Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Ako Makasagubang sa Napakyas nga Panagtratohay?

“GIPABATI niya ako nga espesyal kaayo. Nakabaton ako ug pagbati nga wala ko batia kaniadto. Apan unya siya miingon nga sa iyang hunahuna dili mosaler ang among relasyon. Sa akong hunahuna natapos ang akong kinabuhi. Mihilak ako sa tibuok adlaw ug tibuok gabii. Wala ako mokaon, wala ako makatulog, naibanan ang akong timbang ug 15 kilos sa duha lamang ka bulan, ug nagkasakit pa gani ako ug bronkitis. Wala nay kahulogan ang kinabuhi alang kanako.”​—Renee.

Kon ikaw nasakitan tungod sa usa ka pakyas nga romantikong relasyon, sinati ka niining maong pagbakho. Sinati ka kaayo kon unsay kahulogan sa pagbati ug halalom alang sa usa ka tawo, ugaling ang imong paglaom nahugno. Ang pagbati sa pagkasinalikway maoy hilabihan, makauulaw. Samtang ikaw nakigbisog nga makasagubang sa kasakit, tingali ikaw mahibulong, ‘Nganong dili ako makahunong sa paghunahuna mahitungod sa relasyon​—kalimtan siya ug mopadayon sa pagkinabuhi?’ Dili ingon niana ka yano.

Nganong Lisod Kaayo?

Usa ka pagtuon nagpakita nga ang bugkos sa romantikong pagbati mahimong kusganon. Kini gitandi gani ngadto sa ginikanan-anak nga bugkos. Samtang sa walay duhaduha dangtag taas nga panahon aron ang romantikong gugma motubo ug ingon niana ka kusganon, sa gihapon, ang mga pagbati mahimong lawom sa sinugdan. Dili nimo kana mapasiga ug mapalong sama sa imong pagpasiga ug pagpalong sa suwits sa suga. Ug kon ikaw anaa sa giingon sa Bibliya nga “ang pagbuswak sa pagkabatan-on,” ang pagkapukaw sa seksuwal nga tinguha halos dili mabangbang. (1 Corinto 7:36) Kana makapahimo sa pagkawala sa usa ka hinigugma nga lisod kaayong antoson.

Ang hilig sa paghanduraw mahimong modula sa iyang papel. Usa ka pagtuon sa mga tigdukiduki nagsaysay nga ang mga batan-on “labawng masakitan sa kaparotan tungod kay sa dihang mosulod sila sa usa ka romantikong relasyon, hilig sila nga mohanduraw sa umaabot uban sa ilang mga hinigugma. Kining paghanduraw tingali maglakip sa mga damgo sa pagminyo, pagbaton ug mga anak, ug pag-uban sa tibuok nilang kinabuhi.” Ang maong mga damgo lisod nga biyaan, bisan kon sila diyutay lamang ug pasikaranan sa kamatuoran.

Ikaw Gimahal Gihapon

Busa ang samang pagtuon nag-ingon nga “ang pagkawala sa hinigugma . . . mahimong motultol sa mga pagbati sa personal nga kapakyasan ug pagkanakulangan.” Si Jeanette nahinumdom: “Ikaw maguol, ingon sa walay mohatag kanimo ug emosyonal nga pagpaluyo. Mamahala ka na lang. Mobati ka nga sinalikway.” Sama kaniya, daghan nibatig kaguol, sad-an, walay-pulos, dili makahatag sa bug-os nga pagtagad sa usa ka butang. Ang uban gani naghikog.

Busa kini mahimong peligrosong panahon alang kanimo. Bisan pa, hinumdomi ang tambag ni Jesus nga “higugmaon ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.” (Marcos 12:31) Ang usa ka sukod sa gugma-sa-kaugalingon gikinahanglan ug tukma. Ang kamatuoran nga ang usa ka tawo napakyas sa pagbalos sa imong romantikong gugma wala makahulogan nga ikaw dili hiligugmaon, dili ba? Dili ka gayod makatuo nga wala nay makakaplag kanimo nga tilinguhaon ug madanihon, ikaw ba? Dili ba aduna kay mga membro sa pamilya ug mga higala nga nahigugma kanimo?

