Mga Batan-ong Adunay “Gahom nga Labaw sa Kasarangan”
BATAN-ON ka pa. Dose anyos lamang. Aduna kay pamilya nga imong gihigugma. Aduna kay mga higala sa tunghaan nga imong gikalipayan. Nakigbahin ka sa mga awting sa dagat ug sa mga bukid. Mibati kag kahibulong sa nagtan-aw sa bituonong kalangitan sa kagabhion. Ang tibuok nimong kinabuhi anaa sa unahan nimo.
Ug karon aduna kay kanser. Usa ka hampak ang maong balita kon ikaw 60 anyos. Kini bug-os nga kagun-oban kon ikaw 12 anyos.
Si Lenae Martinez
Maorag ingon gayod niana alang sa 12 anyos nga si Lenae Martinez. Ang iyang paglaom maoy mabuhi nga walay kataposan sa paraiso sa yuta. Kini nga paglaom gipadako pinaagi sa pagbansay sa Bibliya nga iyang nadawat gikan sa iyang mga ginikanan, kinsa maoy mga Saksi ni Jehova. Wala ba siya mismo makabasa diha sa Bibliya nga ang yuta magpadayon sa walay kataposan, nga kini gilalang aron pagapuy-an sa walay kataposan, ug nga ang maaghop magapanunod niini sa walay kataposan?—Ecclesiastes 1:4; Isaias 45:18; Mateo 5:5.
Karon siya atua sa Valley Children’s Hospital sa Fresno, California, T.B.A. Giadmit siya didto alang sa maorag usa ka impeksiyon sa rinyon. Apan, ang mga paghiling nagbutyag nga siya adunay leukemia. Ang mga doktor nga nagtambal kang Lenae mihukom nga ang gipaketeng mga selula sa pulang dugo ug mga platelet kinahanglang idugang ug sugdan dayon ang pagtambal pinaagig chemotherapy.
Si Lenae miingon nga dili niya gusto ang dugo o mga produkto sa dugo, nga siya natudloan nga kana gidili sa Diyos, ingon sa gipakita sa mga basahon sa Bibliya sa Levitico ug Buhat. “Kay ang balaang espiritu ug kami mismo mipabor nga dili magpuno ug dugang pang kabug-at diha kaninyo, gawas niining mga kinahanglanong butang, nga padayong magaayad sa mga butang nga gihalad ngadto sa mga idolo ug gikan sa dugo ug gikan sa mga butang nga naluok ug gikan sa pakighilawas.” (Buhat 15:28, 29) Ang iyang mga ginikanan nagpaluyo kaniya niining maong baroganan, apan gipasiugda ni Lenae nga kini maoy iyang desisyon ug kini hinungdanon kaayo alang kaniya.
Ang mga doktor nakigsulti sa makadaghan kang Lenae ug sa iyang mga ginikanan. Bisan pa niana, sila mibalik pag-usab sa usa ka hapon niana. Si Lenae miingon bahin niini nga pagduaw: “Ako luya na kaayo tungod sa tanang kasakit ug nagsuka ug daghang dugo. Sila misukna kanako sa samang pangutana, sa lahi lang nga paagi. Akong gisultihan sila pag-usab: ‘Dili ko gusto ang bisan unsang dugo o mga produkto sa dugo. Dawaton ko na lang ang kamatayon, kon gikinahanglan, kay sa pagbungkag sa akong saad kang Jehova nga Diyos nga buhaton ang iyang kabubut-on.’”
Si Lenae nagpadayon: “Sila mibalik sa sunod buntag. Ang gidaghanon sa mga platelet sa akong dugo mius-os, ug ang akong hilanat taas pa gihapon. Makaingon ako nga ang doktor mas naminaw kanako niining higayona. Bisag dili nila gusto ang akong baroganan, sila nakaingon gayod nga ako hamtong kaayo nga 12-anyos. Sa ulahi misulod ang akong pedyatrisyan ug miingon nga gikasubo niya apan walay makatabang kanako gawas sa pagtambal pinaagig chemotherapy ug pagdugang ug dugo. Siya mibiya ug miingon nga mobalik lang sa ulahi.
