Ang Hunahuna sa Bibliya

Ang “Sudlanan nga Mas Mahuyang”—Usa ka Insulto sa mga Babaye?

“NGANONG ANG MGA BABAYE GINAHUKMAN PINAAGI SA ILANG SEKSO INAY KAY PINAAGI SA ILANG KASINATIAN, ABILIDAD, UG INTELIHENSIYA?”​—BETTY A.

“ANG MGA BABAYE GIPAHUNAHUNA NGA SILA MAS UBOS NGA MGA LINALANG.”​—LYNN H.

ANG pahayag sa Bibliya nga “sudlanan nga mas mahuyang” nagpakaulaw ba sa mga babaye? Ang bersikulo sa Bibliya nga gilantugian mao ang 1 Pedro 3:7, nga nag-ingon: “Kamong mga bana, padayon sa pagpuyo sa samang paagi uban kanila sumala sa kahibalo, nga magahatag kanila ug kadungganan samag ngadto sa usa ka sudlanan nga mas mahuyang, ang usa nga babaye, sanglit mga manununod man usab kamo uban kanila sa dili-takos nga pabor sa kinabuhi, aron nga dili mababagan ang inyong mga pag-ampo.”

Sa dihang gisulat ni Pedro kining mga pulonga ngadto sa kaubang mga Kristohanon, ang mga babaye diyutay ra kaayo ug mga katungod, dili lamang sa paganong kalibotan kondili taliwala sa apostata nga Hudiyong komunidad. Si Pedro ba ug ang unang mga Kristohanon nagpaluyo sa kaylap nga panglantaw sa mga babaye niadtong panahona?

Mga Sudlanan nga Mas Ubos ug Kalidad?

Unsaon pagsabot sa unang-siglong mga magbabasa sa mga pulong ni Pedro ang pamulong nga “sudlanan nga mas mahuyang”? Ang Gregong pulong alang sa sudlanan (skeuʹos) makadaghang gigamit sa Gregong Kasulatan ug nagtumong sa lainlaing mga sudlanan, mga kasangkapan, mga galamiton, ug mga himan. Sa pagtawag sa mga babaye nga “sudlanan nga mas mahuyang,” si Pedro wala magpakaulaw sa mga babaye, kay ang pahayag nagpasabot nga ang bana usab maoy usa ka luya o mahuyang nga sudlanan. Ang ubang mga teksto sa Bibliya naggamit sa samang paghulagway sa paghisgot sa mga babaye ug mga lalaki, sama sa “kulonong mga sudlanan” (2 Corinto 4:7) ug “mga sudlanan sa kaluoy” (Roma 9:23). Tinuod, si Pedro naglarawan sa mga babaye ingong “mas mahuyang” sa mga sekso. Apan ang Roma 5:6 naggamit sa “mahuyang” aron ipadapat sa tanang tawo​—lalaki ug babaye. Busa, ang unang mga Kristohanon dili mag-isip sa pahayag nga “sudlanan nga mas mahuyang” nga matamayon sa mga babaye.

Hinunoa, ang mga pulong ni Pedro isipon pa gani nga nagpataas sa kahimtang sa mga babaye. Sa adlaw ni Pedro halos wala tahora ang mga babaye. Ingon sa gilantaw nang daan sa Diyos kaniadto, ang mga bana sagad nagdominar ug nag-abuso sa ilang mga asawa sa pisikal, seksuwal, ug sa emosyonal. (Genesis 3:16) Busa, ang tambag ni Pedro sa Kristohanong mga bana sa pagkatinuod nagpasabot: Ayawg pahimusli ang gahom nga gihatag sa kalibotanong sosyedad sa mga lalaki.

Tan-awon nato pag-ayo ang pamulong nga “mas mahuyang.” Si Pedro niining bersikuloha nagtumong, dili sa emosyonal, kondili sa pisikal nga mga taras. Ang mga lalaki maoy mga sudlanan nga mahuyang; sa pagtandi, ang mga babaye maoy mga sudlanan nga mas mahuyang. Sa unsang paagi? Sa gambalay sa bukog ug kaunoran ang mga lalaki mas kusgan sa pisikal. Hinunoa, walay gipakita nga si Pedro nagtandi sa moral, espirituwal, o mental nga kalig-on. Sa pagkatinuod, maylabot sa emosyonal nga reaksiyon sa mga hitabo, ang mga babaye tingali labing maayong hubiton ingong lahi sa mga lalaki, dili gayod mas mahuyang o mas lig-on. Ang Bibliya nagbatbat sa lig-ong moral nga karakter, pagkamalahutayon, ug kamasinabuton sa mga babaye nga nagsubay sa dalan sa Diyos​—sama kang Sara, Debora, Ruth, ug Ester, sa paghisgot lamang ug pipila. Ang mapaubsanong mga lalaki wala malisdi sa pag-ila nga ang mga babaye mahimong mas intelihente kay kanila.

