Nahugawang Dugo Gidugang Ngadto sa mga Hemophiliac
ANG dugo nahimong duha-ka-bilyong-dolyar-kada-tuig nga negosyo. Ang pagpangagpas sa ganansiya gikan niana misangpot ug dakong trahedya sa Pransiya. Ang dugo nga nahugawan sa HIV nagpahinabog kamatayon sa 250 ka hemophiliac, o mga tawong adunay sakit sa dugo nga dili motibug-ok, sa mga sakit nga nalangkit sa AIDS, nga may gatosan pang natakdan.—The Boston Globe, Oktubre 28, 1992, panid 4.
Ang usa ka “dili-maayong panag-uban” sa medikal nga pagpasagad ug komersiyal nga pagkadalo mitultol sa kamatayon sa duolan sa 400 ka Aleman nga hemophiliac, uban sa labing menos 2,000 nga dugang natakdan tungod sa dugong nahugawan sa HIV.—Guardian Weekly, Agosto 22, 1993, panid 7.
Ang Canada adunay iyang kaugalingong iskandalo sa dugo. Gibanabana nga kapin sa 700 ka hemophiliac nga taga-Canada ang gitambalan sa dugo nga gitakboyan sa HIV. Gipasidan-an ang gobyerno niadtong Hulyo 1984 nga ang Red Cross nag-apod-apod ug dugo nga nahugawan sa AIDS ngadto sa taga-Canada nga mga hemophiliac, apan ang nahugawang mga produkto sa dugo wala kuhaa gikan sa baligyaanan niini hangtod milabay ang usa ka tuig, sa Agosto 1985.—The Globe and Mail, Hulyo 22, 1993, panid A21, ug ang The Medical Post, Marso 30, 1993, panid 26.
Gikan sa Madrid, Espanya, sa Abril 21, 1993, usa ka taho gikan sa Reuters miingon nga ang Espanya mobayad ug danyos ngadto sa 1,147 ka hemophiliac nga natakdan sa kagaw sa AIDS pinaagi sa mga pag-abuno sa dugo ug sa plasma sa katuigang 1980, sumala sa Ministri sa Panglawas. Kapin sa 400 ang natakdan na sa AIDS ug namatay.—The New York Times, Abril 22, 1993, panid A13.
Sa naghinapos ang 1982, ang Centers for Disease Control nagsugod sa pagpasidaan sa NHF (National Hemophilia Foundation) sa mga kapeligrohan sa paggamit ug blood clotting factor VIII o substansiya nga magpatibug-ok sa dugo—ang usa ka pag-abuno niini mahimong panagtapo sa 20,000 ka tigdonar ug dugo, nga usa lamang ang gikinahanglan nga adunay AIDS sa paghugaw sa indyeksiyon. Ang mas kusganong pasidaan gihatag niadtong Marso 1983, apan sa Mayo niadtong tuiga, ang NHF nagpagulag lindog sa balita nga nag-ulohang “NHF Nag-awhag nga Ipadayon ang Paggamit sa Pagpatibug-ok sa Dugo.” Niadtong panahona misulbong ang nangamatay, ug libolibo pa ang ginapameligro. Kining clotting factor wala kinahanglana aron mabuhi ang mga hemophiliac; adunay laing mga kapilian sa pagtambal. Libolibong kinabuhi ang maluwas unta. Sa pagka 1985, ang mga kompaniya sa tambal nakakaplag nga pinaagi sa pagpainit sa factor, gihimo kadto nga luwas. Bisan pa niadto, ang naimbentaryo nga mga pundo sa wala mapainit nga factor ginabaligya gihapon.—Dateline NBC, Disyembre 14, 1993.
[Picture Credit Line sa panid 31]
CDC, Atlanta, Ga.