“Sa dihang siya mibiya, ako mihilak gayod tungod kay siya ang akong doktor sukad sa akong pagkatawo, ug karon gibati ko nga giluiban niya ako. Sa dihang mibalik siya sa ulahi, gisultihan ko siya sa gipabati niya kanako—nga siya wala na gayod magtagad kanako. Kini nakapatingala kaniya, ug nangayo siyag pasaylo sa iyang gisulti. Wala niya tuyoa nga makasakit kanako. Siya mitan-aw kanako ug miingon: ‘Buweno, Lenae, kon ingon niana, nan magkita na lang kita sa langit.’ Iyang gitangtang ang iyang salamin ug, uban sa mga luha sa iyang mga mata, miingon nga gihigugma niya ako ug migakos kanako pag-ayo. Ako nagpasalamat kaniya ug miingon: ‘Salamat. Nahigugma usab ako kanimo, Dr. Gillespie, apan naglaom ako nga mopuyo sa usa ka paraisong yuta sa pagkabanhaw.’”
Unya miabot ang duha ka doktor ug usa ka abogado, gisultihan ang mga ginikanan ni Lenae nga gusto nilang makig-estorya kaniya nga mag-inusara, ug gihangyo ang mga ginikanan nga mogawas, nga gihimo usab nila. Sa tibuok niining maong panaghisgot, ang mga doktor maayo kaayo ug buotan ug nakadayeg sa kalarinong manulti ni Lenae ug sa iyang halalom nga pagtuo.
Sa nag-inusara uban kaniya, ilang gisultihan siya nga siya himalatyon sa leukemia ug miingon: “Apan ang mga pagdugang sa dugo magpalugway sa imong kinabuhi. Kon modumili ka sa dugo, mamatay ka sa pipila ka adlaw.”
“Kon magpadugang ako ug dugo,” si Lenae nangutana, “unsa ka taas nga ako mabuhi?”
“Mga tulo ngadto sa unom ka bulan,” sila mitubag.
“Unsay akong mahimo sa unom ka bulan?” siya nangutana.
“Ikaw mobaskog. Daghan ka ug mabuhat. Makaduaw ka sa Disney World. Makita mo ang daghang ubang mga dapit.”
Si Lenae naghunahuna kadiyut, dayon mitubag: “Nag-alagad ako kang Jehova sa tibuok kong kinabuhi, sa 12 ka tuig. Siya nagsaad kanako sa kinabuhing walay kataposan sa Paraiso kon sundon ko siya. Dili ako motalikod kaniya karon alang sa unom ka bulang kinabuhi. Buot kong magmatinumanon hangtod ako mamatay. Unya ako nahibalo nga sa iyang tinudlong panahon iya akong banhawon gikan sa kamatayon ug hatagan ako ug kinabuhing walay kataposan. Unya may daghan akong panahon sa tanang butang nga gusto nakong buhaton.”
Ang mga doktor ug ang abogado dayag nga nakadayeg gayod. Gidayeg nila siya ug migawas ug gisultihan ang iyang mga ginikanan nga siya nagahunahuna ug nagapakigsulti samag usa ka hamtong ug nakaarang sa paghimo sa iyang kaugalingong mga desisyon. Ilang girekomendar ngadto sa komite sa pamatasan sa Valley Children’s Hospital nga si Lenae isipon nga usa ka hamtong nga bata. Kini nga komite, nga naglangkob sa mga doktor ug ubang propesyonal nga mga tig-atiman sa panglawas, uban sa usa ka propesor sa pamatasan nga gikan sa Fresno State University, mihimog desisyon sa pagtugot kang Lenae sa paghimo sa kaugalingon niyang mga desisyon maylabot sa iyang medikal nga pagtambal. Ilang giisip si Lenae nga usa ka hamtong nga bata. Walay gihangyong mando sa korte.
Human sa hataas, malisod nga gabii, sa 6:30 s.b., Septiyembre 22, 1993, si Lenae namatay sa mga bukton sa iyang inahan. Ang dignidad ug kalinaw sa maong gabii nakulit diha sa mga hunahuna niadtong presente. Dihay 482 nga mitambong sa serbisyo sa paglubong, lakip ang mga doktor, mga nars, ug mga magtutudlo, nga nakadayeg gayod sa pagtuo ug pagkamaunongon ni Lenae.