Bisan pa niana, ang pipila nagtuo nga ang paghisgot sa mga babaye ingong “mas mahuyang” nagpasabot nga sila mas ubos nga mga tawo. Apan tagda kining maong pananglitan. Ang usa ka tawo adunay duha ka mapuslanong mga sudlanan. Ang usa lig-on, ang usa dili kaayo. Ang ikaduhang sudlanan ba dili kaayo pabilhan tungod kay dili kini ingon ka lig-on? Sa pagkatinuod, ang dili kaayo lig-on kasagarang ampingan ug pasidunggan pag-ayo kay sa mas lig-on nga sudlanan. Busa, ang babaye ba mas ubos ug bili tungod kay siya menos ug pisikal nga kusog kay sa lalaki? Dili gayod! Si Pedro naggamit sa pamulong nga “sudlanan nga mas mahuyang,” dili sa pagpakaulaw sa mga babaye, kondili sa pagpasiugda ug pagtahod.

“Sa Samang Paagi . . . Sumala sa Kahibalo”

Si Pedro nagtambag sa mga bana nga “padayon sa pagpuyo sa samang paagi uban kanila [ilang mga asawa] sumala sa kahibalo.” “Sa samang paagi” ngadto kang kinsa? Sa naunang mga bersikulo si Pedro naghisgot sa mahigugmaong pag-atiman ni Kristo sa iyang mga sumusunod, ug siya nagsugo sa mga bana nga atimanon ang ilang mga asawa “sa samang paagi.” (1 Pedro 2:21-25; 3:7) Si Kristo kanunay nag-una sa kaayohan ug intereses sa iyang mga tinun-an kay sa iyang kaugalingong personal nga mga tinguha ug mga kagustohan. Siya interesado sa ilang espirituwal ug pisikal nga kaayohan, ug gihunahuna niya ang ilang mga limitasyon. Kinahanglang sundogon sa mga bana ang mahigugmaong panig-ingnan ni Kristo, nga maggawi ngadto sa ilang mga asawa “sa samang paagi.”

Ang mahusay nga kaminyoon dili sulagma. Ang bana ug asawa kinahanglang parehong mahibalo kon unsaon pagpalampos ang kaminyoon. Busa, ang tambag ni Pedro mao nga ang mga bana padayong magpuyo uban sa ilang mga asawa “sumala sa kahibalo.” Ang mga bana kinahanglang magtuon kon giunsa ni Jehova ug sa iyang Anak, si Jesu-Kristo, pagpakiglabot sa mga babaye. Kinahanglan silang mahibalo kon sa unsang paagi gusto sa Diyos nga tratahon nila ang ilang mga asawa.

Dugang pa, ang mga bana kinahanglang nasinati pag-ayo sa ilang mga asawa​—sa ilang mga pagbati, mga kusog, mga limitasyon, mga gusto, ug mga dili gusto. Kinahanglang mahibalo sila kon unsaon nila pagtahod ang intelihensiya, kasinatian, ug dignidad sa ilang mga asawa. Ang Bibliya nag-ingon: “Mga bana, padayong higugmaa ang inyong mga asawa, maingon nga ang Kristo usab nahigugma sa kongregasyon ug mitugyan sa iyang kaugalingon alang niini. Sa ingon niini ang mga bana angay nga magahigugma sa ilang mga asawa sama ug ilang kaugalingong lawas. Siya nga nagahigugma sa iyang asawa nagahigugma sa iyang kaugalingon, kay wala gayoy tawo nga nagdumot sa iyang kaugalingong unod; apan nagapakaon ug nagapangga niini.”​—Efeso 5:25, 28, 29.

Magahatag Kanilag Kadungganan

Sa dihang naghisgot si Pedro sa mga babaye ingong “sudlanan nga mas mahuyang,” mipahayag usab siya nga ang mga bana kinahanglang “magahatag kanilag kadungganan.” Sa Grego, ang nombreng ti·meʹ nagpasabot ug dungog, pagtamod, bili, kabililhon. Sa laing mga pulong, ang paghatag ug kadungganan dili lamang usa ka buhat nga naghatag ug pabor kondili ang pag-ila kon unsay angay kanila. Si Pablo nagsugo sa tanang Kristohanon, mga lalaki ug mga babaye, ingon sa mosunod: “Sa inigsoong gugma batoni ang malumong pagmahal alang sa usag usa. Manguna sa pagpakitag pasidungog sa usag usa.”​—Roma 12:10.

Si Jehova nga Diyos wala gayod mag-isip sa mga babaye ingong pasundayag lamang. Sa Israel, ang mga sugo sa Diyos gipadapat nga may samang puwersa sa mga lalaki ug babaye nga sad-an sa pagpanapaw, pag-unay, bestiyalidad, ug uban pang mga krimen. (Levitico 18:6-17, 23, 29; 20:10-12) Ang mga babaye makasinati sa kaayohan sa mga Igpapahulay, sa mga sugo nga naggiya sa mga Nazareo, sa mga piyesta, ug daghang ubang mga tagana sa Kasugoan. (Exodo 20:10; Numeros 6:2; Deuteronomio 12:18; 16:11, 14) Ang inahan, maingon man ang amahan, kinahanglang pasidunggan ug sundon.​—Levitico 19:3; 20:9; Deuteronomio 5:16; 27:16; Proverbio 1:8.