Labaw nga hinungdanon, unsay pagbati sa Diyos kanimo? Si Leah, usa ka babaye nga nabuhi sa panahon sa Bibliya, lagmit mibati nga dulot kaayo sa kasakit sa pagkasinalikway. Nasayod kaayo siya nga ang iyang bana, si Jacob, nalimbongan sa pagpangasawa kaniya ug nga gihigugma ni Jacob ang iyang igsoong babayeng si Rachel nga labaw pa. Dili ikahibulong nga siya mibati nga “dinumtan,” ingnon ta, ug alaot. Apan, ang Diyos nakakaplag ug pagkamaayo diha kang Leah. Gipanalanginan niya siya sa daghang anak, ug ang saserdotehanong linya sa Israel ug ang harianong linya​—nga nagpatungha sa Mesiyas—​miabot pinaagi kaniya, dili pinaagi kang Rachel.​—Genesis 29:30-35.

Walay sukod sa pagsalikway ang makausab sa katinuoran sa panalangin ug gugma sa Diyos. Hinumdomi, ang Maglalalang sa uniberso nahigugma kanimo nga iyang gitugotan nga ang iyang Anak mag-antos ug magpakamatay alang kanimo. (Juan 3:16) Ikaw dili kay dili-hiligugmaon, ug sa pagkatinuod dili ikaw walay-pulos.

Sa Dihang ang Panagbulag Tinuod nga Panalangin

Tingali gibati nimo nga kining maong panagbulag usa sa labing ngil-ad nga butang nga nahitabo kanimo sukad masukad, apan tingali kini kaatbang ra niini. Bisan lisod tingali nga tuohan, lagmit ang kataposan sa inyong panaghigugmaay usa ka panalangin. Sa unsang paagi? Kasagarang ang romantikong relasyon sa tin-edyer walay tinuod nga saad sa kalamposan. Ang mga batan-on nagatubo pa ug nagakausab; sila daling mobati sa lumalabayng mga tinguha sa sayop nga gugma. Bisan pa, matag tuig linibo ka tin-edyer ang naminyo, lamang nakaplagan nila sa ulahi kaayo nga ang pagbuhat niana sayop. Usa ka ehekutibo sa mantalaan nag-ingon tapos sa iyang diborsiyo: “Sayop gayod ang pagminyo nga bata pa kaayo. Wala gayod nako masabti nga managlahi kami ug mga prinsipyo ug kasinatian.”

Ang kaminyoon sa mga tin-edyer adunay labihan ka taas nga porsiento sa kapakyasan. Busa bisan ug gisakitan ka karon, makaseguro ka sa usa ka butang​—mobati ka ug hilabihan pa ka sakit kon ikaw nalit-ag sa usa ka dili-malipayong kaminyoon. Pangutan-a ang imong kaugalingon kon ikaw andam ba gayod sa usa ka tibuok-kinabuhi nga kaminyoon, uban sa tanang mga kaakohan niini, lakip ang pagmatuto sa mga bata. Ug ang imo bang gihigugma tinuod nga andam ug hamtong? Hinumdomi, ang pagkabugto sa panagtratohay menos uyamot ug kasakit kay sa pagkabugto sa kaminyoon.

Ang panagbulag sa linain usa ka panalangin kon ikaw nasayop sa pagpakigtrato sa usa nga walay pagtahod sa diyosnong mga prinsipyo ug moral nga mga sukdanan. (2 Corinto 6:14) Si Shana nahinumdom sa moral nga kapeligrohan sa pagbaton ug dili magtutuong hinigugma: “Kanunay siyang moingon nga siya nahigugma kanako. Apan unya mohangyo siya kanako nga makigsekso uban kaniya. Ako moingon dili. Akong naamgohan nga ang pagbaton ug seksuwal nga relasyon sayop. Sa wala madugay, mihunong siya sa pagbisita kanako. Mihilak ako matag gabii​—lisod kaayo nga mawala siya kanako!” Hinuon, tin-aw nga ang panagbulag nagluwas kang Shana gikan sa espirituwal nga katalagman.

Busa mahimong isipon nimo ang panagbulag ingon nga kasinatian sa pagkat-on. Sumala sa giingon sa Proverbio 22:3, “mabuot ang usa ka tawo nga makakita sa katalagman ug magtago sa iyang kaugalingon, apan ang walay kasinatian molabay lamang ug mag-antos tungod sa silot.” Kini bang kasinatiana makapahimo kanimo nga mas maigmat, aron malikayan ang suliran sa umaabot?