Ang mga ginikanan ug mga higala ni Lenae mapasalamaton gayod nga ang mga doktor ug mga nars ug mga nagadumala sa Valley Children’s Hospital madinawaton kaayo sa pagsabot sa kahamtong niining bataa ug nga walay gikinahanglang mando sa korte aron mahimo ang maong desisyon.
Si Crystal Moore
Ang maong konsiderasyon wala ihatag sa 17-anyos nga si Crystal Moore sa dihang siya giadmit sa Columbia Presbyterian Medical Center sa Siyudad sa New York. Siya nag-antos tungod sa inflammatory bowel disease. Sa iyang pagsulod sa hospital, si Crystal, uban sa iyang mga ginikanan, nagpasiugda nga balikbalik sa iyang pagdumili sa pagdawat ug dugo. Dili niya buot nga mamatay; hinunoa, buot niya ang medikal nga pagtambal nga nahiuyon sa kasugoan sa Bibliya sa paglikay gikan sa dugo.—Buhat 15:28, 29.
Ang tem sa mga doktor nga nag-atiman kang Crystal nakatino nga ang iyang kahimtang nagkinahanglang dugangan ug dugo. Usa ka doktor prangka nga miingon: “Kon si Crystal dili kadugangan ug dugo sa Huwebes, Hunyo 15, nan inigka-Biyernes, Hunyo 16, siya mamatay!” Sa Hunyo 16, si Crystal wala mamatay, ug ang hospital miaplay sa Korte Suprema sa Estado sa New York alang sa awtoridad sa puwersadong pagdugang ug dugo.
Sa husay, nga dali-daling gihimo sa hospital niadtong buntaga, usa sa mga doktor nagpamatuod nga gikinahanglan ni Crystal dihadiha ang duha ka yunit sa dugo ug tingali nagkinahanglan ug labing menos dugang napulo ka yunit. Siya dugang nag-ingon nga kon suklan ni Crystal ang pagdugang ug dugo, iyang ihigot siya sa katre nga pinugngan ang pulso ug tiil aron molampos kini nga paagi. Gisultihan ni Crystal ang mga doktor nga siya “motiyabaw ug kusog” kon mosulay sila sa pagdugang kaniya ug nga ingong usa sa mga Saksi ni Jehova, iyang isipon ang bisan unsang puwersadong pagdugang ug dugo ingong sama ka mapangahason sa panglugos.
Bisan pa sa balikbalik nga hangyo sa iyang abogado sa panahon sa husay, gidid-an si Crystal sa kahigayonan nga mosulti sa iyang kaugalingon atubangan sa korte sa pagpasundayag sa iyang katakos sa paghimog desisyon. Bisag mao pay pagkadawat ni Crystal ug ganti sa Super Youth Program sa pag-ila sa iyang kahawod sa klase ug sa pagpanguna sa iyang hayskol, ang huwes nga naghusay midumili nga tugotan siyang mopamatuod sa korte bahin sa iyang pagdumili sa dugo. Kini samag paghikaw sa mga katungod ni Crystal nga mopanalipod sa kaugalingon subay sa balaod, lawasnong determinasyon sa kaugalingon, personal nga pribasiya, ug kagawasan sa relihiyon.
Bisag wala tugoti sa korte si Crystal nga mopamatuod, ang huwes miduaw kang Crystal nga nag-inusara sa iyang lawak sulod sa 20 minutos. Human sa pagduaw ang huwes miingon nga si Crystal “dayag nga intelihente kaayo” ug “larino kaayo” ug nagpatin-aw nga si Crystal “tinong maayog panghunahuna” ug “makahimo sa bug-os nga pagpahayag sa iyang kaugalingon.” Bisan pa niini nga mga obserbasyon, ang korte sa katig-a midumili nga hatagan si Crystal ug kahigayonan sa pagdesisyon sa iyang kaugalingong medikal nga pag-atiman.