Ang mga bersikulo 10 hangtod sa 31 sa Proverbio kapitulo 31 nagpasidungog sa “usa ka takos nga asawa” tungod sa iyang kamatinumanon, kakugihan, ug kaalam sa pag-atiman sa daghan niyang mga responsabilidad. Siya tukmang giila tungod sa iyang bahin sa pagdumala sa patigayon sa pamilya, maingon man sa ubang pinansiyal nga mga butang. Pagkalahi gikan sa tinamdan sa pila ka lalaki nga naghunahuna nga ang mga babaye maoy mga dayandayan lamang! Sa ulahi, sa unang Kristohanong kongregasyon, ang mga babaye gihatagag katungod sa balaang espiritu ingong mga saksi ni Kristo. (Buhat 1:14, 15; 2:3, 4; itandi ang Joel 2:28, 29.) Busa, ang pila ka babaye gitudlo nga mahimong langitnong mga maghuhukom sa mga lalaki, mga babaye, ug bisan sa mga manulonda. (1 Corinto 6:2, 3) Tinuod, ang mga babaye dili magtudlo diha sa tigom sa kongregasyon; bisan pa niana, dihay mga kahimtang diin ang Kristohanong mga babaye makaampo o makapanagna. Sila gitudlo ingong mga magtutudlo sa batan-ong mga babaye, mga bata, ug niadtong sa gawas sa kongregasyon.​—Mateo 24:14; 1 Corinto 11:3-6; Tito 2:3-5; itandi ang Salmo 68:11.

Ang laing maayong timailhan kon unsay buot ipasabot ni Pedro sa dihang miingon siya nga hatagan sila ug pasidungog makaplagan sa 2 Pedro 1:17. Didto mabasa nato nga si Jehova nagpasidungog kang Jesus pinaagi sa pagpahayag sa iyang pag-uyon kaniya sa presensiya sa uban pinaagi sa pag-ingon: “Kini mao ang akong anak, ang akong hinigugma.” Sa susama, ang usa ka bana kinahanglang magpakita sa iyang mga binuhatan, sa publiko ug sa pribado, nga siya nagapasidungog sa iyang asawa.

Mga Manununod sa Kinabuhi

Latas sa kasaysayan, ang mga lalaki sagad nag-isip sa mga babaye ingong takos ug diyutayng pasidungog o pagtahod​—ingong ulipon, o ingong galamiton sa pagtagbaw sa mga lalaki. Ang Kristohanong hunahuna sa pagpasidungog sa mga babaye nagpauswag gayod sa pagtahod kanila. Ang Barnes’ Notes on the New Testament nag-ingon nga ang tambag ni Pedro “naundan sa hinungdanon kaayong kamatuoran bahin sa babaye. Ilalom sa tanang ubang sistema sa relihiyon gawas sa Kristohanong sistema, ang babaye giisip nga ubos sa lalaki sa tanang paagi. Ang Kristiyanidad nagtudlo nga . . . siya may katungod sa tanang paglaom ug mga saad nga gihatag sa relihiyon. . . . Kining bugtong kamatuoran maghaw-as sa mga babaye sa tanang dapit gikan sa kaulawan, ug magtapos dayon sa katunga sa sosyal nga mga kadaotan sa mga tawo.”

Sanglit si Kristo maoy tag-iya sa mga lalaki ug mga babaye, adunay ugdang katarongan nga mahalon sa mga bana ang ilang mga asawa ingong propiedad ni Kristo. Dihadiha human hisgoti ang mga babaye ingong “sudlanan nga mas mahuyang,” ang mga pulong ni Pedro nagpadayon: “Sanglit mga manununod man usab kamo uban kanila sa dili-takos nga pabor sa kinabuhi, aron nga dili mababagan ang inyong mga pag-ampo.” (1 Pedro 3:7b) Gipakita ni Pedro nga ang pagmaltratar sa usa ka bana sa iyang asawa makadaot sa iyang relasyon uban sa Diyos, nga magababag sa iyang mga pag-ampo.

Dili gayod tumong sa pamulong nga “sudlanan nga mas mahuyang” ang pag-insulto sa mga babaye. Bisan tuod si Jehova nagpahimutang sa mga bana ingong ulo sa panimalay, dili siya mouyon nga maltratahon sa mga lalaki ang mga babaye. Hinunoa, siya nagsugo nga ang lalaki, uban sa kahibalo bahin sa babaye, kinahanglang mag-atiman ug magpasidungog kaniya.

Ang Bibliya nagsugo sa minyo ug dili-minyong mga lalaki sa paghatag ug pasidungog sa mga babaye, nga dili magtratar kanila ingong mas ubos nga mga tawo. Ang mga lalaki ug babaye nga malugotong nagsimba sa Diyos ug nga nagpasidungog sa usag usa makadawat ug dagayang mga panalangin gikan sa Diyos.​—Itandi ang 1 Corinto 7:16.

[Picture Credit Line sa panid 19]

Miss G. E. K. / Tigdibuho: Alice D. Kellogg 1862-1900

Kortesiya ni Joanne W. Bowie