Pagsagubang sa mga Pagbati

Hinuon, bisan kon ang panagbulag labing maayong butang alang kanimo, kana dili gihapon makapahimo niana nga dili masakit. Unsaon nimo pagdumala ang mga pagbati nga morag dili mahanaw? Sa usa ka bahin, dili makatabang ang pagpakaaron-ingnon nga wala kay gibati. Sumala sa giingon sa ’Teen nga magasin dili pa dugay bahin niining ulohana, “ang mga pagbati dili mga butang nga imong kalikayan o katagoan. Ngadtongadto, sila makakaplag kanimo.”

Kinaiyanhon lamang nga masuko, dulot nga mapikal tungod niini. Apan ayaw iluom ang imong pagbati, nga matulog kada gabii nga gubot ang hunahuna. Sunda ang maalamong tambag sa Bibliya: “Pagkasuko kamo, apan ayaw kamo pagpakasala; ayaw pasalopi sa adlaw ang inyong kasuko.” (Efeso 4:26) Ipahayag ang imong kaugalingon sa usa ka higala nga kasaligan. “Diin walay pagtambag ang mga plano makawang,” nag-ingon ang Proverbio 15:22. Ang imong mga ginikanan o Kristohanong mga ansiano makatabang kaayo niining kahimtanga. Imong makaplagan nga miagi usab sila ug susamang masakit nga kasinatian sa batan-on pa sila.

Ang pagkapuliki laing tabang sa pagsagubang sa imong mga pagbati. Ikaw makiling sa pagpalayo, magpalain sa imong kaugalingon, maghanduraw, ug mawad-ag gana sa kinabuhi. Si Jeanette nahinumdum: “Dili mo gustong mobuhat sa bisan unsa. Magsige ka na lang ug katulog.” Apan ingon sa gipasidaan sa Proverbio 18:1, “ang usa nga nagalain sa iyang kaugalingon magapangita sa iyang kaugalingong tinguha; ug nakiglantugi batok sa tanang halalom nga kaalam.” Hinuon, magmapuliki ka. Balik sa pagpakig-uban sa pundok niadtong modasig kanimo sa matarong nga dalan.

Usa ka ekselenteng paagi sa pagpakigbisog mao ang pagpuliki sa imong kaugalingon sa Kristohanong ministeryo. Ang apostol Pablo misulat: “Busa, hinigugma kong mga igsoon, kinahanglang magpakalig-on kamo, dili matarog, sa kanunay magmadagayaon sa buluhaton sa Ginoo, sa nasayran ninyo nga diha sa Ginoo ang inyong pangabudlay dili makawang.” (1 Corinto 15:58) Dili kinahanglang magmahaw-ang ang imong kinabuhi o walay kahulogan. Ang pagpakig-ambit sa maayong balita ngadto sa uban magdala ug kalipay ug katagbawan.​—Buhat 20:35.

Hinumdomi, usab, nga sa kasamtangan ikaw makasinati ug maayo ug daotang mga adlaw. Sa daotang mga adlaw tingali bation nimo nga dili makasagubang niini. Apan ang kamatuoran mao, maulian ka. Ang pag-alim sa samad​—bisan unsang samad—​nagkinahanglan ug panahon. Ayaw langana ang pag-alim pinaagi sa pagpatuyang sa romantiko ug mahinuklogong musika ug paghanduraw sa nawala nimong hinigugma. Salig kang Jehova alang sa kusog. Siya nasayod kaayo kon unsay imong gisinati ug unsay imong gibati. “Si Jehova haduol niadtong dugmok ug kasingkasing; ug nagaluwas siya niadtong nadugmok sa espiritu.”​—Salmo 34:18.

Mas Masanag nga Panahon sa Unahan

Ingon nga batan-on, usa sa imong dagkong mga panalangin mao ang panahon. Adunay daghang panahon sa imong unahan aron sa pagkat-on ug pagbaton ug kasinatian. Busa gamitang maalamon kining bililhong manggad; ugmara ang mga hiyas nga motabang kanimo nga mahimong masaligong hamtong. Nianang paagiha ikaw makahimo ug maalamong mga desisyon mahitungod sa panagtratohay ug kaminyoon sa umaabot.

Bisan malisod, molabay ra kining masakit nga yugto, ug ikaw mahimong mas maalamon. Si Renee, nga gikutlo sa sinugdanan, miingon: “Mas maayo na ang akong pagdumala sa akong pagbati karon. Daghan ang akong nakat-onan. Nakat-onan ko nga pinaagi lamang sa pagbuhat sa mga butang sa paagi ni Jehova nga mamaayo ang mga butang.”

[Hulagway sa panid 23]

Masakit gayod kon imong makita ang tawo nga imong gihigugma nga mahigugma sa lain