Sa Dominggo sa buntag, Hunyo 18, gikinahanglan ni Crystal ang emerhensiya nga operasyon, nga iyang giuyonan, apan padayong midumili sa dugo. Tulo lamang ka onsa sa dugo ang nawala panahon sa pag-opera. Bisan pa, giangkon sa mga doktor nga mahimong kinahanglanon ang tapos-sa-operasyon nga pagdugang ug dugo. Ang laing doktor mipamatuod nga walay pagdugang ug dugo ang gikinahanglan. Siya kanunay nang nakatambal sa susamang mga kahimtang nga walay pagdugang ug dugo sulod sa miaging 13 ka tuig, ug walay tapos-sa-operasyong mga pagdugang ug dugo ang gikinahanglan.
Sa Hunyo 22, 1989, ang korte mihatag ug katungod sa hospital sa temporaryong pag-atiman kang Crystal alang sa mga katuyoan sa pagdugang ug dugo nga ihatag lamang kon “kinahanglanon sa pagpanalipod ug sa pagluwas sa iyang kinabuhi.” Kini nga pag-atiman natapos sa dihang nakagawas si Crystal sa hospital. Si Crystal wala gayod magkinahanglan ug dugo, ug wala gayoy gidugang nga dugo sukad, apan makapalisang gayod nga makita kon giunsa sa korte pagtratar si Crystal.
Sukad sa pagkagawas sa hospital, si Crystal migraduwar sa hayskol nga may mga pasidungog. Wala magdugay human niadto, siya nahimong usa ka bug-os panahong ministro ingong usa sa mga Saksi ni Jehova. Siya nahimong tiggiya sa mga bisita sa Jersey City Assembly Hall sa mga Saksi ni Jehova ug nagboluntaryo ingong usa ka membro sa grupo nga magtukod ug magbag-o sa mga Kingdom Hall.
Apan, ang mga doktor sa Columbia Presbyterian Medical Center miingon nga kon siya dili magpadugang ug dugo sa Hunyo 15, siya mamatay sa Hunyo 16 ug nga kon suklan niya ang pagdugang ug dugo, ihigot siya sa katre nga pinugngan ang pulso ug tiil. Sa dihang ang mga doktor nga gustog mga mando sa korte sa paghatag ug dugo mapangandakong mopahayag nga kon dili dayon mosugot ang huwes, ang pasyente mamatay, pahinumdoma sila sa kaso ni Crystal Moore.
Si Lisa Kosack
Ang unang gabii ni Lisa sa Sick Children’s Hospital sa Toronto maoy grabe kay sa makalilisang nga damgo. Siya giadmit sa mga alas-kuwatro sa hapon ug dihadiha gihatagan ug serye sa mga paghiling. Wala pa siya kahigda sa iyang kuwarto sa hospital hangtod sa mga alas 11:15 niadtong gabhiona. Sa tungang gabii—aw, pasultiha si Lisa kon unsay nahitabo. “Sa tungang gabii usa ka nars misulod ug miingon: ‘Kinahanglang dugangan ti ka ug dugo.’ Ako mihilak: ‘Dili ako magpadugang tungod kay usa ako sa mga Saksi ni Jehova! Naglaom ako nga nahibalo ka niana! Naglaom ako nga nahibalo ka niana!’ ‘Aw, oo, nahibalo ako,’ siya miingon, ug dihadiha gitangtang ang akong IV [intravenous nga tubo] ug gitaod sa dugo. Ako mihilak ug mitiyabaw.”
Pagkawalay kasingkasing ug pagkabangis nga pagtratar ang gipahamtang diha sa usa ka masakiton ug nalisang nga 12-anyos nga batang babaye diha sa tungang gabii sa dili pamilyar nga mga palibot! Gidala si Lisa sa iyang mga ginikanan sa Sick Children’s Hospital sa Toronto nga naglaom nga makakaplag ug buotan ug matinabangong mga doktor. Hinunoa, ang ilang anak nga babaye nailalom sa makalilisang tungang-gabii nga pagdugang ug dugo, bisan pa sa baroganan ni Lisa ug sa iyang mga ginikanan nga ang dugo ug mga produkto sa dugo maoy pagsupak sa kasugoan sa Diyos ug dili angayng gamiton.—Buhat 15:28, 29.
