom sa tubig sa pagpangaon sa gagming nga mga hipon, kana may dili kaduhaduhaang maayong barog, maayong barog nga mabalhin ngadto sa kulba-hinam nga kaambong iniglupad niana.

Dili daghan ang talan-awon sa kinaiyahan nga ikatanding sa panon sa mga flamingo nga nanglupad. Ang pula ug itom sa ilang mga pako tin-aw nga kaatbang sa rosas o puti sa ilang mga lawas.a Kana morag linibo ka daghag-kolor nga paypay ang gikompas ug dungan samtang ang panon hinayhinay nga mipataas. Ug sa dihang nanglutaw na sa kahanginan ang ilang mga korte ug ritmikong mga kompas nagpakasama kanila sa mga mananayaw ug ballet sa kalibotan sa mga langgam.

Ikasubo, dili sayon ang pagtan-aw sa maong maayong talan-awon. Ang mga flamingo maoy langgam nga magpanonpanon, apan mas gusto nila nga ikauban ang ilang kamatang​—sila maoy hingpit nga hularan sa “mga langgam nga samag balhibo.” Sila kanunayng molikay sa mga dapit nga daghan ang nagpuyo ug sa kasagaran magtapok diha lamang sa hilit nga mga lanawng parat o lapokong mga patag.

Tagsaong mga Kinaiya

Aron makakat-on ug dugang mahitungod niining madanihong mga langgam, ang Pagmata! miinterbiyu kang Manuel Rendón, direktor sa Fuente de Piedra Reserve, sa Málaga, España.

Ang mga flamingo ba ingon ka huyang sa ilang hitsura? “Dili man. Sila mabuhi sa dili maabiabihong parat nga mga lanaw sa habog nga Andes diin walay laing mga langgam ang moadto. Sa Aprikanhong mga lanaw nga ilang kanunay adtoan, ang tubig init kaayo ug makaut-ot nga makapaso sa imong panit, apan ang aniton nga panit sa mga bitiis sa mga flamingo manalipod kanila gikan sa kadaot.”

Unsa ang ilang pangunang suliran? “Sa walay duhaduha mao ang pagpangita sa angayang dapit sa pagsanay. Kinahanglan nila ang wala matugaw, mabaw parat nga lanaw nga may gagming nga mga isla diin sila makahimo ug mga salag. Karong adlawa ang maong mga dapit lisod nang makit-an. Sa pagkatinuod, sa tibuok kasadpang Mediteranyo, kita karon may duha lamang ka ingon nga dapit: ang usa sa España ug ang usa sa Pransiya.b

“Dinhi sa Fuente de Piedra, sila may laing kalisdanan. Ang lanaw nga ilang sanayanan daling mahubsan ubos sa init Andalusianhong adlaw​—una pa makalupad ang iyang kuyabog.”

Unsay mahitabo kon ang lanaw bug-os nga mahubsan? “Sa mga pila ka tuig kinahanglan namong abiyohan ug tubig aron ang tibuok sanayanang dapit dili mawagtang. Among nadiskobrehan nga kon palunopan namo ang unom ka ektarya, kana igo na, bisan tuod kini magkahulogan nga ang adultong mga flamingo kinahanglang mangaon halos sa bug-os gikan sa mga lanaw nga daghang kilometro ang gilay-on. Ang mga flamingo mogugol halos sa kadaghanan sa ilang panahon sa paglupad pangadto pangari ug sa pagpangaon, samtang biyaan ang kuyabog nga giatiman sa pipila ka hamtong nga mga langgam​—mora gayod ug kindergarten.”

Unsa pay imong nadiskobrehan? “Salamat sa pagtaod ug tag sa mga langgam, daghan kami ug nakat-onan mahitungod sa ilang dili mapugngan nga pagbiyahe. Ang mga flamingo dili gayod molalin, apan sila sa tinuod magbiyahe gikan sa usa ka dapit nga tuktokanan ngadto sa lain, bisag asa sila dad-a sa ilang gusto. Mao nga ang usa ka langgam tingali mogugol sa ting-init sa España ug sa tingtugnaw sa Amihanang Aprika, samtang ang lain mohimo sa kaatbang gayod. Mahimo nimo silang tawgon nga eskursiyonista, bisan tuod ang ilang mga biyahe dayag nga may kalabotan sa mga abiyo sa pagkaon kay sa kalingawan.

“Ang tin-aw mao nga kon sila hatagan ug gamayng tabang ug panalipod, ang mga flamingo modaghan. Sa wala pa ang katuigang 1980 sila tagsa rang mosanay dinhi ug sa tinuod dili daghan. Pinaagi sa paglimiti sa panghilabot sa tawo ug sa paghupot sa kinaubsang sukod sa tubig diha sa lanaw hangtod ang kuyabog makaarang na sa paglupad, kami nakasinati ug dakong pagtubo sa ilang gidaghanon. Niadtong 1988 kami may hapit napulo ka libong mga kuyabog nga giatiman.”

Usa ka Katingalahan sa Kalalangan

Pipila ra nga nakakita sa mga flamingo diha sa kalasangan ang makalimot sa kasinatian. Ug salamat sa ilang pagkagusto sa hilit nga mga dapit ug sa dedikasyon sa mga konserbasyonista, may pila pa ka pinaborang dapit sa kalibotan diin ang dagkong mga panon makita diha sa ilang kinaiyanhong palibot.

Ang yuta mahimong kabos nga dapit kon wala ang maong mga katingalahan sa kalalangan aron sa paglipay sa mga mata ug sa pagpalig-on sa espiritu. Sa tinuod, ikasulti nga kining “mga langgam nga samag balhibo” nagdugang sa ilang mga tingog ngadto sa “may pako nga mga langgam” nga nagadayeg sa ngalan ni Jehova.​—Salmo 148:10, 13.

[Mga footnote]

[Picture Credit Line sa panid 25]

Mga letrato sa ibabaw ug sa ubos: Zoo de la Casa del Campo, Madrid