“Ang Siyensiya Nakakat-on Gikan sa Kinaiyahan”
ANG ibabaw mao ang ulohan sa The New York Times sa Agosto 31, 1993. Mipahayag ang artikulo nga usa ka nagatubong gidaghanon sa siyentipiko nga nagdesinyog bag-ong mga materyales nalangkit sa natad sa biomimetics. Gihubit sa Times ang biomimetics ingong “pagtuon sa gambalay ug obra sa biyolohikanhong mga materyales ingong mga modelo alang sa artipisyal nga pagkagama nga mga butang.”
Ang artikulo miila nga ang ubos nga mga hayop sa dagat ug mga lawa nagahimog mga materyales nga mas labaw sa susamang mga substansiya nga mahimo karon sa mga siyentipiko. Ang abalone, pananglitan, nagakuhag calcium carbonate, ang pulboson nga sangkap sa tisa, gikan sa tubig ug maghimog nipis kaayong mga pligo. Dayon sementohon niini ang daghan sa maong mga pligo pinaagi sa argamasa nga protina ug asukar. Si Dr. Mehmet Sarikaya miingon nga ang gambalay sa alukabhang maoy 30 ka pilo nga mas lig-on ug mas gahi kay sa ordinaryong calcium carbonate nga hinimo sa laboratoryo. “Wala kitay teknolohiya aron makahimog mga sapaw sa materyales nga ingon ka nipis sama sa alukabhang sa kinhason,” siya miadmiter.
Sa susama, ang sidang lawalawa mas lig-on kay sa puthaw ug mas durable kay sa naylon. Gitun-an sa mga siyentipiko kining maong sida sa paglaom nga makahimog mga lanot nga mas lig-on kay sa Kevlar, ang substansiya nga gigamit sa paggama ug mga tsaleko nga dili madutlan ug bala. Bisan pa, ang komplikadong mga proseso sa paggama sa lawa sa pagkakaron dili pa masundog sa tawo.
“Ang mga lawa nagagama ug sida nga ginamit ang tubig ingong pangtunaw diha sa hawan nga dapit, sa temperatura ug presyon nga anaa, ug kini moagi niining tanang ang-anga aron mahimong usa ka durable, dili-mabasa nga balayan nga lig-on kaayo,” miingon si Dr. Christopher Viney sa University of Washington sa Seattle. “Apan aron makagama ug lig-on nga lanot sama sa Kevlar, kinahanglang imo kining himoon ubos sa taas kaayong presyon ginamit ang espiso nga sulfuric acid.” Busa, kini nga siyentipiko miangkon: “Daghan pa kitag tun-an.”
Hunahunaa kini. Kon ang kinamaayohan sa tawhanong teknolohiya dili makagama sa magama sa ubos nga mga linalang sa dagat ug mga lawa, dili ba makataronganon ang pagtuo nga kining mga linalanga maoy produkto sa usa ka superyor nga kaalam? Sa maalamon, atong pasidunggan ang Dakong Tigdesinyo—kansang buhat gipaningkamotang sundogon sa mga siyentipiko karon—tungod sa iyang walay ikatanding nga kamamugnaon sa pagpuno sa yuta sa iyang mga buhat.—Salmo 104:24.