Sa sunod buntag ang hospital nangayog mando sa korte sa paghatag ug mga pagdugang ug dugo. Ang husay milungtad ug lima ka adlaw, nga gipangunahan ni Huwes David R. Main. Kadto gihimo sa usa ka lawak sa hospital, si Lisa mitambong sa tibuok lima ka adlaw. Si Lisa may grabeng myeloid leukemia, usa ka kahimtang nga sagad ikamatay, bisag ang mga doktor nagpamatuod nga ang sukod sa kaayohan maoy 30 porsiento. Ilang giresita ang daghang pagdugang ug dugo ug tuman nga chemotherapy—usa ka pagtambal nga naglakip sa hilabihang kasakit ug sa dili maayong mga epekto nga makapaluya.
Sa ikaupat nga adlaw sa husay, si Lisa mihatag ug pamatuod. Usa ka pangutana ang gibangon kaniya kon unsay iyang gibati sa pinugos tungang-gabii nga pagdugang ug dugo. Iyang gipatin-aw nga gibati niyang siya sama sa usa ka iro nga gigamit aron eksperimentohan, nga gibati niyang siya gilugos, ug nga tungod kay bata pa nagpatuo ang pipila ka tawo nga sila makahimo ug bisan unsa ngadto kaniya. Iyang gikayugtan nga makita ang dugo sa laing tawo nga gipasulod diha kaniya, nga naghunahuna kon matakboyan ba siya ug AIDS o hepatitis o sa pipila ka ubang mananakod nga mga sakit tungod niana. Ug labing hinungdanon, siya nabalaka bahin sa hunahunaon unya ni Jehova sa iyang paglapas sa iyang kasugoan batok sa pagpasulod ug dugo sa laing tawo ngadto sa iyang lawas. Siya miingon nga kon kini mahitabo pag-usab, siya “makig-away ug sipaon niya ang gibitayan sa dugo ug tangtangon ang dagom nga gitaod diha sa iyang bukton bisag masakit pa kini, ug buslotan ang gisudlan sa dugo.”
Ang iyang abogado nangutana, “Unsay imong bation sa hangyo sa Children’s Aid Society nga kuhaon ang pag-atiman kanimo gikan sa imong mga ginikanan ug ihatag ngadto kanila?”
“Aw, bation ko gayod ang hilabihang kasuko; bation ko nga sila mabangis tungod kay ang akong mga ginikanan wala gayod magdagmal kanako, sila nahigugma kanako ug ako nahigugma kanila, ug sa dihang ako adunay sakit sa tutunlan o sip-on o bisan unsa, atimanon ako nila. Ang ilang tibuok nga kinabuhi nasentro kanako, ug karon tugotan lang ang laing mga tawo, tungod lang kay sila dili mouyon, nga moanhi ug kuhaon lang ako gikan kanila, sa hunahuna ko maoy labihan ka mapintas, ug kini nakapalagot kaayo kanako.”
“Gusto ka bang mamatay?”
“Dili, kinsa bay gustong mamatay, apan kon mamatay man ako dili ako mahadlok, tungod kay ako nahibalo nga ako adunay paglaom sa kinabuhing walay kataposan sa usa ka paraiso sa yuta.”
Daghan ang nanghilak samtang si Lisa maisogong naghisgot sa iyang umaabot nga kamatayon, sa iyang pagtuo kang Jehova, ug sa iyang determinasyon nga magpabiling masinugtanon sa iyang kasugoan bahin sa pagkabalaan sa dugo.
“Lisa,” nagpadayon ang iyang abogado, “aduna bay kalainan alang kanimo nga masayod nga ang korte nagbaod kanimo nga magpadugang ug dugo?”
“Wala, tungod kay magpabilin gihapon akong matinumanon sa akong Diyos ug mamati sa iyang mga kasugoan, tungod kay ang Diyos mas labaw gayod kay sa bisan unsang korte o ni bisan kinsang tawo.”
“Lisa, unsay buot nimong ihukom sa huwes niining kasoha?”
“Aw, ang buot nako nga ihukom sa huwes niining kasoha mao nga ibalik ako ngadto sa akong mga ginikanan ug sila ang mag-atiman kanako pag-usab aron ako magmalipayon, ug aron ako makapauli sa balay ug maanaa sa malipayong mga palibot.”
Ug mao kana ang gihukom ni Huwes Main. Ang mosunod mao ang mga kinutlo sa iyang desisyon.
“Si L. nagtug-an niini nga korte sa tin-aw ug diha sa paagi nga matinud-anon nga, kon himoon ang pagsulay kaniya nga dugangan ug dugo, siya makig-away niana nga pagdugang sa tibuok niyang kusog kutob sa iyang mahimo. Siya nag-ingon, ug ako mituo kaniya, nga siya mosiyagit ug makigbisog ug nga iyang ibton ang dagom gikan sa iyang bukton ug mosulay sa pagdaot sa gisudlan sa dugo nga gibitay sa ulohan sa iyang katre. Midumili ako sa paghatag ug bisan unsang mando nga magbutang niining bataa sa maong kasinatian.”
Maylabot sa pinugos tungang-gabii nga pagdugang ug dugo, siya miingon:
“Nakita ko gayod nga siya gipihig tungod sa iyang relihiyon ug sa iyang edad sumala sa s. 15(1). Niini nga mga kahimtang, human kadugangig dugo, giyatakan ang iyang katungod sa kasegurohan sa iyang pagkatawo sumala sa s. 7.”
Ang iyang komento bahin kang Lisa mismo makaiikag:
“Si L. maoy usa ka matahom, intelihente kaayo, larino, matinahuron, matubagon ug, labaw sa tanan, usa ka maisogong tawo. Siya may kaalam ug kahamtong nga saylo kaayo sa iyang panuigon ug ako nagtuo nga husto ang pag-ingon nga anaa kaniya ang tanang maayong mga hiyas nga buot gayod ni bisan kinsang mga ginikanan diha sa usa ka bata. Siya may napalandong pag-ayo, malig-on ug tin-aw relihiyosong pagtulon-an. Sa akong hunahuna, walay bisan unsang pagtambag sa bisan haing tinubdan o pagpit-os gikan sa iyang mga ginikanan o ni bisan kinsa, lakip na ang mando niini nga korte, ang makatarog o makausab sa iyang relihiyosong mga pagtulon-an. Ako nagtuo nga si L. K. angayng hatagan ug higayon sa pagpakig-away niining sakita nga may dignidad ug kalinaw sa hunahuna.”
“Ang hangyo sa pag-atiman niining bataa gidismis.”
Si Lisa ug ang iyang pamilya mibiya sa hospital sa maong adlaw. Sa pagkatinuod, si Lisa nakig-away sa iyang sakit nga may dignidad ug kalinaw sa hunahuna. Siya namatay nga malinawon sa balay, sa mahigugmaong mga bukton sa iyang inahan ug amahan. Sa pagbuhat niana siya nahilakip sa panon sa daghang ubang batan-ong mga Saksi ni Jehova nga nag-una sa Diyos. Ingong sangpotanan, siya, uban kanila, makatagamtam sa katumanan sa gisaad ni Jesus: “Siya nga nagawala sa iyang kalag tungod ug alang kanako makakaplag niini.”—Mateo 10:39, potnot.
Si Ernestine Gregory
Sa edad nga 17 anyos, si Ernestine nahiling nga nag-antos sa leukemia. Sa giadmit sa hospital, siya wala mouyon nga gamiton ang mga produkto sa dugo aron suportahan ang pagtambal pinaagig chemotherapy nga gustong himoon sa mga doktor. Tungod sa pagdumili ni Ernestine ug sa pagpaluyo sa iyang inahan sa iyang gipiling walay-dugo nga pagtambal, ang hospital nagtaho niining butanga sa mga opisyal sa welfare sa Chicago, Illinois, T.B.A., kinsa sa baylo nangayog mando sa korte sa paggamit ug dugo. Gihikay ang husay, diin gipamatian sa korte ang testimoniya ni Ernestine, usa ka medikal nga doktor, usa ka sikyatrista, ug usa ka abogado, ingon man ang ubang tawo nga nalangkit.
Gisultihan ni Ernestine ang iyang doktor nga dili siya magpadugang ug dugo. Nga kini maoy iyang kaugalingong personal nga desisyon nga gipasukad sa iyang pagbasa sa Bibliya. Nga ang dili kinabubut-ong pagdugang ug dugo nga ipadapat gumikan sa mando sa korte sa gihapon nagpasipala sa kasugoan sa Diyos ug sayop sa iyang mga mata, bisan pa sa awtoridad sa korte. Nga siya dili supak sa medikal nga pagtambal ug dili buot nga mamatay. Nga ang iyang desisyon dili maoy pangandoy sa kamatayon, dili paghikog; bisan pa, wala siya mahadlok sa kamatayon.
Si Stanley Yachnin, M.D., mipamatuod nga siya “nakadayeg sa kahamtong ni Ernestine, ang pagsabot niya sa iyang kaugalingon,” ug ang katim-os sa iyang relihiyosong mga pagtulon-an. Siya miingon usab nga nasabtan ni Ernestine ang kinaiyahan ug mga sangpotanan sa iyang sakit. Tungod sa iyang pagsabot, nakita ni Dr. Yachnin nga wala na kinahanglana ang sikyatrista o usa ka sikologo.
Bisan pa, gitawag ang usa, si Ner Littner, M.D., usa ka sikyatrista, kinsa human makigsulti kang Ernestine may opinyon nga siya may kahamtong sa usa nga nag-edad tali sa 18 ug 21. Siya miingon nga si Ernestine nagpakita ug pagsabot sa mga sangpotanan sa pagdawat o pagdumili sa mga pagdugang ug dugo. Siya miingon nga iyang gidawat kini, dili tungod kay siya nailalom sa pagkontrolar sa lain, kondili tungod kay siya nagtuo niini sa iyang kaugalingon. Si Dr. Littner miingon nga si Ernestine angayng tugotan sa paghimog iyang kaugalingong desisyon niining butanga.
Si Jane McAtee, usa ka abogado sa hospital, mitestigo nga human mainterbiyo si Ernestine, siya nagtuo nga si Ernestine nakasabot sa kinaiyahan sa iyang sakit ug nga siya “daw bug-os makahimo sa pagsabot sa iyang desisyon ug pagdawat sa mga sangpotanan niana.”
Ang korte usab nakadayeg pag-ayo sa testimonya ni Ernestine. Ang korte nakakaplag nga si Ernestine maoy usa ka hamtong nga 17-anyos, nga ang nahimong desisyon ni Ernestine iyaha lamang, ug nga siya nakasabot sa iyang masulob-ong kahimtang. Ugaling, bisag gipasundayag niya nga siya usa ka hamtong batan-ong babaye nga makaarang sa paghimog may kahibalo, intelihenteng medikal nga mga desisyon alang sa iyang kaugalingon nga uyon sa iyang halalom nga mga sukdanan ug hugot nga mga ginatuohan, ang korte, sa makapakurat, naghatag ug mando sa pagtugot sa mga pagdugang ug dugo.
Ang mando sa korte unang giapelar sa Appellate Court sa Illinois. Sa duha-kontra-usa nga desisyon, ang Appellate Court mihukom nga si Ernestine dili mapugos sa pagdawat sa mga pagdugang ug dugo nga supak sa iyang kabubut-on. Ang korte nangatarongan nga ang unang katungod ni Ernestine sa Batakang Balaod sa pagbatog relihiyosong kagawasan uban sa iyang katungod sa konstitusyon bahin sa pribasiya nagpanalipod sa iyang katungod ingong usa ka hamtong nga bata sa pagdumili sa mga pagdugang ug dugo tungod sa relihiyosong mga katarongan.
Unya ang mga opisyal sa child-welfare miapelar sa desisyon sa Appellate Court ngadto sa Korte Suprema sa Illinois. Ang Korte Suprema sa Illinois mipamatuod, nga nagbaod nga bisag bata pa si Ernestine, siya may katungod sa pagdumili sa medikal nga pagtambal nga supak kaniya. Gipasukad niini nga korte suprema ang iyang desisyon sa katungod diha sa komon nga balaod sa lawasnong-determinasyon sa kaugalingon ug sa hamtong-bata nga lagda. Ang sukdanan nga ikapadapat sa hamtong-bata nga mga kaso sa Illinois gisumaryo sa Korte Suprema sa Illinois diha sa mosunod nga mga pahayag:
“Kon ang ebidensiya tin-aw ug makapakombinsir nga ang bata hamtong na sa pag-apresyar sa mga sangpotanan sa iyang mga lihok, ug nga ang bata hamtong na sa paggamit sa panghukom sa mga hamtong, nan ang prinsipyo sa hamtong nga bata magpaarang kaniya sa katungod sa komon nga balaod sa pag-uyon o pagdumili sa medikal nga pagtambal.”
Si Ernestine wala tambali pinaagig chemotherapy o mga pagdugang ug dugo, apan siya wala mamatay tungod sa iyang leukemia sama sa gipatuo sa mga doktor diha sa korte nga siya mamatay. Si Ernestine mibarog nga malig-on ug nagbutang pag-una sa Diyos, sama sa ubang mga batan-on nga gihisgotan sa miagi. Ang matag usa nakadawat ug “gahom nga labaw sa kasarangan.”—2 Corinto 4:7.
[Kahon sa panid 13]
Mga Kapeligrohan sa Pagdugang ug Dugo
Ang The New England Journal of Medicine, isyu sa Disyembre 14, 1989, nagtaho nga ang usa ka yunit sa dugo mahimong magdalag igong gidaghanon sa kagaw sa AIDS nga mopahinabog kutob sa 1.75 ka milyong impeksiyon!
Niadtong 1987, human hisayri nga mapasa ang AIDS pinaagi sa gidonar nga dugo, ang librong Autologous and Directed Blood Programs mimulo: “Kini maoy kinapaitan sa tanang kasulian sa medikal; nga ang bililhong nagahatag-kinabuhi nga gasa sa dugo mahimong usa ka instrumento sa kamatayon.”
Si Dr. Charles Huggins, direktor sa serbisyo sa pagdugang ug dugo sa usa ka ospital sa Massachusetts, T.B.A., nag-ingon: “Kana maoy labing peligrosong substansiya nga atong gigamit sa medisina.”
Ang Surgery Annual mihinapos: “Tin-aw, ang labing luwas nga pagdugang mao ang usa nga wala ipadapat.”
Tungod kay dihay mas daghang pagsugmat sa kanser human sa pagdisdis diin gigamit ang mga pagdugang ug dugo, si Dr. John S. Spratt miingon diha sa The American Journal of Surgery, nga isyu sa Septiyembre 1986: “Ang siruhano sa kanser hayan nagkinahanglang mahimong usa ka siruhano nga dili magdugang ug dugo.”
Ang basahong Emergency Medicine nag-ingon: “Ang among kasinatian uban sa mga Saksi ni Jehova mahimong sabton nga nagkahulogang dili kita kinahanglang magsalig sa mga pagdugang ug dugo, uban sa tanan niining potensiyal nga mga komplikasyon, sama gayod sa kanhi natong gituohan.”
Ang basahong Pathologist naghisgot sa pagdumili sa mga Saksi ni Jehova sa pagdawat ug dugo ug miingon: “Adunay daghang pamatuod aron paluyohan ang ilang baroganan, bisan pa sa mga pagsupak gikan sa mga tigbangko sa dugo.”
Si Dr. Charles H. Baron, propesor sa abogasiya sa Boston College Law School, miingon labot sa pagdumili sa mga Saksi ni Jehova sa pagdawat ug dugo: “Ang tibuok katilingban sa Amerika nakabenepisyo. Dili lamang ang mga Saksi ni Jehova, kondili ang mga pasyente sa kinatibuk-an, ang karon dili na kaayo dapatan ug wala kinahanglanang mga pagdugang ug dugo tungod sa buluhaton sa mga Hospital Liaison Committee sa mga Saksi.”